Kinh tế Việt Nam trong năm 2004
đă đạt được những thành quả đáng kể và tiếp tục duy tŕ mức tăng trưởng
cao hàng thứ nh́ ở Á châu, sau Trung quốc. Bên cạnh đó, nỗ lực giảm
nghèo của giới hữu trách Hà nội cũng được các chuyên gia phát triển quốc
tế nhiệt liệt khen ngợi, và theo lời người đại diện Ngân hàng Thế giới
tại Việt Nam, quốc gia theo chủ nghĩa Cộng sản này có lẽ là nước duy
nhất trên thế giới đă đạt được thành quả khả quan như vậy trong công tác
giảm thiểu tỉ lệ người nghèo trong nước. Mời quí thính giả theo dơi một
số chi tiết về việc này cùng với t́nh h́nh nhân quyền ở Việt Nam hiện
nay trong tiết mục Nh́n Về Á Châu do Duy Ái phụ trách sau đây:
Theo các số liệu được tŕnh bày
tại phiên họp của chính phủ Việt Nam trong hai ngày 27 và 28 tháng 12
vừa qua: trong năm 2004 kinh tế Việt Nam đă đạt được những thành quả rất
khả quan, với tỉ lệ tăng trưởng GDP lên tới 7,6 %. Đây là tỉ lệ tăng
trưởng cao nhất trong 3 năm qua, và Việt Nam tiếp tục chiếm giữ vị thế
của quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh vào hàng thứ nh́ ở Á châu, sau
Trung quốc.
Trị giá các mặt hàng xuất khẩu
trong năm vừa qua cũng lên cao tới mức kỷ lục là 26 tỉ đô la, một phần
là nhờ vào việc giá dầu thô tăng mạnh và số hàng xuất khẩu sang thị
trường Mỹ gia tăng nhanh chóng. Một số liệu khác đáng chú ư là phần đóng
góp của khu vực kinh tế tư nhân vào tăng trưởng GDP đă từ 36,6% trong
năm 2000 tăng lên đến khoảng 42% trong năm vừa qua. Những thành quả vừa
kể đă thu hút sự chú tâm của nhiều nhà quan sát t́nh h́nh Á châu, và
tiến bộ kinh tế của Việt Nam đă bắt đầu được một số chính phủ trong khu
vực nêu lên như một yếu tố để thúc đẩy doanh nghiệp nước họ ra sức cải
thiện khả năng cạnh tranh.
Tại một cuộc hội thảo ở Bangkok
hồi trung tuần tháng 12 vừa qua, phó thủ tướng Thái lan, ông Pinji
Jarusombat nói rằng: kinh tế Thái lan sẽ bị thua sút Việt Nam trong ṿng
5 năm tới nếu các kỹ nghệ gia ở vương quốc này không nhanh chóng thay
đổi cung cách làm việc và chú trọng nhiều hơn tới việc đầu tư vào công
tác giáo dục, đào tạo. Theo nhận xét của ông Klaus Rohland, Giám đốc
Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Việt Nam đă phát triển
nhiều hơn rất nhiều so với 3 nước c̣n lại trong nhóm 4 nước kém phát
triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.
Tường thuật hôm thứ 5 của hăng
thông tấn UPI trích lời ông Rohland nói rằng: lâu nay, nhiều người vẫn
nghĩ là khối Asean chia thành 2 nhóm, trong đó có 6 nước phát triển hơn
và 4 nước kém phát triển; nhưng lối phân chia này đă không c̣n hợp thời
nữa. Lư do là v́ Việt Nam đă tiến vào một nhóm riêng, nhờ vào những
thành tựu khả quan của kinh tế Việt Nam trong khoảng thời gian từ 10 đến
15 năm qua. Bài tường thuật của UPI cho biết: người đại diện Ngân hàng
Thế giới tại Việt Nam cũng đă không tiếc lời ca ngợi những nỗ lực của
giới hữu trách Hà nội trong lănh vực giảm nghèo.
