Nước Đức và “góc tối thiên đường” - Bài 2: Bi kịch từ những cuộc hôn nhân giả

Để được ở lại Đức một cách hợp pháp, một trong những "chiêu" mà đa số người Việt nhập cư trái phép áp dụng là t́m cách kết hôn với một người có quốc tịch Đức hoặc với những người Việt đă sống lâu năm ở Đông Đức (cũ).

Những cuộc hôn nhân chua cay với người Đức theo kiểu này đă để lại biết bao hệ lụy. Bằng nhiều cách, có người được ở lại Đức nhưng cũng có không ít người phải ngậm đắng nuốt cay về nước với hai bàn tay trắng, số khác phải vương vào ṿng lao lư sau khi đă mất những khoản tiền lớn.

Quyên kể vừa phải chấp nhận cho đứa em trai về nước sau 3 năm đeo đuổi và tốn gần 40.000 euro (tương đương gần 800 triệu đồng) v́ hợp đồng kết hôn giữa đứa em trai và một phụ nữ người Đức đổ bể. Đây chỉ là một trong những câu chuyện bi hài chung quanh "bài thuốc"  lấy Tây để mong có được giấy lưu trú 2 năm ở Đức. Một buổi tối cuối tháng 10 ở Magdenburg - thành phố phía đông cách Berlin 2 giờ đi tàu - chúng tôi được nghe những câu chuyện cười ra nước mắt của những người Việt sống ở đây.

Bà Thuyết, người Hải Pḥng, sang Đức lao động từ những năm 1980, có đứa con trai đang lo giấy tờ để được cấp thẻ lưu trú có thời hạn 2 năm tại Đức. Bà đă chi vài chục ngh́n euro để dịch vụ "đen" thuê cho con trai một cô vợ người Đức "thật mà giả". Thật là v́ về mặt luật pháp, hai người có đăng kư kết hôn đàng hoàng. Nhưng giả là v́ tấm giấy kết hôn kia chỉ để qua mặt nhà chức trách chứ thật t́nh hai người chẳng phải là vợ chồng ǵ. Hợp đồng kư kết rơ ràng là sau khi giấy tờ xong th́ "đường ai nấy đi", nhưng mọi chuyện không đơn giản. Bà Thuyết dường như không thể kiềm chế được khi nhắc đến chuyện đứa con trai của ḿnh đang trong t́nh trạng sống dở chết dở v́ cô "con dâu" người Đức dở quẻ. "Bỏ ra hàng chục ngh́n euro để dịch vụ lo đám cưới cho nó với con trai tôi, giấy tờ chưa xong nó lại tính xù. Nó cứ dọa lên Sở Ngoại kiều báo cáo là đă chia tay với con tôi. Thế có chết không chứ! Nó báo thiệt th́ kể như thằng con tôi phải công cốc mấy năm trời", bà Thuyết than vắn, thở dài. Ngoài tiền trả cho dịch vụ và tiền kư hợp đồng kết hôn với cô người Đức kia, hằng tháng bà c̣n phải chi vài trăm euro cho "con dâu" tiêu xài. Thế nhưng "con dâu" ngày càng quá quắt, cứ lợi dụng  điểm yếu của đối tác mà bịa chuyện ṿi vĩnh. Lúc th́ bảo là bạn trai biết chuyện đ̣i chia tay, lúc th́ bảo quá mệt mỏi... "Ḿnh ức chết đi được nhưng phải xuống nước và dẻo miệng năn nỉ nó" - bà Thuyết than.

Trường hợp của Hải, người Thái B́nh th́ hơi khác nhưng cũng không kém phần bi hài. Cô vợ người Đức không làm ḿnh làm mẩy như "con dâu" bà Thuyết nhưng cứ lâu lâu gửi về cho anh mấy cái "biu" (hóa đơn) tính tiền mua sắm tại các siêu thị hạng sang. Hải phải ngậm bồ ḥn làm ngọt thanh toán cho cô vợ hờ như vậy trong suốt 3 năm trời mới thoát nạn. Dù vậy, chuyện mấy ông người Việt lấy vợ giả người Đức c̣n dễ chịu hơn nhiều so với mấy cô người Việt gồng ḿnh lấy chồng Tây giả. Bà Thuyết kể chuyện về một người quen của ḿnh gặp chuyện oái oăm như vậy. Ngoài chuyện đ̣i thêm tiền, anh "chồng" người Đức cứ đ̣i thêm cái khoản ngoài hợp đồng là chuyện ái ân vợ chồng. Anh ta đă mấy lần lên Sở Ngoại kiều báo là bỏ vợ v́ cô vợ không chịu...

