Ông Phan Văn Song bàn về vấn đề dân chủ cho Việt Nam
2004-06-02 (www.rfa.org)

Bấm vào đây để nghe cuộc trao đổi này
Rightclick to download this audio

Nguyễn Khanh
Dân chủ cho Việt Nam luôn luôn là một đề tài được nhắc đến và mỗi năm tại hải ngoại, có nhiều cuộc thảo luận chung quanh vấn đề tìm hướng đi dân chủ cho Việt Nam. Những cuộc thảo luận có thể quy tụ chỉ vài chục người, nhưng cũng có thể quy tụ cả trăm người.

 

Related Stories - Giáo Sư Vũ Thiện Hân bàn về vấn đề dân chủ cho Việt Nam

Một trong những cuộc thảo luận đang diễn ra ở vùng thủ đô Hoa Kỳ là cuộc thảo luận mang tên Họp Mặt Dân Chủ, quy tụ những người quan tâm đến tình hình đất nước từ nhiều nơi đổ về. Nhân dịp này, Ban Việt Ngữ chúng tôi có tiếp xúc với ông Phan Văn Song, một tham dự viên đến từ Pháp. Ông Song có dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn sau đây.

Hỏi: Trước hết cám ơn ông đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn đặc biệt hôm nay. Liệu Việt Nam có dân chủ không thưa ông?

Đáp: Việt Nam đến ngày hôm nay có nhiều dữ kiện để đi vào con đường dân chủ hóa. Và để ngày mai bước vào WTO thì Việt Nam phải có dân chủ, mà muốn có dân chủ thì phải chứng minh mình là một con người đã trưởng thành để bước vào cái làng thế giới.

Hỏi: Ông vừa mới nói là Việt Nam phải làm sao để chứng tỏ cho thế giới biết là Việt Nam là cái con người đã trưởng thành. Liệu đã trưởng thành đúng mức chưa thưa ông? Và đã trưởng thành chưa?

Đáp: Có những dấu hiệu mà người ta đo được là những vấn đề về tự do tư tưởng, tự do về tôn giáo, thả những người từ mà lương tâm hoặc những ngừoi tù chính trị như những Nguyễn Vũ Bình, Lê Chí Quang, những người trẻ hay là giáo sư Nguyễn Đình Huy là những người đã ở tù lâu 28 năm nay, hay Bác sĩ Nguyễn Đan Quế, các Đại lão Huyền Quang, thầy Trí Độ, Cha Nguyễn Văn Lý và nhiều nữa. Thì chứng minh việc đó. Thứ hai nữa, có lẽ việc quan trọng nhất là phải bỏ cái Điều 4 Hiến Pháp đi, tu chính cái Hiến Pháp trở lại để áp dụng một nước Việt Nam hòan tòan là một nước trưởng thành phát triển trong cái tinh thần mà dân chủ.

Hỏi: Ông nói là Việt Nam phải bỏ Điều 4 Hiến Pháp. Gỉa sử như Việt Nam đồng ý bỏ Điều 4 Hiến Pháp nhưng mà vẫn được điều khiển bởi đảng cộng sản thì ông có chấp nhận điều đó hay không?

Đáp: Đương nhiên là không. Bỏ Điều 4 Hiến Pháp là dấu hiệu đầu tiên chấp nhận không có nói vào Hiếp Pháp, không đưa vào Hiến Pháp đảng là một đảng cầm quyền nữa. Khi đã nói như vậy rồi thì phải có một dấu hiệu thứ hai là khi đã nói đảng không cầm quyền rồi phải chấp nhận chia quyền cho các đảng khác, chấp nhận một họat động của các đảng phái khác, những đòan thể khác dĩ nhiên trong ôn hòa, trong trật tự và trong cái pháp luật pháp trị.

Hỏi: Nếu mà ông nói như vậy thì dường như là ông muốn nói đến cái sinh họat dân chủ trong tương lai. Thưa ông là torng suốt bao nhiêu năm trời người ta thường hay nói rằng là Việt Nam chưa có học được cái bài học dân chủ, chưa có biết cái bước tiến của dân chủ thì làm sao có thể sinh họat được dân chủ trong tương lai thưa ông?

