Phát biểu tại Hội nghị góp ý
các văn kiện chuẩn bị trình Đại hội Đảng lần thứ X
(Ngày 24 tháng 4 năm 2005)

Trần Quốc Thuận
Phó chủ nhiệm văn phòng Quốc Hội
(L.X. ghi lại từ băng ghi âm)

Ánh Dương: Đây là một bài viết nêu ra được tất cả những sai trái của chế độ hiện hành: nói dân chủ mà không có dân chủ; nói thực thi kinh tế thị trường theo định hướng XHCN mà trên thực tế chẳng biết KTTT nó ra làm sao, và "theo định hướng XHCN" chỉ là một cái đuôi thêm vào nghe cho kêu, cho vui, mà thực chất là gì thì chẳng ai biết. Bài viết này có sĩ khí của một sự nói thẳng, nói thật, không hiểu sao mà lại lọt ra ngoài.

Kính thưa đồng chí Trương Quang Được, đồng chí Trần Đình Hoan – uỷ viên Bộ Chính trị.
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Quốc hội và các ban ngành.
Kính thưa các đồng chí.

Tôi xin phép phát biểu một số ý kiến. Lúc nãy tôi có nói với anh Ngô Văn Dụ, Chánh Văn phòng Trung ương, tôi không hay lý sự, hay phát biểu thẳng, có cái gì không phải xin các đồng chí thông cảm bỏ qua.
Theo tinh thần phát biểu khách quan, khoa học, có tính chiến đấu, nhìn thẳng vào sự thật, tôi có một số ý kiến sau:

Kính thưa các đồng chí!

Sau khi nghe 3 đồng chí uỷ viên Bộ chính trị giới thiệu những nội dung cơ bản của báo cáo Tổng kết 20 năm đổi mới và Đề cương báo cáo chính trị, Đề cương báo cáo kinh tế - xã hội 5 năm 2006 – 2010 và báo cáo công tác xây dựng Đảng, với thời gian hạn hẹp, phải vừa tiếp cận vừa nghiên cứu, tôi xin mạnh dạn nêu hai nội dung sau:

Nội dung thứ nhất là một số vấn đề vừa hỏi vừa trình bày.
Nội dung thứ hai: chúng tôi xin đóng góp về 3 vấn đề: a/ vấn đề dân chủ trong Quốc hội, Hội đồng nhân dân; b/ vấn đề chống tham nhũng, và c/ vấn đề công tác xây dựng Đảng.

Thưa các đồng chí, về nội dung thứ nhất, vừa trình bày, vừa hỏi : Sau khi nghiên cứu về phần thứ hai của Báo cáo Tổng kết 20 năm đổi mới và Đề cương báo cáo chính trị có nêu về phần thứ hai ở trang 6 về kinh tế, có một đoạn thế này: "Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa rõ được nhiều vấn đề cụ thể về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Tức là chưa hiểu rõ được nhiều vấn đề cụ thể ấy nó ra làm sao. Như vậy, tôi hiểu là: cơ chế cụ thể và thể chế nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nội hàm như thế nào đến bây giờ chúng ta cũng chưa xác định được.
Qua phần thứ ba, phần này nói về công cuộc đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội gồm các vấn đề cơ bản sau:
Phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng ý, nhưng ở trên thì nói kinh tế thị trường còn có nhiều vấn đề chưa cụ thể và thể chế kinh tế thị trường chưa rõ; dưới lại khẳng định con đường đi lên cơ bản là phát triển nền kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Như vậy, chúng ta đang phát triển một cái mà rõ ràng chúng ta chưa hiểu rõ nó là thế nào, đi trên con đường mà không biết là con đường đó có chông gai, có mìn, có bom hay không? có hố gì không?
Vấn đề này làm tôi rất băn khoăn: ở đoạn trước chúng ta bảo con đường chưa được giải mã, ở đoạn sau chúng ta lại bảo chúng ta sẽ đi tới theo chính con đường ấy?
Lại nữa, trong báo cáo của chính phủ cũng thấy ghi rằng: "hoàn chỉnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Như vậy thì rõ ràng ở đoạn trước còn nghi ngờ chưa xác định con đường nó thế nào thì ở đoạn sau Báo cáo chính trị lại thúc đẩy nền kinh tế đi theo con đường thị trường chưa xác định nọ. Còn báo cáo của chính phủ thì bảo chúng ta "hoàn chỉnh nền kinh tế thị trường". Còn băn khoăn chưa xác định được nền kinh tế nó thế nào, chưa biết nội hàm nó ra sao, thì làm sao mà chúng ta hoàn chỉnh được? Hoàn chỉnh trên cơ sở nào? Tôi băn khoăn cái này, nhưng khi đọc trang 16 có câu nói là ta theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nhưng cũng có ý kiến cho rằng nói định hướng xã hội chủ nghĩa chỉ là cách nói cho yên lòng?
Thế thì đáng lo lắm các đồng chí ạ. Bây giờ hễ chúng ta làm cái gì mà còn băn khoăn thì chúng ta cứ gắn cho nó cái đuôi xã hội chủ nghĩa vào, ghép mấy chữ xã hội chủ nghĩa vào, là xong, coi như cứ thế mà làm. Tôi nghĩ cái này mình có thật lòng với mình không? Có thật lòng với Đảng không? Với nhân dân không? Chúng ta cứ tự nhiên ghép chữ xã hội chủ nghĩa vào mọi thứ, hình như chỉ để để cho mình yên lòng. Đề nghị vấn đề này cần phải khẳng định, phải có nội hàm, lúc đó mới hô hào tiến lên được!

