Cuộc gặp gỡ đầy ấn
tượng và bài Thơ
về nữ luật sư Lê Thị Công Nhân
Tôi viết
bài này thân mến tặng anh Nguyễn Hà Tịnh, nữ luật
sư Lê Thị Công Nhân và tất cả các anh em trí thức
chân chính đang xả thân tranh đấu cho nền tự
do, dân chủ, nhân quyền và công lư của Nước nhà.
Hà nội đêm 3 và 4/ 5/ 2007
Nguyễn Khắc Toàn nhà báo tự do, kiêm
Phó Tổng biên tập Tập san Tự Do Dân Chủ
Cách đây đúng 2 tháng, vào khoảng hơn
10 giờ
sáng chủ nhật ngày
“ Bây giờ công an đă
tạm thời bỏ chốt canh gác và họ có lẽ họ
chỉ lập các chốt gác này để ngăn cản
các đoàn khách quốc tế, các quan chức ngoại giao tại
Việt nam hay các nhà báo quốc tế muốn đến gặp
gỡ trao đổi trong các dịp
khách nước ngoài thăm viếng Việt Nam, hay các dịp
nhà nước và đảng CSVN
đăng cai tổ chức các hội nghị quốc
tế tại thủ đô Hà Nội thôi. Tuy thế, nhưng
hiện giờ phía công an trong nước đă có chút ít tiến
bộ nhích lên so
với trước, là ở chỗ họ đă bớt cực
đoan, cực tả và ấu
trĩ hơn trước kia rất nhiều rồi…Tôi mời
anh cứ đến nhà chơi
chắc không có chuyện ǵ bị công an hay chính quyền làm
khó dễ đâu ”.
Sau ít phút tṛ chuyện
trên điện thoại tôi đă chỉ đường để
người nhà của anh chở anh bằng xe
máy đến nhà riêng nơi tôi đang sống cùng gia đ́nh.
Khoảng 10 phút sau khi tôi vẫn đang say sưa làm việc
th́ cú điện thoại lần thứ 2 cuả anh gọi lại báo tin :
“ Em đă tới số
nhà 11 Ngơ Tràng Tiền nhà anh và đang đứng đợi
anh tại tiệm uốn tóc ở mặt phố, tầng 1 đây và em đang chờ anh ra đón đấy
”.
Nhận được
cú điện như vậy,
tôi liền ngừng tay, dời bàn viết, tắt
máy tính rồi mặc vội bộ
quần áo đi xuống cầu thang mở khóa cửa để
xuống đón khách quư từ phương xa đến, khi
xuống tới nơi th́ thật
quá ngỡ ngàng trước mắt tôi là một nam giới
tuổi đă ngoài 40 cao lớn, to khỏe mạnh, vạm
vỡ. Tôi bắt tay thân mật chào hỏi, c̣n anh rất
mau lẹ tự giới thiệu về ḿnh đang sống
ở tiểu bang Oregon – Hoa Kỳ,
tiện thể về thăm bà con ở khu Đồng
Xa quận Cầu Giấy ngoại thành Hà Nội. Anh nói rằng
có biết rơ tên tuổi địa chỉ của các anh chị
là những công dân, trí thức đang dấn thân tranh đấu
v́ nền dân chủ tự do cho nước nhà, v́ thông qua được đọc
những bài viết, tin tức đă phổ biến rộng
răi trên Mạng internet toàn cầu trong thời gian qua và hiện
nay nên muốn đến thăm và chia sẻ có vậy thôi.
Anh c̣n nói tiếp :
“ Em
chẳng tham gia đảng phái hay tổ chức đoàn thể
chính trị ǵ mặc dù bên đó tự do thoải mái chẳng
ai cấm đoán bắt bớ ǵ như bên Việt
Câu trả lời thẳng
thừng, mộc mạc của anh như dội gáo nước
lạnh buốt vào đầu làm tôi choáng váng và kinh ngạc
hết sức. Tôi liền trợn mắt, bặm môi gặng
hỏi lại anh mấy lần về nghề nghiệp đang mưu sinh và tŕnh độ
học vấn của cá nhân anh, nhưng rốt cục anh vẫn
trả lời y chang như vậy không có ǵ đổi khác.
