Câu chuyện đầu năm
Đặng Đình-Túy

Tết là cơ hội hiếm có để chúng ta, những kẻ xa xứ, nhớ về quê hương. Nhớ và cùng lúc gợi lại những sự việc đã qua trong năm. Và suy nghĩ, phân tích những điều gọi là may hoặc xui, những sai lầm mắc phải, những thành đạt đáng mừng. Những suy nghĩ đó bắt đầu từ phạm vi nhỏ nhất của cá nhân mình, đến chung cả gia đình, rồi ra xã hội, đất nước. Kẻ xa xứ có đến hai đất nước: nơi hắn đang nương náu và chốn cũ, một nơi tuy xa xôi nhưng vẫn mãi mãi là niềm nhớ không nguôi. Vì vậy ngày Tết nhớ quê, tôi đành phải tìm hiểu tin tức qua mạng internet, để bồi hồi nhìn những bức ảnh chợ hoa Hà Nội, sầu riêng măng cụt Lái Thiêu, rừng thông vi vút Langbian... nhưng không vì vậy mà tôi bỏ qua những bài diễn văn của lãnh tụ kể thành tích của năm vừa qua, những dự tính cho năm mới, cho tương lai của nhân dân và đất nước.

Người ta đã nói đến những thành quả nào? Rằng tổng sản lượng quốc nội (GDP) đạt con số 41,1 tỷ đô-la (tãng 8,4% so với năm 2004); rằng số vốn đầu tư từ nước ngoài lên đến 5,8 tỷ, rằng lợi tức quân bình trên mỗi đầu người dân Việt tính được 548 đô-la (so với 480 năm ngoái); rằng số tiền do người Việt xa xứ gửi về là 3,8 tỷ (cũng gần tương tự với năm rồi); rằng năm nay bà con ta ở nhà bỏ ra trung bình là 558.000 đồng VN để tiêu Tết (so với 438.000 đồng năm vừa qua); rằng trên đất nước nay chỉ còn khoảng 4 triệu gia đình nghèo (nếu tính theo tiêu chuẩn cũ là 7% nhưng theo tiêu chuẩn mới thì 22%) * Vấn đề này quả thật có chỗ khó phân giải theo quan niệm do Liên hiệp quốc đề ra. Dân ta vốn có ý nghĩ khéo ăn thì no, khéo co thì ấm cho nên sự phân biệt đói no giàu nghèo thật hàm hồ; bên cạnh đó tiêu chuẩn 2 đô-la mỗi ngày cũng như số calories cần cho mỗi con người theo tiêu chuẩn của tổ chức Lương Nông LHQ (FAO) qui định dựa theo nhu cầu của người tây phương cũng có thể là những đề tài cần xét lại.

