"BÀI VĂN LẠ" ,  "BÀI VĂN GÂY CHẤN ĐỘNG"!

 

                                                            ÂU DƯƠNG THỆ

 

	Cháu Nguyễn Phi Thanh, học sinh lớp 11 đã viết gì?
	Phản ứng rộng rãi trong dư luận ra làm sao?
	Cháu Thanh đang bị Công an đe doạ và áp lực như thế nào?
	Hãy cùng nhau lên tiếng bảo vệ cháu Thanh!

            Tại kì thi học sinh giỏi các lớp không chuyên của Hà nội được tổ chức vào ngày 18.3 vừa qua, nữ sinh Nguyễn Phi Thanh lớp 11A 18 trường Trung học phổ thông Việt-Đức đã tham dự. Trong đề thi „ Em hãy giới thiệu vẻ đẹp của tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc“, cháu đã viết:

            „Đề bài thi học sinh giỏi năm nay là “Giới thiệu vẻ đẹp của tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” nhưng thực sự em không hề thích tác phẩm này, như vậy em có thể viết hay được không? Em có thể chắc chắn rằng trong số 10 học sinh như em thì có 9 người cũng không thích tác phẩm này. Đơn giản bởi vì bọn em không sống trong thời chiến tranh, bọn em không thể rung động trước một bài tế khi mà thực sự bọn em đang sống trong thời bình. Bọn em không quay lưng với lịch sử, nhưng có nhiều cách để bọn em hiểu về lịch sử dân tộc hơn là phải học những bài tế khô khan, khó hiểu như thế này...“ (Tiền phong điện tử (TP) 13.5.05)

            Rồi cháu giải thích tại sao cháu đã có suy nghĩ như vậy:

            „Em nghĩ, đứng trước một tác phẩm văn học bao giờ cũng có ý kiến trái ngược khen – chê, hay-dở nhưng dường như học sinh bọn em chỉ có quyền thích, chỉ có quyền khen hay mà không có quyền nói lên chính kiến của mình, và việc phê bình văn học hình như chỉ là việc của các nhà phê bình. Phải chăng vì tư tưởng bảo thủ này mà suốt 63 năm qua, văn thơ của chúng ta chưa được "mới"? Nhìn ra, chỉ ra cái hay của một tác phẩm văn học đã khó, nhưng chỉ ra cái hạn chế, thiếu sót của tác phẩm ấy còn khó hơn nữa, vậy mà chưa bao giờ bọn em được tỏ rõ chính kiến của mình trong một bài thi cả, tất cả chỉ vì áp lực điểm số.“

            Cuối bài cháu tiên liệu những gì sẽ xẩy ra cho chính cháu:

            „Em biết bài viết này của em là hoàn toàn lạc đề, em không chỉ ra được cái đẹp, cái hay của tác phẩm bởi em không thấy nó hay, không thấy nó đẹp. Em cũng biết bài văn này cũng không được điểm nào, nhưng em chỉ muốn nêu lên chính kiến của mình trước tác phẩm, cũng như những bức xúc của một HS, khi phải học một chương trình không phù hợp. Em không muốn phải viết những lời khen sáo rỗng về một tác phẩm mình không thích. Và em hy vọng các thầy cô sẽ linh hoạt hơn trong việc ra đề để bọn em tự do bày tỏ chính kiến, tự do yêu ghét một tác phẩm nào đó".