Vấn đề thứ hai: Về phương hướng nhiệm vụ cơ bản trong kỳ tới, để thực hiện được phương hướng nêu trên cần quyết định và thực hiện đồng bộ các định hướng cơ bản sau đây.. Câu này nằm ở trang 12, nhưng qua trang 13 dòng phía dưới gạch thứ hai: "đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế". Như vậy, đề nghị phải nói rõ là nội hàm của đổi mới hệ thống chính trị là gì? Tôi không có lý luận nhưng tôi hiểu đổi mới kinh tế là từ kinh tế bao cấp, kinh tế chỉ có 2 thành phần, thực chất là một thành phần, chúng ta mở ra kinh tế nhiều thành phần, kinh tế thị trường, rồi các thành phần kinh tế thì bình đẳng. Như vậy chúng ta bảo rằng là chúng ta đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế sao? Như vậy nội hàm của đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế nghĩa là như thế nào? Đại hội IX chúng ta khẳng định chúng ta không có đa nguyên, đa đảng. Nhưng chúng ta viết thế này thì trong suốt nhiệm kỳ qua tôi cũng đã nghe những hội nghị rất cao, cấp cao kể cả bên Chính phủ, khi dùng chữ đổi mới hệ thống chính trị thì cũng có nhiều người băn khoăn và lo ngại lắm. Tôi nghĩ dùng chữ đổi mới hệ thống chính trị phải có nội hàm và đồng bộ với đổi mới kinh tế. Tôi nghĩ chữ này nó có vấn đề cần phải làm rõ về mặt lý luận, về thực tế và nội hàm cũng cần phải nói rõ.
Trong mục này, gạch đầu dòng thứ nhất có ghi là "giải phóng sức sản xuất", như vậy giải phóng sức sản xuất là giải phóng từ đâu, từ cơ chế, từ chủ trương hay là từ nơi nào? Trước đây về mặt lý luận tôi có học cao cấp lý luận Mác – Lê, nhưng tôi không phải là nhà nghiên cứu. Tôi hiểu rằng khi mà chúng ta nói tước đoạt quyền sở hữu của các nhà tư bản tức là chúng ta giải phóng sức sản xuất, giải phóng sức lao động để phát triển. Như vậy, chế độ xã hội chủ nghĩa trên toàn quốc thống nhất của chúng ta đã qua 30 năm rồi, như vậy nói "giải phóng sức sản xuất" là giải phóng cái gì, giải phóng như thế nào? giải phóng từ ai? Đó là phần đầu tôi vừa phát biểu vừa nêu vấn đề, tôi kiến nghị là các anh cũng nên nói rõ cái này để chúng ta yên lòng, chúng ta có nội dung dễ phát biểu.

