Biết bao lâu làm trễ chuyến hành trình ?

Lê Hùng Bruxelles.

Việc gì đến thì cũng phải đến. Đó là những sự sắp đặt và sự thành hình trong đại hội Đảng IX lần thứ 14 đã khai mạc hôm nay 20/3 tại cung đình Hà nội. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra xung quanh vấn đề nhân sự và hiến chế, nhưng vẫn chưa tìm được giải đáp. Vì sao ?

Theo phương pháp luận tâm lý về con người đứng trước đoàn lũ có thể do 3 nguyên nhân khác nhau : Trước hết là do tâm lý cuả bất cứ nhà chính trị nào khi đã « lên ngôi » thì muốn nắm giử mãi « ngôi vị ». Cho nên, dù cho ông Nông đức Mạnh tự nhận mình thiếu khả năng quyết định trong việc lãnh đạo nhà nước, ông Nông đức Mạnh cũng không dại gì nhường ngôi vị Chủ tịch Nhà nước cho bất cứ ai.

Thứ đến số lượng người lớn tuổi nắm quyền hành mấu chốt thực sự trong đảng và trong chính quyền Hà nội chiếm phần đa số. Cứ liếc mắt vào trong ban Bí thư và Bộ Chính trị Đảng CSVN từ Trung Ương đến Tĩnh, Thành, Quận, Xã hiện tại, hầu hết là lớp người cao tuổi. Họ cũng không dại gì để cho lớp trẻ mới xen vào chiếm cứ.

Sau cùng là khả năng liên hệ giửa đời tư chính trị gia và quy chế ưu đải đối với chính trị gia. Dù là lý do sau cùng nhưng cũng là mấu chốt cuả vấn đề trong đại hội lần thứ 14 hôm nay. Những ông Khoan, Trọng, Điềm, dù thua ông An về mọi mặt (khả năng cai trị, khả năng ngoại giao, khả năng đạo đức,...) nhưng người ta sợ ông An lên chức Chủ tịch đảng và chủ trương Nhà Nước Pháp quyền, thi sẻ có nhiều xáo trộn trong nội bộ đảng CSVN, nhất là vấn đề tham nhũng và bao che suốt cả mấy chục năm nay.

Từ đây chúng ta xin quy ra hai vấn đề trọng đại, có thể là tốt mà cũng có thể là xấu, đã thúc dục các chính trị gia cương quyết « đóng cọc » nguyên vị trí.

Trước hết là vì nhiệt tình về lý tưởng (idéalisme passionné) cuả người tham gia làm chính trị. Thói thường thì nhà chính trị gia đó tin tưởng cách thành khẩn đường lối chủ trương và mục đích cần phải theo đuổi cuả mình. Cho dù mục đích và chiến thuật chiến lược đó có ngốc nghếch chăng nữa, họ cũng cố dành phần thắng khi ý định họ đã đưa ra. Điều nầy rất dễ nhận ra tại Hà nội giửa hai phe thân Tàu và thân Tây phương hôm nay.

Nếu thân Tàu thì chỉ duy trì được điều 4 trong Hiến pháp, và Đảng cộng sản khống chế được Nhà nước và nhân dân hầu tiếp tục bóc lột, tham nhũng. Như thế thì Đất nước chỉ kiệt quệ và nhân dân chỉ nghèo nàn như hôm nay. Trái lại nếu thân Tây phương thì Đảng cộng sản phải hy sinh đặt mình nằm dưới quyền Hiến pháp. Như vậy thì Chính quyền mới độc lập không bị Đảng khống chế và lúc đó người dân mới được bình đẳng trong sinh hoạt và dễ tạo nên một sinh khí tốt cho Đất nước tiến nhanh và giàu mạnh.

