DC&PT
- Thời Sự
CỰU THỦ TƯỚNG VƠ VĂN KIỆT XÁC NHẬN:
MỘT SỐ NGƯỜI CÓ THẾ LỰC
ĐANG CHÀ ĐẠP ĐIỀU LỆ VÀ KỈ CƯƠNG CỦA ĐẢNG!
ÂU DƯƠNG THỆ
Trong một thơ dài đề ngày 11.1.05
gởi Bộ chính trị (BCT) và Ban chấp hành Trung ương (BCHTU)
một tuần trước Hội nghị Trung ương 11 (17-25.1.05), với chủ đề
chính là chuẩn bị Đại hội 10 của Đảng Cộng sản VN vào đầu năm
2006, cựu Thủ tướng Vơ Văn Kiệt đă yêu cầu phải
dân chủ hoá nội bộ ĐCSVN. Trong đó ông nhấn mạnh là phải cải
tổ lại hệ thống bầu cử các cơ quan cao nhất của đảng như Đại
hội đảng, Ban chấp hành trung ương, Bộ chính trị và Ban giám
sát. Ông đề nghị cần phải thực hiện sinh hoạt dân chủ trong
nội bộ đảng, cụ thể là trong các Đại hội đảng, từ các khâu
quan trọng, như chuẩn bị các văn kiện, ứng cử, đề cử, bầu cử
các chức vụ và cơ quan quan trọng nhất của đảng theo các
nguyên tắc sinh hoạt dân chủ của một chính đảng dân chủ trong
các xă hội theo chính trị đa nguyên. Nghĩa là các đảng
viên và các đại biểu được tự do phát biểu, tự do chất vấn. Mỗi
chức vụ quan trọng có thể có nhiều ứng cử viên được đề cử hay
tự ứng cử và bỏ phiếu kín. Ngoài ra, các hoạt động của các cơ
quan phải theo đúng Điều lệ đảng. Nghĩa là Đại hội đảng là cơ
quan có quyền lực cao nhất, thứ đến là Ban chấp hành trung
ương. Bộ chính trị, Ban bí
thư…chỉ là cơ quan điều hành, chứ không thể đứng trên và chỉ
huy Ban chấp hành trung ương và Đại hội đảng được!
Đứng về mặt lí thuyết, người ta có
thể hiểu được đề nghị của cựu Thủ tướng Vơ Văn Kiệt. Nhưng
trong thực tế, cho tới nay chưa có một Đảng Cộng sản đang cầm
quyền theo chế độ toàn trị nhất nguyên lại có cách sinh hoạt
chính trị dân chủ trong nội bộ đảng như ông Kiệt đề nghị. Dứơi
thời Liên xô và các nước CS ở Đông Âu trước đây, tới các xă
hội toàn trị ở Trung hoa, Việt Nam, Bắc Hàn và Cuba hiện nay,
không có nơi nào có sinh hoạt dân chủ trong nội bộ các ĐCS.
Trong các xă hội độc đảng này qui luật sinh hoạt chính trị
chung là, trong từng giai đoạn, những ngừơi có thế lực nhất
trong đảng thường thao túng quyền hành, coi thường Điều lệ
đảng, lập vây cánh và loại trừ những ngừơi không ăn cánh.
Nghĩa là qui luật sinh hoạt chính
trị trong các xă hội toàn trị từ trước tới nay theo qui luật
cá lớn nuốt cá bé, thanh toán và thủ tiêu lẫn nhau để nắm
quyền hành và tham nhũng, hửơng thụ!
Chỉ có vài năm cuối
cùng của chế độ Liên xô, Gorbatschow muốn dân chủ hoá ĐCS Liên
xô, nhưng đă không thành công và chế độ Liên xô đă tan dă. Cho
tới nay chỉ có một vài ĐCS trong các xă hội dân chủ đa
nguyên, ít nhiều theo nguyên tắc sinh hoạt dân chủ
trong nội bộ đảng từ cấp cơ sở tới trung ương. Chẳng hạn như
các ĐCS Ư, Pháp và Đức (đảng PDS, hậu thân của ĐCS Đông Đức
trước đây).
Những dẫn chứng này
cho thấy, các đề nghị của cựu Thủ tướng Vơ Văn Kiệt chỉ
có tính cách lí thuyết, chứ hoàn toàn không mang tính khả thi!
Sở dĩ như vậy là v́ trong các xă hội nhất nguyên như ở VN hiện
nay vắng bóng tất cả những điều kiện cơ bản và các cơ
cấu dân chủ đa nguyên, như nguyên tắc phân quyền, tư
pháp độc lập, đa đảng, tự do báo chí và các quyền tự do dân
chủ căn bản khác. Trong một xă hội độc đảng nhất nguyên,
những ai có quyền hành cũng là ngừơi làm ra luật pháp, xét xử
và kết án, nghĩa là vừa thổi c̣i vừa đá banh!
