Ba mươi năm sau nhìn lại

 

 

Mỗi năm, ngày 30 tháng Tư thường là dịp người Việt ở trong và ở ngoài nước tổng kết  các sự việc về mấy thập niên chiến tranh đã diễn ra trên đất nước. Trong khuôn khổ một chương trình dành riêng cho ngày 30 tháng Tư năm nay, Đài Á Châu Tự Do đã trao đổi với nhiều luồng dư luận cả ở trong lẫn ngoài nước. Dưới đây là bản ghi âm cuộc mạn đàm giữa ông Trần Thanh Hiệp, nguyên luật sư các Toà Thượng Thẩm Sài Gòn và Paris, hiện định cư tại Pháp và là Chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân Quyền và ông Phạm Điền, nhà báo nói của Đài ACTD, về tình hình đất nước trải qua 30 năm Việt Nam dưới chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cuộc phỏng vấn này đã được phát đi trên làn sóng của Đài ACTD ngày 1-5-2005

 

Phạm Điền: Với tư cách một luật sư thâm niên am tường luật và cũng là một người quan tâm nhiều đến đất nước nhất là các vấn đề nhân quyền, dân chủ, khi nhìn lại 30 năm qua, nhận định của ông thế nào về đất nước, một cách tổng quát  và riêng về khía cạnh luật pháp tại Việt Nam. Ông có nghĩ rằng nhà cầm quyền Việt Nam đã để lỡ thêm một số cơ hội để tạo điều kiện cho Việt Nam tiến bước trong việc hội nhập thế giới không?

 

Trần Thanh Hiệp: Cẩu hỏi này rất rộng, bao gồm nhiều mặt của vấn đề. Để cho câu trả lời của tôi được ngắn gọn và tập trung, tôi sẽ theo những mạch suy nghĩ mới để nhận định về một số điểm, mà tôi cho là cần được nhấn mạnh, nếu chúng ta, những người Việt năm 2000, muốn ôn lại một cách có ý nghĩa những trang sử của đất nước, 30 năm, sau ngày miền Nam bị bạo lực cưỡng chiếm thay vì được cùng với miền Bắc hợp nhất trên cơ sở Hiệp định quốc tế Paris 1973. Nhưng trước khi vào đề, tôi xin được nói lên mối quan tâm của tôi là đã đến lúc chúng ta, dù ở bên này hay bên kia, mỗi khi nhận định về hiện tình đất nước, cần can đảm để sáng suốt nhìn thẳng vào sự thật và, nói thẳng ra những sự thật, cho đến nay không ngừng bị che dấu dưới lý do này hay lý do khác. Tôi sẽ phát biểu vói tinh thần chỉ vì sự thật như thế. 

 

Phạm Điền: Như vậy, luật sư sẽ bắt đầu với mạch suy nghĩ nào?

 

Trần Thanh Hiệp: Nói “để lỡ thêm một số cơ hội để tạo điều kiện cho Việt Nam tiến bước trong việc hội nhập thế giới ” thật ra không phải là nêu lên một điều mới lạ gì. Trước đây nhiều năm, nhiều người đã nói như vậy rồi. Việt Nam đã hơn một lần lỡ tàu lịch sử, những năm 40, những năm 50, những năm 70 và những năm 90. Tôi tưởng không ai có thể tìm được lý lẽ xác đáng để chối bỏ sự thật này. Vậy nếu bây giờ còn nhắc tới nó nữa thì chỉ nên tìm hiểu xem nguyên do nào đã khiến cho Việt Nam không nối toa được với con tàu lịch sử của nhân loại là con tàu dân chủ văn minh. Con tàu Việt Nam bị bỏ lại đằng sau là tại vì nó bị cái đầu máy độc tài toàn trị kéo chạy quanh quẩn hoài ở trong sân ga cộng sản gần nửa thế kỷ. Thập niên trước, mặc dầu loại đầu máy lỗi thời này đã bị cả thế giới phế thải, tập đoàn lãnh đạo chính tri Việt Nam ở Hà Nội vẫn cứ khư khư ôm giữ lấy nó, chỉ sơn phết lại rồi đem nó ra tiếp tục đóng vai trò đầu tầu. Cho nên, không có gì đáng ngạc nhiên, nếu tập đoàn này lại bỏ lỡ cơ hội một lần nữa.