Nước Đức và “góc tối thiên đường” - Bài cuối: Những bà mẹ vị thành niên

Sau một hồi ngần ngừ, cuối cùng bà Tamara Hentschel, người sáng lập Hội Trống Cơm, cũng đồng ư đưa tôi vào trại những người nhập cư lậu. Phải mất khá lâu bà mới thuyết phục được lănh đạo một trại dành cho những người nhập cư tiếp xúc với nhà báo từ Việt Nam sang.

Không như tôi tưởng tượng, trại Urban-Social là một ṭa nhà khá khang trang giống như những chung cư cao cấp khác, thậm chí c̣n đẹp hơn một số kư túc xá sinh viên ở Berlin. Vừa bước vào cổng, chúng tôi bắt gặp ngay những ánh mắt không mấy thân thiện của một số thanh niên người Việt có mái tóc đủ màu sắc, bắp tay đầy h́nh xăm, dáng vẻ bụi bặm. Đưa tay vào ba lô định lôi cái máy ảnh ra, tôi liền bị chị Oanh cản: "Cất máy ảnh đi, chưa được đâu".

Với vẻ mặt rất không thoải mái, tiến sĩ Jurgen Koch - Giám đốc quản lư trại Urban- Social nói ngay khi chúng tôi vừa bắt tay ông: "Các ông, các bà thấy đó, tụi nó lại vừa chọc thủng lốp xe tôi trưa nay". Ông Jurgen Koch nói, đó chỉ là một trong hàng trăm cách phản ứng của những thanh, thiếu niên người Việt trong trại khi bức xúc chuyện ǵ đó. Ông nói thẳng là ḿnh không dám kể tất cả những ǵ biết được về số người Việt trong trại mà ông quản lư 7 năm qua. Trông ông có vẻ bất an. Tôi thoáng hiểu v́ sao chị Oanh, người dẫn đường không cho tôi chụp ảnh bên ngoài ṭa nhà và những người bạn Đức khi chỉ đường cho tôi đến đây cứ dặn đi dặn lại là không nên đi ban đêm.

Điều ông Jurgen Koch lo ngại nhất là t́nh trạng ngày càng nhiều trẻ vị thành niên nam sống trong trại phạm pháp và trẻ em nữ mang bầu. Ông cũng cho biết 7 năm ở đây, ông chỉ biết một trường hợp duy nhất không dính vào ma túy trong tổng số 600 người mà ông từng quản lư. Ông không giận mà thương cảm: "Chúng bị sức ép từ gia đ́nh, từ hoàn cảnh sống xa lạ và từ một thế lực ngầm nào đó. Gia đ́nh gửi chúng sang đây kiếm tiền gửi về nhưng hoàn cảnh không cho phép. Rồi thế lực ngầm th́ thúc ép trả nợ. Trong một hoàn cảnh như vậy, chúng lại chưa trưởng thành, không dính vào những việc phạm pháp mới là chuyện đáng ngạc nhiên. Chúng chỉ có thể làm những việc "đen" như vào siêu thị ăn cắp vặt, bán thuốc lá lậu, thậm chí bán ma túy. Một số đứa may mắn t́m được những việc làm "sạch" như phụ bếp, rửa chén, chạy bàn ở những quán ăn người châu Á nhưng nếu bị  phát hiện vẫn bị coi là phạm tội h́nh sự v́ trong giấy tờ của chúng ghi rơ là: Không được làm việc, không được đi học. Vi phạm là bị đuổi về nước". Ông Jurgen Koch kể rằng mới đây có 13 em gái vị thành niên có bầu đă mất tích. Có nguồn tin cho rằng 13 em này v́ không trả được nợ nên đă bị bọn xă hội đen bắt cóc. Cho đến nay chưa ai t́m ra tung tích họ cả. C̣n cách đó vài tháng một đứa trẻ trong trại bị bắt cóc. Chuyện đó xảy ra như cơm bữa v́ chúng rất giá trị với nhiều người nhập cư trái phép. Lo được đủ giấy tờ cần thiết, những người "sở hữu" được những đứa bé đó sẽ được ở lại Đức, ít nhất là trong thời gian nuôi bé.

"Nhưng đáng lo ngại nhất là ngày càng có nhiều người Việt bị bệnh thần kinh phải vào viện. T́nh trạng nhảy lầu tự tử cũng đáng báo động", bà Tamara thêm. Tôi nhớ lại hôm ở Magdenburg, những người ở đây kể chuyện một cô gái nhảy từ lầu 18 xuống đất v́ không t́m được việc làm mà gia đ́nh ở quê nhà lại nợ nần chồng chất.

