"NIỀM TIN và TÌNH THƯƠNG",
"CẢM THÔNG và HIỆP NHẤT"
là thông điệp của Đức Giáo Hoàng
BENEDIKT XVI

· Lê Hoàng Thanh

LTS: Tòa thánh Vatikan đã chính thức tuyên bố cuộc viếng thăm Koeln của Đức Giáo Hoàng Benedikt XVI nhân kỳ Đại Hội trẻ thế giới tổ chức tại Koeln từ ngày 11 đến 21 tháng 8.2005. Giới thông thạo dự đoán là Tổng Giáo Phận Koeln sẽ đón chờ khoảng 800 ngàn thanh thiếu niên từ 16 đến 30 tuổi về tham dự. Tại đây ĐGH sẽ hội kiến với những chính khách Đức, trong đó có Thủ tướng G. Schroeder và Tổng thống Đức, Horst Koehler, Bà Angela Merkel, Chủ tịch đảng CDU... Trong kỳ Đại Hội trẻ thế giới 2005 này sẽ có 600 Hồng Y và 4000 phóng viên từ khắp nơi trên thế giới về tham dự. Nhân dịp Đức Giáo Hoàng thăm Đức, chúng tôi xin giới thiệu đến quí độc giả, đặc biệt độc giả ngoài nước Đức bài tham khảo (đã được đăng tên báo VG 147, tiếng nói của Kiều Bào và Phật Tử Việt Nam Tị nạn tại Cộng Hoà Liên Bang Đức, phát hành tại Hannover) của Lê Hoàng Thanh viết về Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI.

Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI

Trong khoảng thời gian chuẩn bị lễ an táng Đức Giáo Hoàng John Paul II, khắp nơi trên thế giới, nhất là giới truyền thông đã bàn tán nhiều về chuyện ai sẽ là người kế vị Đức Giáo Hoàng (ĐGH) Phao Lồ đệ nhị. Nhiều vị Hồng Y tên tuổi từ nhiều quốc gia như Ý, Pháp, Đức, Phi Châu hay Nam Mỹ được đề cập đến. Riêng với Hồng Y Josef Ratzinger (Đức) thì không được sự ủng hộ đồng nhất của những vị Hồng Y khác thuộc Giáo Hội Đứùc vì lập trường bảo thủ chống và kết tội về đạo lý chuyện đồng tình luyến aí của Hồng Y trong quá khứ.

Một ngạc nhiên và hãnh diện lớn dành cho dân chúng Đức nói riêng, trước khi bầu Tân Giáo Hoàng là Hồng Y Ratzinger được đề cử đảm nhận làm Đại Lễ an táng ĐGH John Paul II hôm 15.4.05, với sự tham dự của Hồng Y đoàn. Phái đoàn Việt Nam dưới sự hướng dẫn của Hồng Y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn cũng về Rom dự lễ an táng ĐGH Phao lồ đệ nhị cũng như để bầu Tân Đức Giáo Hoàng.
Theo luật lệ bầu Tân Đức Giáo Hoàng được Giáo Hội Ki Tô giáo ấn định thì cuộc bầu cử phải tiến hành sớm nhất là 15 ngày và trể nhất là 20 ngày sau khi ĐGH mất. Hội đồng Hồng Y gồm 115 Hồng Y thuộc 52 quốc gia khác nhau.

Sau Thánh Lễ an táng cố ĐGH John Paul, Tiến Sĩ Navarro Valls, phát ngôn nhân của giáo hội trong cuộc họp báo hôm 16.4.05 thông báo những điều lệ và quy định liên quan đến Mật Viện và cuộc bầu cử Tân Đức Giáo Hoàng.

Hội Đồng Hồng Y đã lui vào mật viện vào chiều thứ hai ngày 18.4.05 sau khi cử hành lễ cầu nguyện cho Cố Giáo Hoàng John Paul II vào lúc 10 giờ tại đền thờ Thánh Phê Ro,â và làm lễ tuyên thệ trong nhà nguyện vào lúc 16h30 là tất cả thề giữ bí mật, không đựợc tiết lộ các chi tiết liên quan đến cuộc bầu cử Tân Giáo Hoàng. Trong thời gian này những vị Hồng Y không được điện thoại, không được trao đổi thư từ, đọc báo hay xem Ti-Vi gì cả. Du khách về Rom hành hương cũng không được phép lên thăm “Trái bầu Chóp Đỉnh Đền Thờ Thánh Phê-Rô“ và các “khu vườn Vatican“.