V́ thái độ đàng hoàng và dứt khoát của
anh như vậy nên tôi tạm tin rằng anh đă nói thật
t́nh và đúng chứ không phải đóng vai kịch làm người
khiêm tốn ǵ.
Vừa hỏi thăm
về gia cảnh người khách, tôi vừa dẫn lối mời
anh lên pḥng khách tầng 2 để tṛ chuyện tâm t́nh. Tôi cũng
không quên mời cả người em họ đă dùng xe máy chở anh ta đến thăm tôi, nhưng
người em từ chối và xin phép được đứng
dưới đó chờ cũng được. Lên pḥng
khách của gia đ́nh ở tầng 2, tôi với anh ngồi
với nhau được khoảng 5-10 phút th́ nghe có tiếng
chuông reo báo hiệu lại có khách mới đến nhà thăm.
Khi bước xuống để mở cửa đón
khách th́ làm tôi quá đỗi ngạc
nhiên, là các vị khách đến thăm tôi chẳng phải
xa lạ ǵ nữa mà chính là những anh em trí thức dân chủ
trẻ tuổi gồm các kỹ sư Bạch Ngọc Dương,
Nguyễn Phương Anh và nữ luật sư Lê Thị
Công Nhân. Khi tất cả chủ và các vị khách đă an tọa
trong pḥng khách rồi, tôi mới giới thiệu với mọi
người về vị khách đặc biệt đến
từ bên kia quả địa cầu nơi cách xa đất
nước này hàng vạn cây số. C̣n ngược lại
vị khách đặc biệt đó th́ không cần giới
thiệu ǵ cho nhiều, th́ anh vẫn nhận ra từng
khuôn mặt quen thuộc của từng người một.
Anh cho biết là đă biết
danh tính của họ trên Mạng internet từ khi họ xuất
hiện công khai phát biểu chính kiến của ḿnh về
dân chủ, tự do, nhân quyền và các chủ đề
chính trị, kinh tế, xă hội khác của đất nước,
mà đến hôm nay anh mới có dịp mặt đối mặt
với họ…
Anh Nguyễn Hà Tịnh,
vị khách vượt quá nửa ṿng trái đất để
bay về Hà Nội, về Việt
Nam, ngày hôm ấy đă trở
thành nhân vật trung tâm của
cuộc gặp thú vị, rất
vui và quá bất ngờ đó.
Bởi v́, không thể có
may mắn nào hơn, là khi anh chỉ đến thăm mỗi
tôi nhưng lại ngẫu nhiên được gặp tới
mấy anh, chị em trí thức dân chủ tiêu biểu trẻ
tuổi y như đă được sắp đặt từ
trước vậy. Mấy người bạn trẻ c̣n
cho biết là lẽ ra hôm đó luật sư Nguyễn Văn
Đài cũng sẽ đi cùng, nhưng v́ cả 2 vợ chồng
bận đi Lễ Nhà thờ nên không thể cùng đi với
các bạn đến thăm tôi được. Buổi tṛ
chuyện giữa chúng tôi trở nên sôi động và rất
vui vẻ, nhưng cũng thoáng mất vui. V́ Bạch Ngọc
Dương và Công Nhân cho tôi biết phía an ninh mật vụ
mấy hôm nay họ bám rất chặt mọi động tĩnh
của các em rất gắt gao, nhất là Công Nhân, Nguyễn
Văn Đài, Bạch Ngọc Dương, c̣n Phạm Văn
Trội, Lương Duy Phương và Nguyễn Phương
