Mũi Khoan Dầu của Trung Quốc
Nguyễn Xuân Nghĩa

 

Bắc Kinh vừa phỗng tay trên của Chevron để đ̣i mua đứt tổ hợp Unocal với giá 18,5 tỷ đô lạ Việc khó thành. Nhưng đáng sợ….

Hôm 23, Trung Quốc đă làm dư luận Hoa Kỳ chấn động với đề nghị mua lại tổ hợp dầu khí Unocal với giá 18 tỷ rưỡị Đề nghị ấy mặc nhiên phỗng tay trên giải pháp của Chevron va` trả cao hơn hai tỷ mốt. Truyền thông và chính giới Mỹ lập tức nhảy vào cuộc, với lời báo động: "Trung Quốc đổ bộ". Việc này chưa chắc đă thành, nhưng rất đáng quan tâm…

Nội vụ là như thế này:

Unocal là một công ty dầu khí hạng nhi` của Mỹ, đang được Chevron đề nghị mua lại toàn bộ với giá 16 tỷ rưỡi, trả 75% bằng cổ phiếu và 25% bằng tiền mặt. Cổ đông của Unocal đang suy tính lợi hại thi` hôm 23, một công ty trách nhiệm hữu hạn (CNOOC Ltd.) của quốc doanh dầu khí China National Offshore Corporation (CNOOC) lại tung ra một đề nghị hấp dẫn hơn: mua lại với giá cao hơn, và trả bằng tiền mặt!

Ti`m hiểu chi tiết, biết CNOOC Ltd. sẽ bỏ ra ba tỷ và vay thêm 16 tỷ gồm bảy tỷ cùa công ty mẹ CNOOC, sáu tỷ của ngân hàng thương mại (quốc doanh) Industrial and Commercial Bank of China, ba tỷ của tổ hợp tài chánh Hoa Kỳ là Goldman Sachs Group và JP Morgan. Số tiền ấy dùng để thanh toán 500 triệu lệ phí cho Chevron và c̣o`n lại 18 tỷ rưỡi trả cho các cổ đông của Unocal. Tin vừa tung ra, hai tổ hợp lượng giá tài chánh là Moodýs và Standard & Poor's lập tức đánh sụt giá trị của trái phiếu CNOOC.
Ví sao Trung Quốc lại tiến hành việc ấy?

Thứ nhất, kinh tế Hoa lục nay ngốn nguyên nhiên vật liệu như rồng cuốn và từ mươi năm nay bắt đầu phải nhập cảng dầu khí. Lượng nhập cảng chỉ đủ cho phân nửa nhu cầu tiêu thụ, được ước lượng là bảy triệu thùng một ngày và sẽ co`̣n tăng. Unocal là một tổ hợp có phân nửa trữ lượng dầu hỏa nằm tại Á châu, gần ngay ao nhà của Trung Quốc. Nếu việc này thành hính. CNOOC sẽ nhân gấp đôi sản lượng dầu thô và khí đốt. Và Bắc Kinh làm chủ được 80% trữ lươ.ng. Ai cũng có thể biết được điều ấy, hoặc suy ra như vậỵ

Thứ nh́i, dưới những thương hiệu hoàn toàn Mỹ, doanh nghiệp Trung Quốc có thể bán hàng của ḿinh với hính ảnh văn minh và đáng tin hơn. Dân Mỹ có thể đổ xăng ở các trạm "76" - Unocal, chứ mấy ai dám mua xăng Tầu!

Nhưng, một động lực khác thực ra lại đáng chú y' hơn.

Dù không là một tổ hợp số một có tŕnh độ kỹ thuật khai thác tiên tiến nhất, Unocal cũng vẫn tiến xa hơn Trung Quốc cả chục năm. Mua Unocal, Trung Quốc sẽ có một bước nhảy vọt về kỹ thuật khai thác dầu khí ngoài khơi. Mục tiêu ví vậy là moi chất xám để nhảy tắt. Cũng vậy, tổ hợp xe hơi Shanghai Automotive Industry Corp (SAIC) đă từng mua lại một công ty hấp hối của Anh là MG Rover, nhưng không để bơm tiền vào khai thác kiếm lời mà chỉ để thụ đắc các bằng sáng chế của Rover.
Kỹ thuật dầu khí ngoài khơi ví vậy là một mục tiêu đáng kể vè khó đếm bằng tiền được. Nhưng, ngoài khơi ấy chủ yếu và trước tiên là ngoài khơi Việt Nam. CNOOC là tập đoàn quốc doanh vừa liên kết cùng quốc doanh dầu khí Phi Luật Tân là Philippines National Oil Corp. để tím dầu ngoài Đông hải - mà Trung Quốc gọi là Trung Nam Hải. Ban đầu, Hà Nội đă phản đối sau cùng, ngày 14 tháng Ba vừa rồi đă phải xếp giáp quy hàng và cho PetroVietnam tham gia t́im kiếm. Mỗi nước chung vốn năm triệu cho một dự án t́im dầu kéo dài ba năm.

Đáng quan tâm hơn cả, tháng 11 năm ngoái, khi đang thương thuyết với Phi Luật Tân về kế hoạch cộng đồng đồng tiến này, CNOOC đă kéo một dàn khoan từ Thượng Hải xuống vùng Hoàng Sa mà Trung Quốc đă cưỡng chiếm của Việt Nam Cộng Ḥo`a năm 1974. Vị trí khai thác cách bờ biển Việt Nam có 117 cây số (cách đảo Hải Nam của Trung Quốc 123km).

