Date: 31-08-2006

From: Trần Thanh Hiệp

To: RFA, Attn Diễm & Khanh

 

Triển vọng hành nghề luật sư tại Việt Nam

 

INTRO:

Một đạo luật về luật sư và hành nghề luật sư, mang số 65/QH11 ngày 29 tháng 6 năm 2006 đã được ban hành tại Việt Nam. Bản văn này có 9 chương 94 điều nhằm quy định quy chế chính thức cho những người Việt và người ngoại quốc được phép hành nghề luật sư trên đất Việt Nam. Theo điều 93 thì kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2007, Luật này mới có hiệu lực thi hành. Trong cuộc trao đổi sau đây với Luật sư Trần Thanh Hiệp, biên tập viên Nguyễn An của Đài ACTD đã tìm hiểu để giới thiệu với thính giả những đặc điểm của một bản văn pháp lý mà người ta chờ đợi từ giữa thập niên 1980. Ông Trần Thanh Hiệp đã hành nghề luật sư tại Sai Gòn từ giữa thập niên 1950 và tại Paris trong thập niên 1990. Ông còn là cựu thành viên Hộ Đồng Luật sư của Luật sư đoàn Tòa Thượng thẩm Sài Gòn

 

VOICE:

RFA: Trong đợt cải tổ pháp luật gấp rút mới đây để tạo điều kiện cho Việt Nam xã hội chủ nghĩa gia nhập Tổ chức thương mại thế giới , ngày 29-06-2006 quốc hội mới bầu của Hà Nội đã thông qua Luật số 6/QH11 quy đinh về luật sư và hành nghề luật sư tại Việt Nam. Trước khi đi vào chi tiết để tìm hiểu bản văn này xin luật sư giới thiệu tóm tắt bản văn ấy qua một vài nét chính.

 

TTH: Luật số 65/QH11 ngày 29-06-2006 có tên gọi Luật luật sư quy định rất nhiều vấn đề liên quan tới luật sư. Tôi xin sắp xếp thành ba nhóm vấn đề. Thứ nhất nguyên tắc, điều kiện, phạm vi, hình thức hành nghề, tiêu chuẩn, quyền, nghĩa vụ của luật sư. Thứ hai, tổ chức hành nghề, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, quản lý hành nghề luật sư. Thứ ba, luật sư nước ngoài và hành nghề của tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài tại Việt Nam. Đó là văn bản pháp lý đầu tiên chính thức thiết lập quy chế hành nghề luật sư cho người Việt cũng như người nước ngoài tại Việt Nam.

 

RFA: Như vậy phải chăng theo luật mới này người luật sư nước ngoài cũng có quyền hành nghề tại Việt Nam như luật sư Việt Nam?

 

TTH: Không hẳn như vậy, được hành nghề không có nghĩa là có đủ những quyền như người luật sư Việt Nam. Quyền và phạm vi hành nghề của luật sư nước ngoài hẹp hơn quyền và phạm vi hành nghề của luật sư Việt Nam. Tôi sẽ nói thêm về sự khác biệt này sau khi đã xem xét về trường hợp luật sư Việt Nam.

 

RFA: Theo luật sư  thì dưới sự chi phối của luật số 65/QH11 có phải là người luật sư được phép hành nghề dưới chế độ xã hội chủ nghĩa cũng giống như người luật sư hành nghề trước năm 1975 không?Nếu khác thì khác ở những điểm nào?

 

TTH: Có ít điều giống nhưng rất nhiều điều khác. Trên đại thể, hai loại luật sư này có tên gọi giống nhau, có những tiêu chuẩn tuyển chọn gần giống nhau, nghĩa là phải có bằng cử nhân luật, đã được đào tạo nghề luật sư, đã qua thời gian tập sự hành nghề luật sư v.v...Kỳ dư, không có những sự tương đồng để đồng hóa hai loại luật sư trước và sau 1975.

 

RFA: Như vậy là ít tương đồng mà nhiều tương dị. Luật sư có thể nói rõ thêm là khác ở những điểm nào và tại sao khác?