Phần thứ hai, tôi xin mạnh dạn đề cập tới 3 nội dung:
Vấn đề dân chủ Quốc hội và Hội đồng nhân dân, vấn đề chống tham nhũng và vấn đề xây dựng Đảng.
Kính thưa các đồng chí.
Trong Đại hội trước chúng ta nói dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Thì Đại hội vừa qua chúng ta thêm được chữ dân chủ. Chữ dân chủ của chúng ta là dân chủ xã hội chủ nghĩa, khác với dân chủ tư bản, dân chủ xã hội chủ nghĩa là dân chủ có sự lãnh đạo của Đảng, còn dân chủ tư bản thì không dưới sự lãnh đạo của Đảng. Có phải như thế không? Như vậy đại diện dân chủ ở đây là như thế nào, ai là người đại diện dân chủ này, một dân chủ được thể hiện thông qua tổ chức thế nào, ở chỗ này cũng phải mở ngoặc (trong báo cáo về Tổng kết 20 năm đổi mới và đề cương trình Đại hội Đảng thì tôi không tìm thấy chữ Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Nhưng trong báo cáo nhiệm vụ kinh tế xã hội 2005 – 2010 và báo cáo xây dựng Đảng thì có nói Quốc hội và Hội đồng nhân dân). Như vậy, tôi nghĩ rằng, hiện nay các cột trụ cơ bản của Nhà nước là Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Toà án, Viện Kiểm sát, Mặt trận Tổ quốc. Nhưng báo cáo chính trị chỉ nói đến Mặt trận Tổ quốc, Mặt trận Tổ quốc lại là đại diện cho dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân. Như vậy, Quốc hội và HĐND đại diện cho cái gì? Không thấy nói. Vậy báo cáo đặt Quốc hội và Hội đồng nhân dân nằm ở đâu? Trong Hiến pháp và pháp luật đều ghi rằng Quốc hội là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí của nhân dân, làm Hiến pháp, làm luật, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và thực hiện quyền giám sát tối cao. Hội đồng nhân dân là cơ quan đại diện cho ý chí và quyền làm chủ của nhân dân ở địa phương, là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Tôi không nhìn thấy trong đề cương báo cáo chính trị nói đến Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Tôi trộm nghĩ: con đường chúng ta đi là con đường dân chủ thì chúng ta phải bắt đầu từ chỗ các cơ quan dân cử.
Như vậy, tôi được hiểu chữ dân chủ như tôi nói, là dân chủ dưới sự lãnh đạo của Đảng. Như vậy Quốc hội và Hội đồng nhân dân có quyền đến đâu, có quyền thực sự không? Hôm khai mạc Hội nghị này, đồng chí Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề Quốc hội có quyền thực sự hay không? Quyền quyết đến đâu? Đồng chí uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng Trần Đình Hoan cũng nói không biết quyết đến đâu, cũng băn khoăn. Báo cáo các đồng chí, tôi hoạt động trong nội thành Sài Gòn, là đảng viên được phát triển trong lòng địch. Nhưng hồi đó không thấy Đảng, nhưng Đảng lãnh đạo phong trào đô thị liên tục sôi nổi: biểu tình, xuống đường, đình công, bãi thị, meeting... Khi chúng ta cầm quyền thì Đảng lãnh đạo thế nào? Cho nên cũng có ý kiến từ các Đại hội vừa qua đề nghị nên thể chế hoá sự lãnh đạo của Đảng. Thể chế ở đây tôi được muốn hiểu rằng là Đảng có quyền của mình nhưng quyền ấy tới đâu? Và các cơ quan dân cử có quyền đến đâu? Tôi nghĩ ở đây trong báo cáo của kinh tế xã hội 5 năm có nói rằng trong cơ cấu chính quyền nên đề nghị đồng chí Tổng Bí thư ứng cử Chủ tịch nước và đồng chí bí thư ở địa phương ứng cử Chủ tịch Hội đồng nhân dân. Đó cũng chỉ là một mô hình thôi.
