TỪ “BÓNG ĐÈ” ĐẾN “CÁNH ĐỒNG BẤT TẬN”
Trần Yên Hòa

Bóng Đè là tập truyên ngắn của nhà văn nữ Đỗ Hoàng Diệu. Tác giả sinh tại Thanh Hoá, 28 tuổi. Bóng Đè gồm có 8 truyện ngắn: Bóng Đè, Linh Thiêng, Hoa Máu, Vu Quy, Dòng Sông Hủi, Người Đàn Bà Và Một Đám Táng, Huyền Thoại Về Lời Hứa, Căn Bệnh. Sách do Nhà Xuất bản Đà Nẵng xuất bản ngày 07.07.2005.

Đây là một tập truyện của một nhà văn nữ đã có truyện đăng ở hải ngoại, tạp chí Hợp Lưu đăng truyện ngắn “Tình chuột” của cô, đã được một số nhà phê bình chiếu cố. Bóng Đè phát hành ở trong nước đã có tiếng vang, cả hai mặt, tốt và xấu.

Theo tác giả kể trong diễn đàn điện tử Talawas, là doanh thu về nhuận bút, Đỗ Hoàng Diệu đã nhận của ông đầu nậu sách là 35 triệu đồng Việt Nam, được trả làm ba đợt, không kể sách in lậu hoặc in thêm ngoài tầm kiểm soát của nhà xuất bản và của tác giả. Như vậy thì Bóng Đè đã rất thành công về mặt tài chánh.

Bóng Đè là truyện ngắn đầu của tập truyện.

Truyện viết về một nhân vật nữ xưng tôi, có chồng sống tại Hà Nội. Gia đình êm đềm hoà thuận, kể cả chuyện ái ân cũng bình thường. Người chồng tên Thụ, có gia đình gốc ở quê, là con trai trưởng nên hàng năm Thụ phải đưa cả gia đình về quê cúng giỗ (mỗi năm 16 cái giỗ). Trong dịp về dự đám giỗ đầu tiên, người đàn bà về quê cùng chồng. Buổi tối, hai vợ chồng được chia nằm ngủ trên bộ phản trước bàn thờ tổ tiên. Trong bóng đêm mờ ảo đó, người chồng đã ngủ say, người đàn bà thấy mình bị bóng đè, trong suy nghĩ của cô, có thể cái bóng đó là của người cha chồng đã chết, trong sự sợ hải, cô lại có những cái rung động của thân xác, cái rung động tuyệt vời mà cô không có được cùng chồng. Chuyện này khiến cô nhớ mãi và mong đến những đám giỗ sau. Đám giỗ sau cô cũng bị Bóng Đè và cũng của cha chồng, ông nội chồng hay một ông già Tàu nào đó. Cô tiếp tục hưởng thụ 4 lần khoái lạc như vậy.

Trích:
“Những khi nằm trên tấm phản, tôi nằm sấp, cánh cửa lại mở tành banh, lòng sông ngập nước. Tôi ép mủi xuống mặt phản. Tôi không ngờ bóng đen đến nhanh vậy. Không rà rẫm xoa bóp, không hít hà rờ ngữi. Vừa kịp hiện ra sau bức màn đỏ đã thẳng thừng cắm trên, cắm dưới vào lòng sông. Lần đầu tiên tôi khát nước. Gãy gập, cắt khúc tôi trong cơn xoáy bạo liệt. Lần đầu tiên tôi hưởng thụ đau đớn mà thoả mản…Tôi qụy gục hoàn toàn, Tôi thương tôi và tôi ghét tôi. Tôi đã đồng loã…Tôi kiểng chân rên rỉ rồi sau đấy lại nghĩ mình bị hãm hiếp. Tôi căm oán bóng đen tổ tiên nhà Thụ. Rồi lại mong chờ, lại hào hứng thèm thuồng…”
“Thứ máu đen đặc mặt phản, thứ máu quện bết đùi tôi không phải máu đàn bà mỗi tháng. Mà là máu tươi chảy róc rách từ vết thương rách toạt bị đâm sâu hung bạo. Mọi người bảo tôi bị “bóng đè”, nhưng bóng đè chỉ là giấc mơ khi đang ngủ, còn tôi rã rời, hai bắp đùi nhớp nháp trơn nước con gái.”