 

TTH: Sự khác biệt theo tôi là sự khác biệt về nội dung tức là trước hết về bản chất. Trước 1975, người luật sư hành nghề tại Việt Nam là hiện thân của quyền bào chữa, độc lập đối với chính quyền. Loại luật sư này đã bị chế độ xã hội chủ nghĩa bãi bỏ hẳn trên hơn 10 năm, để thay vào đó những người biện hộ sĩ trên danh nghĩa, nhưng trong thực chất là công cụ của chế độ. Mãi cuối thập niên 1980, vì phải giao thiệp, giao thương với nước ngoài nên nhà cầm quyền xã hội chủ nghĩa mới từng bước cho lập trở lại nghề luật sư nhưng vẫn tìm đủ cách duy trì nó dưới sự giám hộ chặt chẽ của mình để gia thuộc hóa nó. Nhưng vì môi trường mở cửa đón nhận tư bản đòi hỏi phải có một đội ngũ luật sư ngang tầm với tiêu chuẩn quốc tê, Hà Nội đã phải ra pháp lệnh đặt nền móng cho một cơ cấu giống như luật sư đoàn ở các nước tư bản. Đó là lý do Luật 65/QH11 đã khai sinh ra một loại hình luật sư hoàn toàn khác hẳn loại hình luật sư trước 1975 ở Việt Nam.

 

RFA: Trong Luật 65 QH/11 người ta thấy có những đặc trưng của loại hình luật sư xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Xin luật sư vui lòng phân tích những điểm đó

 

TTH: Một mặt tuy cũng có luật sư đoàn riêng ở địa phương, luật sư đoàn chung cho cả nước nhưng tổ chức này không có quyền độc lập đối vớichính quyền vì bị ràng buộc chặt chẽ ở mọi cấp độ với chế độ. Do đó mà điều 6 của luật này định rằng “quản lý hành nghề luật sư được thực hiện theo nguyên tắc kết hợp quản lý nhà nước với phát huy vai trò tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư” tức là nghề luật sư do Nhà nước quản lý. Lại nữa, chiếu điều 10, phải là “công dân Việt Nam trung thành với Tổ quốc, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật” tức là tùng phục chế độ về mọi mặt mới được coi là có đủ tiêu chuẩn để làm luật sư, chiếu điều 3, Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chương trình khung đào tạo nghề luật sư, quy định về cơ sở đào tạo nghề luật sư, chiếu điều 17, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cấp Chứng chỉ hành nghề luật sư. Mặt khác, áp dụng điều 52, người luật sư dưới chế độ xã hôi chủ nghĩa Việt Nam phải “chấp hành các yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc báo cáo, kiểm tra, thanh tra” và theo điều 9 thì không được “lợi dụng việc hành nghề luật sư, danh nghĩa luật sư để gây ảnh hưởng xấu đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. Với cách giải thích độc đoán một chiều, ngăn cấm này đã triệt tiêu hết khả thế độc lập của người luật sư của chế độ Hà Nội. Nói tóm lại, loại hình luật sư này là những người lao động, hay những doanh nhân, chuyên gia cung cấp dịch vụ pháp lý thỏa mãn nhu cầu trao đổi kinh tế trong xã hội, những dịch vụ không thể thiếu như tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng v.v...Người luật sư có truyền thống độc lập tự do dưới ngọn cờ quyền bào chữa \thiêng liêng trước 1975 đã bị chôn vùi. Công lý tại Việt Nam dù mới có thêm các luật sư đoàn vẫn chỉ là công lý một chiều. 

 

RFA: Còn về các luật sư nước ngoài thì sao?

 

TTH:  Người luật sư nước ngoài muốn hành nghề tại Việt Nam phải tôn trọng Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Việc hành nghề này ngoài ra chỉ giới hạn trong việc được thực hiện tư vấn pháp luật và các dịch vụ pháp lý khác. Luật sư nước ngoài không được tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa, người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự trước cơ quan tiến hành tố tụng của Việt Nam. Phải nhờ luật sư Việt Nam trong tổ chức hành nghề của mình tư vấn pháp luật Việt Nam, tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện, người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự cho khách hàng trước Toà án Việt Nam đối với các vụ, việc mà chi nhánh, công ty luật nước ngoài thực hiện tư vấn pháp luật, trừ vụ án hình sự.