Về việc bầu cử tân Đức Giáo Hoàng, trong ngày đầu tiên chỉ bầu một lần. Nếu không thành, thì những ngày kế tiếp sẽ bầu 4 lần một ngày, 2 vào buổi sáng và 2 vào buổi chiều. Mỗi Hồng Y viết tên một người mà vị Hồng Y này tin là theo ý muốn Đức Chúa Trời (nach Gottes Willen). Để được đắc cư, vị Hồng Y này phải hội đủ 2/3 tổng số phiếu. Với tỷ lệ này, chỉ tiến hành cuộc bầu cử đến lần thứ 33. Nếu không thành công, thì lần bầu cử thứ 34 sẽ chọn ngưới nào có phiếu cao nhất. Tín hiệu về kết quả của mỗi lần bầu là có khói bốc ra từ ống khói của nhà nguyện Sistine: khói màu đen là chưa thành công, khói màu trắng là đã bầu được tân Giáo Hoàng. Khói do các phiếu bầu được gom lại rồi đem đốt. Nhưng trong quá khứ con chiên và giới tuyền thông không phân biệt rõ ràng giữa khói trắng và đen, nên giáo hội quy định thêm là chuông nhà thờ sẽ đổ sau làn khói trắng để báo tin và chúc mừng là giáo hội đã có một Tân Giáo Hoàng! Cũng nên nói thêm là chỉ có những vị Hồng Y dưới 80 tuổi mới được bầu ĐGH, nhưng không được phép nhiều hơn 120 Hồng Y.

Trong lần bầu cử kỳ này, ngày đầu tiên thất bại có khi làn khói đen bốc ra. Sang ngày thứ hai, 19.4.05 cũng thất bại sau 2 lần bầu cử kín vào buổi sáng. Nhưng sau 26 giờ họp mật và 5 lần bỏ phiếu kín, Hội Đồng Hồng Y đã bầu xong Tân Giáo Hoàng. Đúng 17 giờ 50 phút khói trắng bốc ra từ ống khói nhà nguyện Sistine báo hiệu cho biết là giáo hội đã có một Tân Đức Giáo Hoàng. Khoảng 15 phút sau thì chuông nhà thờ đổ vang xác nhận cuộc bầu cử đã xong dưới sự vỗ tay vui mừng của du khách về đây hành hương. Khoảng 18h30, Hồng Y Jorge Medina Estevez, người Chí Lợi thông báo cho biết là Hồng Y Josef Ratzinger được bầu vào chức Tân Giáo Hoàng thứ 265, kế vị Cố ĐGH John Paul II và gần 19 giờ thì Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI xuất hiện trước ban-công đền thờ thánh Phê Rô để ra mắt tín hữu và du khách hành hương, trước sự vỗ tay vui mừng của họ.

Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI là người Đức, được bầu làm ĐGH thứ 265 của Giáo Hội La Mã, dẫn đầu hơn 1,1 tỉ tín đồ trên thế giới. Trước Ngài đã có 7 ĐGH gốc Đức đó là các Đức Giáo Hoàng Greogro V (996-999), ĐGH Clemens II (1046-1047), ĐGH Damasus (chỉ tại vị được có 23 ngày, từ 17.7.1048-09.8.1048,), ĐGH Leo IX (1049-1054), ĐGH Viktor II (1055-1057), ĐGH Stephan IX (2.8.1057-29.3.1058) và ĐGH Hadrian VI (09.1.1522-14.9.1523).

