|
| |
|
Tuổi già chưa yên
Sunday, September 25, 2005 |
|
|
|
Phóng sự của
Diệu Tâm/Người
Việt
Đi liền với Phúc-Lộc,
tuổi Thọ được xem như một lời chúc tốt đẹp nhất mà người ta vẫn thường cầu
chúc cho nhau mỗi đầu năm mới... Sống Thọ, ai cũng mong ước thế, mà khoa học
cũng đang t́m mọi cách để nâng tuổi thọ thêm cao... Nhưng thực tế, không ít
người khi sống đạt tuổi “thất thập cổ lai hy” (70 xưa nay hiếm) th́ trở nên
bất hạnh, tiếp những bi kịch cho chuỗi ngày xế tà...
Nợ đời chưa tha
Có những đời người cả
chuỗi dài vất vả, khổ cực, đến tuổi về già vẫn c̣n đẳng đeo. Nợ đời chưa
buông tha nghĩa là chuyện cơm áo gạo tiền vẫn là mối lo thường trực và họ
phải nai lưng chống đỡ dù tuổi đă xế tà. Bà D.T.D bán rau muống, bà T.T.M
bán thớt... không c̣n lạ ở khu chợ Biên Ḥa (một số trường hợp theo yêu cầu
xin không được nêu tên - NV). Mỗi người một cảnh, nhưng hai bà gặp nhau ở
một điểm: 76 tuổi rồi mà vẫn chưa yên, ngày ngày phải ra chợ kiếm sống.
Anh nhân viên quản lư
chợ cho biết, hai bà “là người cao tuổi và cực khổ nhất chợ!”. “Không mần ăn
ai nuôi cho?”, bà D nói, tay run run bó mớ rau cho khách. Số tiền những bà
“mần” được mỗi ngày chỉ khoảng 4,000-5,000 đồng, chưa bằng số tiền ăn sáng
của trẻ nhỏ con nhà khá giả. Mùa mưa, hàng ế ẩm, cuộc sống cơ cực hơn. Bà M
cho biết, hơn tháng nay phải “ăn chay”, có bữa không lời phải mượn chị em ăn
đỡ, “được cái, hàng thớt bán dù ế cũng không sợ thối rữa”.
Ông Lê Văn Sáu, ngày
nào cũng dậy từ 5 giờ 30 sáng, chở đồ nghề ra tiệm sửa xe gần khu chợ Thánh
Tâm (phường Tân Ḥa, thành phố Biên Ḥa) kiếm sống, trưa về nhà ăn cơm, tối
sẩm (khi khách không c̣n văng lai nhiều trên quốc lộ) ông lại dọn đồ về. Ông
chỉ biết sửa mỗi loại xe đạp, “xe honda th́ không, nhưng có thể vá, thay
ruột, vỏ được”.
Năm nay 73 tuổi, điều
làm ông vui nhất, hơn 5 năm trước ông đă đưa được mẹ già quê Bắc vào Nam
chung sống với vợ chồng ông. “Bà cụ sinh năm 1891, năm nay (2005) cụ thọ 114
tuổi đấy, nhưng c̣n khỏe, răng ăn vẫn tốt chán, chỉ mất hai răng cửa, một
chiếc răng hàm”, ông hào hứng kể về mẹ. Vợ ông Sáu, bà Sởi bằng tuổi chồng ở
nhà lo cơm nước và chăm sóc mẹ chồng... mọi chuyện kinh tế cho cả gia đ́nh
một ḿnh ông Sáu lo hết. Ông Sáu cũng sanh được 6 người con (hai đứa c̣n ở
ngoài quê Bắc) nhưng “đứa nào cũng nghèo, chỉ cầu mong kiếm đủ tiền nuôi
những cháu ăn học”. Có đứa nghèo quá phải “kư gởi” bố mẹ nuôi giúp đứa cháu
từ bé đến giờ 11 tuổi vẫn ở chung với ông bà...
Bao nhiêu người già
vẫn phải “bon chen” cuộc sống “lao động”? Khó có được con số chính xác v́
những cụ làm việc “tự do”. Theo thống kê, tuổi thọ trung b́nh Việt Nam ngày
càng cao. Trước năm 1954 là 32 tuổi; năm 1979 lên 66 tuổi; 1989 là 68 tuổi;
hiện nay tuổi thọ xấp xỉ trên dưới 70 tuổi... Tuổi thọ tăng cao, điều đó
cũng đồng nghĩa người già mỗi lúc thêm nhiều, thêm những cảnh đời xế tà chưa
yên.
Bằng chứng, đến tất cả
khu chợ nào cũng đều thấy hiện diện người già ngồi một góc bán hàng, thường
bán những thứ b́nh dân, gia dụng, rẻ tiền như mớ rau con cá...
Đội ngũ người cao tuổi
xin ăn cũng thật nhiều (!)Ngồi một quán nước bên lề đường gần ngă ba sặt
(phường Tân Biên, thành phố Biên Ḥa) hơn 30 phút, chúng tôi đếm được “4 cụ”
ngả nón hành khất.
Có trăm ngàn lư do
“đẩy” những cụ kiếm sống, nhưng hầu hết do nghèo, “c̣n sức dáng ḅ mà đi
kiếm ăn, ngửa tay xin tiền con cái, xấu hổ!”, một bà cụ bán rau ở chợ Đông
Ḥa (Trảng Bom) nói.