Đỗ Hoàng Diệu tự bạch thêm:
“Tôi đã từng bị Bóng Đè nhiều lần, và cái nặng nề bị trói buộc, tứ chi bất động trong khi trí óc vẫn tỉnh táo đã hằn in vào tiềm thức. Nhiều năm nay, không còn bị Bóng Đè, cảm giác ấy vẫn còn rõ mồn một. Chắc chắn nhiều người trên thế gian này cũng từng bị Bóng Đè, không ai nói được Bóng Đè. Như vậy có thể suy diễn bóng đè là việc không tốt cho con người, chính vì thế tôi mượn hiện tượng có thật này để tôi viết truyện ngắn. Chính thế tôi đặt tên truyện là Bóng Đè. Bao giờ cũng vậy, có cái tốt và cái xấu. “bị” bóng đè sau “hóa giá” cũng có nghĩa “được” bóng đè.

Truyện có vẻ trần trụi, dung tục, nên bị đưa lên bàn mỗ của các nhà phê bình áo thụng văn học xã hội chũ nghĩa và báo chí trong nước, ra sức lên án tác phẩm này không thương tiếc.

Qua những lời phê bình suy diễn của giới văn nghệ Nhà nước, họ cho ông già Tàu kia trong Bóng Đè là chủ tịch nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, gả Thượng trong truyện “Dòng Sông Hủi” là đặt vấn đề sắc tộc hiện nay, và “Vu Quy” là chối bỏ Chủ Nghĩa Marx ở Việt Nam bây giờ. Chuyện được nâng lên quan điểm và đổ tội cho Đỗ Hoàng Diệu viết truyện bêu xấu chế độ Xã Hội Chũ Nghĩa. Nhiều phê phán kết tội, khiến cho Đỗ Hoàng Diệu phải huỵch toẹt ra những câu hỏi sau:
“Tôi đang sống ở thời đại nào? Xã hội Việt Nam đang có ở đầu thế kỷ 21 hay không? Hay là đang ở thời kỳ Hán thuộc Mã Viện?

Cây bút phê bình rặc ròng theo giáo điều cộng sản là Đông La, nêu lên trong bài “Các Mac, tình yêu bao la” có đoạn:
“Đỗ Hoàng Diệu còn quá trẻ, thiếu hiểu biết, nhìn nhận sai lệch, thì làm sao đủ sức giải bài toán lớn của văn chương, của xã hội, của dân tộc, mà lại hổn hào báng bổ thần tượng của dân tộc.”(ý nói báng bổ Đảng cộng sản).

Các nhà phê bình đã đồng loạt lên tiếng trong các báo Công An Nhân Dân, An ninh Thủ Đô, An ninh Thế Giới, Công An TPHCM, Sài Gòn Giải Phóng… bồi thêm cho Đỗ Hoàng Diệu là đã “bắn đại bác” vào quá khứ, tức nhiên là phủ nhận cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, của đảng cộng sản.

Đỗ Hoàng Diệu trả lời:
“Quá khứ tôi biết, cái quá khứ quý vị đang bàn luận, thông qua những cuốn sách giáo khoa lịch sử và sau này là dăm ba cuốn khảo cứu, biên soạn cùng một mớ thông tin báo chí… Sôi nổi nhất, ấn tượng nhất có lẽ là hàng trăm lễ kỷ niệm 30/4, 22/12/ 27/7, 2/9…mà tôi đã tham dự hoặc được hưởng không khí quá độ dưới cờ sao…Quá khứ tôi là những bữa cơm độn khoai, độn sắn với gạo mốc, là những lạng thịt phân chia hiếm hoi hàng tháng được mẹ tôi băm nát kho chung với muối.”