 

RFA: Một quy chế luật sư và những cơ cấu hành nghề luật sư thiếu độc lập như vậy liệu có được quốc tế nhìn nhận không?

 

TTH:  Thật ra trên nguyên tắc không bắt buộc phải có sự nhìn nhận quốc tế. Đây là vấn đề  bảo đảm nhân quyền, công lý là vấn đề văn minh. Nhìn kỹ vào Luật luật sư mới được ban hành, người ta nhận thấy ngay rằng nhà cầm quyền Hà Nội chỉ chú trọng tạo điều kiện và một môi trường để các luật sư nước ngoài hành nghề tại Việt Nam hơn là tái lập trên đất nước mình những truyền thống cao đẹp cùa quyền biện hộ đã từng hiện hữu ở Việt Nam trên gần một thế kỷ.

 

 RFA: Xin cam ơn luật sư Hiệp./. 

 

 

 

 

 

Date: 23-08-2006

From: Trần Thanh Hiệp

To: RFA, Attn Diem & Khanh

 

Có tiến bộ dân chủ ở Việt Nam không?

 

INTRO:

Đầu tháng 8 này hai thanh niên, một phụ nữ ở Sài Gòn đã bị bắt giữ và thẩm vấn trong gần mười tháng trời mới được thả  mà không hề được xét xử về bất cứ một tội gì. Ngày 12-8, ở Hà Nội, năm nhà tranh đấu dân chủ ôn hòa, nhà văn Hoàng Tiến, nhà báo Nguyễn Khắc Toàn, kỹ sư Đỗ Nam Hải, kỹ sư Bạch Ngọc Dương, luật sư Nguyễn Văn Đài, đã bị bắt lên công an thẩm vấn về việc họ dự định xuất bản không giấy phép tập san Tự Do Dân Chủ. Cuộc khủng bố đã kéo dài trên mười ngày, họ liên tiếp bị khám nhà không lệnh viết, tịch thu không biên bản nhiều tài liệu dân chủ, cả những tài liệu văn học, nghiên cứu, bị tịch thu hộp máy vi tính CPU, bị tước đoạt máy điện thoại cá nhân, cắt đứt máy điện thoại cố định, cắt đứt các đường vào mạng Internet. Trong khi đó, tại nhiều nơi khác, công an cũng bắt giữ, đánh đập, chửi rủa dân chúng vì lý do đã có hoạt động tôn giáo hay bày tỏ nguyện vọng khiếu kiện đòi đất đòi nhà. Cuối tháng 8 ngược lại có tin vui Bác sĩ Phạm Hồng Sơn sẽ được ân xá nhân ngày Quốc Khánh năm nay, sau hơn 4 năm ngồi tù về tội đã dịch ra tiếng Việt và đăng trên mạng internet một tài liệu nghiên cứu thế nào là dân chủ. Biên tập viên Nguyễn An của Đài RFA trong cuộc trao đổi sau đây với Luật sư Trần Thanh Hiệp, chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân Quyền ở Paris, hiện đang có mặt tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, và cùng đánh giá tình trạng nhân quyền ở Việt Nam hiện nay.

 

VOICE:

RFA-Hỏi: Xin chào luật sư Trần Thanh Hiệp nhân dịp qua Hoa Thịnh Đốn đến thăm Đài Á Châu Tự Do.

 

TTHiệp-Đáp: Xin chào ông Nguyễn An và thính giả Đài ACTD.