            Trong cuộc phỏng vấn của báo Tuổi trẻ, cháu còn tỏ thiện ý của mình:

            „- Lúc đó, tôi biết sẽ có một “hậu quả” chắc chắn là tôi không thể đạt điểm cao và đoạt giải học sinh giỏi. Tôi cũng có nghĩ đến những chuyện khó xử khác... Nhưng quả thật, tôi chỉ muốn nói lên những suy nghĩ thật của mình với mục đích tích cực, có tính xây dựng chứ không phải là một phản ứng tiêu cực. Những điều tôi nghĩ, tôi viết thể hiện mong muốn sẽ có những cải cách chương trình, thay đổi trong cách dạy và học…“ (Tuổi trẻ điện tử (TT) 14.5)

 

Phản ứng của dư luận

            Bài văn „lạ“ đang „gây chấn động“ không chỉ trong giới trẻ học sinh, sinh viên, mà còn đang gây xôn xao làng giáo, giới văn học, lan sang cả các giới chuyên viên. Bài của Thanh đã được nhiều học sinh và thầy cô giáo ở Hà nội liền sau đó truyền tay đọc. Nhiều ý kiến tán đồng, nhưng cũng có những ý kiến dè dặt, lo ngại cho cháu. Ngừơi chấm thì cho điểm 3/15 với lí do „viết lạc đề“!

            Ông Hà Bình Trị, chuyên viên môn văn, Vụ Trung học phổ thông thuộc Bộ Giáo dục-đào tạo, đã chê trách tính cách „đồng phục hoá“ của ngành văn nói riêng và nền giáo dục VN nói chung. Riêng về bài của Thanh ông đã nhận xét:

            „Qua bài làm của em có thể nhận thấy tuy còn thiếu hụt khá nhiều về kiến thức cơ bản, tuy sự hiểu biết còn nhiều phiến diện, nhưng đây là một HS có chính kiến và rất đáng quý là đã dám thể hiện chính kiến của mình một cách chân thành, trung thực bằng một bài văn nghị luận, ít nhiều có lý lẽ với cách diễn đạt lưu loát, uyển chuyển. Theo tôi, ở một phương diện nào đó, các thầy cô giáo nên trân trọng, khích lệ những HS này.“ (TP 13.5.05)

            TS Lê Ngọc Trà (Viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM) cũng cảm phục sự dũng cảm của cháu Thanh:

            „Điều tôi quan tâm là em Thanh đã dũng cảm nói lên sự thật giảng dạy trong nhà trường hiện nay: Giáo viên không tạo điều kiện cho HS bày tỏ ý kiến của mình, chỉ nói cái hay mà không nói cái dở của tác phẩm. Cách dạy văn khen một chiều đã không phát huy được sự sáng tạo và suy nghĩ độc lập của HS. (TT 14.5)

            Và ông nhận xét về nguyên nhân tại sao giới trẻ ở trong nước đã phải chọn thái độ đó :

            „Tôi cũng đặc biệt lưu ý đến bài viết của em Thanh: Đằng sau sự mạnh dạn bày tỏ ý kiến của mình còn cho thấy sự bức xúc về cách giảng dạy giáo điều theo kiểu tư duy một chiều, kìm hãm sự sáng tạo. Đây là một sự báo động không chỉ đối với ngành giáo dục mà cả toàn xã hội. „ (TT 14.5)

            Trong khi ấy một phụ huynh học sinh đã gởi thơ cho báo „Cám ơn em Thanh“. Có lẽ đây cũng là ý kiến của đại đa số phụ huynh học sinh. Vì cháu đã dám nói lên sự thật:

            „Bài văn của em học sinh lớp 11 Nguyễn Phi Thanh đã nói lên một sự thật: Trong chương trình hiện nay, các em học sinh phải học nhiều điều khó hiểu và xa lạ, xa rời thực tế cuộc sống. Việc này đã tồn tại nhiều năm qua. Ai cũng biết nhưng không ai dám nói. „

            Mới ngày hôm qua, nhà văn Trần Mạnh Hảo cũng nhập cuộc phê phán cơ quan giáo dục ra đề thi:

            „Thầy giáo ra đề thi cho cuộc thi học sinh giỏi văn của TP. Hà Nội năm nay là người chưa nắm được bản chất cái hay nơi tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu. Đề thi ra như sau: “Em hãy giới thiệu vẻ đẹp của tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”. Xin lỗi, với đề thi này, thử hỏi chính thầy ra đề thi liệu có làm bài được hay không? Ngay cả với một nghiên cứu sinh trình độ tiến sĩ văn đang được “xóa mù tiến sĩ tới huyện” như bây giờ chắc cũng đành cắn bút ngồi chơi mà thôi. Đề thi văn trên có thể là một đề thi cho luận văn tiến sĩ mỹ học chứ sao lại biến thành đề thi học sinh giỏi văn lớp 11?“ (Trần Mạnh Hảo, Công an điện tử (CA) 17.5)

            Và Trần Mạnh Hảo đã bênh vực Thanh:

            „Ta cần phải hoan hô học sinh Nguyễn Phi Thanh về bài làm văn: Chê bài văn tế chưa hay và chê đề bài văn trên là kém, vì em đã nói thật! Vì sao vậy? Vì dạy như thế, ra đề như thế thì học sinh làm sao mà thấy VẺ ĐẸP của Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc cho được! Không thấy hay, không hiểu được CÁI HAY mà vẫn bắt học trò làm bài tập làm văn ra rả khen hay là hội chứng DẠY và HỌC văn  giả dối. Mà cái giả dối là cái phản văn học nhất.“ (CA 17.5)

            Một phụ huynh cùng chia xẻ tâm trạng này:

„Ở đây, trước hết phải cám ơn cô học sinh này, người đã dám nói thật những gì có thể mình nghĩ và mình hiểu, trong một khuôn khổ giáo dục mà người ta cố gắng cho học sinh càng ít nói những suy nghĩ thực của mình bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu.“ (Thanh niên điện tử 16.5)

Móng vuốt Công an

            Lo sợ rằng tiếng nói của giới trẻ, giáo chức, văn nghệ sĩ, chuyên viên và phụ huynh học sinh trong vụ này có thể nhanh chóng trở thành một vấn đề lớn, nhất là vào dịp kỉ niệm sinh nhật ngừơi sáng lập chế độ và đang chuẩn bị cho Đại hội 10 của Đảng Cộng sản VN. Nên nhóm lãnh đạo chế độ đã tìm cách dìm sớm vụ này ngay từ khi còn trong trứng nước. Trong bài „đáng khen hay đáng chê“ báo Công an Nhân dân (CAND) điện tử ngày 17.5 đã có phản ứng lên tiếng rất nhanh về việc này:

            „Dư luận đang ồn ào một cách không đáng có sự việc, một cô bé học lớp 11 đi thi học sinh giỏi văn, không bình gì về bài "Văn tế nghĩa sỹ Cần Giuộc" và nói không muốn làm bài này vì không hay, không hiểu... Đáng tiếc là chuyện nhỏ ấy lại được những người ưa đưa tin giật gân tô vẽ thêm để suy luận ra nhiều điều chẳng hay ho gì.“

            Thế rồi cơ quan báo chí của Bộ Công an lên giọng dạy bảo các cơ quan báo chí:

            „Có nên đưa em ra báo chí để minh chứng cho một điều gì? Thử hỏi, dù ngành Giáo dục - Đào tạo có nhiều hạn chế gì đi nữa, từ sách giáo khoa đến học thêm, đề thi, lịch học... song người ta sẽ nghĩ sao khi có một lớp trẻ đang vươn lên mạnh mẽ từ chính nền giáo dục ấy, hàng loạt giải thưởng quốc tế về tin học, toán, vật lý... đã được trao cho họ, kể cả nhiều lĩnh vực khác, vậy họ cắp sách dưới mái trường nào?...

