Nhà giáo Nguyễn Lân lúc sinh thời
Nhà báo Nguyễn Trương Đàn, một người quen của giáo sư Lân kể: Khoảng đầu những
năm 90 của thế kỷ trước, trong một hội nghị, các phóng viên hỏi giáo sư Nguyễn
Lân về bí quyết để có được sức khỏe và sự minh mẫn ở tuổi bát tuần. Cụ Lân
cười, lấy ra một tờ báo: "Tôi đă trả lời phỏng vấn về điều đó trên tờ báo
nàỵ Xin được biếu chị làm kỷ niệm và thay cho câu trả lời của tôi". Lúc đó,
ông Trần Nguyên Vấn ở Ban biên tập văn nghệ Đài tiếng nói Việt Nam nói chen
vào: "Dạ, em cũng đă đọc bài báo của thày rồi a.. Em cũng đang thực hiện
những điều thày phổ biến. Em c̣n nhớ, thày dặn là khi xoa bóp toàn thân, phải
nhớ xoa cho cả cái ấy nữa".
Khi mọi người đă tản đi, ông Đàn đến bên cụ Lân. Cụ bảo: "Tôi trông sắc da
anh, h́nh như anh có bệnh ǵ về nội tiết đấy! Tôi muốn biếu anh một bài thuốc,
nếu anh chịu làm theo th́ có thể tăng cường sức khỏe, làm báo được lâu dài".
Trong khoảng mười phút, ông đă học được 12 động tác trong bài thuốc mà giáo sư
Lân truyền thu.. Sau này, ông mới biết ḿnh bị bệnh tiểu đường. Khi phát hiện
ra bệnh, ông Đàn vẫn vừa uống thuốc Tây, vừa tập luyện đều đặn bài tập đó. Dần
dần, đường máu của ông luôn được giữ ở mức ổn định dù không c̣n dùng thuốc Tây
thường xuyên. Sau này đọc các sách thuốc, ông Đàn mới phát hiện ra, đó chính
là bài tập để tự chữa bách bệnh của người Trung Quốc có tên là
"Thập nhị
đoạn cẩm", nghĩa là 12 tấm gấm. Việc luyện tập 12 động tác này lâu ngày sẽ
làm cho huyết mạch lưu thông, trừ khử bệnh tật, kéo dài tuổi tho..
Phương pháp tập như sau:
1. Cắn răng: Hai hàm răng nhẹ nhẹ cắn vào nhau 36 lần.
2. Nuốt nước bọt: Ḷng dạ thanh thản, lấy đầu lưỡi ngoáy trong mồm để nước bọt
ra đầy mồm, rồi súc miệng 36 lần, nuốt nước bọt làm 3 lần và dùng ư niệm đưa
nước bọt về phía đan điền (vùng dưới rốn).
3. Rửa mặt: Hai tay xoa vào nhau cho nóng lên, rồi xoa lên mặt, từ hai khóe
miệng lên cánh mũi ra hai bên má, lên hai bên thái dương, lại kéo xuống cằm,
làm đi làm lại nhiều lần, xoa đến khi nóng là được.
4. Gơ trống trời: Hai tay bịt tai, ngón tay trỏ đặt lên trên ngón tay giữa rồi
bật mạnh xuống đầu, làm 24 lần.
5. Động huyệt cao manh: Hai vai quay đi quay lại 36 lần.
6. Đỡ trời: Nắm hai tay, sau khi hít đầy khí, nín thở, đồng thời một tay x̣e
ra hướng lên trời, sau đó từ từ bỏ xuống, mỗi tay làm 3 lần.
7. Bắn cung phải trái: Nín hơi, tay trái đưa thẳng ra phía trước, tay phải làm
động tác kéo dây cung. Tay phải tay trái đổi động tác cho nhau, làm 3 lần.
8. Xoa đan điền: Tay trái để vào chỗ thận, tay phải xoa vào đan điền, hai tay
thay đổi nhau 36 lần.
9. Xoa huyệt nội thận: Nín hơi, hai tay xoa cho nóng, xoa huyệt mệnh môn
(chính giữa thắt lưng, dưới đốt sống thứ 2 tính từ dưới lên) 36 lần.
10. Xoa huyệt dũng tuyền: Tay trái cầm bàn chân trái lên, tay phải xoa vào bàn
chân trái 36 lần, lại đổi sang chân phảị
11. Xoa huyệt hiệp tích: Xoa khe xương ngực số 3 và số 4; 36 lần.
12. Vẩy chân: Chân trái đứng yên, chân phải nhấc lên vẩy 7 lần, lại đổi sang
chân trái, vẩy 7 lần.
Đây là bài tập tối thiểu cho một người b́nh thường; nghĩa là một người khỏe
mạnh khi có điều kiện cần luyện tập những môn thể dục mạnh khác, thập nhị đoạn
cẩm chỉ là bài tập bổ sung.
Những người cao tuổi hoặc có bệnh, tùy theo hoàn cảnh, nên tập đều đặn bài
này, phải kiên tŕ tập hằng ngày, ít nhất là một lần một ngàỵ
Có những người thời gian rất eo hẹp do phải đi công tác, phải thường xuyên
tiếp khách khứa... Có thể chia thành nhiều phần tập vào những khoảng thời gian
thích hợp trong ngàỵ Thí dụ: Khi đi vệ sinh, ở trong pḥng toilette vẫn có thể
tập các động tác từ số 1 đến số 7, chí ít là đến động tác số 5. C̣n các động
tác khác như xoa bóp có thể thực hiện ngay khi tắm. Lúc đó, vừa kết hợp kỳ cọ,
vừa xoa bóp toàn thân, trước hết ưu tiên xoa các huyệt mà bài tập đă nêu từ
động tác 8 đến động tác 10. Khi tắm, nên ngồi xuống xoa huyệt dũng tuyền ở hai
ḷng bàn chân, kết hợp với xoa xà pḥng, kỳ cọ cả bàn chân, sẽ có cảm giác
thật thú vị, hết sức dễ chịụ
Các động tác 1, 2 nếu thực hiện đều đặn sẽ rất có hiệu quả cho hệ tiêu hóạ
Trước đây, ông Đàn thường bị đau đại tràng, đau dạ dày ở vùng thượng vị, táo
bón... Từ khi tập đều đặn thập nhị đoạn cẩm, nhất là các động tác 1, 2 th́ các
chứng trên biến mất, khiến ông ăn uống rất chủ động, không phải kiêng quá mức,
dùng bia rượu vẫn không hề hấn ǵ.
Động tác thứ 3 (rửa mặt) có thể vận dụng sáng tạo thêm, miễn là có thời gian
và sức khỏe để thực hiện. Thí dụ: Có thể dùng hai ngón tay trỏ day các huyệt ở
chân mũi, thời gian tùy ư, hoặc day mắt, xoa quanh miệng nhiều ṿng.
Động tác 4 (gơ trống trời) cũng có thể cải tiến thêm như: kẹp hai vành tai
bằng ngón trỏ và ngón giữa, xoa day nhiều lần cho nóng lên, rồi mới thực hiện
tiếp các điều chỉ dẫn.