Anh cũng trong t́nh trạng căng thẳng đến ngột
ngạt. Tôi thật không thể ngờ được rằng
chỉ 48 giờ đồng hồ sau cuộc gặp gỡ
bất ngờ và thú vị này,
th́ lực lượng công an PA-24 và cơ quan an ninh điều
tra thuộc sở công an Hà nội đă chính thức tiến
hành bắt giam 2 em, những luật
sư can đảm dám xả thân tranh đấu v́ dân chủ
tự do và công lư như Lê Thị Công Nhân và Nguyễn Văn
Đài. Do đoán trước được là cuộc gặp
tṛ chuyện hiếm hoi này có thể kéo dài, nên anh Tịnh đă
xin phép mọi người được xuống đường
để nói với người
em họ đang chờ đợi
hăy về trước kẻo sốt ruột, c̣n lát nữa
anh sẽ về sau bằng tacxi…
Tôi pha trà mời
khách uống và nảy ra sáng kiến vừa trao đổi
tṛ chuyện vừa chụp ảnh để kỷ niệm
buổi gặp gỡ hiếm có
này, nhưng v́ máy chụp ảnh của tôi bị hỏng
nên phải dùng điện thoại của Công Nhân để
chụp, c̣n điện thoại của anh Tịnh th́ điện
c̣n rất ít không đủ năng lượng để
tiến hành việc đó. Tôi rất tiếc mấy kiểu
ảnh do Công Nhân đă chụp được hôm đó cũng
theo em vào trại giam và chắc chắn rơi vào tay công an,
nó sẽ vĩnh viễn không bao giờ trở lại với
chúng tôi nữa, mà những người
đă có mặt trong các tấm h́nh đó rất cần đến chúng để giữ
lại những h́nh ảnh đầy ấn tượng
khó có thể nào quên được.
Ngay trong buổi gặp gỡ vui vẻ
này anh Tịnh ngỏ ư muốn đến thăm gia đ́nh
nhà báo Nguyễn Vũ B́nh luôn sau khi rời nhà tôi. Anh rất biết nhà báo Vũ B́nh - cựu biên tập
viên Tạp chí Cộng sản đang bị đảng CSVN
và nhà nước bỏ tù v́ những hoạt động
tranh đấu cho Nhân quyền, Dân chủ và đ̣i tự
do chính trị của ḿnh từ suốt gần 5 năm qua.
Trước đề nghị đó của anh tôi đă nói
rằng :
“ Em
muốn đến thăm th́ để tôi gọi điện
trước cho chị Bùi Thị Kim Ngân là vợ của
Nguyễn Vũ B́nh để hỏi xem chị ấy có nhà
không trước đă. Nếu không th́ khi em xuống được
tới nơi, tận măi phố Nguyễn Thị Minh Khai
thuộc quận Hai Bà Trưng rất xa xôi và khó t́m sẽ lại mất công của em đấy
”.
Khi tôi dùng điện
thoại của anh Tịnh gọi liên lạc được
với Kim Ngân th́ lại gặp
một bất ngờ nữa, là chị Kim Ngân đang có mặt tại trại
giam Nam Hà nơi đang cách Hà nội hơn 85 km về hướng
Nam để thăm nuôi chồng theo định kỳ hàng
tháng. Qua tṛ chuyện với Kim Ngân tôi được biết
3 mẹ con chị đă có mặt tại trại giam từ
6 - 7 giờ sáng. Vậy mà ban giám thị trại giam vẫn
cố t́nh không sắp xếp cho 3 mẹ con vào thăm gặp
tù nhân sớm và lúc này đă hơn 11 giờ trưa rồi.