ĐGH Benidikt XVI năm nay 78 tuổi, Ngài tên thật là Josef Ratzinger, sinh ngày 16 tháng 4 năm 1927 tại Marktl am Inn, một làng nhỏ chỉ có 2700 ngàn dân, nằm cạnh biên giới Áo, gần tỉnh Altoetting thuộc tiểu bang Bayern (Bavière) miền Nam nước Đức. Marktl là khu di dân được Bá Tước Graf von Leonberg lập ra vào thế kỷ thứ 13, được xem như là dinh cơ của vị Bá Tước này. Năm 1422 trở thành thị xã nhỏ và kể từ năm 1677 Marktl mới có một vị Linh Mục đầu tiên riêng cho tín đồ trong làng. Ratzinger là con của một hiến binh (Gendarme) và có một người anh hiện cư ngụ tại thành phố Regensburg. Thưở thiếu thời Ngài sống tại tỉnh Traustein. Ngay từ khi còn ấu thơ Ngài đã có ước nguyện muốn trở thành Hồng Y (Kardinal). Năm 1946 Ngài theo học tại Đại Học Triết và Thần Học tại Freising và sau đó học ngành Triết và Katholische Theologie (Triết lý Thiên Chúa Giáo) tại Đại Học Muenchen. Năm 1951 Ngài được thụ phong làm Linh Mục. Hai năm sau, vào năm 1953 Ngài lấy bằng Tiến Sĩ Thần Học (Dr. Theol.) với luận án “ Volk und Haus Gottes Augustins Lehre von der Kirche“ (xin tạm dịch là Dân Tộc và Nhà Chúa qua học thuyết Thiên Chúa Giáo của Augustin). Bốn năm sau (1957) Ngài nộp luận án (Habilitation) nhận chức Giảng Sư Đại Học (Universitaetsprofessor) khi vừa mới được 30 tuổi. Năm 1959, Ngài được mời về làm Giảng Sư (GS) về Giáo Điều ngành Thần Học tại Đại Học (ĐH) Bonn, kế tiếp là GS ở Đại Học Muenster (1963), ở Tuebingen (1966) và Đại Học Regensburg (1969). Ngày 28.5.1977, Ngài nhận được thư do chính tay ĐGH Paul VI viết bổ nhiệm làm Tổng Giám Mục địa phận Muenchen và Freising, một điạ phận lớn thứ nhì sau Koeln tại Đức, 8 tháng sau cái chết đột ngột của Hồng Y Doefner không có người thay thế lãnh đạo. Chỉ 4 tuần sau đó Ngài được thụ phong chức Hồng Y khi còn rất trẻ, vừa mới 5o tuổi và là chuyện ít xảy ra theo luật giáo hội. Điều này cho thấy rằng ĐGH còn muốn giao cho ngài vài trọng trách khác. Cũng chính trong thời gian này, nếu người viết nhớ không lầm, thì Hồng Y Ratzinger cũng đã giúp đở Cha Theophado Nguyễn văn Bích, cha xứ đầu tiên của Giáo Xứ Việt Nam, trực thuộc Tổng Giáo Phận Muenchen và Freising trong việc xây dựng Giáo phận cho thuyền nhân Việt Nam tị nạn Cộng Sản được chính quyền Đức cho phép định cư ở đây vào cuối thập niên 80.

Năm 1981, Ngài được ĐGH Phao Lồ đệ nhị mời về Vatican để đảm trách chức vụ Tổng Trưởng Tín Lý, một vai trò then chốt trong cấp lãnh đạo giáo hội. Ngài được coi là cố vấn của ĐGH và là chiến lược gia của Toà Thánh, vạch ra hướng đi cho giáo hội. Ngài xem như là Hồng Y thân tín của ĐGH trên phương diện cố vấn ĐGH về giáo điều và đạo đức học (Glaubens- und Sittenlehre) và được xem như là một Hồng Y người Đức duy nhất đã có ảnh hưởng mạnh mẻ đối với Tòa Thánh kể từ thời Martin Luther (1483-1546). Năm 1982, Ngài từ chức Tổng Giám Mục địa phận Muenchen và Freising sau khi ĐGH bổ nhiệm ngài làm thành viên trong Ủy Ban Giáo Hoàng, đặc trách về đối ngoại cho giáo hội.