Tôi cho rằng dân chủ của mình cũng phải suy nghĩ. Các đồng chí cứ bảo các Đại hội Đảng và các cuộc bầu cử nên thống nhất từ Trung ương đến địa phương cho đỡ tốn kém. Đại hội Đảng xong là bầu cử ngay, tôi nghĩ Đại hội Đảng xong, dĩ nhiên Đảng cầm quyền Đảng lãnh đạo và phải giữ những vị trí mấu chốt. Nhưng nếu chúng ta đặt vấn đề là chúng ta dựa vào dân, để nhờ nhân dân xây dựng, giám sát cán bộ Đảng, tham gia xây dựng chính quyền, xây dựng Đảng thì đôi khi chúng ta phải đặt ngược lại. Tức là phải bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, bầu cử đại biểu Quốc hội trước, rồi mới Đại hội Đảng. Để coi những người đó có tín nhiệm trong nhân dân không, mà đưa ra toàn dân như thế thì nhân dân giám sát dễ hơn, người ta đơn thư nhiều hơn. Còn chúng ta Đại hội Đảng là Đại hội trong nội bộ Đảng thì sự giám sát của nhân dân ở đây cũng rất hạn chế. Cho nên đôi khi vấn đề cũng được đặt ra, nhưng tôi nghĩ rằng dân chủ thì phải tốn kém, tốn kém trong dân chủ nó ít hơn là tốn kém mất mát trong thiếu trách nhiệm, tham nhũng. Cái đó mới là con số khổng lồ, không thể tính hết được. Và trong báo cáo xây dựng Đảng cũng nói phải dân chủ trong Đảng, tôi nghĩ phải dân chủ thực sự trong Đảng. Bây giờ 19 điều cấm của Đảng cũng có mở ra, nhưng cũng mở vừa phải. Tức là các đồng chí trong Ban chấp hành giới thiệu với nhau thì phải rút. Còn ở ngoài không phải Ban chấp hành thì mới được, không biết có phải như thế không? Tôi nghĩ rằng, tôi theo dõi Đảng tư bản, chúng ta có lẽ không học hết của họ được. Nhưng mà trước khi họ đưa ra tranh cử toàn dân thì họ phải tranh cử trước trong Đảng. Còn bây giờ chúng ta cứ dự kiến cơ cấu từ ở dưới lên đến trên rồi ở trên xuống đến dưới, liệu ở dưới mà bầu không trúng cơ cấu, không trúng dự kiến thì nói chung cũng khó chịu, đôi khi cũng phức tạp, không đơn giản chút nào.
Từ nhận thức như thế dễ dẫn đến Hội đồng nhân dân, cũng như Quốc hội, chỉ là sự hợp thức hoá những cái chúng ta đã định trước. Như vậy có dân chủ không? Như vậy có phải chúng ta có nghe dân và có phải là vì nhân dân không? Chúng ta nói rất nhiều ở trong báo cáo là Nhà nước của chúng ta là Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Xin thưa các anh lý luận và các nhà lãnh đạo, chúng tôi ở đây cũng được đi vòng vòng trên thế giới, đi nghiên cứu, học tập một số nước, cũng đi hết năm châu, bốn biển cả... nhiều đồng chí ở đây còn đi nhiều hơn. Nước nào trên thế giới người ta cũng nói là Nhà nước của dân, do dân và vì dân cả. Trong Hiến pháp các nước đều ghi như thế, từ 1776 ở bên Mỹ người ta đã ghi trong Tuyên ngôn Độc lập của họ rồi, không phải mới gì. Câu hỏi đặt ra là: mình đã dân chủ thực sự chưa? Chúng ta nói dựa vào dân để xây dựng Đảng, đưa vào dân để xây dựng Nhà nước. Dựa vào dân để xây dựng một bộ Công an thì cơ chế như thế nào? Chúng ta nói rất nhiều, nhưng chúng ta không tạo được chỗ đứng của nhân dân để thực hiện điều này.
Còn người đại diện cho họ là Hội đồng nhân dân và Quốc hội, như tôi nói, thì quyền hạn cũng vừa phải, chất vấn cũng có điểm dừng! Bỏ phiếu tín nhiệm cũng có điểm dừng! Ứng cử, đề cử cũng có điểm dừng! Tất cả đều có điểm dừng! Cho nên hôm qua đồng chí Chủ tịch có nói rằng mỗi chức vụ đưa ra 2 người, 3 người ra tranh cử, nhưng hiện nay chúng ta mới làm ở cơ sở thôi, chứ chưa làm ở Trung ương. Tôi nghĩ phải làm ở tất cả các cấp, tôi nghĩ rằng mình cũng phải nghiên cứu tại sao các Đảng kia cũng tranh cử trong Đảng mà không rã Đảng, tranh cử với nhau trước nhân dân thì mới dẫn đến rã Đảng. Ra ngoài dân mà nói xấu trong Đảng thì rã Đảng, nhưng trong Đảng tranh đấu với nhau thì tôi nghĩ không có vấn đề gì. Đóng cửa bảo nhau, ứng cử, đề cử, phải có chương trình cương lĩnh. Như vậy thì vai trò của Hội đồng nhân dân, Quốc hội công khai minh bạch như thế nào trong tất cả các mặt hoạt động.
Ở đây người ta hay nói là “nói ít làm nhiều”, nên nói sao làm vậy, đừng nói một đường làm một nẻo. Đây là lời phát biểu hôm khai mạc Quốc hội của đồng chí Tổng bí thư, nhưng bây giờ thưa với các đồng chí không phải tự nhiên mà các nghệ sĩ, nhà văn hoá nghệ thuật người ta lại có vở kịch “Bệnh nói nhiều” và người đóng đã được nhận giải diễn viên xuất sắc. Tôi nghĩ đó là vấn đề chúng ta phải suy nghĩ.

