Một sự việc, nhiều vấn nạn

Đặng đình Tuy

Gia đình tôi cũng như hầu hết các gia đình Việt Nam khác, kinh qua hai cuộc chiến tranh, chịu đựng mất mát, chia cách. Lúc đất nước thống nhất, chúng tôi đã có dịp ngồi lại với nhau, thẳng thắng đối thoại - cuộc đối thoại giữa năm mươi đứa con theo cha lên núi cùng năm mươi đứa theo mẹ về biển  - và giật mình nhận ra rằng bi kịch thuở dựng nước không ngờ vẫn còn tiếp diễn, sông Gianh chia cách vẫn còn nguyên trong lòng trong trí mỗi con người. Điều đó được nhắc đi nhắc lại mãi mà càng nói thì càng cay đắng chứ không nhạt không vơi.

Lẻ ra kẻ chiến thắng phải thấy rằng mình thỏa mãn muôn phần, hẳn có một thái độ rộng rãi, cười cợt, kiểu đùa cợt của người miền Nam thuở trước.

-         Nhằm  nhò gì ba cái lẻ tẻ … Bỏ đi Tám !

Nhưng không, Tám chẳng chịu bỏ qua ba cái lẻ tẻ, Tám ăn thua đủ và ăn thua một cách hèn hạ : Tháng 5 vừa rồi, trước khi Tổng Thống Indonésia viếng thăm Hà Nội, các chú Tám ấy đã làm áp lực để nước nầy phá bỏ bia tưởng niệm đã được dựng lên để nhớ đến những người Việt Nam bỏ mình trên đường vượt biên mạo hiểm tìm tự do. Tấm bia ấy làm gai mắt các chú Tám ư ? – Tôi không tin như vậy. Đúng ra tấm bia ấy nhắc nhở một nổi nhục, nổi nhục không chinh phục được lòng dân, dù bằng lừa bịp dối trá, để họ phải bỏ cửa bỏ nhà liều mình ra đi. Con người không sợ gì hơn sợ chết, vậy mà nó đã coi thường cả cái chết, hành động nào hào hùng hơn để nói lên thái độ phủ nhận tuyệt đối một chế độ chính trị ? Nhưng điều đó vẫn chưa nói hết được tính cách trâng tráo của chính quyền Hà-Nội vì cùng một lúc, họ ve vản những kẻ ra đi đó, không ngượng ngùng  không e thẹn khi đóng vai nhân nghĩa nhưng kỳ thật chỉ vì thấy túi tiền của người anh em nặng lắm. Bốn tỷ đô la một năm chứ ít đâu ! Bốn tỷ thu vào không tốn một giọt mồ hôi !

Thời đại nầy làm tiền khó lắm. Bạn muốn có chứng cớ ? Thì tôi xin đưa ngay ra đây : thí dụ câu chuyện chất độc da cam. Nào thu thập dữ kiện, nào tìm tòi nhân chứng, chuẩn bị lý lẽ kiện tụng nhưng chưa thấy kết quả gì. Dù chưa thấy kết quả, máu tham đã đánh được hơi đồng, bụng xấu đã tính chuyện chia chát đứa nào được đứa nào không, đúng như câu ngạn ngữ của Tây : « chưa hạ được gấu đã toan rao bán da gấu ».

Đảng ta không biết mệt đâu, Đảng ta vẫn rất kiên cường. Hôm chủ nhật vừa rồi qua sự nâng đở của đài truyền thanh quốc tế Pháp, đài Radio France Internationale (RFI) cô Thanh-Hà đã giới thiệu cậu Nguyễn thanh Tùng nào đó, một nhạc công khiếm thị chơi đàn bầu, nạn nhân của loại chất độc da cam do Mỹ rải tại VN. Xin thanh minh ngay với quý thính giả, lòng kính trọng của chúng tôi đối với kẻ tật nguyền, dù tật nguyền vì bẩm sinh hay vì tai nạn, để quý vị thấy rằng nếu chúng tôi kể câu chuyện này chỉ vì muốn tố cáo cách làm tiền vô liêm sĩ của nhà cầm quyền Hà-Nội mà không hề đá động gì đến cá nhân cậu Nguyễn thanh Tùng. Theo lối giới thiệu bi thảm của Thanh Hà kiểu các tấm bảng máng trên ngực những kẻ hành khất mà chúng ta vẫn thường thấy trên đường phố hoặc tại các trạm métro, thì bố Nguyễn thanh Tùng là bộ đội đi chiến đấu ở Miền Nam, nạn nhân của chất độc da cam do đế quốc Mỹ rải, nên những đứa con của ông đều mang tật nguyền. Cho đến nay, chất độc da cam và những tai hại của nó được nói rất nhiều, nhưng để chứng minh hậu quả trên mỗi cơ thể con người, công việc ấy còn nhiêu khê lắm và phải được kiểm chứng một cách khoa học với một thái độ tuyệt đối ngay thẳng của đôi bên để không ai tìm cách kéo níu lợi lộc về phía mình.