Ngoài các chức vụ trên, Ngài còn giữ thêm những chức vụ khác như chủ tịch Ủy ban thần học quốc tế và Uỷ ban giáo hoàng về ban kinh thánh. Năm 1993, Ngài được bầu làm Kardinalbishof (xin tạm dịch là Hồng Y Giám Mục) và từ đó được xem như là một trong 6 vị Hồng Y có địa vị cao nhất trong giáo hội. Năm 1996 Ngài được các Hồng Y bầu làm Praefekt (Prefect) của giáo đoàn chuyên đặc trách về giáo điều (Glaubenslehre) và kể từ năm 2002 Ngài là Chủ Tịch (Dekan) Hồng Y đoàn tòa thánh Vatican.
Ngày 19.4.2005 Ngài được bầu làm Giáo Hoàng, lấy danh xưng là Benedikt XVI.

Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI là một con người khả aí và tế nhị, rất thông minh nhưng bình dị. Ngoài chuyện Ngài là nhà Thần học và là Giảng sư Đại Học tên tuổi trên thế giới, Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI còn biết nhiều ngoại ngữ khác ngoài tiếng Đức là tiếng mẹ đẻ như tiếng Ý, Anh, Pháp và Tây ban Nha. Ngài còn thích nhạc Mozart và Beethoven, yêu thơ và thương thú vật (mèo), đánh đàn Piano, không uống rượu nhưng Ngài lại thích uống nước Orangen-Limo.

Lễ đăng Quang Tân Đức Giáo Hoàng Benedikt XVI đã được tổ chức rất trọng thể vào ngày Chủ Nhật 24.4.2005 tại Peterplatz, trước đền thờ Thánh Phê Rô với sự hiện diện của hơn 300 ngàn tín hữu và đại diện chánh quyền từ khắp nơi trên thế giới về Rom tham dự như Ông bà Thủ Tướng Ý Berlusconi, Phó TT Mỹ Dick Cheney, Vua Tây Ban Nha Juan Carlos và Prinz Philip, đại diện Nữ Hoàng Anh, Jeb Busch, Thống đốc bang Florida/Mỹ, Đại diện Giáo Hội Chính Thống Giáo (Orthodox)... Từ Đức có Ông Bà Tổng Thống Koehler, Ông Bà Thủ Tướng Schroeder, anh của Tân ĐGH Georg Ratzinger, Ông Bà Thống Đốc bang Bayern, TS E. Stoiber, Ông bà chủ tịch đảng dân chủ Thiên Chúa Giáo (CDU) TS Angela Merkel. Đặc biệt có phái đoàn từ Marktl là nơi mà ĐGH được sinh ra về tham dự và món quà dành cho ĐGH Benenikt XVI là một phóng ảnh giấy trích lục khai sinh có ghi ngày Ngài rửa tội tại đây.

Nhân dịp này Ngài đã thuyết giảng về một “ Giáo Hội sốâng và Giáo Hội trẻ“, đồng thời Ngài cũng còn nhấn mạnh là sẽ thi hành chức vụ của Ngài dựa trên căn bản cùng làm việc và tinh thần lãnh đạo tập thể. Ngoài ra Ngài còn khẳng định rằng “Giáo Hội chống lại bạo lựïc cũng như lên án những hệ tư tưởng có tính cách độc tài“ (gegen Gewalt und verurteilt die totalitaeren Ideologien). Ngài đã chuyển thông điệp đến tất cả mọi người rằng: “Không phải sự áp bức cứu giải mà chính tình thương mới giải thoát được“, bởi “ Con người luôn mong ước rằng Thiên Chúa cần cho thêm sức mạnh để diệt trừ quỉ sứ, hầu tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn“. Ngài còn dạy chúng ta nên biết: “con người không thể từ bỏ được niềm tin. Chỉ có ai còn niềm tin thì người đó mới không cô đơn, ngay cả lúc sống cũng như lúc chết“!

Như đã trình bày ở trên, chỉ sau 26 giờ họp mật và sau 5 lần bỏ phiếu kín, Hội đồng Hồng Y đã bầu xong Tân Giáo Hoàng. Hồng Y Josef Ratzinger (Đức) đã được tín nhiệm vào chức vụ cao quí này. Giới quan sát và chuyên gia phân tích cho rằng giáo hội vẫn còn muốn duy trì và tiếp tục đi con đường của Cố Giáo Hoàng Phao Lồ Đệ Nhị để lại nên đã chọn Hồng Y Ratzinger làm người kế vị, bởi lẽ trong quá khứ, Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI là một cộng sự viên tín cẩn, nhiều kinh nghiệm và đã từng giữ nhiều chức vụ quan trọng tại Vatican cũng như có ảnh hưởng rất lớn đối với Cố Giáo Hoàng John Paul II.