Thành thử các lời
kêu gọi của ông Kiệt với các đồng liêu đang có quyền hành chỉ
như nước đổ đầu vịt mà thôi!
Tuy nhiên, lá thư
của cựu Thủ tướng Vơ Văn Kiệt cho mọi ngừơi thấy rơ một điều
vô cùng quan trọng: Sự lộng quyền, coi thường Điều lệ và
kỉ cương của Đảng đă trở thành một bệnh kinh niên của ĐCSVN từ
mấy chục năm qua. Và hiện nay căn bệnh này đang phát triển cao
độ. Vơ Văn Kiệt đă cho biết, trong mấy thập niên qua
những ngừơi có quyền lực nhất, trong mỗi thời ḱ, đă biến Bộ
chính trị trở thành cơ quan khuynh loát Ban chấp hành trung
ương, biến các Đại hội đảng trở thành những hội nghị gật.
Những ngừơi này đă hoặc đang tự do thao túng Đảng, Nhà nước,
Chính phủ và Quốc hội thành những cơ quan riêng phục vụ ư đồ
và tham vọng riêng là củng cố quyền hành và tự do vơ vét tham
nhũng của nhân dân! Qua đó, ông Kiệt đă muốn ám chỉ rằng, chế
độ hiện nay đang bị một số phần tử thao túng v́ những quyền
lợi riêng, nó không phải là chế độ của dân và v́ dân!
Nhận định của cựu
Thủ tướng Vơ Văn Kiệt về sự lộng quyền của một số phần tử có
thế lực ở trong và ngoài BCT đă phản ảnh quan điểm của nhiều
nhân vật nổi tiếng ở trong đảng như Đại tướng Vơ Nguyên
Giáp, Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh và
nhiều “cách mạng lăo thành”. Như mọi ngừơi biết, trong mấy
năm gần đây Vơ Nguyên Giáp, Nguyễn Nam Khánh và mới đây, ba
“cách mạng lăo thành” của Nam bộ Phạm Văn Xô, Đồng Văn
Cống và Nguyễn Văn Thi đă công khai tố cáo Lê
Đức Anh trong gần hai thập kỉ qua đă lộng quyền, lập
Tổng cục 2 làm cơ quan mật vụ riêng, dựng vụ T4 chụp mũ nhiều
ngừơi là CIA để hăm hại nhiều Uỷ viên BCT, Tướng lănh vác các
cán bộ cao cấp không ăn cánh. Điều rất nguy hiểm là, sự
lộng quyền trắng trợn của Lê Đức Anh đă được sự đồng loă hoặc
im lặng của những ngừơi đứng đầu đảng và chế độ là Đỗ Mừơi
trứơc đây và Nông Đức Mạnh hiện nay. Chính v́ thế,
những tố cáo và đ̣i hỏi của nhiều nhân vật có uy tín trong
đảng vẫn bị d́m từ nhiều năm qua! (Các tài liệu này xin xem
phần Thời sự tạp chí Dân chủ & Phát triển điện tử:
www.dcpt.org).
Dứơi đây là nguyên
văn lá thư của cựu Thủ tướng Vơ Văn Kiệt. Cho tới nay chưa
thấy ông Kiệt phủ nhận lá thơ này. Các cơ quan thông tin của
chế độ cũng không đính chính việc này. V́ đây là một bản
Kopie, nên có những phần không đựơc rơ. Chúng tôi đă cố gắng
đọc và đánh máy đúng. Nếu có sơ sót ǵ th́ xin tác giả thứ
lỗi. Các phần in chữ đậm, trong […] và đề tựa là do chúng tôi
làm. ♣
_____________________
TÀI LIỆU TỪ TRONG NƯỚC
THƯ CỦA CỰU THỦ TỨƠNG VƠ VĂN KIỆT
GỞI BỘ CHÍNH TRỊ VÀ BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG
Tp.HCM, ngày 11 tháng 1 năm
2005
Kính gửi:
- Các đ/c Ủy viên Bộ Chính Trị, Ban Bí Thư BCHTƯ ĐCS Việt Nam
- Các đ/c Ủy viên BCHTƯ ĐCS Việt Nam dự
Hội Nghị lần thứ 11, BCHTƯ Đảng Cộng Sản Việt
Nam Khoá IX
Thưa các đồng chí,
Đất nước chúng ta bước vào nằm
2005 với niềm vui về những thành tựu đă đạt được đồng thời có
những bức xúc về nhiều vấn đề đang đặt ra cho Đại hội X của
Đảng. Năm 2005 cũng là năm toàn Đảng chúng ta phấn khởi chuẩn
bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc, là một đảng viên đă có vinh
dự tham gia các Đại hội của Đảng từ Đại hội II cho đến nay
(trừ Đại hội III) tôi muốn góp phần cùng toàn Đảng chuẩn bị
cho sinh hoạt chính trị có ư nghĩa trọng đại đó. V́ vậy tôi có
thư này để tŕnh bày với Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần
thứ 11, cơ quan có trách nhiệm cao nhất quyết định nội dung và
phương thức tiến hành Đại hội theo đúng điều lệ của Đảng đă
quy định.
