Hòa Lan và Nhơn Quyền

Ngày Nhơn Quyền với Ngô Văn Tuấn và Võ Nhân Trí .

Phan Văn Song

Vừa ở Cali về đến Paris, (sau một chuyến đi công tác trên một tháng) ngày 8 /12 , ngày sau 9/12 lại ø phải lên xe đến đón anh Võ Nhân Trí để cùng nhau phó hội du Hòa lan. Xe đã được sữa xong, anh Trần vì bận việc nhà không đi được, chỉ đi với anh Trí thôi. Anh Võ Nhân Trí, tác giả cuốn sách « Việt Nam cần đổi mớí thật sự » được anh Tiến sĩ Ngô Văn Tuấn mời qua để giới thiệu cuốn sách và trình bày quan điểm cho cộng đồng Hòa lan.

Đến nhà anh Nguyễn Văn Đáo vào lúc 18 giờ kịp giờ cơm nước. Anh chị Đáo ở gần Utrech..Utrech - Den Haag (Thủ đô) – Amsterdam nằm gần nhau trong một tam giác, cách nhau khoảng một giờ lái xe. Anh chị Đáo lúc nào tiếp đải chúng tôi cũng niềm nở. Cơm nhà chị Đáo đượm hương vị Nam kỳ chánh hẩu. Ôi món gỏi « sầu đâu » năm ngoái ăn nhớ đời ! Tối hàn huyên, anh Đáo làm quen với anh Trí, nhưng phải đi ngủ sớm, ngày mai sẽ là một ngày làm việc khá nặng !
Ngủ sớm, dậy sớm. Anh Đáo cần phải đi làm sớm, nên chở hai anh em Trí Song đến Alphen / Rijin (Alphen trên sông Rhin) nhà Tuấn. Trời Hoà lan sương mù dầy đặc, hàn thử biểu ở độ âm. Với một người vừa sống trên một tháng dưới trời ấm Cali, vừa bị « jet lag » ngủ một đêm chỉ có ba tiếng đồng hồ, tôi mệt bá thở, thôi đã nai lưng đóng góp thì đành ráng chịu. Đến nhà anh Tuấn sớm giúp cho chúng tôi làm một số công việc và đặc biệt chia công tác rõ ràng. Kỳ nầy anh Tuấn cho biết là phía Hòa lan sẽ có rất nhiều nhơn vật quan trọng dến dự. Cả đại diện cảc NGO, có cả đại diện chánh phủ Hòa lan, Bô Ngoại giao Hòa lan. Và đặc biệt phải dùng tiếng Anh trong suốt buổi, vì không tìm ra thông dịch . Đây cũng là một bài học, từ đây những người tranh đấu đi nói chuyện vân động các chánh quyền quốc tế, phảïi biết xữ dụng ngoại ngữ, tiếng nói nơi mình cư ngụ dĩ nhiên phải giõi rồi, mà conø phải thêm Anh Ngữ làm ngoại ngữ thứ hai nữa.
Một giờ, chúng tôi có mặt tại Hội trường ngay tại trung tâm thành phố Den Haag ( tiếng Pháp gọi là La Haye) ; rất ít người Việt nam đến, có lẽ vì là chiều thứ sáu nên rất nhiều vị bận đi làm nên không đến dự. Vài kuôn mặt quen thuộc, anh Phạm Hoàng và các anh em ở Stuggart (Đức) sang.

Sau phần giới thiệu bằng tiếng Hòa lan của anh TS Ngô Văn Tuấn, TS Kosier người chủ tọa mở màng bằng Anh ngữ và mời chúng tôi đọc bài tham luận. Chúng tôi dùng bản tiếng Anh đã phát sẳn cho cử tọa. Để khỏi mất thì giò , tôi tóm tắt phần đầu nói về lĩch sử và định nghĩa của Nhơn quyền và chúng tôi nói đến phần chánh là « Nhơn quyền cũng là quyền của người dân nỗi dậy lật đỗ một nhà cầm quyền, khi nhà cầm quyền không còn tôn trọng chủ quyền của nhơn dân nữa ».

