Bị kỷ luật vì dám nói sự thật cho báo chí Lao Động số 174 Ngày 24.06.2004

Minh Quang
Ngày 11.5.2004, tiến sĩ Nguyễn Quốc Tuấn, Trưởng phòng Môi trường (Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng I, Bộ Khoa học - Công nghệ) đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Lao Động xung quanh vấn đề báo động tình trạng hoa quả được bảo quản bằng chất diệt cỏ gây nguy hại cho sức khoẻ con người. Tiến sĩ Tuấn không biết rằng sau cuộc trao đổi này, ông đã bị lãnh đạo trung tâm và lãnh đạo Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng I đưa ra "xử lý kỷ luật" với lý do rất mơ hồ và kỳ lạ "cung cấp thông tin cho báo chí".

Buổi sáng ngày 23.6.2004, tiến sĩ Nguyễn Quốc Tuấn có mặt tại Toà soạn Báo Lao Động. Ông vẫn giữ được vẻ bình thản vốn có của một nhà khoa học. Qua cuộc trao đổi, chúng tôi hiểu rằng ông đang bị một số người sử dụng cái gọi là "quyền lực" của cấp trên để tiến hành kỷ luật ông vì những thông tin ông đã trao đổi với Báo Lao Động.

 

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Tuấn sinh năm 1953, học Đại học Tổng hợp (khoa Hoá), vào bộ đội năm 1972, xuất ngũ năm 1975, tiếp tục theo học tại Tổng hợp Hoá. Hơn 20 năm làm công tác khoa học, lĩnh vực nghiên cứu chủ yếu là nghiên cứu về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường. Năm 1995 về Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng I ở cương vị Trưởng phòng Môi trường. Phòng thí nghiệm Môi trường do tiến sĩ Tuấn phụ trách được công nhận đạt chuẩn quốc gia về kiểm nghiệm các dư lượng hoá chất với rất nhiều mẫu phân tích kiểm nghiệm hữu ích có giá trị khoa học và thực tiễn cao. TS Nguyễn Quốc Tuấn đã có 24 công trình khoa học trong nước và quốc tế về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường.

"Tôi chỉ muốn nói sự thật"

Đó là tâm sự của TS Nguyễn Quốc Tuấn với PV Báo Lao Động khi nói về những thông tin mà ông trao đổi với các phóng viên vào ngày 11.5 vừa qua. Trong bài phỏng vấn ông Tuấn ngày 11.5, duy nhất có một vấn đề mà ông Tuấn thấy cần phải nói đó là qua những con số mà Phòng Thí nghiệm Môi trường do ông phụ trách kiểm nghiệm trên nhiều mẫu hoa quả của TQ và VN đều phát hiện việc có sử dụng các chất diệt cỏ 2,4D và 2,4,5 T để bảo quản. Những hoá chất này nếu dư lượng bảo quản vượt ngưỡng cho phép thì gây nguy hiểm cho sức khoẻ người sử dụng.

Cảnh báo của TS Tuấn dựa trên các mẫu được công bố một cách công khai trước đó (không phải là thông tin mật) và rất cần thiết để các cơ quan chức năng phải làm tốt hơn nữa việc kiểm tra, giám sát việc nhập và bảo quản hoa quả, đồng thời cũng giúp người tiêu dùng nâng cao cảnh giác bảo vệ sức khoẻ của mình.

TS Tuấn cho biết: Ông chỉ muốn giúp công luận lên tiếng để làm rõ sự thật mà bấy lâu nay vẫn rất mù mờ đó là việc cam Hà Giang đã từng sử dụng chất diệt cỏ 2,4 D để bảo quản, cũng như rất nhiều mẫu hoa quả Trung Quốc sử dụng các chất 2,4D và 2,4,5T để bảo quản hoa quả nhằm mục đích để hoa quả tươi lâu. Những cảnh báo trước đó của nhiều phương tiện thông tin đại chúng cũng như của các nhà khoa học trong đó có TS Tuấn là rất cần thiết, vậy mà ngay sau khi bài báo được đăng trên Lao Động, TS Tuấn đã bị "buộc tội" cung cấp thông tin cho báo chí, làm lộ bí mật của khách hàng ...