Rồi Đỗ Hoàng Diệu bồi thêm cho “phê bình gia” của đảng là Trịnh Thanh Sơn:
“ Nếu ông Trịnh Thanh Sơn sinh ra và lớn lên ở miền Nam, biết đâu ông ấy lại không phải là Nguyễn Đình Bảo, Nguyễn Khoa Nam, Lưu Kim Cương. Tội danh của quý vị đưa ra, tôi mỏi tay cả buổi mà không tìm thấy trong Từ Điển Pháp Luật, lại cũng không thấy miêu tả trong từ điển Lương Tâm. Quá khứ thật sự đã chết. Nếu nó còn sống, tại sao những chiến sĩ anh dũng trong chiến tranh giờ đây lại trở thành tham nhũng viên, quan liêu viên, cá cược viên, ám hại viên nhiều như vậy. Và làm sao cột mốc biên giới lại dịch chuyển lung tung mà chỉ dịch lùi về phía nam? Và làm sao, làm sao, trăm thứ làm sao.”

Điều nữa, các nhà phê bình lên tiếng :
”Bóng đè là dâm ô, là trần trụi, là thô bỉ, là sex, từ “đè” đã nói lên điều ấy”.

Bùi Công Thuấn viết trên Gio-o:
“Sex của người ta cao đẹp, trong sáng, lung linh, còn sex Bóng Đè là của con vật.”

Đỗ Hoàng Diệu trả lời:
“Chẳng lẽ tôi miêu tả sex của một cô gái điếm thực thụ cũng phải thăng hoa hòa quyện hết ngày này đến ngày khác bởi tình yêu à? Nói thì bảo là chống chế, nhưng quý vị quen cách lấy bóng đè người. Nhân vật của tôi “sex” trong giấc mơ (Bóng đè) trong hồi tưởng (Vu Quy), bạn đọc tò mò chuyện “ấy” chẳng phê chút nào, tốn tiền mua sách! Người thật việc thật còn chẳng ăn ai nữa là mơ với mộng. Chưa kể là bị phê phán, cứ cài cắm những thứ cao siêu vào truyện. Nào là tấm thân cong lên hình chữ S, tấm thân thơm hắc mùi đền đài lăng tẩm không chịu nằm dưới cứ rướn cao lên mãi…”

Nhà văn xã hội chủ nghĩa Dạ Ngân, trả lời với báo chí khẳng định rằng:
“Bóng đè không phải là sex. nó có ý đồ chính trị lộ liễu.”

Trong tạp chí Thế Giới Mới, số 664 ra ngày 5-12-05, có bài viết của người ký tên là Diệu Hiền về Bóng Đè:
“Tập truyện Bóng Đè của Đỗ Hoàng Diệu là đề tài nóng hổi của độc giả. Người ta lùng sục và bàn tán về nó. Văn chương của Đỗ Hoàng Diệu gây ra hai trạng thái cảm nhận ngược chiều và khá cực đoan. Trong 8 truyện ngắn có 2 truyện được người đọc chú ý hơn cả là Bóng Đè và Vu Quy.”
“Riêng về cá nhân Diệu Hiền, quả là sau khi đọc kỹ cũng không hề nắm bắt được một thông điệp nào mà tác giả muốn gởi gắm qua tác phẩm.”

Lời phê bình sau đây của ông Nguyễn Hòa, cũng tiếp theo như những lời phê bình của đám văn nô:
“Một khi cái đóng lại lúc đọc xong tác phẩm, chỉ là sự ngỗn ngang của những sự cương cứng thúc lên, cảm giác cứng cáp quệt ngang, đâm vào, bốc cao, phịch hạ, tọng đầy, thã hút, mê man, cất trong lòng một cú thọc sâu, nhồi vào…bền bỉ, mạnh mẽ thì thông điệp tác giả ngỡ đã đem tới cho người đọc chỉ còn là một ngộ nhận, một “ngụy biện” một tình trạng “tự kỷ ám thị” liệu có nên bộc bạch một cách hồn nhiên?”

Đó là đám lố nhố văn nô nhà nước bi bô phê bình, thoá mạ.

Còn đây là những lời binh vực.