Ngay tại quê hương của Ngài, dân chúng Đức rất vui mừng và hãnh diện vì một Hồng Y trở thành ĐGH sau đúng 482 năm; nhưng cũng có vài nhà thần học hay Hồng Y Đức như Hồng Y Lehmann (Koeln) lên tiếng chỉ trích vì sự bảo thủ của Hồng Y Ratzinger trong quá khứ. Họ cũng chỉ trích luôn việc chọn tên Benidikt, vốn hàm chứa tính cách bảo thủ, không muốn cải tổ v.v... Tuy nhiên Tổng Thống và Thủ Tướng Đức, các chính trị gia tên tuổi, chủ tịch các đảng phái Đức nói riêng đều gởi điện thư chúc mừng.

Nhiều quốc gia khác lúc đầu tuy thất vọng vì họ mong đợi có một Tân Giáo Hoàng hoặc gốc Phi Châu hay nếu được, gốc Châu Mỹ La Tinh là nơi chiếm đa số tín đồ trên thế giới với hy vọng là Tân Giáo Hoàng đặc biệt sẽ chú trọng đến các nước nghèo hay chậm tiến hơn; nhưng có lẽ họ cũng nhìn thấy được vấn đề là Tân Giáo Hoàng Benenikt XVI chỉ đảm nhận chức vụ cao cả này trong một thời gian chuyển tiếp ngắn hạn, trong khi chờ đón một giai đoạn mới sau này nên họ cũng lên tiếng ủng hộ.

Tuy vậy vẫn không tránh được những phê phán. Báo chí Anh chạy tít chỉ trích ĐGH Benedikt XVI là sau Hitler lên đến chức Giáo Hoàng, lí do ĐGH Ratzinger năm 1943 từng là người giúp đở trong lực lượng phòng không Đức dưới thời Hitler. Nhưng sử gia Thiên Chúa Giáo Vinzenz Pfnuer, hiện là Giảng Sư tại Đại Học Muenster đã lên tiếng phủ nhận qua nhật báo die Welt. Josef Ratzinger không phải là cảm tình viên của phong trào dân tộc. Đúng hơn Ratzinger phải theo phái đoàn học sinh nội trú tỉnh Traustein khi Ngài mới 16 tuổi lên Muenchen để thụ huấn khoá chống phi cơ địch mà thôi. Chính Hồng Y Lehmann (địa phận Koeln) là người có lập trường chống ĐGH Benedikt XVI cũng đồng quan điểm với GS Pfnuer, không chấp nhận những luận điệu của báo chí Anh muốn ghép Ngài có liên hệ với Hitler, mục đích làm giảm đi uy tín cuả Ngài.

Chính quyền Trung Cộng thì lên tiếng cho biết rằng họ muốn có một sự liên hệ tốt hơn với Vatican nhưng lại đặt điều kiện là Vatican phải chấm dứt bang giao với Taiwan. Xa hơn nữa Trung Cộïng, với 5 triệu tín đồ Thiên Chúa Giáo còn nói là Vatican đừng nên lợi dụng việc truyền bá, tranh đấu cho tôn giáo mà can thiệp vào nội bộ chính trị của họ!

Trong khi đó thì ngược lại, TT Mỹ G. Busch ngợi khen Tân Giáo Hoàng là nhà thông thái, một nhà thần học tiếng tăm rất xứng đáng trong chức vụ dẫn dắt hơn 1,1 tỉ tín đồ Thiên chúa giáo. Những lời khen tương tự cũng được lên tiếng từ các nhà lãnh đạo các nước ở Âu Châu như Ý, Pháp v.v...và nhiều quốc gia khác trên toàn thế giới. Từ Phi Luật Tân, Bà Tổng Thống Arroyo lên tiếng nói rằng Giáo Hội đã bầu lên một vị chủ chân xứng đáng dắt dìu Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ...