Kẻ viết bài nầy không có trình độ hiểu biết về khoa học nên không dám lạm bàn. Tuy vậy, hắn xin kể một câu chuyện trong gia đình hắn : những điều có thật vẫn thường đơn giản, hồn hậu, khác hẳn thứ miệng lưỡi tuyên truyền.

Cách đây không lâu, kẻ hèn này có làm một chuyến quay về VN để thăm bà con anh em. Như tôi có nói trên kia, trong gia đình tôi không thiếu những người lên núi cũng như những người ra bể. Thăm những kẻ còn ở lại quê hương là thăm đa sồ những kẻ lên núi, trong số đó có một người cháu gọi tôi bằng chú. Tuy thứ bậc trong gia đình có chia cách, phần tuổi tác hai chúng tôi không chênh lệch bao nhiêu, chúng tôi là những người cùng thế hệ. Ông cháu ấy bỏ nhà lên núi khi được 16 tuổi. Anh ta hiến trọn tuổi xuân cho Đảng chiến đấu một mất một  còn với đế quốc Mỹ. Anh lội mòn Trường Sơn và hít mọi hóa chất Mỹ rải dài trên đường mòn Hồ chí Minh. Khi chiến tranh chấm dứt, anh quay về thân thể đầy thương tích nhưng vẫn còn sống  và chỉ đến lúc ấy mới nghĩ đến việc xây dựng gia đình. Gần 30 năm sau ngày chiến chinh chúng tôi mới gặp lại nhau. Mùi thuốc súng đã tan loãng từ lâu nên những chia cách ngộ nhận cũng không còn nữa. Nhìn nụ cười toe toét của anh tôi thưởng là chỉ dành riêng cho tôi, cho cuộc gặp gỡ hai đứa. Nhưng không. Anh giải thích : « Hôm nay tôi hoàn toàn hạnh phúc, chú biết không ? » Tất nhiên là tôi không biết vì lý do gì khiến anh cảm thấy hạnh phúc cở đó nếu không là việc gặp lại tôi. Tôi cần được anh giải thích. Anh bảo : « Tôi vừa có đứa cháu nội ! » Quả thật, hạnh phúc ấy lớn lắm nhưng tôi vẫn tin rằng phải có một lý do nào khác giúp cho cái hạnh phúc của anh đậm đà, tròn trặn hơn bất cứ hạnh phúc của một người nào vừa có cháu nội. Nụ cười anh ta rạng rỡ thế kia mà ! Anh vẫn chậm rãi, vẫn ung dung, kể lể : « Tôi ở bộ đội 19 năm, ăn uống / nuốt / ngửi không biết bao nhiêu chất hóa học độc địa. Khi lấy vợ, tôi nghi ngờ tự bảo chưa chắc có được đứa con. Khi nhà tôi sinh thằng con đầu lòng, tôi giật nó trên tay bà nữ hộ sinh, mở mắt to soát khắp thân thể  đứa bé xem nó có thiếu bộ phận nào không.

Kể từ đó, tôi thấp thỏm rình chờ mỗi ngày dấu hiệu bất hạnh, một phản ứng bất thường, nơi đứa trẻ sơ sinh, nhưng nó lớn lên một cách bình thường, nó ngủ bình thường, nó có trí khôn bình thường, nó học hành bình thường. Lúc nó 20 tuổi, tôi mong chờ dấu hiệu sự phát triển của một con vật đục. Cái lối giáo dục của người mình nghiêm khắc, kín đáo quá, tôi chẳng khám phá được gì nơi nó cho tới ngày nó từ Sàigòn trở về thưa với tôi việc nó yêu một người con gái và muốn kết hôn với cô ta. Thú thật với chú, hôm ấy tôi muốn ta hét một mình để tỏ hết niềm sung sướng của một người cha.

Nhưng, hạnh phúc tôi là hạnh phúc từng chặng ; tôi không dám nhìn xa. Tôi cho rằng tôi đi tìm hạnh phúc như kẻ trèo núi, qua được chặng nào mừng chặng ấy thôi. Hôm nay khi con tôi có con, tôi tin là tôi đã vượt qua con dốc cao nhất nhưng vẫn chưa hết đâu, còn sống là tôi còn phập phồng, nghi ngờ. Tôi đã có ba đứa con : một trai hai gái. Bây giờ tôi có thêm cháu nội, đứa cháu bình thường đầy đủ tay chân. Tôi lại tiếp tục chờ các đáp số khác, của hai đứa con gái, của con hai đứa con gái và …Sau nữa, không biết tôi còn sống không để nhìn thấy các đứa cháu trưởng thành. Người ta còn bảo rằng đôi khi chất độc không xuất hiện ở thế hệ đầu mà ở thế hệ thứ hai hoặc thế hệ sau nữa, làm sao biết được. Nhưng chú ạ, ngày nay người ta sử dụng quá nhiều hóa chất trong đời sống hằng ngày trong nông nghiệp, trong công nghệ…nhan nhản khắp nơi. Làm sao biết được do chất độc nào. Riêng tôi, tôi có thể nói là chất độc da cam của Mỹ không có tác động nào trên cơ thể tôi…