 

Vấn đề thứ hai là vấn đề chống tham nhũng: trong 3 báo cáo đều có nói đến chống tham nhũng. Nhưng mỗi báo cáo thì liều lượng, chữ nghĩa có khác nhau, có chỗ thì ghi chúng ta chưa ngăn chặn được sự phát triển tham nhũng, có chỗ thì chưa đẩy lùi được tham nhũng... Nhưng theo tôi theo dõi, thì xin thưa với các đồng chí, tham nhũng bây giờ phải nói là ghê gớm. Từ khi có Chính phủ (1946) đến giờ chưa có nhiệm kỳ nào mà người ta nói nhiều như vậy, nói tùm lum như vậy, như kỳ họp Quốc hội vừa qua và báo chí. Người ta cứ nhìn thấy tham nhũng không chỉ dư luận phảng phất mà nói rằng nó có hình có dạng, có nghĩa là nhiều Thứ trưởng đã đi ở tù như ở Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Thương mại. Còn bao nhiêu vụ: dầu khí, rồi y tế, rồi thể dục, thể thao, giáo dục, bưu chính viễn thông, công nghiệp, thuỷ sản, lao động thương binh và xã hội... Cứ thế tùm lum thì làm sao mà an dân được. Như vậy chúng ta có chống tham nhũng triệt để không? Vụ Lã Thị Kim Oanh chúng ta có làm tới nơi tới chốn không? Như vậy bây giờ chúng ta lại đặt ra những cơ chế để chống tham nhũng, nhưng cơ chế vừa qua cũng không phải dễ áp dụng, có người lật lại vấn đề: tết nhất không được quà cáp, không được đi thăm, đó là truyền thống dân tộc cũng rất hay chứ. Hồi nhỏ tôi đi học thì tết cũng ôm con gà đến tặng thầy giáo, có học trò không có gà thì ôm trứng gà đi tặng, bây giờ cấm tiệt.
Vừa qua tôi nghe một số đồng chí nói với tôi, trong tết vừa qua có người đến tặng quà cho một đồng chí đứng đầu ngành thì đồng chí đó không nhận, trả lại không được, rồi đem định giá sau đó đem tiền lại đóng vào công đoàn để lo đời sống cho anh em cơ sở. Nhưng chính đồng chí đó lại nhận cái nhà, nhà ấy có người nói 40-50 tỷ, nhưng có người bảo không có đâu chỉ trên 10 hoặc 20 tỷ thôi. Tôi coi là không có đâu cứ trên 10 hay 20 tỷ, nhưng đồng chí đó sẽ mua hoá giá nhà đó rồi nói: tôi sẽ khổ lắm tôi mua cái nhà tới 2-3 tỷ, nhưng đương nhiên là lời 15-16 tỷ. Như vậy nó là cái gì, chỗ này là cái gì, đồng chí không bao giờ nhận quà cáp khác, bởi quà cáp tối đa cũng vài trăm ngàn thôi, nhưng nhà thì khác, có khi tới hàng triệu đô la. Chúng ta bây giờ có một triệu đô la thì chúng ta làm được bao nhiêu chuyện, bao nhiêu công trình. Hôm kỷ niệm 30 năm giải phóng tôi về quê tôi, Bình Định, gặp lúc người ta khánh thành cầu, xây cầu mất 10 tỷ nghe phấn khởi lắm, dân ca, hát cả tuần lễ, mừng lắm. Bởi vì năm nào qua sông cũng có 2-3 người chết. Muốn đi lên huyện, đi 5-6 cây số mới tới huyện, bây giờ có cầu mừng lắm. Cầu này bao nhiêu tỷ mà cái nhà bao nhiêu tỷ? Thì đó là cái gì vậy? Khi kẻ tham nhũng nhận hối lộ chúng ta xử, vừa qua đã xử rồi, ông Trần Mai Hạnh, ông Năm Huy nhận bao nhiêu tiền, nhiều lắm là 10.000 USD. Nhưng nhận nhà, đất hàng chục tỷ thì không sao cả, cứ việc vui vẻ, tiếp tục lãnh đạo, tiếp tục dạy đời, thật là khó hiểu?
Thưa các đồng chí: chủ nhật, thỉnh thoảng tôi hay đi Honda ôm và vì tôi nói giọng miền Nam người ta bảo, bác ở miền Nam mới ra à, bây giờ cháu chở bác đi một vòng, cháu chỉ cho bác xem nhà các ông lớn ở Hà Nội, ở Trung ương có bao nhiêu nhà, ông này Villa, ông kia biệt thự, nhưng mà ở Hà Nội những Villa biệt thự bây giờ giá 5-6 ngàn lượng vàng đó bác ạ. Tôi nói à thế à, ông nói bậy, đừng có tuyên truyền bậy bạ. Nhưng mà đau lắm các đồng chí ạ, người ta nói đau lắm, như vậy tiềm ẩn những chỗ này mới là ghê. Bây giờ chúng ta có chính sách lão thành cách mạng, bây giờ các đồng chí nói không có nhà thì được nhận 50 triệu. Nhưng 50 triệu ở như trong miền núi thấy to. Nhưng nhà ở đây có tiêu chuẩn 100 m2 thì bao nhiêu giữa Hà Nội này là 40-50 lượng vàng/1 m2 thì bao nhiêu tiền. Tôi nghĩ vấn đề công bằng là ở chỗ này. Nhưng tham nhũng nó nằm ở chỗ đó và bây giờ có bao nhiêu người trong gia đình có vợ, có con được Nhà nước cấp, đi đến tỉnh nào người ta bảo là đất này của bà chị ông này, đất này của bà này thân quen ông lớn, hàng trăm héc ta. Nó là cái gì, quà cáp thì chúng ta chống quyết liệt, còn tiền bạc tỷ tỷ thì như thế?