            „Tôi cho đây là chuyện lạ, lạ ở chỗ chúng ta đã lơi lỏng việc giáo dục, đến mức để ai đó “cổ suý” một cô bé lớp 11 đi thi lại dám lớn tiếng “nhắc nhở” một nền văn học cách mạng trong hơn nửa thế kỷ là ít có cái mới và không thích học, không quan tâm đến những bài văn mô tả sự hy sinh anh hùng của những bậc tiền bối! …“

            Và cuối cùng đã dằn mặt những ai đã dám khen em Thanh trên báo là„dũng cảm“ lại đúng vào dịp kỉ niệm 30 năm sau 1975 và ngày sinh nhật của ngừơi sáng lập chế độ:

            „Thật đáng tiếc, khi hiện tượng mà có nhiều người cho là lạ này diễn ra đúng vào lúc thế giới tổ chức trọng thể chiến thắng phát xít và tỏ lòng tri ân với người đã quá cố cho sự nghiệp cao cả, khi Việt Nam vừa tưng bừng lễ hội 30 năm giải phóng miền Nam, ghi công ơn to lớn của biết bao anh hùng, liệt sỹ và hôm nay lại sắp đến kỷ niệm lần thứ 115 Ngày sinh Bác Hồ….“

            Từ đó, bộ máy đàn áp của chế độ ra lệnh phải „uốn nắn“ những mầm non:

„Đối với tuổi mới lớn, hãy đừng biến các em thành những “anh hùng”. Nên như bố mẹ em, rất cần thương yêu, vị tha và uốn nắn cho măng “mọc thẳng”.“ (CAND 17.5)

            Tự do tư tưởng là một trong những quyền căn bản của con người, đã được ghi nhận trong Tuyên ngôn Nhân quyền của Liên hiệp quốc và chính VN cũng là nước hội viên. Nhưng rõ ràng thái độ nói trên của bộ máy đàn áp đã nói rõ nhóm cầm đầu chế độ không bao giờ biết tôn trọng các quyền tự do căn bản của con người, nhất là đối với các thế hệ trẻ!

Sức ép từ nhiều phía: “Chúng tôi sẽ bảo vệ em Thanh!”

            Phản ứng tức thì của bài báo trên tờ Công an nhân dân là thái độ của Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Việt Đức (Hà Nội) Bùi Hữu Ninh, nơi cháu Thanh đang học :

            „Đứng về góc độ của người làm công tác giáo dục, tôi thấy đầu tiên cần phải làm đúng đề bài đã ra. Đó là trách nhiệm của người học trò. “Anh” không làm được thì thôi nhưng anh lại dùng “diễn đàn” của bài thi để viết lên chính kiến, quan điểm của mình thì đó hoàn toàn không đúng khuôn khổ của một cuộc thi. „

            „Chiều nay (16/5), Ban Giám hiệu nhà trường vừa có buổi làm việc với Sở Giáo dục và Đào tạo về sự việc này. Trong thời gian tới, Ban Giám hiệu sẽ mời bố mẹ của em Thanh đến để trao đổi kết hợp phương pháp giáo dục. Chúng tôi không phân tích cái sai cái đúng mà sẽ phối hợp với gia đình theo dõi, động viên và ngăn chặn những biểu hiện tâm lý xấu của Thanh. „ (Tiền phong 17.5)

            Ông nói tiếp về các biện pháp uốn nắn để „định hướng“ cháu Thanh::

„Hội đồng nhà trường sẽ giúp định hướng, bàn biện pháp giáo dục giúp Thanh có nhận thức đúng và chuẩn hơn bằng con đường tinh tế nhất có thể. „ (TP 17.5)

 

Vài lời nhắn các „Cách mạng lão thành“

và một số người vừa được chế độ mời về nước!

            Trước sức ép của bộ máy đàn áp, liệu Hiệu trửơng trường cháu Thanh đang hoc có dám để cho cháu được „yên“ tập trung vào việc học hay không? Cụ thể hiện nay là theo lệnh của Công an, Ban giám hiệu của trường đang bắt cha mẹ cháu Thanh lên „làm việc“ để tìm cách „uốn nắm cho măng mọc thẳng“ theo kiểu của công an.