TS De Klerk giám đốc cơ quan Phát triển Hòa lan tiếp theo và vẫn dùng Anh ngữ báo cáo với toàn thể cử tọa là từ nhiều năm nay Hòa lan vẫn cố gắng theo dỏi và luôn luôn xem xét những vi phạm nhơn quyền tại Việt nam. Tuy nhiên vì vấn đề ngoại giao, Hòa lan chỉ nêu ý kiến và nhận xét chứ không có chánh sách chế tài nào cả. Ông ta cũng nhận xét là tình trạng tôn trọng nhơn quyền ở Việt nam có những điểm khá hơn những năm xưa.

TS Voorhoeve tiếp theo, nói nhiều đến cái đáng tiếc của hội nghị ASEM 5 vừa qua ở Hà nội, là không chú trọng đến Nhơn quyền. Ông kể tiếp chuyện một thương gia người Hòa lan gốc Việt đi về Việt nam đầu tư kinh doanh, nay, vì một trắc trở nào đó mà hiện nay bị tù tội, tán gia bại sản, pháp luật Hòa lan không can thiệp được vì luãt thương mại ở Việt nam vẫn còn trong tình trạng kém phát triển. Ông kể đến chuyện nầy để những người Hòa lan và đặc biệt người Hòa lan gốc Việt phải cẩn thận khi đi về du lịch hay làm ăn buôn bán ở Việt nam. Các nước Âu Mỹ chưa ký kết hiệp thương một cách đồng bộ với Việt nam, chỉ có những trao đổi văn kiện song phương mà thôi. Những công dân Hòa lan gốc Việt không được nhà cầm quyền Việt nam xem như những nhà ngoại quốc, vì luật việt nam không chấp nhận song tịch; Như vậy luật lệ của Việt nam đều xem người gốc Việt như những Việt kiều tức là người có quốc tịch việt, và khi có quốc tịch việt thì chỉ có luật Việt nam giải quyết thôi, và luật Hòa lan không được áp dụng tại Việt nam. Hãy lấy đó là mõt bài học cho những ai mưốn về Việt nam buôn bán.

Anh TS Võ Nhân Trí nhận mạnh thêm là chúng ta phải từ nay chú trọng đến cơ bản dùng chữ (anh Trí dùng tử semantic) để cắt nghĩa cách dùng từ của Cọng sản. Vì vậy Tây phương vẫn bị lầm lẫn với semantic cọng sản. Khi cọng sản nói dân chủ thì đáy là một dân chủ hạn chế gọi là dân chủ xã hội chủ nghĩa, như vậy cứ mỗi từ cọng sản xữ dụng , chúng ta phải thêm vào nhóm tỉnh từ « xã hội chủ nghĩa » để hiể u được cái phạm vi áp dụng của từ ấy. Từ nay xin quý vị nếu có liên lạc nói chuyện với người việt nam hãy luôn luôn nhơ thêm nhóm tỉnh từ « xã hội chủ nghĩa » đàng sau. Ông TS Kosier khôi hài thêm rằng như vậy ta phải nói rõ với người « việt nam XHCN chứ »!

Ông Cooper đại diện Bộ Ngoại giao Hòa lan xác nhận những khó khăn về những hồ sơ mà TS Voorhoeve vừa kể. Ông Cooper cũng lo ngại từ nay sẽ có những khó khăn nhiều hơn, vì nếu đến ngày hôm nay Việt nam (XHCN) vẫn áp dụng luật Việt nam cho người gốc Việt nhưng vẫn chưa chưa công bố một luật lệ về quốc tịch. Nay Việt nam vừa công bố luật lệ ấy: chẳng những người gốc việt tỵ nạn vẫn « bị » xem như có quốc tịch Việt nam, mà con cài của họ vẫn bị xem như có Việt tịch. Chúng tôi nhấn mạnh đấy là Việt nam xữ dụng luật giống như luật của Nazi Hitler khi Hitler tuyên bố là nước Áo nói ngôn ngữ Đức có máu Đức nên đã xâm chiếm nước Áo (Anchluss) ; Cử tọa Hòa lan vỗ tay tán đồng.

Chúng tôi cũng đề nghị Bô Ngoại giao Hòa lan ra thông cáo buộc các người kiều dân Hòa lan khi đi đến Việt nam hãy đến trình diện tòa Lãnh sự để ghi danh cho nhà nước Hòa lan biết mình đẵ đến Hòa lan và sẽ trở về ngày nào. Trong trường hợp bị mát tích nhà nước Hòa lan sẽ làm thủ tục tìm kiếm. Ông Cooper cho biết « Đấy là bổn phận và nhiệm vụ của các Tòa lãnh sự của tất cả các quốc gia ». Nhưng vì dân Âu Mỹ quá quý trọng đời tư nên không thể buộc mọi người phải khai báo việc đi lại của họ, tôi nói tiếp lời ông Cooper, nhưng đối với các nước Á dông với những tổ chức hành chánh sơ cỗ, chúng ta phải bảo vệ kiều dân của chúng ta ».