 

RFA-Hỏi: Nhà cầm quyền ở Việt Nam vừa cho biết vào dịp Quốc Khánh năm nay, bác sĩ Phạm Hồng Sơn  được ân xá sau khi đã phải ngồi tù hơn 4 năm. Bác sĩ Sơn kể từ khi ông bị bắt vào tháng 3 năm 2002 đến nay liên tục được dư luận quốc tế về nhân quyền tích cực bênh vực để đòi trả tự do cho ông. Theo Luật sư, việc bác sĩ Sơn ra khỏi nhà tù có phải là một dấu hiệu của tiến bộ về nhân quyền hiện nay ở Việt Nam hay không ?

 

TTHiệp-Đáp: Dĩ nhiên một người tù mà được ra khỏi nhà tù sớm hơn thời hạn của án tù thì ta có lý do để coi đó là một dấu hiệu của tiến bộ. Nhưng tôi muốn trả lời một cách chính xác, hơn là bày tỏ một cảm tưởng chung chung. Vì thế, theo tôi, trước hết chúng ta cần xác định, vào trường hợp ở Việt Nam hiện nay, thế nào là một tiến bộ trên địa hạt nhân quyền? Không ai phủ nhận rằng đã có những thay đổi trong việc nhà cầm quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam bắt giữ và phóng thích những người có hành vi bị chính quyền này coi là chống đối chế độ. Trước đây, thì bắt dễ mà thả khó, thậm chí đã có những người chỉ vì chính kiến bất đồng với Nhà nước xã hội chủ nghĩa mà bị giam giữ hàng mấy thập niên mới được thả ra. Những năm gần đây, thời hạn giam giữ này đã được rút ngắn xuống mức trung bình trên dưới 5 năm. Khách quan nhận định thì sự thay đổi này có thể tạm giải thích như một tiến bộ. Nhưng nhìn vấn đề dưới góc độ luật học, đặc biệt luật quốc tế về nhân quyền, thì  có thật là tiến bộ không ? Câu trả lời của tôi dứt khoát là không.

 

RFA Hỏi: Luật sư có thể cắt nghĩa rõ hơn nữa tại sao theo luật sư đã không có tiến bộ ?

 

TTHiệp Đáp: Muốn xét xem thực sự có tiến bộ hay không thì phải dựa vào những tiêu chuẩn chính xác mà nhận định. Tiêu chuẩn này là, thứ nhất, hệ thống pháp luật nói chung của chế độ chinh trị đương hành ở Việt Nam và thứ hai, các luật lệ về nhân quyền và cách áp dụng những luật lệ này đối với dân chúng sống dưới chế độ. Điều rất rõ từ lâu, tôi thấy khỏi cần chứng minh thêm nữa là, hơn 80 triệu dân hiện vẫn còn phải sống trong cái khung pháp lý tập quyền đảng trị tuyệt đối của Hiến pháp năm 1992 dù nó đã được sửa đổi và bổ sung năm 2001. Theo bản văn này thì tất cả mọi nhân quyền, dân quyền của người dân đều do Đảng qui định và ban phát, và thực tế đã cho thấy không được ban phát. Chỉ có tự do trong chiều hướng phục tùng Đảng không điều kiện. Ai không theo thì bị đàn áp và chính sách đàn áp này hiện giờ vẫn đang được áp dụng nghiêm ngặt. Tuy nhiên vì áp lực quốc tế, và để có thể dựa vào quốc tể mà sống còn nên nhà cầm quyền Hà Nội phải điều chỉnh cách áp dụng luật lệ đàn áp, sao cho ở trong mức độ có thể được quốc tế làm ngơ. Do đó mà đã có ít nhiều thay đổi cách đàn áp theo chiều hướng giảm nhẹ. Ta không nên bằng lòng với những thủ thuật thích ứng thực tiễn này của nhà cầm quyền quyền Hà Nội, để dễ dàng coi đó là tiến bộ, trong khi thực ra chính sách nhân quyền của họ trước sau như một vẫn phi nhân quyền nghĩa là ngang nhiên chà đạp lên những quy phạm của luật quốc tế về nhân quyền.       

 

RFA-Hỏi: Dù sao, chính quyền xã hội chủ nghĩa cũng đã nhượng bộ trước đòi hỏi của dư luận quốc tế và đã trả tự do cho Bs Sơn. Đó không phải là một tiến bộ sao ?