Dù sao các điều nêu trên đều thuộc về phần ưu, hay nói theo ngôn ngữ xã hội chủ nghĩa thì thuộc về mặt tích cực. Bảng liệt kê về mặt tiêu cực sẽ dài hơn nhiều. trước nhất là tình trạng trì trệ trong việc xin gia nhập tổ chức Thương Mại Quốc Tế (WTO). Cho đến hôm nay, các cuộc thương lượng song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ chưa hoàn tất mặc dù theo nhận định của một thành viên trong phái đoàn VN, ông Trương Triều Dương**, thì chủ đề dịch vụ được coi như trên căn bản đã chấm dứt, nhưng ông thêm rằng phải ký cho được với Mỹ hầu làm nền tảng cho các cuộc thương nghị tương lai với Úc và Tân Tây Lan. Phía Hoa Kỳ, lời bình luận có tính cách thúc dục (và khuyến cáo) rằng nếu không thanh thỏa được những đòi hỏi của đôi bên vào tháng tý tới đây thì có lẽ sẽ phải hoãn cho đến năm 2008-2009 Phần còn lại nằm trong các chủ đề về trợ cấp kỹ nghệ, chính sách nhà nước đối với các xí nghiệp quốc doanh, hổ trợ xuất khẩu và thuế nông nghiệp. Theo tuyên bố của thứ trýởng b thương mại Lê Vãn Tý, những cuộc đàm phán đang tiến hành gồm các tiếp xúc song phương với Hoa Kỳ, với Úc, với Mễ Tây Cõ, và trong tháng ba tới, với Tân Tây Lan. Ông cũng giải thích thêm rằng nước ta không có quan hệ thương mại với Cng hòa Dominique và Honduras nhưng những nước này cũng đòi có những cuộc thương lượng song phương. Có dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ dù rất cứng rắn trong các cuộc đàm phán, rõ ràng là họ có ý muốn sử dụng Việt Nam như đầu cầu mậu dịch dẫn về toàn miền Viễn đông. Hãng sản xuất phần mềm vi tính Intel sẵn sàng đầu tư 605 triệu mỹ kim vào các hoạt động của họ sau cú đèn xanh của nhà nước XHCN. Bên cạnh đó, General Electric sẽ thiết lập trung tâm điện lực thứ năm, Conoco Phillips khai thác dầu thô, chưa kể Nike thực hiện 25% sản phẩm của họ để cung ứng cho thế giới (gần ngang với năng xuất Nike Trung quốc), các hãng sản xuất nước ngọt Pepsi và Coca Cola cũng như Procter & Gamble (sản phẩm vệ sinh) v..v.. đều đang phát triển rất khả quan. Chỉ riêng ở địa hạt viễn thông và dịch vụ là Mỹ chưa nhúng tay vào được. người ta tin rằng có thể đó là lãnh vực mà VN sẽ phải gật đầu ưng thuận như cái giá phải trả cho Hoa Kỳ khi họ chịu chấp nhận cho ta gia nhập WTO.

Đối ni, nhà nước XHCN có khá nhiều bài toán điên đầu. Phong trào tranh đấu cho nhân quyền, đòi hỏi dân chủ hóa bộ máy lãnh đạo phải coi là vấn nạn khó khăn nhất của họ. Ngày nay vì không dễ dàng bưng bít, nhà nước phải làm bộ mắt điếc tai ngơ trước những đòi hỏi cải cách, câu hỏi đặt ra ở đây là họ có thể tảng lờ đến mức nào. Ngón nghề hay nhất của họ là cách xuôi chiều, vừa xuôi theo nhưng cũng vừa tìm cách phá đám (như cách giải quyết nạn tham nhũng). Chỗ gai góc là làn sóng phản đối được dấy lên từ phía những người đã một thời cùng hội cùng thuyền; nhiều người một mặt nhờ cao tuổi đảng, nhờ công lao nhiều, lại tin rằng điều họ nêu ra có bằng có cớ khó chối cãi; hơn nữa tuổi đảng cao thì tuổi đời cũng nhiều nên họ làm liều không còn sợ hãi gì nữa; một số khác bị trù giập đã đời, đã mất trọn mọi ưu đãi của chế độ nên cũng không cần giữ ý. Những thành phần ấy sẽ là nòng cốt cho mọi phản đối, sửa sai mà nhà nước dù sao cũng phải tỏ thái độ rõ ràng. Ngoài ra những lủng củng nội bộ, tranh giành phe phái khiến người này chống người khác, nhóm nọ đè nhóm kia, làm sao còn thì giờ còn đầu óc nghĩ đến phục vụ đất nước? Căn bệnh tham nhũng đã tới thời kỳ trầm trọng đến không còn thuốc chữa, mà một khi ngay cả trên chóp bu cũng hối lộ, cũng đánh cắp, cũng chia chác thì còn ai nói được ai? còn ai chịu nghe lời ai? Nước ta cãn bản là nước nông nghiệp nhưng giai cấp nông dân là giai cấp chịu nhiều thiệt thòi hơn cả. Theo nhận xét của ông Võ Văn Kiệt, cựu thủ tướng chính phủ (viết trong bài "Ba vấn đề quốc gia bức xúc trong năm tới " ) thì nhà nông không được đãi ngộ, hoạt động của họ không được hướng dẫn về mặt khoa học kỹ thuật, phân bón và giống không được ưu tiên cấp phát, lịch thời vụ tính sai... tất cả sơ sót đó đưa đến thất thoát trong thu hoạch. Theo thống kê 2005, tỷ lệ thất thoát ở đồng bằng sông Cửu long, vẫn theo lời ông Kiệt, lên đến 13-16% so với sản lượng 19 triệu tấn thì con số này không nhỏ chút nào. Ông ước tính số thất thoát có thể nuôi sống một quốc gia có dân số trung bình trong vùng. Những hành động như vậy của kẻ thừa hành đã khiến cho người dân quê bất mãn sinh kiện tụng ta thán mà ai có theo dõi tin tức bên quê nhà đều rõ. Dường như cả thiên nhiên cũng bất hợp tác với nhà nước XHCN. Thiên tai đã xảy ra rất nhiều trong năm qua và làm ngạc nnhiên mọi người. Những cuộc động đất liên tiếp xảy ra trong vùng Sài gòn, Đà lạt, Đơn dương, Bình thuận đã làm chúng ta sững sờ, dù những chấn động chỉ ở độ thấp trên thang Richter. Dù vậy, sự việc đó cho thấy chính quyền hoàn toàn bị động, không biết xoay xở trước tình huống bất ngờ. Trong bài báo chúng tôi dẫn trên đây, ông Võ Văn Kiệt đã nêu ra ba vấn đề cấp thiết cần giải quyết: thứ nhất là diễn biến rất đáng quan ngại của thời tiết trong phạm vi cả nước (bão, lụt, hạn hán, động đất); thứ hai là số tai nạn giao thông đường bộ tăng vọt; thứ ba là tổn thất về thu hoạch lúa gạo. Ông viết trước ngày có phiên họp của chính phủ vào cuối năm nhưng không thấy hội nghị đề cập đến vì vậy ông hy vọng rằng các kẻ có trách nhiệm sẽ mang ra bàn vào phiên họp đầu năm. Ông khuyến cáo chính quyền, đề nghị xây dựng một kế hoạch tổng thể có tầm vĩ mô nhằm ứng phó với thiên tai cùng những sai lầm do con người gây ra. Những vụ bão lụt làm sụt lỡ các vùng ven biển theo ông là một dấu hiệu khác lạ, cần có kế hoạch bảo vệ đê điều, và công tác ấy không nên giao cho cấp dưới giải quyết theo lối cũ, nghĩa là chờ sau khi tai họa đến rồi mới lo việc cấp cứu mà phải dự liệu trước và phải do cấp tối cao điều khiển. Về vấn đề động đất, thành phố Sài gòn có rất nhiều chung cý cũ kỹ, xây cất thiếu chuẩn lượng, đáng lẽ qua các tai nạn vừa rồi, nhà chức trách phải đặt kế hoạch giải quyết gấp. Vụ mực nước sông Hồng xuống thấp cũng cần có chương trình cứu lúa qui mô ở đồng bằng rộng lớn này.