Tiếp đến là trên phương diện sinh hoạt chính trị, phần đông các chính trị gia đã chiếm được địa vị, rất ít khi chương trình mà họ đã đề ra đi đến giai đoạn kết thúc ngay lúc mãn nhiệm kỳ. Do đó, họ phải tạo ra những « thái tử » hầu tiếp tục sứ mạng hoặc để bảo vệ cho chính họ khi bị mất quyền. Hiện tượng nầy rất dể thấy tại Hà nội hôm nay qua những bài báo trong nước nói về hai Thái Thượng hoàng Đỗ Mười và Lê đức Anh. Những vụ án siêu nghiêm trọng tại Hà nội sẻ không bao giờ có thể xẩy ra được, nhờ sự tổ chức chặt chẻ cuả các thái tử do hai nhà chính trị Đỗ Mười-Đức Anh đã thiết đặt trước khi đáo hạn tuổi về hưu.

Cách đây không bao lâu một giáo sư tâm thần (psychiatre) đại học Liège đã dựa vào một tiểu luận cuả Montaigne khi bàn về « Bản năng vô biên sự kéo dài cuộc sống cuả con người » đã phát biểu như sau : « Tại đây người ta chạm đến vấn đề sợ hãi cuả con người trước giờ bạc mệnh. Tôi gặp rất nhiều bệnh nhân không con cái đã khiếp sợ bởi ý nghỉ không người thừa tự. Nhu cầu cần thiết kéo dài cuộc sống cuả bệnh nhân vốn là cố hữu trong bản chất con người. Trong trường hợp biết rằng không còn kẻ thừa tự thì chi bằng chính bệnh nhân đó tự nguyện kéo dài đời sống cuả chính họ » (on touche ici à l’angoisse de l’homme face à la mort. J’ai rencontré beaucoup de patients sans enfants, terrorisés par l’idée que personne n’allait leur succéder. Ce besoin d’allonger son être est inhérent à l’homme. Si on ne sait pas s’allonger via sa descendance, on décide de s’allonger soi-même. – Trois réserves méthodologiques, G.Hougardy.)

Đây là trường hợp những nhà chính trị lãnh đạo không đủ thời gian tạo ra « thái tử », nhưng họ muốn chương trình cuả họ được thực thi từ A đến Z..Do đó, họ có thể bày ra những tu chỉnh luật hay những quy chế đặc cách giúp họ thêm thời gian lưu nhiệm. Vì vậy, trong Đại hội lần 14 hôm nay, rất có thể sẻ xẩy ra những tu chỉnh luật về tuổi tác và quy chế đặc biệt về chính sách. Những ông Mạnh, Diễn, Trọng, Khoan và số đông nhân vật trong Bộ Chính trị Trung ương Đảng có thể ở lại nắm giử quyền hành nếu điều kiện tuổi được hủy bỏ hay được đặc cách do chính sách sắp bày ra. Lẻ dỉ nhiên, chuyện Đất nước qúy vị chẳng cần nghỉ đến.

Ngoài những nguyên do trên còn một căn bệnh hoang tưởng (narcissisme pathologique) lạm phát trong tư duy cuả nhiều con người đang hoạt động chính trị. Đây là những con người tự tin rằng những ý kiến và những sự chọn lựa cuả họ là chí lý, là tuyệt đích. Mọi người phải phục tùng và tôn trọng. Họ cũng là những người ưa thích bợ đỡ , xu nịnh cuả thuộc cấp. Họ cũng là người hay huênh hoang rằng mình đã đi ăn với ông Tổng giám đốc nầy, với ông Bộ trưởng kia hay với ông Đại sứ nọ. Trong số người nầy chúng ta nhận diện được nhiều nhất dưới bất cứ chế độ nào từ xưa đến nay, từ trong nước ra đến hãi ngoại.

