Hai thế kỷ trước
đây, khi Anh quốc c̣n đứng đầu thế giới trong kỹ nghệ dệt, một doanh nhân
người Anh đă nói lên ước mơ: Nếu cả nước Trung Hoa mỗi người may áo dài
hơn một đốt ngón tay th́ sẽ có ngay một thị trường vĩ đại!
Một Khối Kinh Tế
Vĩ Đại
Bây giờ dân số Trung
Quốc đă tăng gấp ba lần, nước Trung Hoa th́ đă trở thành cái ḷ sản xuất
hàng dệt và may quần áo cho dân chúng hầu hết các nước Âu, Mỹ. Nhưng các
quốc gia tiên tiến về kinh tế đem các món hàng khác t́m đường sang Trung
Quốc.
Hơn một tỷ người
Trung Hoa vẫn là khối người tiêu thụ mà các nước khác trông cậy để giúp
kinh tế xứ họ hưng thịnh mặc dù họ không cần mua quần áo nhập cảng, trừ
giới thượng lưu qua Hồng Kông mua đồ sang trọng đắt tiền.
Một yếu tố giúp kinh
tế Nhật Bản phát triển trong năm qua là nhờ xuất cảng sang Trung Quốc.
Nhiều công ty Nhật có lời nhờ đặt nhà máy ở Trung Quốc để được dùng đất
đai và thuê nhân công rẻ rồi đem ra bán khắp thế giới, lại vừa bán hàng
cho người dân Trung Quốc.
Trung Quốc dần dần
thay thế Mỹ, chiếm địa vị quốc gia mua nhiều hàng hóa và dịch vụ nhất của
các nước Nhật Bản, Nam Hàn và vùng Đông Nam Á. Nh́n sang Âu châu cũng thấy
một hiện tượng tương tự.
Thủ tướng Đức
Gerhard Shröder vừa dẫn một phái đoàn doanh nhân sang Trung Quốc, để chào
hàng. Đây là chuyến đi thăm Trung Quốc thứ năm kể từ khi ông Shröder nhậm
chức. Hăng hàng không Đức Lufthansa năm 2004 chở nhiều khách trên đường
bay đi Trung Quốc, cao 60 phần trăm hơn năm ngoái, số hành khách tăng lên
nhiều nhất là trên các hàng ghế hạng nhất, bán cho các công ty gửi những
nhà quản đốc của họ đi chào hàng. Hội VDMA của các công ty kiến tạo máy
móc ở Đức cho biết Trung Quốc đă qua mặt Pháp, trở thành quốc gia mua
nhiều máy móc thiết bị đứng hàng thứ nh́ của các công ty hội viên, thị
trường Trung Quốc chỉ c̣n thua thị trường Mỹ. Nhưng Đức bán được nhiều khí
cụ cho Trung Quốc là nhờ nhiều ngành công nghiệp ở Trung Quốc bộc phát quá
đà trong mấy năm qua, dựng thêm nhiều nhà máy thép, xi măng, và xây cất
nhà cửa.
Trong nửa đầu năm
2004 số xuất cảng của Đức tăng thêm 10 phần trăm nói chung, nhưng riêng
hàng bán cho Trung Quốc đă tăng 27 phần trăm. Tháng trước, các nhà sản
xuất máy móc dùng trong xây cất của Đức mở một hội chợ tại Thượng Hải, số
xí nghiệp trưng bầy tăng lên 60 phần trăm, số người Trung Hoa đến thăm coi
các mặt hàng tăng gấp rưỡi so với năm ngoái.
Từ đầu năm 2004 đến
giờ chính phủ Bắc Kinh đă dùng nhiều cách giảm bớt cơn sốt đầu tư quá nóng
này, bằng cách ra lệnh các ngân hàng hạn chế số tiền cho vay, bắt các ngân
hàng giữ thêm tiền dự trữ không cho vay, và sau cùng đă tăng lăi suất. Họ
lo ngại đầu tư nhiều quá đến lúc số sản xuất vượt cao hơn nhu cầu th́ tất
cả sẽ kéo nhau vào một cơn khủng hoảng. Nhà cất lên không có người dùng,
các món thép,xi măng thiếu người mua, các công ty không có tiền trả nợ,
các ngân hàng không đ̣i được tiền vốn và lăi, đó là điều không những Bắc
Kinh lo lắng mà cả thế giới cùng lo. V́ nếu Trung Quốc rơi vào cảnh tŕ
trệ th́ ai mua hàng của Nhật Bản, Đức, Mỹ?