Nhà văn Nguyên Ngọc, người đã khám phá ra một Nguyễn Huy Thiệp với tác phẩm Tướng Về Hưu, truyện này bị bỏ trong tủ, lãng quên mấy năm, khi ông về làm Tổng Biên Tập báo Văn Nghệ mới tìm ra và cho đăng. Ông cũng đã cho đăng bài Linh Nghiệm của Trần Huy Quang (viết về Hồ Chí Minh) nên bị mất chức Tổng Biên Tập.

Nguyên Ngọc đã viết:
”Và cũng có lẽ một trong những dấu hiệu đáng tin cậy để nhận ra một tài năng văn học là đọc họ, ta cảm thấy như bằng trực cảm, bằng một thứ an teng riêng, dường như họ nhận ra được và truyền đến cho chúng ta những nghiền ngẫm sâu thẳm về con người, xã hội, đất nước, thậm chí về số phận dân tộc, mà chính họ bằng lý luận cũng không nói ra cho rõ được. Tôi cho rằng ta có thể chờ đợi ở Đỗ Hoàng Diệu một tài năng như vậy qua một số truyện ngắn còn khá ít ỏi của chị mà chúng ta đã được đọc.”

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên thì viết:
“Bóng Đè là truyện đứng tên chung cả tập, rất tiêu biểu. Nó đầy tượng trưng, đầy ám ảnh. Nó là cả một thời đại, một lịch sử, một thân phận lớn. Đây là một truyện ngắn gần như trọn vẹn.”

Sau đó là nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, là nhà thơ Dư Thi Hoàn, nhiếp ảnh gia Dương Văn Long, tiến sĩ văn học Nguyễn Thị Bình, những người này đã không đứng về phía đảng, để kết tội Đỗ Hoàng Diệu, mà đã dũng cảm, dù bị nhiều sức ép cảnh cáo, nhưng vẫn phát biểu rõ ràng chính kiến của mình trước công chúng về Bóng Đè.

Chuyện Bóng Đè chưa xệp xuống thì tiếp tục “Cánh Đồng Bất Tận” của Nguyễn Ngọc Tư bị đưa lên bàn mỗ. Lần này tác phẩm bị các quan chức Đảng của Hội Văn Học Cà Mau, Ban Tuyên Giáo Tỉnh Uỷ Cà Mau “săn sóc” tận tình.


CÁNH ĐỒNG BẤT TẬN, tập truyện của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, MỘT TÁC PHẨM PHẢN ĐỘNG?

Nguyễn Ngọc Tư là nhà văn nữ nổi lên từ mấy năm trở lại đây, với những truyện ngắn được đăng ở trong nước và hải ngoại. Truyện “Một Mối Tình” đã được đăng ở Tạp san Văn, tuần báo Sài Gòn Nhỏ. Nguyễn Ngoc Tư có lối viết mới, lạ, dùng ngôn ngữ miền Nam, tả những mối tình của những người dân quê ở miệt Cà Mau, Năm Căn đọc nghe thấy thương những số phận, những con người, hẩm hiu, nghèo đói, cùng cực, nhưng cũng rất chung thủy và sắc son.

Tập truyện Cánh Đồng Bất Tận gồm có 13 truyện ngắn: Cải Ơi!, Thương Quá Rau Răm, Hiu Hiu Gió Bấc, Huệ Lấy Chồng, Cái Nhìn Khắc Khoải, Nhà Cổ, Mối Tình Năm Cũ, Biển Người Mênh Mông, Nhớ Sông, Duyên Phận So Le, Một Trái Tim Khô và Cánh Đồng Bất Tận.

“Cánh Đồng Bất Tận” là truyện cuối sách, được dùng tên chủ đề cho toàn tập truyện. Các truyện kia, đã từng đăng trong những tập khác, đã xuất bản trước của Nguyễn Ngọc Tư, nay lấy in lại trong tập này.

Cánh Đồng Bất Tận viết về một cô gái, nhân vật xưng tôi, là một trong ba cha con một người đàn ông đi chăn nuôi vịt thả đồng. Cô là chị 19 tuổi, đứa em trai tên Điền, 17 tuổi, đi rong hết cánh đồng này qua cánh đồng khác cho vịt ăn. Họ đã cưu mang một người đàn bà làm đĩ, khi người đàn bà này bị các bà vợ của các ông chồng, nghi là có gian díu với cô ta, đã đánh chị: “Môi chị ta sưng vều ra, xanh dờn. Và tay, và chân, và dưới cái áo mà tôi đã đắp cho là một cái áo khác đã bị xé tả tơi phơi những mảng thịt người ta cấu nhéo tím ngắt.