Mọi bài toán đặt ra cho nhà nước XHCN trong năm 2006 đều nhiêu khê cả. Vậy mà công việc chuẩn bị nhân sự cho đại hội lần thứ mười của đảng dường như chưa xong. Hội nghị thứ 13 đình, hy vọng danh sách nhân sự sẽ được quyết định ở kỳ thứ 14. Kẻ đứng ngoài cũng đâm sốt ruột. Thứ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Christopher Hill đến Hà Ni hôm 12/1. Để làm gì? Vị thế nước ta muôn đời vẫn nằm trong tầm tranh giành giữa các ngoại bang, bậc lãnh đạo phải hết sức khôn khéo trong đường lối đối ngoại để có thể đứng vững được trước những lôi kéo về bên này hoặc về bên kia. Trung quốc càng ngày càng bành trướng và củng cố thanh thế trong khi Hoa Kỳ cũng muốn tái chinh phục ảnh hưởng của họ ở miền Viễn đông, dựa vào các đồng minh cũ Nhật Bản, Nam Hàn, đài Loan, Phi Luật Tân. đảng CSVN bị ung thối đến tận xương tủy, làm sao tìm được kẻ xứng đáng để chọn vào ghế lãnh đạo? Phải có một cuộc cách mạng lật đổ chế độ độc tài, ném bỏ cái xác sống đầy vi trùng, dòi bọ ấy đi thì mới mong Tổ Quốc có ngày hưng thịnh.

Lúc này đã là lúc cùng. Phải chăng cùng rồi sẽ biến. Và có biến mới thông!