Tôi đề nghị luôn với Kim Ngân chuyển máy cho tôi gặp
nói chuyện với bất kỳ cán bộ quản giáo nào đang
có mặt tại pḥng chờ đó để hỏi thăm
và yêu cầu thúc giục họ không nên gây khó khăn cho mấy
mẹ con chị. Nhất là tôi muốn gặp lại trung
tá công an Hoàng Xuân Nam, đại úy Vũ Văn Chiêm…là những
cán bộ thuộc phân trại 1 trại giam
Qua cuộc tṛ chuyện
ngắn ít phút đó bằng điện
thoại, Bùi Thị Kim Ngân cho tôi biết ngay là rất tiếc
không thấy có bất cứ bóng dáng một cán bộ quản
giáo nào mà tôi cần gặp có mặt ở pḥng chờ đó
cả để tôi được hỏi thăm sức khỏe mấy cán bộ
coi tù cũ và đưa ra các đề
nghị nho nhỏ của ḿnh để mong họ giúp cho 3
mẹ con Kim Ngân bớt vất vả, cực nhọc. Bởi v́ theo quy định mỗi
lần gặp mặt như vậy thời gian không quá 1 giờ
đồng hồ và sau đấy mấy mẹ con chị c̣n phải sớm ra ô tô trở về nhà tận Hà Nội
mất hơn 2 giờ xe chạy kẻo trời sắp về
chiều. Liền sau đó tôi nhường máy
giới thiệu cho anh Tịnh nói chuyện trực tiếp
với Bùi Thị Kim Ngân từ trại giam
Tôi nghĩ giá như
Nguyễn Vũ B́nh đang hiện diện trong cuộc gặp
tại pḥng thăm gặp, th́ có thể anh Tịnh sẽ được nói chuyện thăm
hỏi vài câu trực tiếp với người tù nổi
tiếng mà hiện nay cả thế giới rất quan tâm,
lo lắng cho sức khỏe và cũng rất mạnh mẽ,
liên tục đ̣i trả tự do cho anh. Nếu như vậy
th́ anh Tịnh là người có bất ngờ và vinh hạnh
lớn được là người đầu tiên ngoài
gia quyến nhà báo Nguyễn Vũ B́nh được tiếp
xúc với người tù rất bất khuất này hơn
cả người trong nước như anh chị em chúng
tôi. Nhưng tôi nghĩ khó mà có
thể điều đó được xảy ra, v́ mấy
năm trong lao tù của đảng CSVN và nhà nước của
họ tôi thừa biết kỷ luật trong đó rất
khắt khe, chặt chẽ
và rất khắc nghiệt…
Trước khi
chia tay chúng tôi anh Tịnh đă nhờ
tôi chuyển ít quà cho gia đ́nh tù nhân Nguyễn Vũ B́nh để
góp tay thăm nuôi và thuốc men cho người tù chính trị
đang bị bệnh tật dày ṿ khốn khổ này. Anh rất
tha thiết muốn đến thăm tận nhà để
gặp được tận mặt vợ con nhà báo, tù
nhân Nguyễn Vũ B́nh, nhưng do hoàn cảnh không thể
cho anh thực hiện được.
Cuộc gặp giữa
anh em chúng tôi với anh Nguyễn Hà Tịnh diễn ra gần
1 giờ rưỡi đồng
hồ và ngay giữa cuộc gặp làm anh quá vui và bất
ngờ không thể ḱm nén được cảm xúc của
ḿnh. Nên ngay từ pḥng khách của nhà tôi, anh đă gọi thẳng điện
thoại về Mỹ cho một người bạn nào đó
để người đó để người bạn
của anh có dịp được chia sẻ niềm vui lớn
này. Chúng tôi lần lượt chuyển máy ṿng tṛn để
vị khách từ đầu dây bên kia tận
nước Mỹ xa xôi được tṛ chuyện với
tất cả các anh chị em trí thức dân chủ trong nước
đang có mặt tại nhà tôi.
Trước khi chia tay tôi đă mang mấy tấm ảnh
chụp chung giữa tôi với phóng viên của đài Tiếng
nói Hoa Kỳ- VOA tại Việt Nam là ông Matthew Steiglass hồi
tháng 10/2006 và giữa tôi với
nữ luật sư Lê Thị Công Nhân ra cho mọi người
cùng xem, rồi tôi và Công Nhân
cùng viết mấy ḍng lưu
bút và kư tên để kỷ niệm cuộc gặp quư giá ấy
giữa anh Nguyễn Hà Tịnh và chúng tôi trong chuyến về
thăm Việt Nam lần này của anh. Tôi cũng dặn
anh rất kỹ càng là riêng tấm anh tôi chụp chung với
phóng viên của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ là anh không nên
công bố v́ chính nhà báo của Đài VOA này họ rất ngại
chính phủ và công an chính trị Việt Nam họ có thể
kiếm cớ là v́ đă gặp gỡ những người
bất đồng chính kiến và tranh đấu dân chủ
bằng ng̣i bút trong nước mà trục xuất buộc
ông rời khỏi Việt nam như rất nhiều trường
hợp đă từng xảy ra. Điều mà nhà báo Mỹ
này khi ông gặp tôi và mấy anh em dân chủ trẻ tuổi
khác mấy tháng trước đây tại Câu Lạc Bộ
báo chí quốc tế tại 59 A phố Lư Thái Tổ Hà Nội,
ông ấy nói đă từng công tác ở một số nước
nhưng chỉ thấy ở Việt Nam, chính phủ và công
an đă hành xử rất kỳ
quặc, vô lư và bất công so với các quốc gia khác.