Trong điều kiện của cuộc kháng
chiến gian khổ, Đại hội toàn quốc lần thứ II của Đảng được
tiến hành tại Việt Bắc, đầu năm 1951 vẫn thực hiện thành công
theo đúng nguyên tắc của Đảng, tạo ra được bước ngoặt quyết
định cho cuộc kháng chiến lần thứ nhất đi tới thắng lợi. Đại
hội III của Đảng tiến hành trong điều kiện đất nước bị chia
cắt, Miền Nam đang quằn quại trong chính sách tàn ác của kẻ
thù nhằm tận diệt lực lượng của Đảng, nguồn gốc ư chí và sức
mạnh của phong trào cách mạng ở Miền Nam. Mặc dầu vậy, Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng vẫn tuân thủ nguyên
tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, tập hợp được trí tuệ và nhiệt
t́nh cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, lănh đạo công cuộc xây
dựng Miền Bắc là hậu phương vững chắc cho công cuộc giải phóng
Miền Nam, thống nhất đất nước. Nhưng rất tiếc là, từ sau
đó, trải qua nhiều nhiệm kỳ Đại hội, Đảng đă không thường
xuyên vận dụng bài học mẫu mực quư báu đó để làm cho tổ chức
và sinh hoạt Đảng giữ đúng nguyên tắc đă ghi trong điều lệ
Đảng. Đó là bài học về nguyên tắc tập trung dân chủ
trong tiến tŕnh Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, cơ quan
lănh đạo cao nhất của Đảng.
Nhắc lại bài học đó có ư nghĩa
cực kỳ quan trọng cho việc chuẩn bị Đại hội X của Đảng. Tôi
xin tŕnh bày hai vấn đề sau đây:
I. Nh́n lại một đôi nét chính về việc tiến hành
các Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng họp tại Việt
Bắc năm 1951 là Đại hội đầu tiên có đầy đủ các điều kiện của
một Đảng cầm quyền. Kể từ đó cho đến nay, cho dù điều lệ của
Đảng đă được sửa đổi qua các kỳ Đại hội cho đến Đại hội lần
thứ IX năm 2001, Đảng vẫn tuân thủ một nguyên tắc bất di bất
dịch: Đảng được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
Qua nhiều lần được sửa đổi,
nguyên tắc vẫn thể hiện nhất quán trong Điều lệ hiện hành.
Trực tiếp liên quan đến việc tiến hành Đại hội đại biểu toàn
quốc và Đại hội các cấp, có thể thấy rằng nguyên tắc ấy gồm
những điểm chính sau đây:
. Cơ quan lănh đạo
cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc, có trách
nhiệm quyết định toàn bộ mọi công việc của toàn Đảng. Cơ quan
lănh đạo cao nhất của các cấp là đại hội đại biểu các cấp hay
là Đại hội của đảng viên (ở cấp chi ủy)
. Giữa hai kỳ Đại
hội toàn quốc, cơ quan lănh đạo của Đảng là Ban chấp hành
trung ương; giữa hai kỳ đại hội Đảng bộ các cấp là Ban chấp
hành đảng bộ các cấp, gọi tắt là cấp ủy, chi ủy.
. Ban chấp hành
trung ương Đảng bầu ra Bộ Chính trị và Tổng Bí thư. Điều lệ
hiện hành c̣n quy định thêm về Ban Bí thư. Bộ Chính trị thay
mặt BCHTƯ Đảng điều hành công việc của BCHTƯ Đảng giữa các kỳ
họp Hội nghị BCHTƯ Đảng. Bộ Chính trị chịu trách nhiệm
trước BCHTƯ Đảng và trước toàn Đảng về việc thực hiện những
nhiệm vụ được giao. Từng ủy viên Bộ Chính trị, kể cả
Tổng Bí thư, chịu trách nhiệm như nhau về toàn bộ trách nhiệm
và công việc của Bộ Chính trị. Việc phân công cho từng ủy viên
Bộ Chính trị phụ trách từng lănh vực chỉ nhằm mục đích phát
huy trí tuệ và tinh thần trách nhiệm của từng thành viên trong
tập thể Bộ Chính trị, tạo thuận lợi cho việc thực hiện nhiệm
vụ và trách nhiệm của toàn thể Bộ Chính trị.