Đáp: Cái gì cũng phải có cái bắt đầu tất cả. Nếu mình phải làm cái cơ chế thì cái từ từ những cái tập tục nó sẽ tới. Nhưng mà phải có cái muốn, cái ước muốn phải làm, phải làm, trước hết phải làm, phải ra những dấu hiệu mà rõ ràng thiện chí để phải làm. Những thiện chí về hòa giải thí dụ như đưa bàn tay cấhp nhận cho người, những người lo lắng tới những người chiến sĩ hai bên thứ nhứt là chiến sĩ cựu chiến sĩ của chế độ cũ, chế độ VNCH họăc là lo cho những cái người thương phế binh của VNCH, lo cho tân trang lại giúp cho gia đình những chiến sĩ đấy, lo lại những cái nghĩa trang. Tất cả những việc đó làm trong một cái tinh thần sám hối, tinh thần hòa giải thì mọi việc nó sẽ tới thôi. Mà phải có, phải làm, phải có phải chấp nhận rồi từ từ tập tục nó tới.

Tôi không có đòi hỏi bữa một bữa mai nước Việt Nam qua hòan tòan dân chủ như một nước Mỹ hay một nước Pháp. Tôi chỉ muốn có một chế độ hòan tòan cởi mở ra và phải đưa bàn tay ra đưa cái lòng thật tình ra mình muốn làm sự thật. Như vậy thì Việt Nam mới có thể bước vào cái làng quốc tế và có thể bước vào cái WTO nó rất là đàng hòang còn nếu không thì chúng ta, tui e rằng sẽ đi vào bế tắc vì những nước nào kém dân chủ ngày hôm nay cái tình hình dân chủ nó đưa tới cái chỗ là phải có đối với các nước khác phải có một cái người ta phải tin tưởng vào mình, mình phải là người tử tế người ta mới tin tưởng mình được.

Hỏi: Trong suốt những năm gần đây thì nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cũng đều lên tiếng nói và trình bày trước dư luận thế giới là họ đang trên đường tiến tới dân chủ. Ông chắc ông cũng đã được biết được nghe những điều đó. Liệu ông có đồng ý với những cái bước tiến của họ như vậy hay không?

Đáp: Chúng tôi cũng nghe họ nói. Chúng tôi ghi nhận những việc họ nói. Chúng tôi muốn nhìn những cái việc làm, cái thành tựu của việc nói của họ. Ngày hôm nay thì chỉ có những tiếng nói nhiều hơn là những kết quả, thành chúng tôi chỉ chờ kết quả mà thôi. Cũng như là thế giới, tôi nghĩ rằng cả thế giới cũng đang chờ kết quả những cái lời nói những cái lời tuyên bố của nhà nước ở Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa.

Nếu như Việt Nam ngày hôm nay có được độ 50% của những gì họ tuyên bố thì có lẽ sẽ tiến xa hơn nữa như ngày hôm nay, ngày hôm nay cuối tháng năm, đầu tháng 6-2004 vẫn còn những vụ đàn áp những người Thượng, vẫn còn đàn áp những Nhà Thờ Tin Lành ở tại Việt Nam, có những cuộc đàn áp của những vị, bắt bớ những vị của các Phật Giáo chính thống hay là Phật Giáo Thống Nhất, vẫn có những sự đàn áp của các Nhà Thờ về đất đai nhà cửa cua Nhà Thờ Công Giáo và Roma hoặc là ở tại vùng Hòa Hảo, vùng Cao Đài vẫn có những cuộc đàn áp về những cái chức sắc Cao Đài hoặc Hòa Hảo. Thì tôi e rằng vì cái tiếng nói và việc làm nó không đi đôi với nhau thì e rằng người ta vẫn còn nghi kỵ Nhà Nuớc Việt Nam Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa phải chứng minh rằng những cái gì họ tuyên bố họ thực dụng một cách rõ ràng.