 

Phạm Điền: Dù sao, không nên quên rằng Đảng cầm quyền ở Hà Nội từ giữa thập niên 80 đã quyết định đổi mới với ý thức và ý chí quyết liệt không đổi mới thì chết…

 

Trần Thanh Hiệp: Tiện dịp, tưởng cũng nên nói cho rõ phải hiểu đổi mới thế nào cho nó đúng là đổi mới. Theo lẽ năm 1985 khi ông cựu Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh nhận được lời cảnh báo của Đảng đàn anh Liên Xô thì Đảng Cộng sản đàn em Việt Nam đã phải tìm đường thay đổi thực sự hay ít ra hãy tạm bắt đầu đi vào con đường mà Liên Xô đã lựa chọn để tự chuyển hoá dần sang con đường dân chủ. Nhưng Đảng này lại co cụm mà bám trụ vào mô thức cầm quyền chuyên chính cũ, chỉ đổi mới Đảng trong chừng mực vừa đủ để vẫn tiếp tục giữ độc quyền cai trị bằng bạo lực, đàn áp và gian dối có hệ thống. Trong khi đó, mọi người đều chờ đợi có đổi mới thực sự nghĩa là như ở Đông Âu, Liên Xô cũ, Đảng cộng sản được dẹp bỏ để cho cả đất nước được đổi mới. Hậu quả tất nhiên là ở Việt Nam gần 20 năm ồn ào tuyên bố đổi mới rồi mà cả Đảng lẫn đất nước trong thực chất vẫn chưa đổi mới đựợc cho kịp với đà tiến hóa chung của nhân loại. Nhân dân Việt Nam vẫn bị áp bức, bị bóc lột - tham nhũng là một hình thức bóc lột tàn tệ - như xưa, nếu không muốn nói là hơn xưa.

 

Phạm Điền: Mới đây, cựu Thủ Tướng Võ Văn Kiệt khi trả lời báo chí  trong nước đã có đưa ra một số nhân định được dư luận xem là tiến bộ về nhận thức nhất là đề nghị khép lại cuộc chiến cũ, để lại đàng sau lưng, nghĩ đến tương lai Việt Nam trong tinh thần chung xây. Tinh thần đó có hiện thực được không? Nếu không là do đâu?

 

Trần Thanh Hiệp: Theo tôi, chữ tiến bộ mà dư luận đã dùng để đánh giá mấy lời tuyên bố chung chung, mơ hồ của ông Kiệt là không xác đáng. Ông Kiệt quả thật không lặp lại một số luận điệu quen thuộc của phe cộng sản của ông Kiệt hiện đang cầm quyền ở Việt Nam. Nhưng nếu muốn và có thực tâm và can đảm dám lấy thái độ tiến bộ thì ông Kiệt phải nói cho rõ hơn nữa, phải đòi hỏi Đảng cầm quyền của ông từ bỏ chính sách dùng bạo lực để đàn áp đối lập. Tại sao ông Kiệt không yêu cầu ông Phan Văn Khải bải bỏ Nghị định 31/CP mà chính ông Kiệt hồi còn làm Thủ tướng đã ban hành để cho chính quyền cộng sản được phép cầm tù tại gia cả nước ? Thật ra ông Kiệt đang tìm cách hô hào bình thường hoá tình trạng chuyên chế này bằng những lời lẽ ôn hòa và đường mật.

 

Phạm Điền: Cũng trên khuôn khổ luật pháp, Việt Nam cần phải chuyển đổi, điều chỉnh những gì  để phù hợp với xu thế chung của thế giới trong tinh thần tôn trọng luật pháp,  thi hành nghiêm chỉnh luật lệ , minh bạch để hội nhập với tòan cầu.

 

Trần Thanh Hiệp: Muốn hội nhập với toàn cầu thì chỉ có một cách độc nhất là phải dân chủ và văn minh. Những người lãnh đạo cộng sản ở Hà Nội đã tỏ ra biết rõ điều này từ lâu, nhưng họ chỉ nói mà không làm và còn làm ngược lại, tức là độc tài toàn trị lạc hậu. Và để có thể độc tài toàn trị, họ đã dùng pháp luật làm công cụ đàn áp dân chủ, dưới chiêu bài ý thức hệ Mác-Lê-nin có thêm gia vị Hồ Chí Minh. Thủ thuật này người ta gọi là chính trị hoá pháp luật rồi giả bộ cho pháp luật có quyền lực cao nhất, để có một Nhà nước gọi là « pháp quyền ». Nhưng Nhà nước này chỉ là công cụ cai trị công khai của một Nhà nước nằm trong bóng tối là Đảng Cộng sản. Đương nhiên Nhà nước trong bóng tối như vậy đứng trên cả pháp quyền. Một nước mà chính quyền được tổ chức như thế sẽ không bao giờ có thể hội nhập được với toàn cầu. Ơ châu Âu, nếu không dân chủ văn minh, không được gia nhập Liên Hiệp châu Âu.  Ở những nơi khác, độc tài bạo ngược không còn đất để sống nữa. Việt Nam muốn đổi mới thực sự thì ngược lại phải pháp luật hoá chính trị, điều mà cho đến bây giờ nhà cầm quyền Hà Nội vẫn kiên trì lẩn tránh không chịu làm

 

Phạm Điền: Xin cảm ơn Luật sư Hiệp…