Tôi nghĩ rằng ở chỗ này chúng tôi đang băn khoăn nên cũng có người nói rằng bây giờ làm việc người ta cũng chọn chỗ. Có mấy người mà qua HĐND, có mấy người chịu qua Quốc hội. Xin lỗi không biết nói hơi đụng chạm hay không? bảo mấy anh nói, anh không dám nói nhưng anh nói nho nhỏ thôi. Cán bộ mà sa cơ, thất thế mới chuyển sang Quốc hội, Hội đồng nhân dân! Có phải như thế không? Bây giờ bên Quốc hội đôi khi phải lo lương cao lên chút xíu, đôi khi cũng không hay lắm, cũng khó, vì phải tính đến mặt bằng cán bộ.
Tôi nghĩ những người nào mà giữ tiền, giữ của thì bao giờ cũng nghĩ đến phần của mình. Cho nên vừa qua ở đây Thường vụ Quốc hội thông qua những việc: Hải quan cũng có %, rồi thuế cũng có % để lại, rồi kho bạc cũng có % để lại, rồi Ngân hàng chắc cũng có %. Ai mà giữ tiền, giữ của thì cũng phải nghĩ phần mình có % thì nguy hiểm lắm. Có người bảo lương này, tôi không theo mức lương, nhưng xin lỗi, tiền bạc sử dụng mua hàng hoá thì trong giá tiền mua hàng hoá, xây nhà cửa là vô cùng, sao kiểm soát được? Chúng ta chỉ giám sát trên giấy tờ thôi, nhưng thực tế là chúng ta có giám sát được không? Tôi nghĩ phát triển theo cách đó là phát triển đáng sợ. Nhưng mà xin thưa các đồng chí, trong phạm vi này chúng ta nghe, chúng ta nói như thế, chứ đi vào ở trong các cụ lão thành, Cựu chiến binh, cán bộ hưu và dân người ta nói còn ghê hơn, trên mạng bây giờ người ta nói còn dữ dội lắm lắm. Nhưng mà có một lúc nào đó chúng ta phải tự do báo chí, không biết là bao nhiêu năm nữa, nhưng mà nhất định phải có tự do báo chí, tự do ngôn luận và cách mà nói như trên này là đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế, tôi nghe nó có hơi gì đó. Nhưng mà nếu những việc này nói hết cho dân biết thì người ta nghĩ gì về Đảng mình. Lúc đó người dân nghĩ gì về cái Đảng này. Buổi sáng, trên ti vi có mục mỗi ngày một cuốn sách, có cuốn Thuyết Trần. Trong đó có câu kết rất hay, khi nhà Trần lên cầm quyền thì nhà Trần chăm lo đến quyền lợi của nhân dân, cho nên nhà Trần cầm quyền đến 175 năm. Trên truyền hình cũng có kịch rất hay là Tô Hiến Thành xử án.
Cho nên các vua chúa ngày xưa cho dù con vua mà phạm tội họ cũng chém đầu hoặc tước bỏ mọi quyền lợi cho ra làm dân thường. Bởi vì họ giữ chế độ ấy, nhưng có một câu bình nghe đến dễ sợ “khi mà người nhà dòng họ đó nghĩ rằng đất nước này, người dân này, là của họ, họ chia nhau, thì lúc đó họ ắt phải ra đi và một dòng họ khác sẽ thay họ cầm quyền. Cho nên tôi nghĩ việc chúng ta san xẻ bổng lộc cho nhau cấp cái này, cấp cái kia cho nhau như thế, có phải là sự san sẻ tài sản của đất nước này không? Có tài sản hàng chục tỷ, hàng mấy chục tỷ, rồi ưu ái cho những Công ty nọ, Công ty kia là con em, là anh chị gia đình của mình, vợ hay con của mình. Như thế có phải chúng ta đem tài sản của đất nước này, của nhân dân này chia nhau để hưởng lợi hay không? Chị Hoài Thu, khi Uỷ ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến Luật giáo dục, chị nói một câu nghe rất buồn, bây giờ trong trường học một số ông thầy giáo giảng bài nói cộng sản là gì, “cộng sản là cộng tài sản của những người nghèo để chia cho những người cộng sản. Nói thế như là muối sát vào trong người mình, không chịu nổi”. Nhưng những dấu hiệu, những việc của chúng ta làm như thế thì nó là cái gì? Cho nên trong các hội nghị Liên hiệp quốc nói về chống tham nhũng người ta nói rằng: chống tham nhũng mà muốn có kết quả thì Đảng chính trị cầm quyền phải có quyết tâm, phải tự làm sạch sẽ trong Đảng của mình và phải có một tổ chức độc lập có đầy thẩm quyền thì cuộc đấu tranh chống tham nhũng may ra mới có kết quả.

