Cho con đi du học là tốt

Ngô Nhân Dụng

Ông Tổng Thống George W. Bush đến Việt Nam tháng trước với một món quà riêng cho ông Nguyễn Tấn Dũng, thủ tướng chính phủ. Ông khen ông Dũng đã xin cho các con đi học bên Mỹ. Ở Việt Nam bây giờ có hàng trăm ngàn thanh niên muốn du học bên Mỹ, con ông Nguyễn Tấn Dũng sang Mỹ học cũng là bình thường. Khi nêu riêng tên ông Nguyễn Tấn Dũng để khen, ông Bush chỉ muốn chứng tỏ chính phủ Mỹ rất quan tâm tới việc những người cầm đầu đảng Cộng Sản Việt Nam chọn trường cho con học. Quyết định đó cho thấy họ tin tưởng cái gì.

Cũng giống như ông Nguyễn Tấn Dũng, rất nhiều phụ huynh người Việt Nam bây giờ có tiền đang tìm cách gửi con đi Mỹ học. Ðó là một điều đáng mừng. Muốn một quốc gia phát triển, phải khai thác thứ tài nguyên quý hiếm nhất bây giờ, là trí não. Từ một trăm năm trước, các cụ đồ Nho đã hô hào thanh niên Việt Nam du học, đi Nhật Bản, Trung Hoa, đi Pháp nữa, nhưng mãi tới đầu thập niên 1960 mới có nhiều người Việt Nam đi Mỹ học. Số du học sinh Việt Nam ở Mỹ ngày càng đông, cho thấy thanh niên nước ta bây giờ cũng biết nền giáo dục chuyên môn ở các đại học Mỹ, nói chung có giá trị cao nhất thế giới. Ðiều ước mong là tất cả, hoặc phần lớn các sinh viên này, sẽ trở về nước làm việc sau khi học xong. Khi họ hấp thụ được kỹ năng mới, tập được lối sống mới, thế nào họ cũng mang về được nhiều điều hay giúp ích cho nước Việt Nam.

Nước Mỹ đã thu hút rất nhiều sinh viên ngoại quốc tới đây học, nhiều người học xong không về nước nữa. Không những cha mẹ họ “mất” một đứa con không còn ở bên cạnh mình lúc về già, mà đất nước họ cũng mất luôn bao nhiêu công phu đào tạo những sinh viên từ lúc nhỏ cho đến lúc lên đại học. Nhiều người đã tốt nghiệp đại học ở nước họ, sang Mỹ nghiên cứu hoặc làm việc, rồi cũng ở lại luôn. Hiện nay nạn “xuất não,” (brain drain) từ các nước nghèo sang các nước giàu vẫn tiếp tục, mặc dù có nhiều quốc gia bắt đầu đem được “tài nguyên trí não” của nước mình “hồi hương.” Những nước mà sinh viên tốt nghiệp trở về nước nhiều nhất là Ðài Loan, Hàn Quốc, và Ấn Ðộ. Nhiều sinh viên Ấn Ðộ đã ở lại Mỹ sau khi ra trường, đi làm việc, rồi bỏ tiền kinh doanh lấy, khi thành công họ lại trở về nước tiếp tục kinh doanh. Như vậy, không những họ học được khả năng kỹ thuật ở Mỹ mà còn học được cả khả năng quản trị công việc kinh doanh, đem các kỹ năng mới đó về nước giúp cho đồng bào họ có thêm công việc làm.

Những điều kiện nào khiến cho các sinh viên học xong lại muốn trở về nước? Tất nhiên có nhiều người về nước vì lòng tha thiết với quê hương, với đồng bào của họ. Nhiều người Ðài Loan trở về nước nói thật là họ chán cảnh suốt ngày phải nói tiếng Anh, họ thèm nói tiếng mẹ đẻ. Có người Hàn Quốc về nước vì trong nước họ, các bà vợ quen theo phong tục cũ, không có tánh độc lập như phụ nữ ở Mỹ. Nhưng đối với đa số mọi người thì quyết định hồi hương là do đời sống cá nhân: Nếu họ trở về nước mà không thấy “khổ” quá so với đời sống ở ngoại quốc, họ sẽ về. Thế nào là khổ? Thế nào là không khổ?

Một là không thiếu tiện nghi trong đời sống hàng ngày. Về điều này thì không cứ phải kể Ðài Loan hay Ấn Ðộ, ở những nước nghèo nhất Á Ðông như Việt Nam ai có tiền vẫn được hưởng mọi thứ tiện nghi.