Khối Người Tiêu
Thụ Lớn Nhất Thế Giới
Khi cơn sốt đầu tư ở
Trung Quốc giảm nhiệt độ, các công ty bán dụng cụ xây cất ở Đức phải lo.
Một mặt, Trung Quốc bớt xây cất nhà ở cũng như cơ xưởng. Mặt khác, đồng
euro tiền chung của 11 nước Au châu lên giá hơn 40 phần trăm so với đô la
Mỹ, mà tiền Trung Quốc th́ vẫn giữ nguyên giá 8.277 nguyên một đô la.
Tuy nhiên, những máy
móc của Đức như máy đào đất vĩ đại vẫn được các nhà xây dựng ở Trung Quốc
ưa chuộng. Một cách giúp các công ty Đức cắt giảm giá thành khi bán sang
Trung Quốc là họ chế tạo các đồ phụ tùng ngay tại xứ này, chỉ đem các bộ
phận chính yếu cần kỹ thuật cao từ Đức sang để ráp mà thôi.
Những công ty xe hơi
như Volkswagen, Dailmler-Chrysler cũng gia tăng số sản xuất ở Trung Quốc,
và c̣n cả các công ty Đức sang Trung Quốc liên doanh mở nhà máy thép.
Những con số và h́nh
ảnh trên cho thấy kinh tế thế giới ngày càng liên hệ chặt chẽ với nhau.
Hoa kỳ là quốc gia mạnh nhất về kinh tế cho nên mối liên hệ càng rộng và
sâu hơn nữa.
Trong hai chục năm
cuối thế kỷ 20 1,300 triệu dân Trung Hoa đă thay đổi và bây giờ có ảnh
hưởng tới tất cả các nước khác. Khi Trung Quốc phát triển với tốc độ trung
b́nh 10 phần trăm một năm th́ nhu cầu công nghiệp hóa của họ ảnh hưởng tới
giá các nguyên liệu trên toàn thế giới. dầu lửa, thép, nhôm, than, đậu
nành tăng lên, chi phí chuyên chở cũng tăng lên.
Con số Giá hay 10
phần trăm đó là thống kê chính thức; chưa kể các hoạt động trong nền kinh
tế chui. Kinh tế các nước Nhật Bản, Mă Lai Á đứng vững được mấy năm qua
nhờ xuất cảng sang Trung Quốc.Những nước Brazil, Úc châu, Argentina bán
nguyên liệu sang Trung Quốc.
Trong năm 2004, Liên
hiệp Âu Châu sẽ trở thành khối kinh tế mua bán nhiều nhất với Trung Quốc,
qua mặt Hoa kỳ. Hàng Trung Quốc bán sang Âu châu rẻ hơn hàng nội địa vừa
do giá euro lên cao, vừa v́ lương công nhân ở Trung Quốc rẻ hơn ở Âu châu.
Khi phái đoàn Đức
gồm các nhà chế tạo máy móc dùng trong việc xây cất tới Trung Quốc, họ đặt
nền móng cho tương lai. Theo dự đoán của chính phủ Bắc Kinh, trong 15 năm
sắp tới sẽ có hơn 300 triệu người Trung Quốc đổi chỗ ở, từ nông thôn ra
các thành phố.
Không những phải xây
cất nhà cửa cho khối di dân lớn bằng 4 lần dân số Việt Nam, mà c̣n phải
làm thêm đường, cầu, đường xe lửa, xây dựng các cơ xưởng cho số công nhân
đó làm việc.
Năm nay ước chừng sẽ
có 60 tỷ mỹ kim đầu tư trực tiếp vào Trung Quốc. Tỉnh Quảng Đông đang dự
trù lập một khối kinh tế liên kết với nhau, gồm 9 tỉnh và hai vùng tự trị
năm hai bên bờ và nguồn sông Châu Giang chạy qua tỉnh này. Khối ki liên
tỉnh kéo từ Tứ, Xuyên, Vân Nam ở phía Tây qua tới An Huy, Triết Giang ở
phía Đông. Dân số vùng này lên 350 triệu người, cao hơn dân Mỹ và tương
đương với Liên hiệp Âu châu.