 

TTHiệp-Đáp: Sở dĩ tôi phải nói dứt khoát rằng đó không phải là một tiến bộ tại vì tôi không làm công việc cấp chứng chỉ hạnh kiểm tốt về dân chủ cho một chính quyền độc tài. Nếu cứ việc bắt giam và xét xử bừa bãi, bất chấp quy phạm quốc tế về nhân quyền, rồi đợi dịp thuận lợi mà trả tự do để tẩy xóa hành vi bất hợp pháp của mình và đổi chác kiếm lợi thì quá lý tưởng cho độc tài. Như Bác sĩ Sơn năm 2002 bị bắt vì đã dịch ra tiếng Việt một tài liệu bằng tiếng Anh nghiên cứu tư tưởng dân chủ rồi bị đem ra xử với tội danh bịa đặt hoạt động gián điệp và phát tán tài liệu thông tin « phản động » để lãnh một bản án tù ngồi 13 năm sau giảm xuống 5 năm. Ông đã thi hành án hơn 4 năm rồi, chỉ còn it thời gian nữa là thi hành đủ bản án. Thông thường những tù nhân nào đã thi hành được 2 phần 3 hình phạt thì trên nguyên tắc phải được ân xá. Thử hỏi như vậy có gì là tiến bộ trong việc Hà Nội vừa ân xá cho Bs Sơn ? Đó là chưa kể việc ông ra khỏi tù của Nhà nước, nhưng ông vẫn tiếp tục phải ngồi tù tại gia bằng biện pháp quản chế. Chưa hết, còn nhiều người tù oan như ông Sơn nữa mà chưa được phóng thích. Như vậy mà nói đã có tiến bộ thì thật là phi lý.

 

RFA Hỏi: Vậy theo ông phải làm sao để cải thiện một tình trạng nhân quyền mà ông khẳng định là không có, hay vẫn chưa có, ở Việt Nam ?

 

TTHiệp-Đáp: Tôi cho rằng, một mặt, quốc tế phải tiếp tục duy trì áp lực đối với Hà Nội đòi hỏi Hà Nội thi hành nghiêm chỉnh các nghĩa vụ quốc tế về nhân quyền của người tham gia các công ước quốc tế về nhân quyền. Như dân biểu hạ nghị viện Hoa Kỳ Christ Smith vừa tuyên bố theo đó Hoa Kỳ sẽ tiếp tục theo dõi xem tự do của Bs Sơn có thật sự được tôn trọng hay không và những người khác có bị đàn áp hay không. Mặt khác, chính người Việt Nam ở trong nườc cũng như ở ngoài nước phải kết hợp nỗ lực tranh đấu cho nhân quyền, dân quyền, tự mình thiết lập lấy một chế độ dân chủ biết tôn trọng nhân quyền bãi bỏ vĩnh viễn  chính sách đàn áp phi nhân quyền xã hội chủ nghĩa hiện nay./.

 

RFA Hỏi: Xin cảm ơn Luật sư Hiệp

 

 

Date: 30-08-2006

From: Trần Thanh Hiệp

To: RFA, Attn Diễm & Khanh

 

Tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại

 

INTRO:

Được biết tin Luật sư Trần Thanh Hiệp, chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về nhân quyền, hiện đang có mặt ở Hoa Thịnh Đốn trong một chuyến đi từ Paris qua Mỹ để thâu thập ý kiến và sự kiện giúp cho ông biên sọan một cuốn sách về tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại, biên tập viên Nguyễn An của Đài ACTD đã đàm đạo với Luật sư Hiệp về dự án nghiên cứu này. Sau đây là những trao đổi giữa Luật sư Hiệp và biên tập viên Nguyễn An trong đó Luật sư Hiệp đã trình bày một số suy nghĩ của ông về sự hình thành của một cộng đồng người Việt mới sinh sống trong một không gian Việt Nam mở rộng trong đó đang hình thành một nước Việt Nam mới bao gồm 2 bộ phận, một ở trong nước và một ở hải ngoại. Do đó, để tổ chức cuộc sống của người Việt trên không gian mới này, theo Luật sư Hiệp, cần hiện đại hóa tư tưởng chính trị Việt Nam.  

