Ha Si Phu: Mu loa hay khong doc duoc la ban?
RFA 2005/10/07 06:30

http://www.doi-thoai.com/baimoi1005_049.html

Thưa quý thính giả, nhận định về bản góp ý của cựu Thủ tướng Võ Văn Kiệt với Tổng kết lý luận và thực tiễn 20 năm đổi mới, tiến sĩ Hà Sĩ Phu, nhà dân chủ hàng đầu của Việt Nam đưa ra luận đề "Tay cầm chắc kim chỉ nang sao vẫn lo chệch hướng".
Từ Đà Lạt ông lên tiếng trong cuộc trao đổi với Việt Hùng.
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu cũng là nạn nhân trong vụ tiết lộ bí mật nhà nước vào năm 1995 khi công an khám người ông Hà Sĩ Phu có lá thư của ông Võ Văn Kiệt gởi Bộ chính trị yêu cầu đổi mớị
Mời quý vị theo dõi cuộc trao đổi sau đây:
Tòa Soạn Đối Thoại (doi-thoai.com): Đối Thoại đã sao chép bài phỏng vấn từ các chương trình phát thanh cuả RFẠ Trong mục đích gởi đến độc giả các bài phỏng vấn bằng dạng viết thật nhanh, nếu có sự sơ sót , xin tác giả , độc giả và đài RFA thông cảm. Mời độc giả nghe lại buổi phát thanh để hiệu đính các chỗ sai trước khi xử du.ng.
Việt Hùng: Thưa tiến sĩ Hà Sĩ Phu, Tổng kết lý luận và thực tiễn 20 năm đổi mới trong bài góp ý của ông Võ Văn Kiệt có phải là tạo ra một không khí mới trong sinh hoạt của những người từng nắm giữ trọng trách của Việt Nam hay không ạ?
TS Hà Sĩ Phu: Bản góp ý kiến về công tác lý luận cũng như tổng kết 20 năm đổi mới của nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt dày tới 27 trang. Nhưng tôi thấy nó dồn trọng lượng vào 11 trang đầu thôị Bởi vì 11 trang này nó vẽ ra bức tranh về sự phá sản toàn diện của nền lý luận và tuyên truyền của ĐCSVN. Và nó đặt một dấu hỏi khổng lồ không thể chối cãi giữa cái thuyết kim chỉ nam dẫn đường mơ hồ của chế đô..
Còn những phần khác thì tôi nghĩ rằng nó thuộc về các lãnh vực kinh tế, ngoại giao, xử dụng cán bộ vân vân, tức là những đề xuất có tính chất cụ thể, hầu hết là mang tính chất kỷ thuật, tính chất chuyên môn. Tôi cho rằng nó không có tầm lớn bằng 11 trang đầụ
Thí dụ ngay trong phần đầu thì tác giả đã kể ra điều bất ổn cần xem xét lại dựa trên nội hàm của tất cả các khái niệm cơ bản. Thí dụ như vấn đề kim chỉ nang, chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, rồi đảng là đội tiền phong của giai cấp công nhân, công thức đảng lãnh đạo nhà nước quản lý nhân dân làm chủ, khái niệm chệch hướng, khái niệm diễn biến hòa bình, khái niệm kinh tế quốc doanh chủ đạo, nguyên tắc tập trung dân chủ, khái niệm phẩm chất đảng viên v.v...
Tức là tác giả xét lại nội hàm của tất cả những gì gọi là cơ bản nhất của bộ máy lý luận và tuyên truyền về chính trị tư tưởng từ trước đến naỵ
Thứ hai là tiếp theo phần hai thì ông phê phán những sai lầm về phương pháp tư duỵ Nối hai phần đó lại thì ta thấy rằng một nền lý luận mà lại sai cả những khái niệm cơ bản lẫn phương pháp tư duỵ Thì nền lý luận đó sụp đỗ 100% còn cứu vớt gì được nữạ Không có gì để nói nữạ
Cho nên tôi thấy sự phê phán này thì thực ra về luận điểm thì không có luận điểm gì mớị Nhưng việc phê phán này lại do chính một người lãnh đạo cao cấp của đảng CS nói ra, mà nói ra một cách mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc như thế thì tôi thấy nét ấy là mớị
Việt Hùng: Nhưng trong bài của ông Kiệt thì có đề cập đến cụm từ "khái niệm chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh" là kim chỉ nam. Thế những đã có kim chỉ nam mà vẫn chệch hướng, đã biết mà vẫn trật à?