Hành trình kỷ luật

Sau khi bài phỏng vấn tiến sĩ Nguyễn Quốc Tuấn xuất hiện trên báo Lao Động ra được ít ngày, ông Tuấn bị lãnh đạo trung tâm gọi lên chất vấn và yêu cầu làm "bản kiểm điểm". Ngày 18.5, ông Nguyễn Mạnh ẩm, Giám đốc TT I có thư gửi ông Thanh Phương, phụ trách tổ chức của TT I với nội dung: "Theo yêu cầu của Tổng cục, TT Kỹ thuật I cần chuẩn bị một số tài liệu: Quy chế của TT về bảo mật thông tin của khách hàng; nội quy của TT; bản lý lịch cán bộ của anh Tuấn; toàn bộ hồ sơ lưu kết quả các phép thử mẫu cam và hoá chất đã làm, để có kết quả công bố trên báo (hoa quả TQ, cam VN, bộ hoá chất của Hà Giang); bản kiểm điểm của anh Tuấn" để nộp lên Ban Tổ chức cán bộ.

Như vậy dưới sức ép của Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, TT I đã bắt đầu từng bước gây sức ép để kỷ luật tiến sĩ Tuấn. Ngày 24.5.2004, TT I đã có cuộc họp giữa lãnh đạo TT với các cán bộ chủ chốt các phòng ban với nội dung "họp để đề xuất hình thức kỷ luật ông Tuấn". Nội dung đưa ra bàn bạc trong cuộc họp này chủ yếu xoay quanh lý do phải kỷ luật ông Tuấn là: Ông Tuấn đã phát ngôn không đúng thẩm quyền và cung cấp bí mật số liệu của khách hàng. Các ý kiến đưa ra thống nhất hình thức xử lý kỷ luật tiến sĩ Tuấn bằng hình thức "Phê bình trước Tổng cục" (?).

 

Ý kiến bạn đọc * Thông tin mà TS Tuấn cung cấp là cần thiết * Kỷ luật TS Tuấn là trái với nguyên tắc của Đảng * Bí mất khách hàng là bí mật làm hại sức khoẻ cộng đồng ?

Tại cuộc họp này, tiến sĩ Tuấn đã thẳng thắn nói: "Tôi trao đổi với Báo Lao Động là trên tư cách của một nhà khoa học hiểu rất rõ về lĩnh vực này và động cơ của tôi là để các cơ quan chức năng cần có trách nhiệm hơn trong việc kiểm tra, xử lý, thông tin đến người dân để bảo vệ sức khoẻ của cộng đồng chứ không phải là đại diện cho TT phát biểu".

Trong bài phỏng vấn ông Tuấn trên Báo Lao Động, cũng không hề có một cơ quan nào bị thông tin của ông Tuấn làm "lộ bí mật" cả. Như vậy cả hai lý do mà TT đưa ra để kỷ luật ông Tuấn hoàn toàn không thuyết phục. Thêm nữa, trong "Pháp lệnh xử phạt công chức ...", các mức xử phạt công chức vi phạm không có hình thức nào là "phê bình" (chỉ có 6 mức khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, hạ ngạch, cách chức, buộc thôi việc). Như vậy cứ cho là ông Tuấn "đáng bị kỷ luật" thì cái mức mà TT I đưa ra quả thật cũng "chẳng giống ai".