Sau ngày 30/4/75, đất nước Việt nam đã thống nhứt và độc lập. Tôi xin miễn bàn về tình trạng kiệt quệ và tụt hậu của xứ sở khi đảng cộng sản nhất thiết sống chết với tư tưởng Mác-lê và vì tự ái dân tộc không cần đặt quan hệ với các nước phương Tây, nhất là với nước Mỹ. Tôi không dám so sánh tình trạng khốn khỗ nghèo đói cuả người dân với tình trạng toàn xã hội Việt nam sau thời kỳ thiết lập bang giao với các nước tự do dân chủ tây phương, nhất là với nước Mỹ. Tôi chỉ thắc mắc và chỉ nghỉ đến dân tộc Việt nam xưa nay là một dân tộc rất thông minh, rất nhạy cảm hơn các dân tộc lân cận. Thế mà sao các nước Thái, Cao miên, Lào còn sung sướng, hưởng được quyền tự do hơn dân Việt nam mình cả chục lần ?. Đảng cộng sản Việt nam cũng là người Việt nam sao lại gây nên nhiều khỗ sở cho dân Việt nam như vậy ? Thiết tưởng trong lần đại hội lần thứ 14 nầy mà Đảng không nghỉ đến việc cải tổ Nhân sự sâu rộng, thì đất nước và dân tộc sẻ thế nào ?. Có những cựu đảng viên nói với tôi rằng, nhiều nơi xa thành thị, nhân dân vẫn không dám mở miệng nói đến chữ « nước ngoài ». Vì chữ « nước ngoài » đồng nghĩa với CIA, với địch. Bắn bỏ !

Tôi nghỉ rằng vì hơn 30 năm mọi quyền hành đều nằm trong tay cuả Đảng, do đó mới có tình trạng tham nhũng đại họa hôm nay. Đúng như một vị thức giả nào đó đã phát biểu có vẽ hài hước nhưng rất thâm thúy: «Quyền lực là tầm vóc cuả bàn giấy (taille du bureau) và là vị trí trên bãi đậu xe (parking) ». Thật vậy, phần đông các đảng viên có chức quyền suốt cả 30 năm nay chỉ liên nghỉ quyền lực với tiền bạc. Cứ kiểm điểm những ngôi nhà lầu, những biệt thự to lớn trong các thành phố Hà nội và Saigon nay thuộc về cuả ai, nếu không phải là cuả những vị lãnh đạo trong Đảng và trong chính quyền Cộng sản Hà nội và Saigon ?. Khi tôi đọc danh sách các chính khách Cộng sản Hà nội có tiền bạc tỷ đô la trong ngân hàng Thụy sỉ, do nhà Ngân hàng Thế giới tại New York đã phơi bày trên báo, mà phát sợ !. Khi những kiều bào về từ Việt nam nói với tôi là có nhiều phát triễn tại các đô thị, nhưng nếu đi ra xa thành phố khoảng 2 cây số thì có cảnh đói khỗ lạ lùng !. Quả thật chức càng lớn thì tấm vóc bàn giấy cuả vị lãnh đạo càng to. Nhiều kiều bào tham quan Việt nam còn cho tôi biết những anh công an phường xóm hay tên cảnh sát gác đường chỉ cần hút một hồi còi là có tiền bạc triệu! Không hiểu những sự kiện nầy Đảng và quan chức chính quyền Hà nội có biết hay không ?

Nói về quyền thế, thì chính quyền thế lại giúp cho chính trị gia cuả Đảng cách bành trướng phạm vi địa hạt (expansion territoriale) không thể tưởng nỗi. Một vị Giám đốc bộ Giao thông Vận tải lại có quyền kiểm soát những dự án đầu tư xí nghiệp, dù cho xí nghiệp đó không nằm trong phạm vi bộ Giao thông Vận tải. Chuyện ông Giám đốc PMU 18 là tỷ dụ. Ai đời đặt đễ một mình ông Giám đốc đại diện toàn chính phủ trong mọi dự án đầu tư! Nhờ vậy mới có chuyện ông Giám đốc đốt hàng tỷ đồng trong việc cá độ với nước ngoài. Còn thêm chuyện một ông thanh tra ngành Hàng hãi (trụ sở tại Hà nội) lại không đi thanh tra tàu bè trong nước, nhưng thường xuyên có mặt tại Úc (quận Fairefield, NSW) đã mua nhà tậu cữa cho vợ con buôn bán. Chưa hết, một phái đoàn kinh doanh thành phố Saigon, trong những tháng vừa qua, đã du lịch sang Londres để « rữa tiền » bằng cách đầu tư vào các Khách sạn. Ôi quả thật phạm vi địa hạt cuả các quan chức Hà nội và Saigon đã bành trướng quá xa !. Chính đây là hậu quả cuả Đảng đã ngồi ĩa lên trên Hiến pháp và Hành pháp. Phải chăng đây là chính sách cuả Đảng muốn hủ hoá đảng viên để tạo ra thế mạnh cuả một lớp « đồng thuyền đồng hội », một lớp người « áo đã vấy chàm » chuyên lo phục vụ Đảng, nghĩa là cho các quan to mặt lớn cuả Ban Chấp Hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị, Bí thư trung ương ?. Thử hỏi trong lâu nay ai là người kiểm soát những chuyện « đi đêm » giửa mấy ông Giám đốc, Bộ trưởng và các doanh gia có vốn đầu tư tại nước ngoài ? Tôi nghỉ rằng khó mà tìm được, cũng vì chủ trương cuả Đảng cộng sản Việt nam đã bày biện ra hàng chục năm nay.