Hỏi: Có những lập luận cho rằng Việt Nam đang đổi mới kinh tế và ít nhiều đã đạt được một số thành quả trong công tác đổi mới kinh tế của họ. Và thưa ông, nhiều người nghĩ là đổi mới kinh tế trước, ổn định kinh tế đã, tạo mức sống cho tốt đẹp hơn cho người dân rồi sau đó mới tính tới chuyện chính trị. Ông có đồng y hay là ông có chia sẻ với những lập luận như vậy?

Đáp: Không. Một cái không khí thay đổi muốn có làm được cái kinh tế giỏi, muốn phát triển phải có một cái không khí chính trị không phải gọi là tòan hảo nhưng mà chính trị nó có một cái sức khỏe tốt. Nói tóm lại cái chính trị có dân chủ có tự do thì mới có một cái sự phát triển trong tự do được. Còn ngày hôm nay Việt Nam có đổi mới thật đấy nhưng mà thử hỏi những công ty tư hoặc là bán tư do tay ai cầm, nếu không là do tay của những người cầm quyền hiện nay, tức là những người có đảng, có chức vụ, có chức sắc? Nói tóm lại, hiệ nnay tòan bộ Việt Nam tiền bạc và những cái kinh doanh đầu do gia đình họăc là bà con của những người cầm quyền.

Hỏi: Nhưng mà ông không thể chối cãi được rằng là đời sống của người dân mỗi một ngày một tốt hơn trước?

Đáp: Nếu ta so sánh như thế thì có đấy nhưng mà vẫn còn một số đông người Việt Nam vẫn còn sống trong tăm tối. Bằng chứng là có những cái hình vừa chụp vừa qua ở tận tại Hà Nội có những cảnh mà chồng kéo cày vợ cầm cày, vẫn có những cảnh một anh đạp nước trong cái máy đạp nước mà những hình ảnh 1930 – 1940 vẫn có một người Việt Nam đội nón lá đạp nước thì hình hôm nay có đúng có khác với ngày xưa, sang trọng hơn ngày xưa là nếu ngày xưa cái anh phu đạp nước mặc khố đội cái nón lá thì ngày hôm nay anh phu đạp nước đội cái nón kết trên đó có chữ Nike và bận áo thun trên đó có chữ Adidas. Thì đó là hai cái khác nhau mà thôi chứ còn cái hành động mà đạp cái máy nước nó vẫn giống nhau.

Hỏi: Thế như vậy thì thưa ông, cái câu hỏi cuối cùng mà chúng tôi xin được đặt ra với ông là ông muờng tuợng một cái nước Việt Nam trong những ngày sắp đến sẽ như thế nào?

Đáp: Tôi muốn mường tượng một nước Việt Nam trong đó những công việc nó điều hòa hơn, người dân sống bớt khổ hơn và có một cái sự quản lý đồng đều hơn, có một mạng lưới sức khỏe, có một mạng lưới giáo dục. Nói tóm lại, những dân Việt Nam sống giống như mình phải tự nói thí dụ một nước Thái Lan, thí dụ như vậy hoặc là Thái Lan cũng không có giàu lắm đâu, Thái Lan chỉ có độ một cái GNP vào khỏang độ chưa đầy 3 nghìn đôla một năm, vẫn có người bán ngòai đường, bán rong ngòai đường. Nhưng mà nói tóm lại họ ăn ngày đủ ăn cơm và không có những sự hà hiếp không có những cái sự mà tham nhũng đóng tiền đò, đóng tiền chợ, đóng tiền đường; có một cái yên ổn làm ăn, nó thật sự an lành an cư lạc nghiệp. Cái đó là quan trọng mà tôi nghĩ rằng đó là bổn phận của một nhà cầm quyền, một nhà quản lý phải lo cái sự an cư lạc nghiệp cho quần chúng.

Nguyễn Khanh: Một lần nữa thay mặt cho Quý Thính Giả Ban Việt Ngữ xin cám ơn ông rất nhiều!