Người Thượng ở Tây Nguyên vượt biên giới vào Kampuchia

VOA, 17/3/05

Vừa qua, Cao ủy tị nạn LHQ đã ký một bản Ghi nhớ với chính phủ VN và Kampuchia liên quan đến số phận những người Thượng hiện đang có mặt tại Kampuchiạ Chúng tôi đã tiếp xúc với Đại sứ Marie Hutala, phó trợ lý Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ đặc trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương để tìm hiểu lập trường của phía Hoa Kỳ về vấn đề nàỵ

Vâng, chúng tôi ủng hộ biên bản ghi nhớ nàỵ Chúng tôi cho rằng đây là một bước tiến rất tích cực, bởi vì đây là một thỏa thuận giữa 3 bên rằng những người Thượng từ vùng Tây Nguyên của VN vượt biên giới vào Kampuchia được trở về nước mà không bị bắt cứ hành đổng ngược đãi hay trừng phạt nào từ phía nhà cầm quyền VN.

Nhưng biên bản ghi nhớ vừa nêu đã bố một số người Thượng chỉ trích, vì họ cảm thấy rằng hiện nay không có những đảm bảo đầy đủ để các quyền của những người Thượng hồi hương được bảo vê.. Về ý kiến này đại sứ Hutala nhận xét:

Theo tôi nghĩ thì những người bị ảnh hưởng bởi Biên bản ghi nhớ nên tin tưởng đôi chút vào văn kiện này và cứ trở về đất nước quê hương của ho.. Như thế là vì hoàn cảnh của họ ở Kampuchia thật sẽ không thể nào kéo dài được. Và cũng không có cách nào để giúp đỡ họ bao lâu mà họ còn ở lại Kampuchiạ

Trả lời câu hỏi: Hoa Kỳ đang làm gì để giúp hồi hương những người Thượng này về VN hay đi đến một nước thứ bạ Đại sứ Hutala nói: Vâng, những người Thượng này đã tự đặt mình trong một hoàn cảnh rất bất thường. Dường như họ nghĩ rằng bằng cách rời khỏi đất nước để đi tại một nước thứ nhì Kampuchia, thì bằng cách nào đó họ có thể thuyết phục được công đồng quốc tế giúp giải quyết những vấn đề họ vấp phải ở VN. tôi hiểu rằng họ có tranh chấp về quyền sở hữu đất đai và các vấn đề khác ở Tây Nguyên. Họ được một ai đó nói cho biết, hay bằng cách nào đó, họ có cảm tưởng là nếu họ đi đến một nước thứ nhì và thuyết phục được cao ủy tị nạn LHQ can thiệp, thì điều đó sẽ gây tác đổng đối với những vấn đề trong nước của ho.. thật ra, vấn đề không thể được giải quyết theo cách đó. Nếu những người này thật sẽ có ý muốn tị nạn , nếu họ mong muốn được định cũ ở một nước thứ ba, thì họ cơ thể làm như thế, bởi vì họ có cơ hội để nói lên nguyện vọng đó cho Cao ủy tị nạn LHQ biết. theo tôi hiểu thì có một số khá lớn những người này không hề muốn đi đến một nước thứ bạ Họ chỉ hy vọng có Cao ủy tị nạn LHQ can thiệp để giúp họ trở về VN và được sống trong một hoàn cảnh tốt đẹp hơn ở đó. Điều không may là vấn đề không thể được giải quyết theo cách đó.

Cũng nhân ngày 15 tháng 3 là thời hạn chót để VN có những biện pháp cải thiện tình hình thiếu tự do tôn giáo trong nước nếu không muốn bị phía Hoa Kỳ tiếp tục ghi tên vào danh sách các nước vi phạm tự do tôn giáo tù hồi nhất thế giớị Ai cũng biết là nguồn gốc của những khó khăn mà những người Thượng gặp phải ở VN bao gồm nhiều vấn đề, trong đó có chuyển bách hại tôn giáo, đặc biết là đạo Tin Lành, tôn giáo của nhiều người Thượng ở Tây Nguyên. Được hỏi về lập trường của Hoa Kỳ về vấn đề này, Đại sứ Hutala cho biết như sau:

Chúng tôi có một lập trường rất cương quyết về vấn đề bách hại tôn giáo Đó là lý do vì sao Hoa Kỳ liệt kể VN vào danh sách những nước đáng quan tâm đặc biết trong năm nay vì tình hình thiếu tự do tôn giáo ở đó. Chúng tôi đang thảo luận rất khẩn trương với chính phủ VN nhằm mốc đích khuyến khích họ chấn chỉ tình hình liên quan đến đức tin tôn giáọ

Cũng liên quan đến vấn đề này, ngày 28 tháng 2 vừa qua, tổ chức nhân quyền Human Rights Watch đã gửi một bức thự ngỏ đến Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Condoleezza Rice đề nghị Hoa Kỳ hối thúc VN thực hiện một sự bước đi cụ thể nhằm cải thiện tình hình từ do tôn giáo tại nước đó. Một số những bước đi đó là: Cho phép các tổ chức tôn giáo độc lập được tự do hoạt đổng tôn giáo và được quyền tự quản; trả tự do và ân xá cho tất cả những người bị cầm tù vì tín ngưỡng và hoạt đổng tôn giáo bất bạo đổng của họ; Cho điều tra và trừng phạt những người có trách nhiệm trong việc dùng bạo lực chống các tín đồ tôn giáo, như vụ đàn áp những cuộc biểu tình phản đối của người Thượng ở Tây Nguyên trong tháng 4 năm 2004.