Vấn đề thứ ba về công tác xây dựng Đảng: đồng chí trưởng Ban Tổ chức có nói những nhận định trong Báo cáo xây dựng Đảng, tôi đọc cũng thấy rất là dữ dội, tôi ghi hết quyển sổ này. Nhưng tôi cho rằng chúng ta là Đảng cầm quyền, nhưng mà Đảng cầm quyền bây giờ điều lo lắng nhất trong Đảng cầm quyền như tôi nói ở trên là cái gì, là mâu thuẫn nội tại trong Đảng. Tôi thấy trong này chưa nói cái đó, mâu thuẫn nội tại ở đâu? Mâu thuẫn ở người có chức có quyền và những người không có chức có quyền. Mâu thuẫn ở những người nghỉ hưu và những người đang làm việc. Mâu thuẫn của đảng viên ở đô thị và đảng viên ở nông thôn, đảng viên ở miền núi, những người lãnh đạo với nhau đều có sự mâu thuẫn mà chính mâu thuẫn này nó sẽ phá vỡ và đó là nguy cơ của sự mất Đảng mà mất từ bên trong.
Cho nên những tổng kết của tụi tư bản, CIA, chúng ta cũng đọc hết cả rồi. Đảng cộng sản không có ai phá vỡ được nó, bởi vì nó là Đảng Mác – Lênin, kiên trung từ bên trong mà ra. Nhưng mà phải là do tự phá nó mới vỡ được. Rõ ràng tất cả những Đảng bên Đông Âu tự phá, bên Nga cũng tự phá hết, từ uỷ viên Bộ Chính trị như Elsin đứng ra phá, chứ có ai đâu. Tất cả những người đó đều là từ trong Đảng ra cả. Như vậy điều lo lắng nhất là mâu thuẫn nội bộ của Đảng.
Như vậy Đảng phải hoạt động như thế nào? Tôi xin lỗi các anh, tôi nói thế này không biết có vô phép không? 19 điều cấm của Đảng, hầu hết pháp luật đã có cấm hết rồi. Không được chia lợi nhuận bất chính, không được nhà đất bất chính. Khi mà bất chính thì đều vi phạm pháp luật hết, trong đó có cái ta chỉ quan tâm không được ứng cử, đề cử thôi, cũng có người nói thì mấy anh cũng phải xem lại cái đó. Bởi vì trong Hiến pháp quyền ứng cử, đề cử là một quyền cơ bản của công dân, đảng viên cũng phải có các quyền cơ bản này. Dĩ nhiên bây giờ nếu trong Đảng như nãy tôi nói rồi nếu ứng cử, đề cử thì đề cử, ứng cử trong nội bộ Đảng, không nên ứng cử đề cử ở bên ngoài. Nhưng mà phải có ứng cử, đề cử trong nội bộ Đảng chứ, tại sao trong nội bộ Đảng chúng ta không làm cái đó là thế nào? Đó là vấn đề cũng phải tính.
Trong công tác cán bộ, thì các đồng chí cũng nói rằng cán bộ bây giờ là không ngang tầm. Nhưng bây giờ người ta không đòi hỏi ngang tầm, nhưng ta đòi hỏi cái tâm. Bởi tầm càng cao mà cái tâm anh xấu thì anh phá ghê gớm. Cho nên phát biểu của ông Dương Trung Quốc trước Quốc hội, anh ấy bảo nếu làm càng cao mà tham nhũng thì càng lớn, hai chữ càng thì ấy mới đúng. Nếu mà làm càng lớn, mà tham nhũng thì càng to, bởi trong tay người ta ký ra hàng triệu đô la, ký ra hàng mấy triệu đô la, ra hàng tỷ ngay. Chữ càng ở trên đồng nghĩa với càng bên này, cho nên nếu có tầm mà có tâm xấu thì vô cùng nguy hiểm. Cho nên cán bộ phải có tâm, tâm đi trước, tầm đi sau. Ở Nam Bộ (tôi thì dân khu 4) có câu: “trọng đức, khinh tài”. Nhưng mà nói trọng đức là trọng cái tâm mà khinh cái tài.