Và những chân tóc trên đầu chị cũng đang tụ máu. Người ta đã dùng tay, ngoay chúng để kéo chị lê lếch hết một quảng đường xóm, trước khi dừng chân một chút ở nhà máy chà gạo. Họ dằng ném, họ quăng quật chị trên cái nền vương vãi trấu…Họ dùng dao phay chặt mái tóc dài kia, dục dặc, hì hục như phạt một nắm cỏ cứng và khô. Khi đuôi tóc kia đứt lìa, được tự do, chị vùng dậy, lao nhanh xuống ghe chúng tôi như một một tiếng thét, lăn qua chân tôi, đến chỗ cha, làm đỗ những bao trấu cha vừa mới xếp.”

Và từ đó câu chuyện xoay quanh giữa ba cha con với người đàn bà làm đĩ này. Người cha thì căm thù đàn bà vì vợ ông đã bỏ ông đi theo người bán vãi dưới sông. Đứa con trai tên Điền cũng hừng hừng những thèm muốn thầm kín với người đàn bà và sau đó đã yêu và bỏ đi theo người đàn bà làm đĩ đó. Truyện cũng mô tả những ngày mùa, đám đàn bà làm đĩ đêm đêm tìm đến cánh đồng bu quanh những đụn lúa. Ba cha con và người đàn bà sống trên ghe, ông đã ngủ với người đàn bà (và đã với nhiều người đàn bà khác, coi như là một cách trả thù), móc tiền trả trước mặt hai đứa con, đến nỗi đứa con trai nói:”Cha làm chuyện đó cũng giống như mấy con vịt đạp mái...”

Đến ngày có dịch cúm gia cầm, toán người kiểm kê đến bắt phải hủy đàn vịt, đó là gia tài của cả gia đình, người đàn bà làm đĩ đành phải cứu gia đình, bèn cách đến nơi làm việc của mấy ông kiểm tra viên tự nguyện hiến thân. Khi về, người cha dững dưng như không có chuyện gì xảy ra, người đàn bà bỏ đi, đứa con trai về, nghe tin liền chạy theo, chỉ còn lại hai cha con. Đến lúc, có bọn chăn vịt khác, bọn này đi cướp vịt của người khác bèn cách phết sơn đen lên đầu những con vịt và phởn phơ đến nhận chúng. Bọn nó đã cướp đến nửa đàn vịt và sau khi thấy đứa con gái quá đẹp này, bọn chúng đã cùng nhau thay phiên hãm hiếp, người cha đến cứu cũng bị chúng đánh và:”Tôi biết rằng không có cái gì làm cho cuộc chiếm đoạt này dừng lại. Cha không chấp nhận, vừa bụm mắt, vừa chữi lên ngậu xị. Không đánh trả, nó có cách trừng phạt khác, nó đè nghiến, nó giữ cho ông hướng về phía tôi. Rồi bọn chúng thay phiên nhau, giữ cho cha ở một tư thế đó.”

Cuối cùng sau khi bọn đó bỏ đi, người cha cởi áo đắp lên người cô gái, người cha bò quanh đứa con, tìm bất cứ cái gì để có thể che cơ thể đứa con gái dưới ánh mặt trời. Câu hỏi của cô gái thật tội nghiệp:”Không biết con có bị có con không, hả cha? Và cô nghĩ, nếu như cô có con, cô sẽ dạy con, hãy tha thứ lỗi lầm của người lớn.