Thứ hai là có công việc làm hợp với khả năng, lương bổng tương đương với khi ở nước ngoài. Số lương có thể thấp hơn mà mức sống vẫn cao không kém khi ở Mỹ, vì giá sinh hoạt thấp hơn bên Mỹ. Sở dĩ Ấn Ðộ và Ðài Loan thu hút được nhiều chất xám trở về chính vì các nước này có công việc làm thích hợp với người đã tốt nghiệp ở ngoại quốc, nhờ kinh tế của họ đã phát triển khá cao. Việt Nam bây giờ chỉ tương đương bằng Ðài Loan hồi đầu thập niên 1970, còn phải chờ nhiều năm nữa mới cung cấp đủ công việc cho nhiều chuyên viên cấp cao. Môi trường kinh doanh cũng phải sạch sẽ thì các người đã làm ăn ở nước ngoài trở về mới đông được.

Nhưng có một thứ điều kiện ngoài phạm vi kinh tế mà các sinh viên du học khi về nước có thể thấy thiếu thốn. Ðó là nếp sống tự do, sống trong một xã hội có pháp luật rõ ràng, không lo bị công an bắt nạt cũng không sợ đám trộm cướp nhòm ngó.

Tất nhiên, nhiều sinh viên ở Việt Nam sang Mỹ học có gốc lớn, không lo bị ai bắt nạt, dù là công an hay trộm cướp. Nhưng họ có thể vẫn nhiễm lối sống gọi là “tự do” mà khi về sống trong một xã hội bị kiểm soát họ thấy thiêu thiếu!

Ông Nguyễn Tấn Dũng cho con đi học bên Mỹ cũng không khác gì ông thủ tướng nước láng giềng. Ông Hun Sen ở Campuchia đã bày tỏ lòng tin tưởng của mình đối với nước Mỹ bằng cách xin cho con học ở trường Võ Bị West Point, nơi huấn luyện các sĩ quan quân đội Hoa Kỳ. Quả nhiên, thời ông Clinton làm tổng thống người Mỹ đã bắt đầu tin tưởng ông Hun Sen thật lòng thật dạ muốn giao hảo với Mỹ. Ðọc truyện Ðông Châu Liệt Quốc chúng ta nhớ, khi một vua chư hầu muốn chứng tỏ mình trung thành với một ông vua nước khác mạnh hơn, sau khi ký hòa ước rồi họ gửi con sang bên nước mạnh ở, gọi là “con tin.” Cho con sang làm con tin rồi, bảo đảm ông bố không dám vi phạm thỏa ước, không dám tấn công, phản bội nước láng giềng. Nếu bội ước cậu con tin có thể bị làm thịt. Khi một vương tôn đi làm con tin mà hai nước giao hảo, cậu ta có thể được nước chủ nhà trọng đãi, có khi phong làm quan, gả con gái cho, khiến nhiều cậu vương tôn mê tít không thèm về nước nữa - trừ khi về để lên ngôi vua.

Ngày nay không còn chế độ con tin, gửi con đi học ở nước nào cũng là một cách chiếm lòng tin tưởng của người nước đó. Ðến tương lai của con tôi mà tôi còn trao phó cho quý vị săn sóc, tôi không tin quý vị thì tin ai?

Nếu ông Bush còn nghi ngờ về tấm lòng thành của những người cho con sang Mỹ học, phải nhắc cho ông ta biết dân Việt Nam vẫn nói câu, “Muốn sang thì bắc cầu Kiều - Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy.” Cho nên khi khen ngợi ông thủ tướng Việt Nam cho con sang Mỹ học, ông Bush phải ghi nhận cha mẹ các em sinh viên này chắc chắn yêu mến thầy giáo, các thầy giáo Mỹ.

Nhưng có một điều mà ông tổng thống nước Mỹ chắc không biết, là việc du học sinh Việt Nam tấp nập sang Mỹ học cũng chứng tỏ họ bất chấp ông Hồ Chí Minh, ông ta muốn nói gì thì nói, họ không dại dột tin vào ông ấy như cha anh của họ nữa. Tin vào ông ấy thì không ai lại cho con sang Mỹ du học!

Ông Hồ Chí Minh nói về nước Mỹ như thế nào? Trong cuốn “Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận,” tác giả Hồ Chí Minh, do nhà xuất bản Văn Học in ở Hà Nội năm 1981, có rất nhiều bài chửi cả nước Mỹ. Không kể những bài tố cáo Mỹ là thực dân đế quốc, ông Hồ Chí Minh còn viết nhiều bài ngắn trên báo Cứu Quốc mô tả nước Mỹ dưới những tựa đề “Một xã hội hôi thối” (trang 146), “Văn hóa suy đồi” (trang 147), “Văn minh Mỹ - người không bằng chó” (trang 152).

