Trái
cây, rau, đậu bị tẩm quá nhiều... thuốc độc
Vnews, 1/4/05
Thật khó phân biệt rau củ quả nào được tẩm hóa chất. Tại các chợ đầu mối
nông sản thực phẩm tại TP HCM, phần lớn trái cây, rau củ quả... đều có trộn
hóa chất để bảo quản. Trong đó nhiều hóa chất độc hại loại mới dùng để diệt
côn trùng, đặc biệt thuốc Aluminium Phosphide 56% hiệu Quickphos của Ấn Độ
rất độc hạị Ở chợ nông sản thực phẩm Tam Bình (Thủ Đức), Tân Xuân (Hóc Môn),
Trần Chánh Chiếu (quận 5)..., không khó khăn để khách hàng nhận ra người bán
nông sản đã "chăm sóc kỹ" các mặt hàng bằng nhiều loại thuốc trừ sâu, thuốc
hút ẩm, chất bảo quản... có tên lẫn không tên.
Một tiểu thương ngành hàng đậu ở chợ Trần Chánh Chiếu (quận 5) cho biết,
hàng trữ trong kho thì bắt buộc phải xài thuốc, nếu không sẽ bị ẩm mốc, mối
mọt... mất giá tri.. Nhẹ thì xịt thuốc ngoài vỏ bao chứa hàng, nếu dự trữ
lâu và muốn "chắc ăn" thì dùng thuốc viên nhét vào giữa bao hàng là xong".
Người bán sử dụng rất nhiều loại hóa chất khác nhau để "bảo quản" nông sản,
mỗi người một "chiêu thức" không ai giống aị Có người pha thuốc trừ sâu với
nồng độ nhẹ rồi phun ngoài vỏ bao, có người dùng thuốc diệt sâu, lấy vải
mỏng bọc lại rồi nhét vào giữa bao hàng để viên thuốc từ từ bay hơi, xua
đuổi mối mọt, sâu bo..
Chị Hồng, chủ vựa nông sản trên đường Nguyễn Thị Nhỏ (quận 5), không giấu
giếm: "Muốn bảo quản nông sản tươi lâu, không ẩm, không mốc thì dùng các
loại thuốc diệt ruồi muỗi, thuốc diệt côn trùng sâu bo.. Mấy loại thuốc này
bán đầy ngoài chợ Kim Biên, nếu muốn thì loại nào, số lượng bao nhiêu cũng
có".
Quả thật, gần chục loại thuốc chống ẩm mốc tại chợ Kim Biên: hàng Trung
Quốc, Nhật, Ấn Đô.... đủ cả. Thông dụng nhất là loại thuốc "hút ẩm" của
Trung Quốc giá 30.000 đồng/bịch (bên trong có 200 bịch nhỏ, là những hạt
trắng bọc trong giấy dầu). Hàng của Nhật thì đắt hơn, giá 50.000 đồng/bịch,
có loại thì ghi nhãn, có loại không. Chị bán hàng nói: "Hàng mới, nhiều loại
tốt lắm, nhiều người còn mua viên hút ẩm (dạng hạt trắng, tròn chưa qua đóng
gói, giá 15.000 đồng/kg) về xài". Tại một cửa hàng khác, chị bán hàng xởi
lởi hướng dẫn cách sử dụng thuốc: "Nếu xài nhiều, em cho 10-15 bịch nhỏ vào
một túi vải mỏng, nhét vào giữa bao hàng. Thỉnh thoảng nửa tháng, một tháng
mở bao ra thăm, cẩn thận thì thay cái khác. Nhiều người mua thuốc viên (loại
15.000 đồng/kg) về trộn thẳng vô đậu, mè... làm vậy cực lắm, lúc đem ra bán
tốn thời gian sàng sảy lạị Cứ may túi, bỏ vô chính giữa là tiện nhất".