Truyện của Nguyễn Ngọc Tư viết nhẹ nhàng, bằng lối hành văn ngắn gọn, tiếng miền Nam rặc ròng. Dù có tả những cảnh hung bạo, nhưng đọc lên vẫn thấy thấm ý nhân hậu. Cốt truyện thì vây, nhưng đọc sâu hơn, ta mới thấy Nguyễn Ngọc Tư đã bộc bạch mô tả những cảnh đời heo hút quá. Truyện xây dựng ở khoảng thời gian năm 2005 mà ta cứ tưởng xã hội thụt lùi về mấy trăm năm trước. Những cánh đồng mang tên Hưng Khánh, Bầu Sen, thấp thoáng đâu đó ở trong cái huyện Đầm Dơi, Cà Mau. Cảnh đời cùng khổ, cuộc đời cùng khổ của những người sống không nổi trên đất liền, phải xuống những chiếc ghe, sống lềnh bềnh trên sông nước với đàn vịt mấy trăm con. Cuộc sống dàn trải như một tội tình đến với những con người ấy, làng xóm ấy, chế độ ấy, nó sao âu sầu thê lương quá đổi.

Cảnh người đàn bà bị người ta đánh hoài, một câu đối thoại nhỏ nhưng đọc lên nghe lạnh buốt sống lưng:
“Những vết thương đã lành rất mau.Chị cười. Bị đánh hoài riết cũng quen. Tôi hỏi chị làm gì để bị đánh. Chị cười. Làm đĩ. Rồi có lẽ chị áy náy vì quá sỗ sàng với chúng tôi, chị vò đầu Điền:”Chắc mấy cưng không biết đâu.”

Chuyện “làm đĩ “ sao mà dễ dàng và nhiều người làm đến thế kia, trong một vùng thôn quê của chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa. Nguyễn Ngọc Tư viết:
“Chúng tôi đã gặp rất nhiều, rất nhiều người phụ nữ giống chị. Cứ mỗi mùa gặt. họ lại dập dìu trên đê, lượn lờ quanh lều của những thợ gặt, những người đàn ông giữ lúa và bọn nuôi vịt chạy đồng. Họ cố làm ra vẽ trẻ trung, tươi tắn, nhưng mặt và cổ đã nhão, nhìn kỹ phát ứa nước mắt. Đêm đến, sau các đụn lúa, họ thả tiếng cười chút chít, tiếng thở mơn man…lên trời, làm nhiều người đàn bà đang cắm cúi nấu cơm, cho con bú trong lều thắt lòng lại. Tối nào mua rượu cho cha, chúng tôi cũng đi ngang qua những đôi người. Chúng tôi nhận ra họ ngay, khi không còn mảnh vải nào trên người họ vẫn điềm nhiên cười khúc khích và uốn éo thân mình chứ không trơ ra ngượng nghịu, cam chịu như những người phụ nữ quê. Sáng sau, họ xiêu xiêu biến mất, đem theo mớ tiền công ít ỏi suốt một ngày làm việc quần quật của đám đàn ông.
Chị, cũng giống như họ, chớm tàn tạ, đói rã ruột ở thị thành mới chạy xuống quê, cất cái quán nhỏ, giả đò buôn bán bánh kẹo lặt vặt, thực chất là làm nghề. Ở đó, đàn ông dễ tính và thiệt thà. Chị sống nhờ những món tiền họ cắm câu đêm đêm, bằng tiền bán lúa, dừa khô hay những buồng chuối chin. Cũng có lúc thu hoạch bất ngờ, khi chị mồi chài một người đàn ông vào trò chơi giường chiếu suốt hai ngày đêm, và chị được một triệu hai. Đó là vốn xóa đói giảm nghèo, khi về tới nhà, với tám trăm ngàn còn lại trong túi, hẳn người đàn ông ấy não nề biết bao, oán chị biết bao khi thấy vợ con nheo nhóc bu quanh nồi khoai luộc trong nhập nhoạng nắng chiều.”

Ôi những mảnh đời sao mà bi thảm quá, nhưng Nguyễn Ngọc Tư đã tả cái thực của đời sống của người dân Nam Bộ bây giờ, chuyện làm đĩ để kiếm miếng cơm cũng thường thôi, như đi chăn vịt, đi mót lúa, đi cắm câu, đi hái bông điên điển, vậy thôi.