TS Hà Sĩ Phu: Tôi thấy đây là một cách đặt vấn đề của ông Kiệt rất thú vị đấỵ Tôi đặc biệt chú ý đến khái niệm về kim chỉ nam và vấn đề chệch hướng. Tự chọn là một anh mà trong tay lúc nào cũng lăm lăm một cái kim chỉ nam. tức là một cái la bàn chỉ hướng, thế mà đi vẫn trệch hướng. Thế thì chỉ có hai trường hợp thôị
Một là anh đó mù lòa, không đọc được những gì trên la bàn. Tức là không hiểu đúng nội hàm, không đọc được mã số. Đấy là nguyên nhân thứ nhất.
Mà nếu không phải như thế thì tức là chiếc la bàn này là một la bàn rỡm.
Nhưng tôi nghĩ rằng ông Võ Văn Kiệt vẫn còn sẽ đóng vai một tín đồ thờ chiếc la bàn thì đương nhiên ông không thể dám nói đến chuyện đây là la bàn dỡm được.
Thế thì chỉ còn mỗi một nguyên nhân là không đọc được la bàn. Tức là do trình độ kém, không đọc được các mã số. Đương nhiên là nó quy về nguyên nhân đó. Nhưng nguyên nhân này tôi thấy nó lại không thuyết phục. Bởi vì nếu anh nói là nếu không đọc được đúng nội hàm của cái kim chỉ nam đó thì người ta sẽ hỏi la bàn gì, cẩm nang gì mà khó đọc và khó hiểu thế? Hàng trăm triệu người đọc, đọc suốt một thế kỷ mà lại đọc không ra nội hàm của nó.
Cho nên cái lý giải mà có lẽ rất nghiêm túc và xây dựng mà ông Kiệt đưa ra tự thân nó lại mang tính chất rất tiếu lâm. Vì tiếu lâm thế cho nên chính nó đã ngầm chỉ ra đáp số thật, lời giải thật của bài toán.
Tôi nghĩ có lẽ ông Kiệt cũng biết như thế.
Việt Hùng: Chủ nghĩa Mác Lê cũng đã được minh chứng ở tại Đông Âu mà ông vừa mới nói rằng ông Võ Văn Kiệt cũng biết rõ điều đó. Câu hỏi mà dư luận quan tâm là các nhà lãnh đạo có biết điều nay hay không? Hay là phải chờ đến lúc nghỉ thì dư luận mới được biết là lãnh đạo đã từng biết?
TS Hà Sĩ Phu: Tôi nghĩ một la bàn quái gở thế này thì thế giới đã biết rõ từ lâu rồị Thế nhưng người ta rất lạ là cứ cầm la bàn trên tay mà cứ luôn luôn sợ chệch hướng hay là thấy đi chệch hướng, thế thì vứt quách nó đi để đi tự do như mọi người trên trái đất này thì có phải là sướng thân không?
Nhưng điều bí ẩn ở chỗ là tại sao người cầm la bàn lại vẫn tiếc không chịu vứt nó đị Mặc dù vừa đi mà vừa phân bua là "chệch hướng mất rồi". Thế thì cái bí hiểm là ở chỗ thế này vì đi là một cái la bàn dởm, ngừng lại cũng không dởm. Bởi vì chính nó đã chỉ đường cho người xử dụng biết cách tìm đến một cái kho báu tư duy mà chỉ anh ta mới chiếm lĩnh được. Đưa anh ta trở thành tỷ tỷ phú về tiền, về tiền chính là nhờ vào la bàn phù thủy đó. Còn đoàn người đi theo thì chẳng được gì.
Điều bí ẩn của chiếc la bàn chính là ở chỗ đó. Tức là chệch hướng về mặt này nhưng nó lại đúng hướng về mặt khác. Chệch hướng với người này nhưng lại trúng với người khác. Bởi vì cái la bàn đó cả dân tộc này có tham gia vào việc chế tạo nó và kiểm tra chất lượng cái la bàn ấy đâụ
Thí dụ như nếu đi đúng theo kim chỉ nam Mác Lê chẳng hạn, thì đúng với người độc quyền lãnh đạo mà sẽ là chệch đối với dân tộc, và chệch đối với loài ngườị
Việt Hùng: Trong bài góp ý thì khi bàn đến chủ nghĩa Mác Lê thì ông Kiệt cho rằng là các nhà lãnh đạo Việt Nam đã áp dụng sai chủ nghĩa Mác. Thế nhưng câu hỏi dư luận người ta đặt ra là sai từ bao giờ? Mà nếu như các nhà lãnh đạo áp dụng sai thời ông Kiệt làm thủ tướng thì có còn sai hay không? Mà sao lúc ấy thì không có điều chỉnh lại cho nó đúng hướng, nay thì ông Kiệt mới lên tiếng?