Anh Sơn, một nhân viên quản lư trong trại Urban-Social chỉ cho chúng tôi cả trăm b́ thư bày đầy trên hai cái bàn làm việc: " Đây là thư của cảnh sát thông báo bắt được T. ăn cắp trong siêu thị A. Đây là trát thư của ṭa án quận cáo buộc P. đập phá tài sản người khác. Đây là quyết định trục  xuất H. về nước... Một ngày chúng tôi nhận được cả chục bức thư như vậy đó. Nhưng mà trong số này không có một cái tên nào thật cả, c̣n phải chờ xác minh". Rồi Sơn dắt tôi đi tham quan một ṿng khu trại. Có rất nhiều pḥng trống, trong pḥng ngoài cái giường, một cái bàn và mấy cái ghế chỏng chơ không c̣n thứ ǵ khác. Như hiểu điều tôi thắc mắc, Sơn giải thích rằng chủ nhân của những căn pḥng này hiếm khi về đây. Có khi một tháng họ mới về một lần để kiểm tra thư từ, kết quả từ những vụ cảnh sát xử lư hoặc để biết số phận của ḿnh được nhà chức trách quyết định như thế nào... Pḥng của những phụ nữ th́ đàng hoàng, tươm tất hơn, có cả ti vi, đầu máy DVD. Mỗi pḥng có 3 người ở. Bước vào pḥng số 57, tôi cứ ngỡ là nhà trẻ v́ ở đây có đến 5, 6 đứa bé chừng vài tháng tuổi đang khóc oa, oa, cũng bằng ấy cô gái trẻ khoảng chừng 20 tuổi đang chăm sóc chúng. Sơn giải thích: "Đây là pḥng của Hằng, c̣n mấy đứa trẻ đều là con cái của những bà mẹ trẻ ở quanh đây. Họ là những người hạnh phúc nhất trại này v́ có con rồi, họ có thể ra ngoài sống. Có người c̣n được các tổ chức xă hội tài trợ nhà ở nữa đấy". Điều này giải thích v́ sao tỷ lệ những cô gái Việt ở đây, kể cả vị thành niên, mang bầu ngày càng tăng. Chồng của những cô gái này đều là người Việt ở trong trại nhưng về mặt luật pháp, họ chẳng có quan hệ ǵ với nhau và những bà mẹ kia đang lên kế hoạch t́m một ông Tây nào đó nhận con ḿnh là máu mủ để hợp pháp hóa giấy tờ ở lại Đức lâu dài. "Nhiều người khác chẳng có chồng nhưng vẫn cố t́m cách có một đứa con để đạt được mục đích của ḿnh", Sơn kể.

V́ sao có quá nhiều người Việt t́m mọi cách để sang Đức? Anh Hiệp, một người Việt sống lâu năm tại Berlin giải thích: "Trước đây khi nước Đức mới thống nhất, nhiều người Việt sang Tây Đức làm ăn rất thành công. Do giá nhân công bên này rất cao nên nhiều người Việt là chủ nhà hàng, chủ siêu thị muốn đưa người nhà sang làm. Những người có người nhà ở Đức đỡ đầu th́ kể như ổn trong việc t́m việc làm. C̣n những người chỉ nhắm mắt sang với ư định sang rồi làm ǵ cũng được th́ rất bi kịch v́ nước Đức bây giờ thất nghiệp tràn lan, Chính phủ Đức lại đang cắt giảm các khoản chi tiêu cho trợ cấp xă hội". Báo chí Đức đưa tin năm 2005 sẽ có khoảng 470.000 người trong số 2 triệu người được hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc trợ cấp xă hội của năm trước không được hưởng sự trợ giúp của nhà nước nữa. Các khoản trợ cấp về ăn, ở, sưởi ấm, y tế... cho những người nước ngoài nhập cư trong các trại nhập cư đều bị cắt giảm rất nhiều.

Tiến sĩ Jurgen Koch khuyên: "Tôi muốn gửi đến những bậc cha mẹ của những đứa trẻ này rằng không c̣n cơ hội cho những người Việt đến đây nhập cư. Đừng nghĩ đến chuyện sang đây để làm kinh tế nữa. Nước Đức bây giờ khác trước rồi. Những người sang đây sẽ có những năm tháng lăng phí. Tuổi thanh xuân của họ sẽ bị đẩy vào cảnh tù tội".