. Bầu cử trực tiếp
bằng phiếu kín là phương thức lựa chọn và bầu đại biểu dự Đại
hội toàn quốc cũng như đại hội đảng bộ các cấp, lựa chọn và
bầu các ủy viên BCHTƯ, Bộ Chính trị cũng như các ủy viên của
các cấp ủy cấp dưới. Bầu cử được tiến hành theo nguyên tắc tự
do ứng cử, tự do đề cử, trực tiếp và bỏ phiếu kín, để lựa chọn
được những đảng viên có phẩm chất và năng lực xứng đáng nhất
cho việc đảm đương các nhiệm vụ của Đảng. Đại hội mang tính
nguyên tắc này đảm bảo tính thống nhất trong toàn Đảng, ngăn
chận những vi phạm có thể xẩy ra.
Với Điều lệ sửa đổi của từng
Đại hội, cách viết có thể khác nhau, song nguyên tắc tập trung
dân chủ là rơ ràng, chặt chẽ đă được thử thách trong các giai
đoạn cách mạng khác nhau, bảo đảm duy tŕ và nâng cao sức
chiến đấu của Đảng.
Nh́n kỹ lại, có thể nói rằng
Đại hội lần thứ II của Đảng tuy phải tiến hành trong t́nh h́nh
đất nước có chiến tranh, song lại là Đại hội thực hiện đúng
nhất nguyên tắc tập trung dân chủ trong mọi khâu, từ chuẩn bị
đến tiến hành Đại hội, từ xây dựng Nghị quyết Đại hội đến bầu
cử BCHTƯ và Bộ Chính trị. Thậm chí, ngay trong khi Đại hội
đang họp, có một số việc quan trọng cần quyết định ngay về
t́nh h́nh chiến sự lúc bấy giờ, để tuân thủ nguyên tắc “Đại
hội đại biểu toàn quốc của Đảng là cơ quan cao nhất”, Chủ tịch
đoàn của Đại hội đă đưa những việc ấy ra để Đại hội bàn và
quyết định luôn. Hằng ngày đồng chí Phạm Văn Đồng được phân
công thông báo với Đại hội về t́nh h́nh diễn ra trong nước và
thế giới. Đại hội III của Đảng cũng đă phát huy được bài học
và kinh nghiệm quư báu đó.
Theo tôi, có hai nguyên nhân cơ
bản thể hiện tính đảng rất cao đă dẫn đến thành công của Đại
hội II và Đại hội III: Một là sự nhận thức sâu sắc về dân chủ
trong Đảng và hai là ư thức trách nhiệm và nhiệt t́nh cách
mạng của mỗi đại biểu tham dự Đại hội. Đại hội đă thể hiện
tính đảng rất cao do tấm gương ngời sáng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, do ư thức dân
chủ sâu sắc của nhiều đồng chí lănh đạo cao cấp, trung cấp
khác lúc đó giữ các trọng trách ở các vùng, các địa phương
trong cả nước về tham gia Đại hội.
Các Đại hội tiếp theo cũng đă
phát huy dược thành tựu của Đại hội II, Đại hội III, nhưng
phải nói rằng, do nhiều nguyên nhân, bài học chính về tuân thủ
một cách nghiêm túc và triệt để nguyên tắc tập trung dân chủ
trong các khâu chuẩn bị và tiến hành Đại hội lại không được
đầy đủ như trước.
Để chuẩn bị thật tốt Đại hội X, đă đến lúc
chúng ta cùng nhau ôn lại những bài học của các Đại hội trước
đây một cách thật nghiêm túc để cùng nhau rút kinh nghiệm cho
việc tiến hành các bước triển khai Đại hội từ cơ sở lên đến
toàn quốc thật tốt, tránh được những lệch lạc đáng tiếc mà đôi
lúc v́ nhiều lư do đă dẫn đến
những cách làm mà nếu tỉnh táo và nghiêm khắc nhận xét th́ sẽ
thấy đă vi phạm nguyên tắc ghi trong Điều lệ Đảng.
Nguyên nhân của những biểu hiện
đó có nhiều, nhưng xét đến cùng là do chúng ta chưa thật sự
quán triệt ư nghĩa sâu xa nguyên tắc rất cơ bản đă được quy
định trong Điều lệ Đảng “cơ quan lănh đại cao nhất của Đảng
là Đại hội đại biểu toàn quốc” và "Giữa hai kỳ Đại hội,
cơ quan lănh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương.”
Như thế cũng có nghĩa là, những cách làm nào, những buớc chuẩn
bị nào xa rời hoặc làm lu mờ nội dung của mục 2 điều 9 trong
chương II: “Nguyên tắc tổ chức và cơ cấu tổ chức của Đảng”
trong Điều lệ hiện hành đều vi phạm Điều lệ Đảng, phải kiên
quyết khắc phục.
Thưa các đồng chí,
Là một đảng viên đă được tham
gia nhiều Đại hội của Đảng, tôi ư thức được trách nhiệm của
ḿnh trong những yếu kém chung về thực hiện nghiêm túc nguyên
tắc tổ chức của Đảng, thấy được thiếu sót của ḿnh trong việc
chấp hành nguyên tắc ấy qua các kỳ tiến hành Đại hội gần đây.