Trong khi các phóng viên báo chí của
Nhà nước CSVN thoải mái tác nghiệp trên đất Mỹ bằng mọi
phương tiện, mọi cách thức kể cả gặp
bất cứ ai là công dân hay
quan chức Mỹ đă nghỉ hưu hay đương
chức dù có quan điểm chống
chính phủ Mỹ hay chống đích thân cả Tổng Thống
G. Bush, ủng hộ các nước trong hệ thống XHCN
hay kể cả ủng hộ đảng CSVN đi nữa.
Th́ họ đều không hề bị cảnh sát Mỹ,
chính quyền Mỹ theo dơi gây khó khăn chứ đừng
nói đến cái nhà nước Mỹ mà báo chí Việt Nam
thường gọi họ là “ bọn Tư bản, đế
quốc, thực dân… ” dám tùy tiện trục xuất họ
vô lối khỏi nước ḿnh như đă từng xảy
ra khá nhiều ở đất nước mà luôn tự nhận
ḿnh có nền “ dân chủ, tự do, tôn trọng nhân quyền triệu lần hơn các nước
theo chế độ tư bản chủ nghĩa !!!”. Cũng chính v́ thế tin tức về
cuộc gặp giữa anh em dân chủ chúng tôi hồi tháng
10/2006 với người
phóng viên của đài phát thanh danh tiếng lâu năm của
Hoa kỳ và bức ảnh chụp kỷ niệm riêng tư
giữa 2 nhà báo là ông và tôi, rất có thể không bao giờ
dư luận rộng răi được biết…
Trong lúc nói chuyện
với khách, tôi cũng kể lại câu chuyện có thật
đă xảy ra với gia đ́nh tôi và một vị khách là
Việt kiều sống ở Úc Châu khi đến thăm
nhà tôi hồi năm 2005 khi ấy tôi chưa được
ra tù. Đó là trường hợp bố con một ông khách
tên là Đạo trở về Việt Nam thăm thân nhân sau
bao năm xa cách, trước khi trở về nước
Úc 2 bố con đă đến thăm hỏi gia đ́nh đă gặp gỡ mẹ và các chị,
em tôi. V́ cảm thông cho thân phận những người đă
v́ nghĩa lớn phải chịu tù đầy khổ ải,
nên ông Đạo đă biếu tặng mẹ tôi 100 đôla
Mỹ để gia đ́nh
thêm thắt mua thuốc thang và phụ vào tiếp tế thăm
nuôi tôi trong trại giam. Kết thúc cuộc thăm viếng
đó, khi bố con ông Đạo rời nhà tôi ra về th́
bị mấy nhân viên mật vụ chuyên theo dơi quanh nhà tôi ập
vào bắt giữ đưa về
đồn để tra vấn gắt gao mấy giờ
liền như một kẻ vừa phạm tội đến
khổ sở làm bố con ông ta rất hoảng hốt và
khiếp sợ…Sau đó cán bộ Tổng cục an ninh c̣n
tra khaỏ hạch hỏi nhiều ngày nữa mẹ và em tôi về món quà nhỏ bé mà người
khách tốt bụng kia có nhă ư đă giúp đỡ, đến nỗi làm cụ bị
lên áp huyết cao phải đi cấp cứu… Nhưng nếu
so việc này với ngày nay qua việc anh Nguyễn Hà Tịnh
người Việt kiều ở Mỹ đă lưu lại thăm gặp
mấy anh chị em dân chủ chúng tôi giữa thanh thiên bạch
nhật như vừa kể trên, th́ phải nói là, rơ ràng
công an trong nước đă “ tiến bộ, cởi mở” khá nhiều so với mấy năm
trước.