Khi nói đến văn hóa Mỹ, ông Hồ Chí Minh lên án thậm tệ như sau: “Phản động Mỹ ngày càng trắng trợn. Nay chúng đã đi đến mức điên rồ như Phát Xít Ðức năm xưa (bài này đăng trên báo Cứu Quốc ngày 31 Tháng Ba năm 1954). Chúng cấm sách và đốt sách... Chúng không những cấm và đốt những sách mới, sách tiến bộ, mà cấm và đốt cả những sách văn nghệ đời xưa, như...” Sau đó ông Hồ liệt kê: Kịch Sếchxpia, tiểu thuyết Môpatxăng, đều bị Mỹ cấm cả (trang 154). Bây giờ các bạn sinh viên người Việt Nam sang Mỹ thử đi tìm xem có thấy kịch Shakespeare và tiểu thuyết Maupassant trong các thư viện hay không, thì biết “Bác Hồ” nói thật hay nói dối. Trong một bài khác (trang 161) Hồ Chí Minh cũng đặt câu hỏi “Nói chung, nội dung sách vở Mỹ là thế nào” và để tự trả lời, ông kể tên những cuốn sách bị cấm ở Mỹ, gồm có Nguồn Gốc Các Chủng Loại của Darwin, những tiểu thuyết và thơ của Victor Hugo! Bài này viết năm 1955, sau khi đã có hòa bình, không thể nói tác giả không tìm được tài liệu nên nói sai.

Nhưng có lúc ông Hồ Chí Minh đả kích trực tiếp cả nền giáo dục Mỹ, tiêu biểu là các sách giáo khoa. Ông viết, “Anh em học sinh từ Sài Gòn đến Hà Nội cho biết rằng: Hiện nay giáo dục kiểu Mỹ ở các trường miền Nam không phải dạy cho thanh niên nên người mà làm cho thanh niên hư hỏng.

“Thì tin tức các báo Mỹ lại cho biết thêm rằng:... Mỹ đang gửi sang Sài Gòn hơn 7,000 (bảy nghìn) tấn sách cho giáo sư và học sinh miền Nam... 7,000 tấn sách Mỹ sẽ có hại như 7,000 tấn thuốc độc, nó có thể làm hư hỏng cả một thế hệ thanh niên và nhi đồng ta ở miền Nam. Vậy cha mẹ và thầy giáo miền Nam cần hết sức chú ý đánh tan âm mưu đầu độc của đế quốc Mỹ, kẻo con em yêu quý sẽ biến thành một đàn cao bồi!” (Bài này in trên báo Nhân Dân, ngày 1 Tháng Bảy năm 1955, in lại trong sách đã dẫn).

Sau năm 1975 những đồng bào miền Bắc vào Nam đều nhận xét rằng học sinh miền Nam học giỏi hơn và hạnh kiểm tốt hơn các bạn miền Bắc, chắc chắn không phải nhờ đế quốc Mỹ đầu độc như “Bác” đã dọa.

Trong cuốn sách đã dẫn đăng một bài của Hồ Chí Minh đã in trên báo Nhân Dân, ngày 29 Tháng Mười Một năm 1963, có đoạn viết, “Ðể đào tạo ra lớp người thống trị, huấn luyện những người đi 'khai hóa,' giai cấp tư bản Mỹ mở những trường đại học để 'bồi dưỡng' con em chúng. Ðại học Hác va là một trường đại học to nhất và nổi tiếng nhất ở Mỹ. Hầu hết bọn thống trị Mỹ đều học ở trường ấy ra.” Bây giờ nhiều sinh viên Việt Nam đang mong vào đại học Mỹ, có phải họ chỉ học để làm tay sai cho tư bản thống trị hay không? Chắc không phải tất cả! Ðại học Havard trong thập niên 1960 là một trung tâm hoạt động của các giáo sư và sinh viên thiên tả, đặc biệt là chống việc Mỹ tham chiến ở Việt Nam.

Trích mấy câu trên đây để thấy rằng các bậc phụ huynh ở nước ta, và các du học sinh đã sang Mỹ, họ không tin những lời ông Hồ Chí Minh nói. Nếu tin, họ đã không xin vào các đại học Mỹ!

Những bài trích dẫn trên đây chắc chắn sẽ không được đảng Cộng Sản in lại nữa. Ngược lại, các cung văn tư tưởng có thể tìm ra nhiều bài Hồ Chí Minh khen Mỹ, nịnh Mỹ là khác! Ðảng đổi mới, “Bác” cũng phải đổi mới theo, mà Hồ Chí Minh bao giờ cũng có nhiều bộ mặt, dùng mặt nào cũng có chỗ dùng được!

Ngô Nhân Dụng