Năng lượng đang là chuyện huyết mạch của Trung Quốc, kỹ thuật khai thác năng lượng là một đo`̣n bẩy cần thiết cho nhu cầu sinh tử ấy. Địa bàn hoạt động lại ưu tiên bao trùm lên các vùng tranh chấp về chủ quyền với Việt Nam (và nhiều nước khác), nơi Trung Quốc đang bành trướng hải đội của họ với một ngân sách quốc pho`̣ng thực tế lớn gấp rưỡi tổng sản lượng của cả nước Việt Nam, từ 60 đến 70 tỷ Mỹ kim! Việc Trung Quốc loan báo đề nghị này vào lúc ông Phan Văn Khải đang thăm viếng Hoa Kỳ là một ngẫu nhiên đầy y' nghĩa.
Và bính thường ra phải làm Việt Nam giật mính.
Thực ra, sau khi đă xâm nhập vào các thị trường khác, tại Nam Mỹ, Gia Nă Đại hay Úc Đại Lợi, từ đầu năm nay, Trung Quốc đă tung tiền thủ đắc một số phương tiện sản xuất ngay tại Hoa Kỳ. Tháng trước là việc doanh nghiệp điện toán lớn nhất Hoa Lục đă mua phần vụ sản xuất máy điện toán cá nhân (PC) của IBM. Tuần trước, tập đoàn đầu tư Haier Group cũng đề nghị mua lại công ty sản xuất đồ gia dụng Maytag Corp.

Trong đà hốt hoảng về sức bành trướng kinh tế và quân sự của Trung Quốc, người ta nhắc đến một tiền lê.. Hai mươi năm trước Nhật Bản cũng đă tung tiền mua đất đai và hăng xưởng Hoa Kỳ. Tuy nhiên, dăm năm sau thôi, kinh tế Nhật bị bể bóng đầu tư và suy sụp từ đó cho đến nay. Tài sản tại Mỹ được bán tháo lại cho Mỹ.

Trường hợp Trung Quốc cũng sẽ không khác.

Trong khi thị trường địa ốc Thượng Hải căng phồng như trái banh, thí thị trường chứng khoán lại như loài bo` sát, giá cổ phiếu sụt tới mức thấp nhất từ năm năm nay, nên Bắc Kinh dự tính lập thêm một quỹ đầu tư 15 tỷ để mua cổ phiếu. Hăy tưởng tượng là chính quyền Bush mà lấy công khố để thổi giá thị trường New York xem. Tiền thuế của dân đưa cho nhà nước chơi stock, ông Bush sẽ khó ngồi được lâu! Nếu tin tưởng vào triển vọng sinh lời ngay tại Hoa Lục, người ta đă đầu tư vào sân nhà, hà cớ chi trút tiền ra ngoàỉ

Ví vậy, lời báo động Trung Quốc đổ bộ vào thị trường Mỹ là lời báo động sảng.

Nhưng, các đấng con trời có lối suy tính khác thiên ha..

Các ngân hàng thương mại quốc doanh của họ là công cụ chính trị, tài trợ các doanh nghiệp nhà nước theo diện chính sách, bất kể lợi ích kinh tế hay lời lỗ kinh doanh. Mục tiêu là để tạo ra việc làm và chu cấp phúc lợi cho công nhân viên theo lối bao cấp mà họ chưa từ bỏ. Ví chánh sách bao cấp ấy, các ngân hàng đang làm chủ một núi nợ thối, khó đo`i và sẽ mất, rẻ nhất cũng khoảng 500 tỷ Mỹ kim. Với tỷ lệ nợ xấu lên đến 35%, các ngân hàng khác coi như phải đóng cửa. Ngân hàng Trung Quốc thí không. Và co`n tung tiền đầu tư ra hải ngoại!

Tuy vậy, vi` sao mà các tổ hợp tài chánh Mỹ lại nhập cuộc trong vụ Unocal này. Họ chi ra ba tỷ ví thứ nhất muốn lấy ḷong chính quyền Bắc Kinh trong những dịch vụ khác - do đó, khi tham khảo lượng định của họ về t́nh hi`nh kinh tế Trung Quốc, ta đừng nên tin là vàng mười. Thứ hai, mai sau dù có thế nào th́i họ vẫn nắm được tài sản của Unocal tại California chứ có mất mát gí?

Dù sao dự tính này cũng khó thành, ví nhiều ly' do

Thứ nhất Quốc hội Hoa Kỳ hiện không mấy có thiện cảm với Trung Quốc và đang đ̣i nâng quan thuế biểu 27,5% để chặn hàng Hoa Lục vào Mỹ. Ngay sau khi tin loan ra, hai Dân biểu California là Richard Pombo và Duncan Hunter đă gửi thư yêu cầu Tổng thống quan tâm đến một vấn đề có y' nghĩa an ninh. Thứ hai, tổ hợp Chevron thông báo là việc mua lại Unocal đang ngă ngũ nên chưa chắc đă để bị hất tay trên. Và, đứng hàng thứ nh́i về dầu khí tại Hoa Kỳ, Chevron không là một công ty nhỏ và kém thế trong chính trường Mỹ. Cổ đông có thể nghĩ đến mối lợi tiền bạc nhưng lănh đạo doanh giới và chính giới cũng có thủ thuật luât pháp để ngăn ngừa nếu như họ muốn.

Tổng kết (tạm) trong vụ này là Bắc Kinh chưa chắc đă thành công với mũi khoan Unocal xuyên từ Cali qua Đông hải, nhưng họ có y' chí. Và đấy mới là điều đáng lo cho những ai co`̣n mơ ngủ tại Hà Nộị Chúng ta sẽ co`̣n có dịp trở lại chuyện này….