*

Kể câu chuyện trên, tôi không có ý muốn đánh ngã mọi tố giác về tác hại của chất độc da cam. Tôi đã nói rồi, tôi không am hiểu về khoa học, tôi chỉ đề nghị chúng ta cùng suy ngẫm và xin bước sang một vấn đề khác :

Trên tựa đề tôi ghi : « Một sự việc, nhiều vấn nạn ». Tôi còn một vấn nạn khác về câu chuyện Nguyễn thanh Tùng và đài RFI. Đành rằng trong công tác truyền thông người ta có bổn phận tôn trọng mọi ý kiến dị biệt đến từ bất cứ phe phái nào, nhưng với tư cách người Việt miền Nam ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp, chúng tôi đã tả xông hữu đột chỉ mong nói lên tiếng nói của mình mà không ai thèm nghe. Có một hiện tượng khá đặc biệt trong giới trí thức Pháp mà tôi cho là một thứ thời thượng hơi lố bịch là nếu người ta tự coi là trí thức thì bắt buộc phải thiên tả, khuynh hướng ấy có lẽ bắt nguồn từ sau chiến tranh thứ hai, khi các trào lưu tư tưởng gọi là «  tiến bộ » được đề cao không phải chỉ trên mặt lý luận mà trở thành một cái « mốt » nhất là khi có những kiện tướng có tài hùng biện như Jean Paul Sartre và lực lượng trẻ quy tụ quanh ông. Cách lý luận « cả vú lấp miệng em » như trường hợp Sartre lên tiếng bênh vực cuộc đình công của công nhân đảng Renault, đã không ngại ngùng thóa mạ những kẻ chống Cộng là đểu cáng, là « salaud » đã khiến đám trí thức hèn nhát co vòi và từ đó, mọi người có mặc cảm không dám nhận là khuynh hữu vì sợ mất nhản hiệu trí thức. (1). Hiện tượng này đã kéo dài đến ngày nay đến nỗi dư luận Pháp bị nhào nặn, giật dây, đặc biệt là quan điểm chung của quần chúng Pháp đối với cuộc chiến tranh VN 1945 – 1975.

Còn một lý do thứ hai khiến dư luận Pháp tỏ ra nghiêng về phía Hà Nội là việc Pháp đã từng là đối thủ trong cuộc chiến tranh VN lần đầu, và vết thương Điện Biên Phủ vẫn âm ỉ nhức nhối trong trái tim Pháp dù tả hay hữu do đó, cái nhìn ác cảm đối với sự có mặt của Hoa Kỳ bên cạnh người dân Việt miền Nam là điều dể hiểu.

Tìm cách phủ nhận thiện ý Mỹ đến VN chỉ để bảo vệ tiền đồn của phe dân chủ trước sự tấn công mãnh liệt của đệ tam quốc tế, dư luận Pháp cho rằng Mỹ chỉ muốn hất chân họ để kiếm chút quyền lợi vật chất.

Phải nhớ rằng thái độ Hoa Kỳ lúc đó không giống với thái độ của chính quyền Bush hiện tại. Thế cờ đã đổi khác. Điều đau đớn cho miền Nam VN là sự hiện diện của nửa triệu lính Mỹ đã che dấu, đã phủ nhận mọi cố gắng sinh tử của mười bốn triệu người miền Nam, chối bỏ sự áp đặt của chế độ độc tài Cộng Sản Bắc Việt, tương tự như những nổ lực nung nấu, tiềm ẩn của người dân Đài Loan hiện nay, đang và sẽ sống chết cho độc lập của họ trước tham vọng thôn tính dến từ phía Hoa lục.

Đài RFI muốn bênh vực Hà Nội, đó là quyền của họ. Nhưng họ quên rằng trên đất nước họ, hàng trăm nghìn người dân Đông Dương được cấp quyền cư ngụ với danh nghĩa là những kẻ tị nạn chính trị. Nếu chính thể Hà Nội là một chính thể vì dân + cho dân thì thì đã không có hàng triệu người liều lĩnh ra đi, những kẻ « bỏ phiếu bằng đổi chân » như cách diển tả hùng biện của khuôn mặt Cộng sản tiếng tâm ngày trước.

Canne tháng 11 - 2005-11

Đặng đình Tuy

( 1 )  Chính Sartre khi về già, tỉnh ngộ phần nào về thái độ mình, đã can đảm tháp tùng Raymond Aron và André Glucksman vào Elysée để xin chính phủ Pháp bảo trợ “ chiếc tàu cho VN ” nhằm cứu người vượt biển.