Sống riết ở trên những cánh đồng bất tận như vậy, khiến chị em cô gái quên mất tiếng người:
“Vừa may, một bữa trưa nắng rập rờn trên nách rạ, chúng tôi cảm nhận được những tiếng nói lao xao. Thằng Điền thảng thốt, ”Tụi mình ba trợn thiệt sao, Hai?” khi nhận ra đó là tiếng của vịt. Tôi cười, hớn hở. Thế giới của vịt mở ra. Không ghen tuông, hờn giận, chắc cái đầu của vịt nhỏ quá nên chỉ đủ cho yêu thương. Tôi thôi thắc mắc vì sao cả bầy trăm con chỉ cần mười lăm con vịt trống.

Đắm đuối với loại ngôn ngữ mới, chúng tôi chấp nhận để cho người ta nhìn mình như những kẻ điên (nghĩa là tạm quên nổi buồn của cõi người) Chị em tôi học cách yêu thương đàn vịt (hy vọng sẽ không bị đau như yêu thương một con người nào đó). Nhưng mỗi khi nhìn thằng Điền dỏng tai coi mấy con vịt nói cái gì, tôi giật mình, nuốt một họng đắng, tự hỏi đã đến nỗi nầy sao, đến nỗi chơi với người thấy buồn nên chuyển qua chơi cùng vịt.”

Rồi đến chuyện dịch cúm gia cầm. Đám người nuôi vịt cũng phải xất bất xang bang vì lệnh trên “thiêu hủy hết những đàn vịt có trên đồng”:
“Chúng tôi nghe một cụm từ lạ, dịch cúm gia cầm. Những người nuôi vịt chạy đồng cười khào:”Chấc, mấy con vịt chết gió, mấy ông nhà nước nói cho quá…” Hôm chính quyền thông báo thiêu huỷ tất cả các bầy đàn, họ xửng vửng kêu lên:”Trời, bộ hết chuyện giỡn sao, mấy cha?

Chẳng ai giỡn cả. Người ta dùng ý tưởng của Tào Tháo thời Tam Quốc, thà giết lầm còn hơn tha lầm, dồn tất cả vịt trên cánh đồng lại vào đào hố chôn.”
…Sáng sau, người ta tìm được một người chăn vịt nằm sát mép hố, mắt chong chóng ngó trời không chớp, miệng sùi ra thứ bọt trong vắt như bọt cua nhưng hôi nồng nặc. Chai thuốc trừ sâu lăn lóc cạnh đó đã cạn tới giọt cuối cùng. Sống thì khó chứ chết sao mà dễ? Sự báo ứng dường như đang ở rất gần.”

Rồi thì, người đàn bà làm đĩ đã ra tay cứu gia đình cô gái, cứu đàn vịt bị lệnh cho thiêu huỷ. Người đàn bà làm đĩ, mà đám cán bộ kiểm tra tưởng là vợ của người cha nên rất thèm khát, phải đem thân xác mình cho đám cán bộ, mới cứu được đàn vịt:
“Cái nhìn của chị chảy theo nước mắt của thằng Điền, chị khẻ bảo, không sao đâu, mấy cưng. Chị đon đả. chèo kéo hai người đàn ông lạ về phía mình.”Mấy anh thương em với, nở nào để cả nhà em chết đói.” Một người càu nhàu:
-Ở trên lịnh xuống tụi tui cãi sao được.

Nụ cười đong đưa, tung tẩy trên khoé mắt, “Thì em có bảo mấy anh cải ai đâu, mấy anh giả đò không biết, không nhìn thấy bầy vịt của em là được rồi. Dễ ợt…” Thằng Điền bệu bạo cắn răng, nó tự kìm chế bằng cách siết vai tôi đau nhừ. Cách đó năm bảy bước, giọng nói của chị vẫn lướt như một dòng gió đầy hơi nước, thấm dịu lại hai khuôn mặt (cố tỏ ra) cứng đơ. Một người nuốt nước miếng, ánh nhìn ham muốn như mủi kim thò ra khỏi bọc, lơ láo. Mắt ông ta lột trần chị, và toan tính một thoáng. Người còn lại có vẻ thú vị, háo hức như sắp được xem một vở cải lương có vẽ thú vị. Chị thấu hiểu đàn ông đến nỗi, ngay lập tức chị ngó về phía chúng tôi, ngầm bảo, cuộc thương lượng (về một sự đổi chác) đã kết thúc rồi.
-Hai anh cứ về trước, chút nữa em lựa mấy con vịt tơ đem lại cho các anh lai rai. Nhà anh Năm đây em biết chứ sao không, đi tới đâu, em cũng coi mặt thổ địa trước chớ…”