 

VOICE:

RFA: Xin chào Luật sư Hiệp. Nghe nói lần này ông trở lại thủ đô nước Mỹ với một dự án nghiên cứu có tầm quan trọng liên hệ tới cuộc vận động dân chủ hóa Việt Nam. Tin này có đúng không? Và nếu đúng thì luật sư có thể cho biết những nét chính của công trình nghiên cứu của Luật sư được không?

 

TTH: Xin chào ông Nguyễn An. Vâng đúng là tôi đang có những cuộc tiếp xúc thân mật với nhiều giới hoạt động cho cộng đồng người Việt tại một số thành phố lớn của Mỹ ở mấy nơi như Minnesota, Texas, Virginia, Maryland và California. Mục đích của tôi là thâu lượm tại chỗ những tài liệu tinh thần và vật chất giúp cho tôi quan sát xem tư tưởng chính trị Việt Nam có cần được hiện đại hóa như tôi suy luận từ châu Âu hay không. Sau hơn một tháng quan sát, ở miền Đông này tôi tạm dừng chân ở Hoa Thịnh Đốn trước khi tiếp tục đi xuống phía Nam của miền Tây. 

 

RFA: Trong thời gian hơn một tháng này ông đã thâu lượm được những kết quả đầu tiên nào? Và triển vọng sưu tầm ra sao?

 

TTH: Tôi đã có dịp ghi nhận được nhiều sự kiện mới cho phép tôi nhận định rằng sáng kiến khởi đầu của tôi đang đưa tôi đi vào đúng hướng tiến hóa của tập thể người Việt mới ở hải ngoại. Nhiều hiện tượng trước đây chưa từng có trong cộng đồng này mà nếu không bỏ công tìm kiếm tại chỗ thì không thể tưởng tượng được để làm cơ sở cho kiến thức, hướng dẫn suy luận đi tới những khám phá cần cho sự hiểu biết tương lai. Những kết quả tôi thâu lượm được trong bước sơ khởi đã khích lệ tôi rất nhiều.

 

RFA: Luật sư có thể cho biết những sự kiên mới mà Luật sư đã ghi nhân được là những sự kiện nào?

 

TTH: Có 2 sự kiện đã đột xuất trong cuộc sống hiện nay của cộng đồng người Việt ở hải ngoại, nhất là tại Mỹ. Đó là, thứ nhất, một lãnh thổ Việt Nam mở rộng và thứ hai, một tập thể hàng triệu người Việt mới. Sau hơn 30 năm sinh sống ở ngoài nước, mấy triệu người năm 1975 ồ ạt bỏ nước ra đi lánh nạn tại gần một trăm nước trên thế giới, như có phép lạ giúp sức, đã tạo ra hiện tượng ở đâu có người Việt định cư tập trung ở đó là đất Việt Nam. Điều này, trong những năm đầu tiên của cuộc di tản chưa từng có trong quốc sử, người ta chưa ý thức được một cách rõ rệt. Nhưng bây giờ nó đã trở thành sự thật một cách rất tự nhiên, đối với người trong cuộc cũng như đối với người ngoài cuộc. Người Việt ở nước ngoài bây giờ không còn là một khối những ngưởi tị nạn nữa. Họ là những người di dân và đã thành công một cách mau lẹ trong việc xây dựng đời sống mới trên lãnh thổ Việt Nam mới. Từ châu Âu qua Mỹ trong chuyến đi này để trở lại thăm cộng đồng người Việt ở mấy thành phố lớn như Saint Paul, Dallas, Houston, Hoa Thịnh Đốn v.v… tôi đã cảm thấy như thế. Mặt khác, một thế hệ già đang lùi dần vào dĩ vãng trong lúc một thế hệ trẻ đã xuất hiện trong cộng đồng Việt Nam mới này. Ba thế hệ Việt đang sống chung. Ngoài ra giới phụ nữ Việt Nam đã thực sự tự đưa mình lên ngang hàng với nam giới trong mọi chức năng trong gia đình cũng như ở ngoài xã hội. Một cách tiếp nối giống nòi để dân tộc Việt Nam đổi mới cuộc sống trong những điều kiện chính trị, xã hội mới. Tôi nghĩ rằng người Việt chúng ta phải kịp thời chuyển đổi những cảm tưởng mờ nhạt thành một ý thức lịch sử mới để tìm ra những ứng xử mới, viết những trang sử mới mà thời đại đã mở đường cho chúng ta. Nước Việt Nam địa lý cổ truyền nay đang được mở rộng thành một không gian Việt mới. Tôi tự hỏi chúng ta có đủ bản lãnh để tiếp thu không gian này hay không. Câu trả lời của tôi là “có” và tôi tin ở sức sống mãnh liệt của dân tộc. Cho nên tôi đã nêu lên và trao đổi để đặt vấn đề cập nhật hóa tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại.