Đó là những yếu kém thuộc về sự buông lỏng nguyên tắc cơ bản
nhất trong tổ chức Đảng.
Tôi nêu lên những điều này không phải chỉ để tự
phê b́nh về trách nhiệm thiếu sót của ḿnh, mà trước hết để
báo cáo với Đảng nhận thức của ḿnh về những vấn đề đang
đặt ra hết sức bức xúc với Đảng ta, về nỗi day dứt của bản
thân tôi trước những bức xúc đó. Tôi nghĩ rằng chúng
ta cần nghiêm khắc nh́n thẳng vào sự thật, mạnh dạn phân tích
t́m ra nguyên nhân nhằm đưa ra được giải pháp sát đúng với
t́nh h́nh. Bao trùm lên tất cả là
yêu cầu phải đổi mới và chỉnh đốn Đảng, yêu cầu đó phải thể
hiện ngay trong quá tŕnh chuẩn bị và các bước tổ chức đại hội
các cấp của Đảng cho đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X
của Đảng.
Bài học của Đảng ta qua các kỳ
Đại hội là bài học về việc quán triệt nguyên tắc dân chủ tập
trung trong tổ chức và sinh hoạt Đảng nhằm đảm bảo sự thống
nhất tư tưởng và hành động trong toàn Đảng. Có được điều đó
th́ dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu, dù kẻ thù có trăm phương
ngh́n kế tinh vi và hiểm độc cỡ nào cũng không thể làm nao
núng được quyết tâm và hành động cách mạng của Đảng và của dân
tộc ta. Thậm chí, có lúc chúng ta đứng trước những khó khăn
tưởng chừng không thể vượt qua của thời kỳ bao vây, cấm vận,
đời sống của nhân dân hết sức khó khăn, uy tín của Đảng bị
giảm sút trầm trọng, nhưng nhờ có sự dũng cảm dám nh́n thẳng
vào sự thật, biết lắng nghe tiếng nói của nhân dân quần chúng,
mạnh dạn sửa chữa sai lầm, đổi mới tư duy để đi tới công cuộc
Đổi Mới với Đại hội VI của Đảng, chúng ta đă vượt qua được
hiểm nghèo, đưa đất nước đi lên.
Bài học đó tiếp thêm nghị lực
cho chúng ta trong việc chuẩn bị Đại hội X sắp tới.
II. Một số kiến nghị trước mắt
về tiến hành Đại hội X.
Theo dơi quá tŕnh BCH Trung
ương Đảng, Bộ Chính trị thay mặt Trung ương chỉ đạo các tiểu
ban khẩn trương chuẩn bị Đại hội, tôi suy nghĩ rất nhiều
và không tránh khỏi lo lắng bởi v́ tôi chưa t́m thấy sự thay
đổi nào khác so với cách tiến hành 2 Đại hội VIII và Đại hội
IX c̣n có nhiều điều phải rút kinh nghiệm. Theo tôi,
Đại hội X lần này chí ít cũng phải làm được như Đại hội VI năm
1991. [ĐH VI diễn ra 1986]
Mỗi Đại hội đều có tầm quan
trọng riêng của nó, nhưng theo nhận thức của tôi cũng như nhận
thức của đông đảo cán bộ, đảng viên mà tôi biết. Đại hội X
phải là Đại hội tạo ra được bứt phá mở ra một giai đoạn mới
đưa đất nước đi tới. Đại hội X phải là Đại hội đổi mới và
chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng phát huy mạnh mẽ vai tṛ hạt nhân
lănh đạo nhân dân và dân tộc. Từ những suy nghĩ về sức mạnh và
bản lĩnh truyền thống cách mạng của Đảng ta, tôi xin nêu mấy
đề nghị với Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 11 này:
1. Kiên quyết chuẩn bị và triển
khai các bước của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của
Đảng theo đúng tinh thần “cơ quan lănh đạo cao nhất của
Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc”. Phải làm cho toàn
Đảng nhận thức đầy đủ ư nghĩa và quyền hạn của Đại hội đại
biểu, do đó, có ư thức đầy đủ trong việc lựa chọn đại biểu đi
dự Đại hội các cấp từ dưới lên trên, để đại biểu của Đại hội
toàn quốc phải là những người ưu tú nhất, tiêu biểu nhất cho
trí tuệ, phẩm chất, năng lực của toàn Đảng.
Việc chuẩn bị của cơ quan trù bị Đại hội các
cấp đương nhiên không thể không có. Song phải làm sao để cơ
quan trù bị làm đúng chức năng và quyền hạn của ḿnh nhằm
chuẩn bị tốt nhất để phục vụ Đại hội các cấp. Đại hội toàn
quốc thực thi quyền hạn và trách nhiệm của các Đại hội.