Cho nên cán bộ ở đây, công tác xây dựng Đảng ở đây tôi nghĩ phải coi cái tâm và những người cán bộ phải thực sự gương mẫu, “thượng bất chính hạ tất loạn”. Người ta nói thế từ mấy nghìn năm về trước, thời phong kiến kia, nhưng đi đâu cũng thấy người ta cũng kêu ông này, ông kia nhà này đất kia v..v... thử hỏi làm sao ở dưới người ta không kiếm chác. Ở Thái Bình, tôi cũng biết đó là quê hương cách mạng ghê gớm, nên họ không chịu nổi, nhưng xuống coi lại đảng viên Thái Bình mà tạm gọi là tham nhũng xem họ có được cái gì, bây giờ họ mất Đảng, ở tù. Nhưng những người khác cứ nhà cao cửa rộng, cứ thế này, thế khác thì làm sao được? Cho nên “thượng bất chính thì hạ tất loạn” câu đó đến bây giờ tôi vẫn nghĩ vẫn có giá trị của nó.
Tôi cũng nói luôn là trong kỳ nghỉ tết vừa qua, tôi vào trong Sài Gòn đi các tỉnh thì thấy các cụ lão thành cũng kêu và cũng hỏi tôi: mày ở trên đó mày làm cái gì? Lão thành cứ nghĩ (tôi biết) mấy ông Bí thư Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, mới hỏi mày làm cái gì? mày có biết chuyện này, chuyện kia không? Cho đến bây giờ tôi được biết có những kiến nghị của các vị lão thành cách mạng là bậc cha chú, bậc ông, mà đến bây giờ việc trả lời các cụ thuộc trách nhiệm của các đồng chí lãnh đạo Đảng mà cũng như chưa thấy có trả lời. Có những vị đã có huân chương sao vàng cao quý, các bậc khai quốc công thần của cách mạng có những kiến nghị, cũng vẫn chưa được trả lời. Nhân đây, tôi cũng kiến nghị các anh lãnh đạo Đảng sớm giải quyết các kiến nghị của các cụ để cho yên dân. Bây giờ dân người ta nghe các cụ chứ không nghe chúng ta đâu. Tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta phải giải quyết cho thấu đáo, rõ ràng đến nơi đến chốn. Có người nói là có lẽ các cụ cũng sắp ra đi rồi, tuổi cao rồi, không nên để các cụ áy náy trong lòng, lòng dân không yên.
Hôm nay tôi cũng rất mừng có mấy lần chúng tôi họp (anh em) bảo chúng tôi làm ở Quốc hội thường nói là 3 không, 4 không. Tôi cũng đã làm được 11 năm Phó chủ nhiệm rồi. Tôi thấy ở đây có 4 không.
Không thứ nhất là không được phổ biến những tin tức mà có chiều sâu nội bộ, ví dụ như vụ T4. Tôi đi về địa phương Giám đốc Sở họ biết họ hỏi tôi, tôi bảo tôi không biết. Chúng tôi thường chỉ biết những tin tức trên mạng, tin tức dưới bàn nguy hiểm lắm các đồng chí ạ, cán bộ cao cấp mà đọc loại tin đó nguy hiểm lắm.
Hai là không được dự những Hội nghị cấp cao để được phát biểu những quan điểm một cách đầy đủ.
Ba là không học quân sự quốc phòng toàn dân, ở dưới địa phương họ đi học tới cấp Sở rồi.
Thứ tư là không luân chuyển cán bộ, báo cáo đồng chí Trưởng Ban tổ chức Trung ương ở đây không thấy ai lưu chuyển cán bộ cả.
Tôi nghĩ đây có lẽ cũng là một cơ quan quan trọng cấp cao, tôi cũng mong rằng các đồng chí nên chiếu cố cho chúng tôi được nghe những tin tức mà các anh gọi là nội bộ để chúng tôi có những phát biểu, phát ngôn đúng mực, khỏi phải đi nghe những tin tức khác. Và những lời kiến nghị của chúng tôi vừa qua cũng nói là chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm nhưng chúng ta nói trong phạm vi nội bộ tốt hơn là chúng ta nói bên ngoài.

Xin cảm ơn các đồng chí.


Đồng chí Trương Quang Được phát biểu:
Xin cảm ơn đồng chí, đồng chí Thuận đã phát biểu tương đối dài, 45 phút tuy nhiên ý kiến của đồng chí dàn trải nhưng chúng ta thấy cũng rất hoan nghênh, để chúng ta cân nhắc lại nhiều mặt.