Cũng là thuốc bảo quản nông sản nhưng chủ một cửa hàng thuốc trừ sâu khá lớn
trên đường Lê Quang Sung (quận 6) giới thiệu loại thuốc "cao cấp mới": Thuốc
khử trùng Aluminium Phosphide 56% hiệu Quickphos do Ấn Độ sản xuất. Thuốc
đựng trong một tuýp nhỏ (20 viên/tuýp, giá 25.000 đồng/tuýp). Anh Cường, chủ
cửa hàng, nói chắc: "Đây là thuốc... diệt sâu (công dụng chính của thuốc là
khử trùng, bảo quản kho) chỉ cần dùng vải mùng bọc kín viên thuốc, nhét
thuốc vào chính giữa bao hàng, bảo đảm không con vật nào sống nổi trong đó".
Anh Cường dặn đi dặn lại: "Mua gửi về quê thì nhớ gói kỹ, đừng để bị bung
nắp, thuốc bay hơi rất độc".
Theo anh Cường, dân kinh doanh hóa chất rất cảnh giác, chỉ cần "thử" vài
câu, phát hiện khách không phải là "dân trong nghề" thì họ không bao giờ cho
xem... thuốc. Vả lại, các loại thuốc trừ sâu, hút ẩm, thuốc bảo quản bày bán
ở chợ có quá nhiều, trong đó có nhiều loại là hàng cấm sử dụng nên họ rất
thận tro.ng.
Tại các chợ đầu mối và chợ lẻ trên địa bàn TP HCM, khí đá được xem là "bửu
bối" để ủ chín trái cây và được sử dụng vô tội va.. Buổi trưa ở chợ đầu mối
nông sản thực phẩm Tân Xuân, ngang qua dãy vựa trái cây nội nồng nặc mùi khí
đá bay ra, nhất là vựa xoài, đu đủ... khách phải bịt mũi lại vì khó chịụ Một
chủ vựa xoài cho biết: Nếu không ủ khí đá nhiều thì không đủ độ nóng, trái
cây không chín vàng. Ban đêm, ở khu vực chợ đầu mối nông sản Tam Bình - Thủ
Đức, vẫn ngửi thấy mùi hôi nồng khó chịu của khí đá. Khi cần thúc cho trái
"vàng" sớm, nhiều người không ngần ngại dùng... quá liềụ Xung quanh khu chợ
rau Mai Xuân Thưởng (quận 6), tình trạng cũng không có gì khả quan, vẫn nồng
nặc mùi khí đá tại các vựa trái câỵ
Theo bác sĩ Nguyễn Xuân Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh y tế công cộng,
thuốc Aluminium Phosphide 56% nhãn hiệu Quickphos (đã đề cập ở trên) có tên
là Celphos 56%, nằm trong danh mục hạn chế sử dụng tại VN. Đây là loại thuốc
dùng để diệt mối mọt, bảo quản nhà khọ Thông thường khi sử dụng loại thuốc
này, người sử dụng sẽ đặt thuốc theo từng dãy hàng để thuốc bay hơi diệt mối
mọt. Vì chất hữu cơ phốt-pho trong thuốc rất độc đối với người khi tiếp xúc
qua da, hô hấp, ăn uống (độc cấp tính) nên việc giấu thuốc lẫn vào trong
nông sản thực phẩm vô cùng nguy hiểm. Mặc dù phốt-pho không bền, dễ bay hơi
nhưng nếu để lâu ngày có thể sẽ thâm nhiễm vào nông sản thực phẩm và gây độc
hại cho người sử du.ng. Trong tài liệu Cẩm nang thuốc bảo vệ thực vật của
Nhà Xuất bản Nông nghiệp cũng ghi rõ Aluminium Phosphide (ALP) là loại thuốc
thuộc nhóm độc I (cực độc), chỉ sử dụng trong kho, không để lẫn vào các loại
rau củ quả. Khi hút ẩm hoặc tan trong nước, ALP sinh ra khí phốt-pho rất
độc, đặc biệt khí PH3 ở nồng độ 1,79%-1,87%, thể tích không khí từ 26-27
g/m3 có thể gây cháy nổ. Để an toàn, trong các chế phẩm ALP phải có thêm
chất chống cháy...
Riêng về chất khí đá dùng để ủ chín trái cây, mức độ độc hại của khí đá
không caọ Tuy nhiên, nếu sử dụng quá liều lượng cho phép, chất khí đá tiếp
xúc qua đường hô hấp sẽ gây viêm hô hấp trên ngườị Nếu thức ăn bị nhiễm khí
đá, người sử dụng sẽ bị viêm rát thực quản