Phái viên Sonia
Kolesnikov-Jessop trích lời ông Rohland nói rằng tỉ lệ nghèo túng ở Việt
Nam đă từ 58% trong năm 1993 giảm xuống c̣n khoảng 25%, và xét trên cơ
sở của một quốc gia có thu nhập b́nh quân đầu người 500 đô la một năm
th́ đây là một thành tựu rất quan trọng, và Việt Nam có lẽ là quốc gia
duy nhất trên thế giới đạt được một thành quả như vậy. Tuy tiếp tục đạt
được những tiến bộ rất đáng kể về mặt kinh tế, nhưng trong năm 2004 Việt
Nam lại bị tụt hậu thêm nữa trong lănh vực nhân quyền.
Theo bản phúc tŕnh
thường niên của tổ chức Human Rights Watch về t́nh h́nh nhân quyền thế
giới, t́nh trạng nhân quyền vốn đă tệ hại ở Việt Nam đă trở nên tệ hại
hơn trong năm 2004. Bản phúc tŕnh được phổ biến hôm thứ năm vừa qua cho
biết: chính phủ ở Hà nội đă thẳng tay trấn áp những người công khai chỉ
trích đảng Cộng sản hoặc những ai đưa ra những lời kêu gọi thực hiện dân
chủ đa nguyên hoặc đ̣i hỏi nhà chức trách tôn trọng quyền tự do báo chí.
Theo nhận xét tổng quát
của tổ chức nhân quyền có trụ sở ở New York này, những người bất đồng ư
kiến với chính phủ ở Việt Nam đă bị sách nhiễu, bị cô lập, bị giam lỏng,
và trong nhiều trường hợp, họ c̣n bị truy tố về các tội h́nh sự và bị
cầm tù. Ngoài ra, chính phủ Việt Nam vẫn tiếp tục xem tất cả những hoạt
động tôn giáo không được giới hữu trách cho phép thực hiện, đặc biệt là
những hoạt động mà họ e là sẽ thu hút nhiều tín đồ, là có thể có mưu đồ
lật đổ chính quyền. Những thành phần bị giới hữu trách đặc biệt nhắm tới
để trấn áp là các thành viên của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất
và những người thuộc các sắc dân thiểu số theo đạo Tin lành ở vùng cao
nguyên trung phần và bắc phần.
Bản phúc tŕnh của Human
Rights Watch cho biết thêm rằng: các cơ quan truyền thông đại chúng ở
Việt Nam tiếp tục nằm dưới sự khống chế nghiêm nhặt của chính phủ, và
các kư giả tuy đă được phép tường thuật về những vụ tham nhũng của các
viên chức chính quyền nhưng họ vẫn bị cấm không được trực tiếp chỉ trích
đảng Cộng sản.
Bên cạnh đó, một số các nhân
vật bất đồng chính kiến và những người hoạt động cho dân chủ đă bị bắt
bớ và truy tố về những tội h́nh sự, kể cả tội làm gián điệp và những tội
danh không rơ ràng là phương hại đến an ninh quốc gia, chỉ v́ những
người đó đă chỉ trích chính phủ một cách ôn ḥa hoặc đă lên tiếng kêu
gọi thực thi cải cách đa đảng. Ngoài ra, chính phủ ở Hà nội vẫn tiếp tục
áp dụng những luật lệ cho phép nhà chức trách thực hiện biện pháp giam
lỏng một cách tùy tiện, mà họ gọi là ỏquản chế hành chánhơ, không cần có
sự chấp thuận trước của cơ quan tư pháp, đối với tất cả những ai bị
nghi là đe dọa đến an ninh quốc gia.
Theo ghi nhận của Human Rights
Watch, hồi tháng 7 năm 2004, một nhân vật tranh đấu cho dân chủ kỳ cựu
là Bác sĩ Nguyễn Đan Quế đă bị tuyên án 30 tháng tù về tội ỏlạm dụng
quyền tự do dân chủơ chỉ v́ ông đă viết và cho phổ biến trên internet
một bài tham luận bàn về sự kiểm duyệt thông tin của nhà nước. Bên cạnh
bác sĩ Nguyễn Đan Quế, giới hữu trách Việt Nam c̣n tuyên án tù cho nhiều
người từng phổ biến trên Internet những bài viết chỉ trích chính phủ,
trong đó có các ông Phạm Hồng Sơn, Lê Chí Quang, Nguyễn Khắc Toàn,
Nguyễn Vũ B́nh, Phạm Quế Dương, và Trần Khuê.