Cơ quan trù bị không làm thay quyền hạn
và trách nhiệm của đại biểu và Đại hội, tránh để xảy ra t́nh
trạng Đại hội chỉ làm nhiệm vụ hoàn tất thủ tục, c̣n đại biểu
th́ không cần phải suy nghĩ, cân nhắc về những quyết định khi
thảo luận báo cáo, khi cầm lá phiếu bầu, v́ cơ quan trù bị đă
làm sẵn hết những công việc đó cho đại biểu rồi.
Phải phát huy đến mức cao nhất
tinh thần dân chủ của từng đại biểu Đại hội, tự ḿnh tham gia
quyết định mọi vấn đề mà Đại hội phải chịu trách nhiệm. Từ
quyền thảo luận và quyết định nội dung của báo cáo t́nh h́nh,
nhiệm vụ được tŕnh bày tại Đại hội đến quyết định tiêu chuẩn
và số lượng người tham gia Đảng ủy, quyền ứng cử và đề cử,
quyền chất vấn người ứng cử và đề cử, quyền bầu cử trực tiếp
bằng phiếu kín.
Đại hội toàn quốc lần thứ X
tiến hành theo cách chia thành ṿng một và ṿng hai tức là tổ
chức Đại hội đại biểu các cấp ṿng một với hai nội dung: Một
là, đề xuất những vấn đề đặt ra cho Đại hội và tham gia ư kiến
vào những dự thảo báo cáo, những dự thảo quyết định do BCHTƯ
đương nhiệm chuẩn bị và sẽ tŕnh đại hội. Hai là, bầu đại biểu
xứng đáng, theo tiêu chuẩn, đại biểu là người có năng lực và
phẩm chất tốt nhất của đảng bộ ḿnh (chứ không theo cơ cấu) đi
dự đại hội cấp trên và Đại hội toàn quốc.
Tổ chức Đại hội toàn quốc để
thảo luận và ra nghị quyết về những vấn đề trọng đại của đất
nước, sửa đổi Điều lệ (nếu cần), bầu BCHTƯ và các cơ quan khác
của Đảng (nếu có). Căn cứ vào Nghị quyết đó của Đại hội toàn
quốc, Đại hội các cấp họp ṿng hai quán triệt nội dung của
Nghị quyết mà Đại hội đại biểu toàn quốc đă thông qua, quyết
định các vấn đề thuộc phạm vi trách nhiệm của đảng bộ ḿnh và
bầu cấp ủy mới cho nhiệm kỳ tới dưới sự lănh đạo của BCHTƯ mới
do Đại hội bầu ra.
Cần phải thực hiện nghiêm chỉnh
tŕnh tự các bước như vậy để tránh một t́nh h́nh như đă làm
trong vài Đại hội trước đây ngay trong ṿng một, đại hội các
cấp đă thảo luận, quán triệt và thực hiện nội dung của các dự
thảo do BCHTƯ chuẩn bị chưa được Đại hội thông qua.
Thời gian chuẩn bị hay thời
gian tiến hành Đại hội phải hướng tới mục tiêu làm sao để Đại
hội đạt được thắng lợi cao nhất.
2. Đại hội đại biểu toàn quốc
thảo luận và quyết định rơ tiêu chuẩn người được bầu vào BCHTƯ
nhiệm kỳ tới sao cho thích hợp với đ̣i hỏi của t́nh h́nh và
nhiệm vụ mới để giúp cho bầu cử có chất lượng cao. Để đảm bảo
đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, tiêu chuẩn này cần được Đại
hội thảo luận thật kỹ và biểu quyết.
Trên cơ sở đó, áp dụng triệt để nguyên
tắc tự do ứng cử, tự do đề cử và bỏ phiếu kín trong mọi việc
bầu cử người vào các cơ quan của Đảng. Người được bầu
phải là người có năng lực và phẩm chất xứng đáng nhất với
nhiệm vụ được giao, không phân biệt tuổi tác, nam nữ, không
theo cơ cấu vùng, miền, ngành và địa phương, không theo danh
sách đă quy hoạch. V́ lẽ này không
có sự phân biệt nào giữa người ứng cử và người được đề cử dù
là do đâu hay do ai đề cử, khi bỏ phiếu chỉ có một danh sách
chung theo thứ tự ABC.
Bầu cử theo nguyên tắc đa số,
không nên v́ e ngại số phiếu bầu có thể phân tán mà giới
hạn số lượng ứng cử và đề cử so với số người quy định được bầu.
Để thực sự phát huy dân chủ ở mức cao nhất, động viên ư chí và
nâng cao tính tiên phong của từng đảng viên tham gia gánh vác
công việc của Đảng mà không xen lợi ích cá nhân vào, nên
khuyến khích tự do ứng cử, chấp nhận việc đề cử của những đảng
viên không phải là đại biểu của Đại hội. Đồng thời khuyến
khích người đề cử hay người ứng cử căn cứ vào tiêu chuẩn mà
Đại hội vừa quy định mà tŕnh bày rơ về ḿnh để Đại hội có cơ
sở cân nhắc và quyết định.