Tuy nhiên, dựa vào những lời thuyết giảng trong buổi Lễ Đăng Quang, người ta hy vọng rằng Tân Giáo Hoàng sẽ lưu ý nhiều đến tình hình chính trị và tôn giáo tại các quốc gia còn độc tài đảng trị nói chung vì ĐGH Benedikt XVI vốn xuất thân từ một nước Đức bị chia đôi, từng trải qua thời kì độc tài đảng trị Đức quốc xã, giống như Cố Giáo Hoàng John Paul II đã từng sống qua cảnh đàn áp của CS tại Ba Lan nên đã hiểu rất rõ thân phận con người thiếu nhân quyền của những quốc gia nhược tiểu hay theo chủ nghĩa chuyên chính vô sản và đi từ sự cảm thông này, chính Cố Giáo Hoàng đã từng giúp các phong trào dân chủ tại cố quốc đưa đến sự sụp đổ khối CS Đông Âu vào cuối thập niên 80, hầu như không đổ máu. Hy vọng sau chuyến đi tham dự Đại Hội tuổi trẻ tại Koeln vào tháng 8.2005 (Cố Giáo Hoàng John Paul II đã dự định lâu rồi, trước khi mất), Tân Giáo Hoàng Benedikt XVI sẽ tiếp nối con đường của Cố Giáo Hoàng John Paul II viếng thăm những nước nhược tiểu trên thế giới nói chung hay CS tại Á Châu, điển hình là các nước ở Phi Châu hay Trung Cộng, Bắc Hàn và Việt Nam, giống như Cố Giáo Hoàng Phao Lồ đệ nhị đã thực hiện tại Cuba vào năm 1998, nhằm hoá giải những bế tắc, nhất là trên phương diện nhân quyền, tự do tôn giáo và tín ngưỡng tại các quốc gia này.

Tuy ĐGH Benedikt XVI chưa cho biết chương trình làm việc của Giáo Hội trong tương lai nhưng qua những buổi lễ gần đây, Ngài đã kêu gọi trong bài giảng là Giáo Hội Công Giáo do Ngài lãnh đạo sẽ tìm cách hiệp nhất với các giáo hội Thiên Chúa Giáo khác. Ngài muốn đạt được mục tiêu là các giáo hội Thiên Chúa Giáo anh em sẽ mở rộng vòng tay chào đó nhau. Qua thông điệp: “Tôi sẽ làm việc không ngừng nghỉ để gây dựng lại sự hiệp nhất toàn bộ và rõ rệt của những người theo đạo Thiên Chúa. Bày tỏ thiện chí không chưa đủ, chúng ta cần phải chứng tỏ thiện chí mình bằng hành động“, Ngài đã xác nhận vai trò của mình. Liền ngay sau khi thông điệp được Ngài phát đi, nhiều đại diện của các cộng đoàn Thiên chúa Giáo và Do Thái Giáo đã lên tiếng ngợi khen thiện chí của Tân Giáo Hoàng.

Tóm lại, thế giới đang nhìn về La Mã, đang chờ đợi những việc mà Tân Giáo Hoàng sẽ làm trong thời gian sắp tới. Mọi người, nhất là tín đồ Thiên Chúa Giáo hy vọng Đức Giáo Hoàng Benedikt XVI sẽ tiếp tục đi theo con đường Cố Đức Giáo Hoàng Phao Lồ Đệ Nhị để lại, đó là: tiếp tục nói chuyện với các tôn giáo bạn!

Thông điệp của Đức Giáo Hoàng Benedikt XVI đã rõ ràng: “ NIỀM TIN và TÌNH THƯƠNG“ và hãy mở rộng vòng tay chào đón nhau để “CẢM THÔNG và HIỆP NHẤT “.
Đó là căn bản có thể thay đổi thế giới tốt đẹp hơn hầu giải thoát được tội ác và diệt trừ quỉ dữ!

Cầu mong ơn trên ban phước lành cho ĐGH Benedikt XVI để Ngài có đủ nghị lực và sức khoẻ hầu từ đó có thể sớm đạt được mục đích như thông điệp Ngài đã phát đi.

Lê Hoàng Thanh (Germany, 24.04.2005)