Ngoài những hành động trấn áp
quyền tự do ngôn luận, giới hữu trách Hà nội cũng tiếp tục chà đạp tự do
tín ngưỡng. Theo phúc tŕnh của Human Rights Watch, sự trấn áp nhắm vào
Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đă có dấu hiệu giảm bớt hồi đầu
năm 2003 khi lệnh quản thúc Ḥa thượng Thích Quảng Độ được thu hồi và
thủ tướng Phan Văn Khải đến thăm Tăng Thống Thích Huyền Quang.
Tuy nhiên đến tháng 10 năm
2003, hai nhà lănh đạo vừa kể cùng với 11 tăng ni cao cấp khác trong
giáo hội lại bị nhà chức trách giam lỏng; và những mối căng thẳng đă gia
tăng hồi tháng 11 vừa qua khi giới hữu trách ngăn không cho Ḥa Thượng
Quảng Độ từ Sài G̣n đi B́nh Định để thăm Tăng Thống Huyền Quang đang lâm
bệnh nặng.
Ngoài ra, giới hữu trách Việt
Nam đang giam cầm ít nhất 10 người Hmong theo đạo Tin lành ở 2 tỉnh Lai
Châu và Hà Giang. Hơn 124 người Thượng theo Cơ đốc giáo tiếp tục thọ án
tù v́ những liên hệ với các hoạt động của giáo hội hoặc những vụ biểu
t́nh hoặc t́m cách trốn sang Kăm Pu Chia xin tị nạn. 6 tín đồ thuộc giáo
hội Tin lành Mennonites đă bị tuyên án tù sau phiên xử nửa ngày diễn ra
vạ tháng 11 vừa qua v́ can tội gọi là "gây cản trở cho công việc của
nhân viên công lực". Và có ít nhất 4 thành viên giáo hội Công giáo,
trong đó có Linh mục Nguyễn Văn Lư, cũng đang bị giam cầm v́ họ đă chỉ
trích thành tích nhân quyền của chính phủ Việt Nam hoặc đă phân phát các
ấn phẩm và thực hiện những khóa huấn luyện về tôn giáo.
Theo bản phúc tŕnh của Human
Rights Watch, các quốc gia và tổ chức cấp viện cho Việt Nam tiếp tục cam
kết những khoản viện trợ to lớn cho Việt Nam trong năm 2004 nhưng họ
cũng tỏ ra quan tâm hơn trước đối với việc chính phủ Việt Nam giam cầm
những người bất đồng chính kiến, đàn áp tự do bày tỏ ư kiến và tự do tôn
giáo, và xử lư không thích đáng những vụ biểu t́nh của người Thượng
trong vùng Tây Nguyên.
Hồi tháng 6 năm ngoái, quốc gia
viện trợ nhiều nhất cho Việt Nam là Nhật bản đă thay đổi lập trường và
loan báo rằng các khoản viện trợ phát triển chính thức dành cho Việt Nam
sẽ tùy thuộc một phần vào việc chính phủ ở Hà nội có tôn trọng nhân
quyền và có hành động tiến tới dân chủ hay không.
Tại hội nghị thượng đỉnh Á-Âu
tổ chức ở Hà nội hồi tháng 10 vừa qua, Ngoại trưởng Hà Lan đă đại diện
Liên hiệp Âu châu để yêu cầu chính phủ Việt Nam trả tự do cho tất cả các
tù nhân chính trị và tôn giáo. Tháng 9 vừa qua, Bộ Ngoại giao Hoa kỳ
cũng đă chính thức liệt kê Việt Nam vào danh sách các nước "cần đặc biệt
quan tâm" về tự do tôn giáo.
Theo luật lệ hiện hành của Hoa
kỳ, ngày 15 tháng 3 tới đây là thời hạn chót để giới hữu trách ở
Washington quyết định về việc có nên loại Việt Nam ra khỏi danh sách đó
hay không, hay sẽ phải áp dụng các biện pháp chế tài.