 

RFA: Nói cập nhật hóa có phải là nói sửa đổi, bổ sung tư tưởng cũ để làm mới tư tưởng này ? Như vậy có lo ngại là bị lỗi thời hay không ? Thời đại này là thời đại toàn cầu hóa, liệu tư tưởng chính trị cũ còn thích hợp nữa không ? Và nếu phải hiện đại hóa nó thì theo Luật sư phải dựa trên những cơ sở nào ?

 

TTH: Toàn cầu hóa không có nghĩa là phi dân tộc. Nhân loại là một nhưng dân tộc là nhiều. Công pháp quốc tế hiện nay vẫn còn là công pháp liên quốc gia, liên dân tộc. Người Việt ở nước ngoài dù mang quốc tịch mới không thể đương nhiên hóa thành người một trăm phần trăm Mỹ, Pháp, Anh, Gia nã đại v.v…Vả lại trong thực tế cũng chỉ có những người Mỹ, người Pháp, người Anh v.v…gốc Việt. Hơn nữa, như ở Mỹ, nhân dân Mỹ đã nhìn nhận lá cờ vàng ba sọc đỏ là biểu tượng của truyền thống văn hóa của những người Việt sống trên đất Mỹ, kể cả những người Việt có quốc tịch Mỹ. Đó là một sự kiện mới trong lịch sử Việt Nam. Dân tộc Việt Nam ở ngoài lãnh thổ được coi như một sắc tộc thiểu số có

bản sắc văn hóa riêng, không thống thuộc chính phủ hiện đang cầm quyền ở trong nước. Sự nhìn nhận này có ý nghĩa pháp lý theo đó tất cả những người Việt trên đất Mỹ không phải là Việt kiều của chế độ xã hội chủ nghĩa, nhất là tuyệt đại đa số những người Việt ấy lại đã phủ nhận sự chính thống của chính quyền độc tài. Nói cách khác tập thể người Việt ở ngoài nước này là một bộ phận thiểu số của dân tộc Việt ở trong nước nhưng không thống thuộc quyền cai trị của độc tài. Nó là bộ phận tiền phong tự do dân chủ, mang ý chí cùng với bộ phận đa số ở trong nước tranh đấu chuyển hóa độc tài để dân chủ hóa Việt Nam. Trải qua mấy nghìn năm chống ngoại xâm và xây dựng nước, dân tộc ta đã có những nguyên tắc quản trị đất nước tốt và thích hợp với từng giai đoạn nhất định. Nhờ đó mà dân tộc đã tồn tại trong không gian và thời gian. Cuộc chuyển hóa độc tài thành dân chủ là một sứ mạng mà lịch sử đang giao phó cho chúng ta, và sự chuyển hóa này chính là cơ sở để hiện đại hóa tư tưởng chính trị của người Việt theo xu thế của thời đại./.   

 

RFA: Xin cảm ơn Luật sư Hiệp