Phần đông các vị lãnh đạo Cộng sản Hà nội lại còn một căn bệnh nhiêu khê, không đủ sức xác tính rằng đã đến lúc phải ra đi. Họ đã mang phải cái văn hoá tưởng tượng rằng chỉ có sự dìu dắt cuả Đảng, cuả chủ nghỉa Mac-Lênin và tư tưởng Hồ chí Minh mới gặt hái được mọi kết quả mong muốn. Sự tin tưởng cường điệu nầy đã dẫn đến ngỏ bí tắc, mất lối thoát hoặc làm trình trệ sức tiến xã hội. Tôi tin rằng trong cuộc họp thứ 14 chuẩn bị cho Đảng X vừa mới khai trương hôm nay « cũng sẻ không chọn được thành phần ưu tú đứng ra gánh vác việc cai trị » như nhân dân mong muốn.

Hơn 30 năm chính cuộc « vũ điệu tưởng tượng » nầy đã làm cho nhiều vị lãnh đạo Hà nội một thời không nghỉ đến chuyện đào tạo « thái tử » và vì vậy hôm nay họ đã ra rìa. Tôi tin rằng những lời phát biểu cuả các ông Kiệt, Phiêu, Minh Chính, Giáp, Nam Khánh, Nguyễn Hoà... không đủ sức lực để cải tổ Đảng cộng sản Hà nội được, dù cho có bị sức ép cuả giải pháp Thị trường chung. Nói khác, bộ Chính trị và Ban chấp hành trung ương Đảng thừa sức để bám víu lấy quyền hành trong vòng 5 năm tới. Đây cũng là đòn thế thủ tâm lý cuả những con người đứng trước cái chết. Họ đang « cười trong sợ hãi ».

Cách đây hơn 3 thế kỷ, nhà văn hào La Fontaine đã dàn dựng một câu chuyện « Tử thần và người bạc mệnh » (La Mort et le mourant) nói lên thái độ con người quyết chống trả việc « đầu quân » vào thế giới bên kia. Dù cho « Tử thần có lý rằng Thần mong (đơị) tuổi đó. Bạn lià đời ra đi chẳng khác nào như (bạn ra đi) sau bữa tiệc. Hảy cám ơn gia chủ và chuẩn bị hành trang. Bởi lẻ biết bao lâu bạn làm chậm trễ cuộc hành trình » (La Mort avait raison : je voudrais qu’à cet âge. On sortit de la vie ainsi que d’un banquet. Remerciant son hôte, et qu’on fit son paquet. Car de combien peut-on retarder le voyage).

Sao lời cuả vị Tử thần êm ngọt đến thế mà con người vẫn cự tuyệt ?. Con người chớ nên theo Tử thần vì ở cỏi chết bên kia chẳng còn ai có thể giúp sức cho chính con người. Đây cũng là trạng thái « sợ hãi » cuả những nhân vật cấp cao trong đảng cộng sản Việt nam hiện tại trong lý do bám víu quyền hành.

Lê Hùng Bruxelles.(nhân cuộc khai mạc đại hội khóa 9 lần thứ 14 ngày 20/3/2006 tại cung đình Hà nội)