Viết tường thuật đến đây, chúng tôi không ngờ nói tiên tri. Vụ động đất sóng thần vừa xảy ra, bao nhiêu người Pháp và Âu châu mất tích, mà các Lãnh sự quán cũng không biết, vì du khách không trinh diện
.
Từ nay, đồng bào gốc Việt khi đi về ăn Tết ở Việt nam, nên đến các lãnh sự quán của nươc quốc tịch mình để ghi danh , báo cho họ biết là kiều bào họ vừa đến Việt nam và xin họ bảo vệ theo dõi, ngày đến ngày đi, nếu có thể nói mình ở đâu có dự kiến đi chơi ở đâu vân ..vân.

Quý vị chỉ tốn một ít thì giờ mà khi rủi ro gia đình biết mình ở đâu, và những cơ quan chánh quyền nước mình cư ngụ sẽ giúp đỡ cho mình. Tốn bao nhiêu tiền bảo hiểm nhơn mạng, trong lúc đi ghi danh miễn phí.

Không phải ngẩu nhiên, mà khi mình còn giấy tỵ nạn, Cao ủy tỵ nạn cấm mình không được đi Việt nam hoặc những nước láng giềng Việt nam.
Đây là một lời nhắn với đồng bào tỵ nạn. Về thăm nhà ăn Tết nhưng cũng nên thận trọng một chút. Đi vượt biển không chết mà về thăm nhà mát tích uổng lắm !
Đi ghi danh ở Lãnh sự quán của quốc tịch mình chứng minh mình là Mỹ kiều, Pháp kiều Úc kiều chứ không phải Việt kiều.

Nhiều câu hỏi được đặt ra, về tình trạng Nhơn quyền ngày hôm nay, Giáo sư Nguyễn Đình Huy, Bác sĩ Nguyễn Đan Quế, hai người tù chánh trị lâu nhứt kẻ 29 năm, người 18 năm trong Nam, ông Trần Khuê, ông Phạm Quế Dương những người ly khai với Đảng Cọng sản, Lê Chí Quang, Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Vũ Bình những người không đồng chánh kiến, ở miền Bắc. Các Tu Sĩ Phật Giáo, linh mục Nguyễn Văn Lý, Mục sư Nguyễn Hồng Quang.. những người lãnh đạo tinh thần đều được nhắc đến… Nhà cầm quyền Việt nam vi phạm Nhơn quyền hằng ngày, trên toàn bộ lãnh thổ. Các nhà quan sát cảm thấy Việt nam có những tiến triển, đó chỉ là bề mặt, bộ máy công an tinh vi hơn, bộ luật tinh vi hơn gài các tội phạm vào những tội hình sự để dễ đàn áp. Nhơn danh chống khủng bố, nhơn danh chống hổn loạn, họ đàn áp cấm hội họp, cấm làm lễ cúng kiến mà không xin phép. Luật lệ tinh vi hơn, kềm kẹp hơn đàn áp hơn biến Việt nam là một nhà tù khổng lồ trật tự. Nói đến Big Brother của 1984 thì cử tọa Hòa lan thông cảm.

5 giờ vừa điểm, thấm thóat mà trên ba giờ đồng hồ đã trôi qua. Công tác xong, những người bạn Hòa lan lúc nào cũng nhiều thiện chí, nhưng tánh tình hiền hòa đạo dức, vốn gốc Tin lành lúc nào cũng nghĩ đến cái Thiện trong con người. Trao đổi, nói chuyện giúp đở cho Việt nam, dần dần sẽ cải hóa được tâm hoan của những nhà cầm quyền viẹt nam ngày nay.
Lạy Chúa, con cũng mong vậy.

Hôm nay mới viết được bài tường thuật nay, mong các bạn hữu thông cảm, đi về bận bịu thê noa, thêm công tác nhà thờ, bệnh hoạn ( gió mưa là bệnh của trời, sổ mủi nhức đầu là bệnh của những chàng 60) Mong các bạn thong mà thông cảm cho


1/3/2005

Phan Văn Song cẩn bút