Thực tiễn sôi động của một giai
đoạn lịch sử 30 năm hoạt động công khai lănh đạo đất nước của
Đảng cầm quyền đă đủ điều kiện để thử thách và kiểm nghiệm về
uy tín, phẩm chất, năng lực của các tổ chức Đảng và đảng viên
trong từng đơn vị dưới con mắt tinh tường của quần chúng nhân
dân. Trung thực và chân thành lắng nghe tiếng nói của đảng
viên và quần chúng, khách quan và thực sự cầu thị, nhất định
sẽ chọn được những người ưu tú, đủ năng lực và uy tín, xứng
đáng tham gia Ban Chấp hành trung ương.
3. Đại hội X bầu ra Đoàn chủ
tịch gồm những đại biểu ưu tú thực sự có năng lực điều hành
công việc của Đại hội chứ không phải nặng về tượng trưng, nhằm
đảm bảo phẩm chất và năng lực điều hành Đại hội, thực hiện
đúng chức năng là cơ quan lănh đạo cao nhất của Đảng.
4. Đề nghị với Đại hội, để nâng cao hơn nữa uy
tín và vai tṛ Tổng bí thư trong toàn Đảng,
Đại hội đại biểu toàn quốc trực tiếp bầu chức
danh Tổng bí thư. Đồng thời, để yêu cầu đổi mới và chỉnh đốn
Đảng, đề nghị Đại hội bầu trực tiếp Ban Kiểm tra trung ương
Đảng nhằm tăng cường quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan kiểm
tra và giám sát việc thi hành đường lối và Điều lệ Đảng, giữ
ǵn phẩm chất của Đảng, kể cả của BCHTƯ và Bộ Chính trị.
5. Cũng đă có một thời gian khá
dài trong phương thức lănh đạo vô h́nh chung, những công việc
của BCHTƯ chủ yếu là do Bộ Chính trị đảm nhiệm, v́ vậy
trên thực tế, Bộ Chính trị gần như trở thành cơ
quan cấp trên của BCHTƯ, như thế không đúng nguyên tắc tổ chức
đă ghi trong Điều lệ. Hệ quả là BCHTƯ không phát huy
được hết khả năng và trách nhiệm là cơ quan cao nhất của Đảng
điều hành công việc giữa hai kỳ Đại hội toàn quốc. Trong khi
đó Bộ Chính trị và Ban Bí thư lại kiêm nhiệm quá nhiều việc,
mà đôi khi có những việc lại vượt quá chức năng đă được quy
định trong Điều lệ.
Cũng có thể là số ủy viên BCHTƯ
quá đông và nhiều ủy viên BCHTƯ kiêm quá nhiều chức vụ khác
như bí thư tỉnh ủy, bộ trưởng, đại biểu Quốc hội, nên nhiều
khi thời gian chủ yếu lại dành cho các cuộc họp, thậm chí có
khi không đủ thời gian đi họp. Điều này cũng xảy ra tương tự
với các cấp ủy Đảng bên dưới.
Khá nhiều ủy viên của BCHTƯ
không thực hiện được chức năng, nhiệm vụ như Điều lệ đă ghi.
Để khắc phục t́nh trạng này, đề nghị Đại hội xem xét và quyết
định số lượng ủy viên BCHTƯ Đảng, có thể giảm 1/3 hay 1/4
nhưng tăng chất lượng và đủ thời gian làm việc của BCHTƯ Đảng
và chức năng đă được quy định trong Điều lệ.
Nhiệm vụ chủ yếu của từng ủy
viên BCHTƯ là nhiệm vụ một thành viên của cơ quan lănh đạo của
toàn Đảng và của đất nước giữa hai kỳ Đại hội đại biểu toàn
quốc của Đảng chứ không phải dồn nhiệm vụ đó cho Bộ Chính trị
hay Ban Bí thư. Hơn nữa, Ban Bí thư cũng không phải là một cấp
mà chỉ là một cơ quan được BCHTƯ thành lập ra như đă ghi trong
mục 1 điều 17 chương III của Điều lệ Đảng hiện hành. Có thành
lập Ban Bí thư hay không có lẽ cũng phải cân nhắc, v́ nếu có
Ban Bí thư th́ một đồng chí UVTƯ là ủy viên Bộ Chính trị đồng
thời ở trong Ban Bí thư th́ đúng là phải họp hành quá nhiều,
có khi một vấn đề phải họp đến hai, ba lần.
Đề nghị nên thay cách chuẩn bị
nhân sự như hiện nay bầu bí thư các cấp cũng như bổ nhiệm
người đứng đầu các Bộ, ngành rồi thông qua Đại hội toàn quốc
"cơ cấu" vào BCHTƯ. Không nhất thiết cứ là bí thư tỉnh ủy hoặc
là người đứng đầu ngành th́ phải vào BCHTƯ.