            Tiếng nói thành thực, thẳng thắn và hoà nhã của nữ học sinh Nguyễn Phi Thanh không phải là tiếng nói đơn lẻ, mà là suy nghĩ chung của rất nhiều giới trẻ học sinh, sinh viên VN ở trong nước. 60% dân số VN thuộc thế hệ sinh ra sau 1975, những ngừơi trẻ đang đóng vai chính xây dựng tương lai của đất nước.

            Cháu Thanh nói: „ Phải chăng vì tư tưởng bảo thủ này mà suốt 63 năm qua, văn thơ của chúng ta chưa được "mới"?“ là cháu đã nói sự thực về sự sa đoạ của giáo dục, văn học và nhiều lãnh vực khác của VN từ khi chế độ độc tài toàn trị nắm quyền từ 1945. Tuy vậy, cháu Thanh cũng nói rõ thiện chí của tuổi trẻ: „Tôi chỉ muốn nói lên những suy nghĩ thật của mình với mục đích tích cực, có tính xây dựng chứ không phải là một phản ứng tiêu cực.“ Thế nhưng hiện nay Thanh và cha mẹ cháu đang bị áp lực từ nhiều phía, nhất là của bộ máy đàn áp của chế độ đang tìm cách „uốn nắn“.

            Chính vì thế, mọi người đang nóng lòng chờ đợi  những „cách mạng lão thành“, những nhà giáo, nhà văn và ngừơi cầm bút lên tiếng bảo vệ Thanh, bảo vệ những ngừơi trẻ, bảo vệ con cháu của chúng ta được tư do suy nghĩ, tự do phát biểu những tâm tư của mình. Chắc hẳn Quí vị còn nhớ khi còn lứa tuổi thanh xuân cũng từng chia xẻ và nuôi lí tưởng của cháu Nguyễn Phi Thanh. Cũng như các „Em gái Trường Sơn 18 tuổi“ ra đi thủa nào  hi sinh cho đất nước trong bài thơ „Các Anh Tháng Tám đâu rồi“ của Bùi Minh Quốc:

„Các Anh những người Tháng Tám,

Các Anh đâu rồi? Thấm mệt rồi chăng?...

Ôi em gái Trường sơn mừơi tám tuổi…

Các Anh đâu rồi?

Các ngươì Tháng Tám!

Chẳng lẽ khoanh tay nhìn tấn trò bội phản

Dân tộc này bị vỡ nợ Tự do?...

 

            Thế rồi cả những vị từng có „máu mặt“ trong chính trị, tôn giáo, chuyên viên và văn học ở miền Nam trước đây, vừa qua đã về nước lên tiếng hồ hởi khen ngợi những „tiến bộ“, „hoà giải hoà hợp“… của chế độ. Quí vị suy nghĩ gì về những lời nói thẳng, nói thật, nhưng rất hoà nhã của cháu Nguyễn Phi Thanh? Tuổi cháu chỉ bằng tuổi con cháu của Quí vị!

            Vơi tuổi 18, 20… cháu còn có rất nhiều tương lai, nhưng cháu không biết sợ trước áp chế của bạo quyền, đã dám nói thật những suy nghĩ của mình, của thế hệ cháu!

            Ai đang làm gương cho ai? Thưa Quí vị, đạo đức, tự trọng và lễ giáo Đông Tây ở đâu, những điều Quí vị đã từng trải khi sống ở VN, ở Mĩ, Pháp, Đức…

            Bao giờ thì Quí vị lên tiếng bênh vực và bảo vệ cho cháu Thanh và những ngừơi trẻ tuổi khác, để họ có thể hiên ngang mọc thẳng của một con ngừơi tự do, thay vì bị “uốn nắn” phải “mọc thẳng” theo ý muốn của bạo quyền?

            Thái độ như thế nào của những ngừơi vừa về VN trước sự đe dọa của Công an đối với cháu nữ sinh Nguyễn Phi Thanh sẽ là thước đo để dư luận thấy rõ, họ về VN vì động cơ gì, quyền lợi chung của đất nước hay chỉ vì ích kỉ cá nhân, một vài cái lợi thiển cận!♣