Kết thúc cuộc
gặp, tôi đưa tiễn anh mặt phố Tràng Tiền
để gọi xe tacxi cho anh
trở về nhà nguời bà con ở Cầu Giấy, c̣n anh
trước khi lên xe không quên chúc sức khỏe tất cả
mọi người, chúc anh chị em đă gặp hôm đó
và chưa gặp bao giờ hăy vững bước sao cho “
Chân th́ cứng đá phải mềm”. Tôi lưu luyến
măi không muốn chia tay, đứng đó một lúc đợi
nh́n chỉ đến khi chiếc xe khuất bóng lao nhanh về
hướng Hồ Hoàn Kiếm rồi mất hút trong ḍng xe
cộ và người đông đúc giữa phố phường
chật hẹp, nhếch nhác…tôi
mới chịu rảo bước trở về nhà.
Trong tôi lúc ấy dấy lên cảm xúc dào dạt, lâng lâng khó tả, thật
là buổi gặp gỡ khó phai mờ đọng lại măi trong kư ức và không thể dễ
dàng quên được …
Đến ngày
“ Em là Nguyễn Hà Tịnh,
vào ngày 30/4/1975 lúc đó em mới 16 tuổi, sinh ra và lớn
lên trong một làng quê thuộc huyện Giá Rai tỉnh Bạc
Liêu, vượt biên năm 1981, học chưa hết tiểu
học. Hiện em đang sinh sống tại thành phố
Sau khi ở thăm
người nhà của anh tại Hà nội và ghé thăm
chúng tôi, anh Tịnh đă bay trở
vào trong miền Nam về thăm quê Bạc Liêu và Sài G̣n. Anh
cũng có ghé thăm cô Vũ Thanh
Phương quê ở Đồng Nai là một chiến sĩ
dân chủ của khối 8406 đang ở Sài G̣n, rồi
ngay hôm sau anh lên máy bay theo ngả Hồng Kông để trở
về nước Mỹ.
Bài thơ viết ca ngợi nữ luật
sư Công Nhân đă được ra đời trong hoàn cảnh
đặc biệt lư thú như thế đó. Chính tác giả cũng chưa kịp
đặt tựa đề cho bài thơ nên tôi mạn phép
anh dành cho ḿnh quyền đặt tên cho nó vậy, và hôm nay
tôi xin trân trọng được giới thiệu cùng bạn
đọc bai tho do duoi day.
Nguyễn Khắc Toàn
So nha 11 Ngo Trang Tien quan Hoan Kiem Ha Noi
Kỷ
niệm không quên về Buổi gặp Em giữa Hà Nội
Lê dân vẫn
sống trong hầm tai vạ
Thị phố đông người cúi mặt
làm ngơ
Công mẹ cha nuôi một đời khổ
cực
NHÂN tố nào xui khiến Chị vấn,
than ?
Nhà Báo Nguyễn
Khắc Toàn và nữ Lụât sư Lê Thị Công Nhân cùng tṛ chuyện trong lần
Công Nhân đến thăm gặp đầu tiên tại
nhà riêng anh Nguyễn Khắc Toàn ngày 20 / 9 / 2006. Ảnh do kỹ
sư Bạch Ngọc Dương chụp. |
Tôi gặp
Chị ngày đầu xuân Hà-Nội Dáng liễu
mềm giọng nói khẽ êm nhung Mắt
đen buồn vời vợi cơi mông lung Khi nhắc
đến người dân cùng khốn khổ Người Tri-Thức không cam làm chó nhỏ Ngục tù
nào ngăn nổi bước chân đi Lấy quyền
người soi rọi cơi âm-ty Dù thân Chị rơi vào tay ngạ-quỷ Trên chuyến
bay tôi trở về nước Mỹ Lời Chị
c̣n vang động măi bên tai: " LÀ TRÍ
THỨC KHÔNG SỐNG HÈN SỐNG NHỤC CƠM ÁO
GIÀU Nguyễn Hà Tịnh Thành phố Tiểu bang OREGON – HOA KỲ |