Trẻ cậy cha, già cậy
ai?
Đất nước Việt Nam, mặc
dù ḥa b́nh 30 năm nhưng vẫn thuộc loại nghèo nhất trên thế giới, an sinh xă
hội hay chính sách trợ cấp xă hội phổ biến và thường xuyên cho người già ở
những trung tâm dưỡng lăo của nhà nước quản lư c̣n nhiều hạn chế, chủ yếu
tiếp nhận người già neo đơn, không nơi nương tựa. Phần lớn người già được
“giải quyết tại cộng đồng”, nghĩa là người già chung sống với con cháu. Việc
chăm sóc nuôi dưỡng bậc sinh thành không chỉ là trách nhiệm của con cái mà
con là truyền thống tốt đẹp về hiếu thảo ố “kính lăo đắc thọ”, đồng thời
“chung sống” mấy thế hệ dường như cũng là nếp quen lâu đời của dân tộc ta...
Nhưng rất tiếc, “truyền thống” tốt đẹp này xem ra không phù hợp trong thời
buổi đất nước đang hướng theo nền kinh tế thị trường.
Bà Nguyễn Thị K (70
tuổi) ở thành phố Biên Ḥa, cứ nghĩ lời con lại “khổ tâm, nhục lắm... Đêm về
cứ rơm rớm nước mắt”. Con bà nói thế này: “Bà làm ǵ th́ làm, liệu giữ cái
thân, ốm về nhà tôi, vợ tôi chửi đấy!” Bà có 9 người con, “chả nhờ được đứa
nào” nên bà sống một ḿnh, hàng ngày lội bộ 5-6 cây số “bán bánh kẹo, linh
tinh” cho những cháu học sinh.
Bà Đ, bà S chung xóm
với chúng tôi, tuy sống với con cái nhưng vẫn thường “bị đuổi” ra khỏi nhà,
chạy la kêu trời đất mỗi khi bị “thằng út” quậy. Nghe bà Huỳnh Thị Lan
(Trảng Bom) nói, chúng tôi thấy cay cay khóe mắt: “Thời bố mẹ chỉ biết cày
ruộng, cuốc đất nuôi con, nghèo nhưng đầm ấm. Thời chúng nó làm ăn khá giả
coi bố mẹ chẳng ra ǵ, ăn nói hỗn hào... Có người ngậm đau khổ cho đến khi
xuống lỗ. Đẹp đẽ ǵ mà nói chuyện nhà ḿnh cho người khác!” Anh B.V.D.
nguyên tổ trưởng một khu phố thuộc phường Tân Ḥa khẳng định: Trường hợp ông
N.V.P phải thắt cổ t́m cái chết v́ không chịu đựng được cảnh con cái bạc
đăi.
Thực tế đau ḷng: Đẩy
người già vô dưỡng lăo...
Chúng tôi vào Trung
Tâm Bảo Trợ Người Già và Tàn Tật tỉnh Đồng Nai (phường Tân Ḥa, trước 1975
là Viện Bác Ái của những cha ḍng Đa Minh), biết thêm nhiều thực tế đau
ḷng. Ông P.T.Th, nghe đâu ở phường Tam Ḥa (Biên Ḥa) bị liệt bán thân,
không nói được. Mặc dù có nhiều con nhưng không đứa nào chịu chăm nuôi “của
nợ”, đùn qua đẩy lại cuối cùng đổ “gánh nặng” cho đứa gái út, 18 tuổi, bỏ
học dang dở, chưa lập gia đ́nh, việc làm không ổn định nên đến trung tâm
“năn nỉ”... Trung tâm theo nguyên tắc không nhận những người già c̣n thân
nhân nhưng thấy “ông cụ” tội quá nên “phá lệ”, nhưng buộc phải làm“hợp
đồng”. Trong bản hợp đồng, đứa con gái tên P.T.N “cam kết”: Có trách nhiệm
thường xuyên hàng tuần đến thăm viếng cha tôi để cùng với trung tâm chăm sóc
cha tôi chu đáo hơn”... Chị nhân viên trung tâm nói: “Hợp đồng thực hiện tốt
một vài tháng đầu, giờ tuyệt nhiên không thấy nữa. Nói thật, nếu trả cụ về
gia đ́nh sống, chẳng khác nào “chôn sống” ông cụ”.
Không ít trường hợp
những cụ bị con cháu đuổi thẳng đi hoặc cố t́nh cư xử bất hiếu làm những cụ
không thể sống được nên đành ḷng “cắt ruột” với con cái để phiêu bạt, trở
thành người già neo đơn, không thân thích...
Bà T “nói để cho chú
biết thôi”, có 3 người con, cả đời bà hy sinh cho con cái, lo dựng vợ gà
chồng cho những con yên bề gia thất để đến khi về già, chia đất đai cho con
cái xong bị con cái “đuổi khéo”. Không ở được, bà bỏ đi lang thang... Thấy
bà già tội nghiệp, có người giới thiệu bà vào trung tâm dưỡng lăo. “Mỗi lúc
đi bệnh viện, thấy người ta vui vẻ với cháu con, tôi chỉ biết khóc thầm”, bà
T nói, mắt bà ngấn lệ thật! “Tủi nhục lắm, có 3 người con ấy thế mà phải vào
trung tâm cậy nhờ nhà nuôi, tự dối ḿnh không con cái, không có anh em...”,
bà nói thêm.
|
| |
|