Một vùng kinh tế
khác dọc theo sông Dương Tử (người Trung Quốc gọi là Trường giang) sẽ cạnh
tranh với thung lũng Châu giang, kéo dài từ Tứ Xuyên, Thiểm tây qua Vũ Hán
tới Thượng Hải. Có một kế hoạch quy mô chuyển các hoạt động kinh tế từ
miền bờ biển vào xâu trong lục địa, theo ḍng những con sông này.
Chính sách san sẻ
các hoạt động kinh tế vào bên trong lục địa là do nhu cầu san bằng những
thành quả của cuộc cải cách kinh tế từ 25 năm nay. Trước đây chỉ có các
thành phố được hưởng lợi, với các món đầu tư ngoại quốc đổ vào. Nông dân
phải bán ngũ cốc theo giá rẻ để nuôi dân thành thị, trong khi họ chịu đủ
thứ thuế má và nạn tham nhũng hoành hành v́ ở xa không ai ngó tới. Dân
thành phố được hưởng giá điện nước thấp, đường xá, cầu cống được xây dựng
ưu tiên. Các xí nghiệp ở thành phố được vay tiền của các ngân hàng nhà
nước dễ dàng c̣n nông thôn th́ không. Ông Hồ Cẩm Đào, người đang nắm những
chức vụ trọng yếu nhất trong 9ảng Cộng Sản, đang thay đổi chính sách,
hướng về nông thôn. Bên ngoài ông ta vẫn tỏ vẻ trung thành với "chủ trương
ba đại biểu" của Giang Trạch Dân, nhưng ông đang đưa ra thêm khẩu hiệu
mới, "Dĩ dân vi bản." Tư tưởng Mạnh tử này nhắm đem vốn liếng, của cải vào
tới các vùng nông thôn.
Chính sách bành
trướng của giới lănh đạo Trung Quốc bây giờ nhắm vào kinh tế chứ không
phải là chính trị hay quân sự nữa. Trong dịp đi dự hội nghị APEC ở Chile
vừa qua, ông Hồ Cẩm Đào đă đi qua nhiều nước Nam Mỹ, kư kết vấn đề tiến
hành những hiệp dịnh thương mại song phương với nhiều quốc gia như Brazil,
Chile, nhắm mua các quặng sắt và nhôm. Ông Hồ cũng đă thăm các nước Phi
châu mà chủ ư nhắm vào các tài nguyên hầm mỏ và dầu lửa. Chính quyền Bắc
Kinh không phụ họa các nước trong việc kết án và dọa cấm vận chính phủ
Sudan đàn áp dân da đen thiểu số ở xứ này, chỉ v́ đây là một quốc gia
nhiều dầu lửa.
Ḷng Tự Tin Gia
Tăng
Chính phủ Bắc Kinh
đă chính thức tuyên bố không dùng vũ lực đe dọa các nước chung quanh - trừ
Đài Loan mà họ coi là một tỉnh của Trung Quốc. Vũ khí của họ bây giờ là
kinh tế, thương mại.
Ḷng tự tín của Bắc
Kinh đă lên cao, cho nên ông Li Ruogu, phó thống đốc Ngân hàng Trung ương
đă không ngần ngại lên tiếng công khai bác bỏ các lời than phiền của chính
phủ Mỹ về cán cân mậu dịch ngả về phía Trung Quốc nhiều quá, và yêu cầu
Trung Quốc phải nâng giá đồng nhân dân tệ. Ông Lư đă nói rằng t́nh trạng
khiếm hụt trong cán cân chi phó của Mỹ là do nước Mỹ tiêu xài nhiều quá,
chứ không phải v́ hối suất đồng nguyên của Trung Quốc. Ông khuyên chính
phủ Mỹ nên giảm bớt chi tiêu cho khỏi thâm thủng ngân sách, ông bảo "Người
Trung Hoa chúng tôi không có thói đổ lỗi cho người khác về những vấn đề
khó khăn của ḿnh!" Những lời dậy khôn đó khó tưởng tượng nổi trước đây 20
năm. Nhưng bây giờ địa vị Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu đă đủ mạnh
để ông Lư đủ tự tin mà lên lớp chính phủ Mỹ!
Đỗ Quư Toàn