Sau khi TT có biên bản và ý kiến đề xuất mức kỷ luật ông Tuấn gửi lên Tổng cục, nhưng sau khi xem xét biên bản này, Tổng cục TC-ĐL-CL đã không đồng ý với hình thức kỷ luật này và yêu cầu lãnh đạo TT có văn bản đề xuất khác. TT I yêu cầu ông Tuấn viết lại bản kiểm điểm lần thứ 2. Ông Tuấn cho phóng viên Báo Lao Động biết: "Ông không làm điều gì vi phạm cho nên không thể viết cái gọi là bản kiểm điểm mà lãnh đạo TT cũng như Tổng cục ép ông phải viết, mà ông chỉ viết tờ trình trình bày lại nội dung cũng như sự việc mà ông đã trao đổi với Báo Lao Động". Chúng tôi được biết, nếu không có gì thay đổi, Tổng cục sẽ có quyết định kỷ luật ông ngay vào đầu tháng 7.2004. Nếu quyết định này được phê duyệt, theo chúng tôi đây sẽ là sự vi phạm nghiêm trọng các quy định của Nhà nước về xử lý công chức của 2 cơ quan là TT I và Tổng cục TC-ĐL-CL.

Buổi sáng ngày 23.6, trao đổi với phóng viên Báo Lao Động chúng tôi thấy ông Tuấn lặng đi một lúc, với vẻ rất buồn. Chúng tôi như đọc được trong suy nghĩ của ông, một nhà khoa học một nỗi đau thực sự trong lòng ông: "Bị kỷ luật vì dám nói sự thật". Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc những thông tin mới nhất xung quanh vụ việc này trong những số báo tới.

 

Sự thật vẫn là sự thật! Ngày 26.1.1998 UBND tỉnh Hà Giang đã có CV số 107 gửi UBND huyện Bắc Quang (nơi trồng cam Hà Giang nổi tiếng) chỉ rõ: "Từ nay trở đi, nghiêm cấm việc sử dụng hoá chất diệt cỏ để bảo quản thực phẩm". CV này được ban hành dựa trên kết quả phân tích mẫu của TT Kỹ thuật I: Cả 2 mẫu cam thu được trên địa bàn tỉnh đều có chứa các hoá chất diệt cỏ (2,4 D có tên khoa học là Dichlophenoxy, còn gọi là hoá chất diệt cỏ), đồng thời căn cứ vào CV trả lời của Bộ Y tế (số 503 ngày 24.1.1998): "Việc sử dụng hoá chất diệt cỏ để bảo quản thực phẩm là không được phép của ngành y tế, nên cần có thông báo chấm dứt tình trạng này trên địa bàn tỉnh. Sau thông báo này, mọi hành vi tái diễn đều phải bị xử lý nghiêm minh và mọi thực phẩm được bảo quản cố tình bằng hoá chất bảo vệ thực vật sẽ bị huỷ bỏ mà không cần phải xét nghiệm dư lượng hoá chất trong rau quả". (Năm 1998 tại Hà Giang, việc sử dụng chất diệt cỏ 2,4 D của Trung Quốc để bảo quản cam cũng đã được người dân sử dụng tràn lan, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh lúc đó đã lấy mẫu kiểm nghiệm gửi về Bộ Y tế). Ngày 6.11.2003, tỉnh Hà Giang tiếp tục có VB số 37 yêu cầu kiểm tra nghiêm ngặt việc sử dụng chất diệt cỏ 2,4 D để bảo quản cam (CV này được ban hành sau khi có kết quả kiểm nghiệm mẫu cam có các hoá chất bảo quản là 2,4 D mà phòng Thí nghiệm Môi trường của tiến sĩ Tuấn đã cho kết quả). Như vậy toàn bộ những thông tin mà tiến sĩ Tuấn cung cấp cho Báo Lao Động là những thông tin hoàn toàn công khai được công bố trước đó trên các phương tiện thông tin đại chúng và công bố rộng rãi trong toàn tỉnh Hà Giang. Vậy lý do "tiết lộ bí mật thông tin của khách hàng" mà lãnh đạo TT I và Tổng cục TC-ĐL-CL đưa ra có đúng không ?

Thông tin liên quan: Thuốc tẩm hoa quả chứa chất độc màu da cam (11.05.2004) Người dân thực sự "sốc"! (12.05.2004)