TS Hà Sĩ Phu: Tôi thấy cần phải nói rõ cụm từ, cần phải phân biệt là Mác sai với lại làm sai Mác.
Chủ nghĩa Mác khởi thủy, tức là Mác ở giai đoạn đầu, ngay từ đó cũng đã có những cái sai căn bản. Như quan niệm về đấu tranh giai cấp, về chuyên chính vô sản, về tư hữu và bóc lột, về nhà nước tự tiêu vong. Nhưng lúc giai đoạn Mác bắt đầu thì bên cạnh những sai lầm đó vẫn còn giữ được một số nét dân chủ và nhân bản.
Nhưng nó chuyển biến dần sang đến Mác ở giai đoạn sau, rồi sang đến Lênin, rồi đến Stalin trở đi thì ngày càng mất những điểm tốt đó đị Thay vào đó là các diễn biến ngày càng thụt lùi về dân chủ.
Ở Việt Nam chúng ta ở giai đoạn còn kháng chiến chống Pháp, đấy là một giai đoạn riêng, giai đoạn đó thì tính chất cộng sản chưa được áp dụng rõ rệt gì cả. Nhưng giai đoạn từ 54 trở đi, nhất là giai đoạn từ 75 trở đi thì người ta thấy một cái quy luật là càng nắm được chính quyền thì lại càng thụt lùi về dân chủ. Bởi vì nó càng bộc lộ tính tả khuynh như ông Kiệt phê phán.
Bây giờ tôi mới nói về chuyện ông Kiệt. Tôi thấy ông Kiệt là một người cộng sản thì đương nhiên là phải quay theo guồng máy, tôi thấy chính cụ Hồ cũng còn phải quay theo thì trách gì ông Kiệt là không thể độc lập trước guồng máy đó được. Nhưng tôi nghĩ ông Kiệt là người đã thể hiện quan điểm riêng, có nhiều tiến bộ khá lớn. Tôi thấy ông là người có công trước tiên trong việc phát triển nền kinh tế thị trường.
Ngay năm 1995 ông có viết một bức thư gởi Bộ chính trị để tham gia vào các đường lối lãnh đa.o.Năm 1995 quý vị còn nhớ đó. Đối chiếu bài đó với bài góp ý kiến năm nay, năm 2005 mà chúng ta đang nói ở đây thì tôi nghĩ rằng hai cái đó nó rất nhất quán. Tôi nhớ là năm ấy nhà cầm quyền lấy cớ là khám thấy bản sao bức thư đó của ông Kiệt ở trong túi sách của tôi để tạo ra vụ án gọi là vụ án lộ bí mật nhà nước. Nhưng thực chất là để trừng trị cả hai ngườị
Thứ nhất là trừng trị bài Chia tay ý thức hệ của tôi và cũng để trừng trị bức thư rất tiến bộ của ông Võ Văn Kiệt năm ấỵ
Tôi nghĩ rằng từ rất sớm ông Kiệt cũng đã có ý muốn đổi mớị Thế mà sau đó ông vẫn còn phải tự tay ký nghị định 31/CP và sau đó là nghị định 96/CP rất tệ hạị Thì ta thấy rằng sự chuyển mình trong hệ thống cộng sản không đơn giản chút nàọ
Thế còn bây giờ anh hỏi tôi tại sao bây giờ ông Kiệt mới dám nói mạnh thì tôi lưu ý rằng ngay đến cả ông Krushchev, ông Gorbachev, ông Yeltsin thì trước khi nắm được quyền lực thì họ cũng phải nói theo guồng máy chứ có hơn gì. Tuy nhiên chỉ có điều tôi nghĩ rằng đối với người cộng sản thì người cộng sản mà biết chuyển sang dân chủ lúc nào thì ta quý lúc ấỵ Những dân chủ đó là dân chủ thật. Muộn còn hơn không.
Việt Hùng: Vừa rồi là lời tiến sĩ Hà Sĩ Phu từ Đà Lạt, trong buổi phát thanh tới, tiến sĩ Hà Sĩ Phu sẽ đưa ra lời bàn về căn bệnh tả khuynh không chỉ là sai lầm của người lãnh đạo mà là bản chất của chủ nghĩạ Cũng như những lời bàn về lý luận thực tiễn hiện naỵ Đâu là con đường ra của Việt Nam trên con đường hội nhâ.p.mờI qúy vị nhớ đón nghẹ