Ôi! chuyện đọc đau đến nhói tim, đến rĩ máu, nó tàn bạo, dã man nhưng âm thầm hơn cảnh chị Dậu trong Tắt Đèn của Nguyễn Công Hoan, đi ở thuê để đóng thuế thay chồng. Đó là những ngày còn Pháp thuộc. Đến bây giờ, ở thế kỷ 21, sao trong cái nước gọi là Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam mà còn có những cảnh đau thương như vậy?

Dù được nhà xuất bản Trẻ chịu trách nhiệm kiểm duyệt và biên tập, nhưng những con mắt cú vọ của đám văn công của cơ quan chức năng là Ban Tuyên Giáo Tỉnh Ủy Cà Mau, đã đề nghị Hội Văn Học Nghệ Thuật Cà Mau, yêu cầu nhà văn Nguyễn Ngọc Tư viết kiểm điểm về tác phẩm này.

Dương Việt Thắng, trưởng ban Tuyên giáo tỉnh uỷ Cà Mau nói:
“Có độc giả Việt kiều và các nhà nghiên cứu phê bình văn học cho rằng đây là thứ văn chương phản động, thậm chí là chống cộng, tục tĩu, dâm ô, chống lại chủ trương của đảng và nhà nước, chủ yếu là chị em phụ nữ, tại vì họ giận.”

Vùng đất tác phẩm thể hiện chủ yếu ở Cà Mau, huyện Đầm Dơi là nơi có nhiều địa danh lịch sử như Bàu Sen, đầm Bìm Bịp.

Về chủ đề tư tưởng, tôi thấy nói cái xấu nhiều quá! Những nhân vật như ông già, con cháu, gái làm đĩ…kể cả cán bộ xã đều là nhân vật xấu.”

Còn ông Đỗ Kim Cuông, Vụ trưởng Vụ Văn hoá thì nói:
“Nhận thức tư tưởng của Nguyễn Ngọc Tư còn non kém chứ không có chống cộng gì đâu! Chúng tôi đề nghị Hội tạo điều kiện cho nhà văn nâng cao nhận thức nghiệp vụ chuyên môn, chứ như hiện nay Nguyễn Ngọc Tư mới học xong lớp 11 mà thôi”.

Như thế thì Nguyễn Ngọc Tư phải làm kiểm điểm vì tác phẩm Cánh Đồng Bất Tận. Viết văn, viết cái xấu sờ sờ ra đó, khắp nơi khắp chốn, từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài, cán bộ lãnh đạo cấp càng cao thì cái xấu càng nhiều, vậy mà đảng vẫn oang oang cái lỗ miệng là chế độ ưu việt.

Khi Tổng Bí Thư Nguyễn Văn Linh ra Nghị Quyết đổi mới tư duy, cởi trói cho văn nghệ sĩ, có người nói:
“Văn Nghệ Sĩ chứ có phải con heo con bò đâu mà muốn trói thì trói, muốn cởi thì cởi”. Và đến nay, cũng hơn mười mấy năm cởi trói, thực thi kinh tế thị trường. Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, Đỗ Hoàng Diệu đã viết thật về hoàn cảnh xã hội mà mình đang sống, viết thật, viết đúng, mà sao nói viết cái xấu nhiều quá! Nhiều nhỏi gì, thế là còn ít, chỉ một chút, một khía cạnh thôi. Cái xấu, cái ác trong xã hội Việt Nam bây giờ vẫn đầy dẫy ra đó.

Thôi, Nguyễn Ngọc Tư hãy làm kiểm đi, nói là mình viết thật, viết đúng, không có tội gì hết, nhen cưng!


TRẦN YÊN HÒA