Nơi nào, lĩnh vực nào và công
việc ǵ cần giao cho một UV BCHTƯ phụ trách th́ do BCHTƯ mới
được Đại hội vừa bầu cân nhắc, lựa chọn và bố trí. Lâu
nay, thường công việc này đều do Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc
cơ quan trù bị Đại hội quyết định cả. Nh́n kỹ lại,
chúng ta sẽ thấy cách làm ấy không đúng Điều lệ, khiến cho
BCHTƯ không thực hiện được chức năng là cơ quan lănh đạo của
Đảng giữa hai kỳ Đại hội.
Không nên hiểu sự lănh đạo của
Đảng là trực tiếp nắm lấy quyền của người đứng đầu cơ quan.
Không nhất thiết phải bố trí UV BCHTƯ làm thủ trưởng một
bộ, một ngành trong trường hợp không có kiến thức chuyên môn
thích hợp. Chúng ta đă có bài học về cách Hồ Chủ tịch
phân công các đồng chí UVTƯ làm phó cho một nhà trí thức, nhà
khoa học ngoài Đảng. Phải có cách nh́n thông thoáng, cởi mở,
kiên quyết khắc phục cách hiểu hẹp ḥi về sự lănh đạo của Đảng
dẫn đến tệ ôm đồm, bao biện, không tập hợp và sử dụng được
nhân tài.
Gây lăng phí tài năng là sự
lăng phí lớn nhất, và tệ hơn nữa, thậm chí có thể dẫn đến sự
độc quyền rất xa lạ với bản chất của Đảng ta. Cũng cần phải
thống nhất rằng, Đảng giữ vai tṛ hạt nhân trong lănh đạo chứ
không phải nhất thiết phải là người đứng đầu. Và cũng phải
thấy rằng, vai tṛ tiên phong không đồng nghĩa với nắm lấy
quyền của người đứng đầu.
7. Tổ chức tranh
luận dân chủ và tự do tư tưởng trong các phiên họp toàn thể
của Đại hội về các vấn đề trọng đại của Đảng, của đất nước
(rất không nên duy tŕ cách thảo luận h́nh thức, không có thực
chất, chỉ mang tính thủ tục).
8 . Không câu nệ về thời gian
của Đại hội toàn quốc. Nếu c̣n những vấn đề quan trọng mà Đại
hội quyết định phải thảo luận tiếp th́ nhất thiết phải họp cho
đến khi kết thúc được. Đại biểu dự đại hội có quyền đưa các
vấn đề ra và có quyền yêu cầu họp tiếp cho đến khi đạt sự nhất
trí cao hoặc đa số (vấn đề này do Chủ tịch đoàn trưng cầu ư
kiến và quyết định).
9. Tổ chức thảo luận dân chủ và
công khai trong toàn dân về một số vấn đề trọng đại của đất
nước để nắm bắt kịp lợi thế và cơ hội hiện nay, đối phó thắng
lợi với mọi thách thức. Đặc biệt chú ư tranh thủ trí tuệ và
lấy ư kiến của nhân dân đối với nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn
đảng.
10. Đề nghị trong quá tŕnh
chuẩn bị Đại hội X, Ban chấp hành Trung ương khóa IX lựa chọn
những vấn đề quan trọng phù hợp với tŕnh độ từng cấp, từng
ngành cần đưa ra thảo luận và lấy ư kiến một cách thực chất
trong toàn Đảng, và trong nhân dân, như thế vừa nâng cao trách
nhiệm của từng đảng viên vừa động viên ư thức xây dựng Đảng
của mọi tầng lớp nhân dân.
Thưa các đồng chí,
Tôi viết bức thư này gửi đến Bộ
Chính trị và Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương 11 sắp tới với
niềm hy vọng sâu sắc được các đồng chí xem xét.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X của Đảng được tiến hành trong bối cảnh toàn Đảng và toàn
dân ta phải vươn lên tranh thủ vận hội lớn và vượt qua thử
thách chưa có tiền lệ. Trong lịch sử của ḿnh, cứ mỗi lần đứng
trước thời cơ và thử thách lớn, Đảng ta lại thể hiện bản lĩnh
của một Đảng cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức và lănh
đạo, dũng cảm vươn lên hoàn thành sứ mạng vẻ vang mà nhân dân
trao cho Đảng.
Với Đại hội lần này của Đảng,
nhân dân ta đang hết sức chăm chú theo dơi và mong Đại hội sẽ
tạo ra được một bước đột phá mở ra một giải pháp phát triển
mới của đất nước, thể hiện được khí phách và bản lĩnh vốn có
của Đảng.
Đảng phải tự đổi mới và chỉnh
đốn để xứng đáng với niềm tin tưởng đó. Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ X của Đảng lần này phải là Đại hội đổi mới và
sáng tạo.
Kính thư.
Mục Thời sự Tạp chí Dân chủ &
Phát triển điện tử:
www.dcpt.org
hay
www.dcvapt.net