Thứ Bảy, 29/04/2006, 11:16

Dân có quyền được biết tiền vay nợ nước ngoài

TP - Nếu tôi không nhầm- đại đa số dân chúng mới biết một con số chấn động liên quan đến đời sống của mọi người dân: Từ 2006, mỗi năm chúng ta phải trả nợ 2 tỷ USD.

Trong bài viết "PMU 18, nhìn từ Tokyo", đăng trên báo Tuổi trẻ mới đây GS.TS Trần Văn Thọ cho biết: Ngay từ năm 1947, chỉ 2 năm sau thảm bại vì chiến tranh, Chính phủ Nhật đã công bố cuốn Sách trắng kinh tế nói rõ tình trạng kiệt quệ của đất nước để toàn dân góp sức vào việc phục hưng đất nước.

Nhờ quản lý chặt chẽ viện trợ Mỹ, đồng thời hạn chế tiền vay nước ngoài (năm 1958, vay nhiều nhất, cũng chỉ chiếm 5% tổng vốn đầu tư), nên Nhật đã có bước phát triển thần kỳ. Chúng ta cũng từng biết không ít nền kinh tế trên thế giới sụp đổ, hoặc đất nước mất độc lập vì không còn đủ sức trả nợ nước ngoài.

Từ kinh nghiệm thành công và cả đau đớn trên thế giới, từ kiểu phung phí tiền vay nợ ở PMU18, thiết nghĩ việc công khai nợ quốc gia (nợ nước ngoài và cả những khoản "nợ xấu", "nợ khó đòi" của các Ngân hàng quốc doanh) cần tiến hành khẩn cấp và bằng nhiều cách sinh động để vừa có tác động mạnh đến suy nghĩ mọi người, vừa có sự ràng buộc trách nhiệm, trước hết với những ai sử dụng tiền vay nợ hoặc ký cho vay.

Mọi sự thật sớm muộn cũng sẽ được biếtbb sự thật về các khoản nợ nếu bị bưng bít thì "lãi mẹ đẻ lãi con" sẽ ngày càng lớn thêm và nghiêm trọng hơn là tạo ra hình ảnh giả dối dẫn đến ảo tưởng về thực trạng nền kinh tế quốc gia.

Xin thử nêu vài cách "công khai" có thể tạo ý thức nhắc nhở trách nhiệm của mọi người về những món nợ của quốc gia:

+ Định kỳ (tháng hay quý) công bố trên các báo chí tổng số nợ và nợ đã trảbb số "nợ xấu" khó đòi của mỗi ngân hàng quốc doanh.bb tương tự như hồi chiến tranh hàng ngày công bố số máy bay địch bị bắn rơi, chỉ khác là bây giờ người dân sẽ được khích lệ khi thấy con số nhỏ dần.

+ Trên mỗi công trình đang hoặc đã xây dựng, có bảng lớn ghi đại ý: "Đây là công trình vay nợ, mấy trăm tỷ đồng, đến năm nào phải trả. Ghi tên người ký vay nợ - tức chủ đầu tư và người giám sát công trình".

Nếu có những tấm bảng như thế trước cổng các công trình xây xong rồi bỏ phí mà địa phương nào cũng có, hay đang hư hỏng (như cầu Văn Thánh chẳng hạn!) thì nhất định sẽ tạo dư luận thúc đẩy các cơ quan hữu trách phải xử lý những kẻ phạm tội.

+ Mỗi dự án vay vốn nước ngoài không chỉ buộc phải công khai tên chủ dự án mà buộc họ công khai tài sản khi ký dự án, vì chúng ta đều biết rất nhiều dự án thua lỗ, xí nghiệp phải tháo bỏ, nhưng người ký vay nợ vẫn ngày một giàu sang.

Tuy các vị đứng đầu ngành tài chính và ngân hàng Việt Nam từng bảo đảm là việc vay nợ vẫn trong tầm kiểm soát được, nhưng điều đó không làm giảm sự lo lắng của người dân.

Nhân dân có quyền đòi biết sự thật, nhất là những con số nợ mà có thể nhiều thế hệ nữa mới trả hết, nếu chúng ta không có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn kiểu "đốt" tiền vay nợ như ở PMU18.

Trung Sơn

oOo

Mô hình Việt Nam 'có rủi ro'

(http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2006/04/060426_vietnam_china.shtml)

Việc giải phóng nền kinh tế đã đem lại hiệu ứng tốt từ 20 năm qua

Nhật báo tài chính uy tín của Anh, Financial Times, vừa có bài bình luận về Việt Nam sau khi kết thúc Đại hội X của Đảng Cộng sản.

Được đăng ở mục Xã luận của tờ báo, bài xã luận nhận định Việt Nam cho đến nay đã thành công khi đi theo mô hình mở cửa kinh tế như Trung Quốc.

Nhưng bài báo kết luận, những nhược điểm đang để lộ ra từ mô hình Trung Quốc cũng là điều mà Việt Nam đang lặp lại, và vì thế cần tỉnh táo trong tương lai.

Bài xã luận viết:

“Dù hai nước có mâu thuẫn lâu đời, các nhà lãnh đạo cộng sản ở Hà Nội hai thập niên trước đã quyết định đi theo mô hình cải cách Trung Quốc, chứ không phải Liên Xô thời Gorbachev. Mô hình này đồng nghĩa giải phóng nền kinh tế chỉ huy trong khi duy trì nghiêm ngặt quyền kiểm soát chính trị.

Cho đến nay, chiến lược tư bản hóa mà không có tự do này đã có hiệu quả. Vào lúc các lãnh đạo cộng sản kết thúc Đại hội ở Hà Nội hôm thứ Ba – giữ lại Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh và chọn người trẻ hơn cho chức thủ tướng và chủ tịch nước – họ có thể nhìn lại một giai đoạn tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo đáng tự hào.

Trong khi kinh tế Trung Quốc và Ấn Độ đã được thế giới chú tâm, Việt Nam thời hậu chiến đã lặng lẽ tìm cách thoát khỏi lối đi tuyệt vọng từ sau 1975. Giống như ở Trung Quốc, tiến trình Đổi mới của Việt Nam bắt đầu bằng cải cách ruộng đất và phục hồi nông nghiệp, và nay cũng đang thu hút đầu tư sản xuất và du lịch. Intel dự định xây nhà máy lắp ráp ở TP. HCM. Bill Gates, chủ tịch Microsoft, đã đến Hà Nội cuối tuần qua.

 Các lãnh đạo Việt Nam không được phép quên rằng họ và các đồng chí ở Bắc Kinh cũng có những sai lầm giống nhau.

Để duy trì động lực tăng trưởng, chính phủ muốn gia nhập WTO và tiếp tục việc tư nhân hóa một phần các công ty quốc doanh. GDP tăng trung bình 7.5% trong năm năm qua. Quan tâm lúc này là duy trì thành tích đó và nâng thu nhập đầu người từ 640 đôla hiện nay lên 1.100 đôla vào năm 2010.

Những tương tự so với thành công của Trung Quốc là rất rõ ràng, nhưng các lãnh đạo Việt Nam không được phép quên rằng họ và các đồng chí ở Bắc Kinh cũng có những sai lầm giống nhau.

Thiệt hại môi trường, tham nhũng và thiếu giải trình trước công dân đang là những thách thức to lớn tại cả hai nước. Các viên chức thường làm giàu cho bản thân và khiến công chúng phẫn nộ khi kiểm soát và rồi bán đi tài sản nhà nước, đặc biệt là đất. Tại Việt Nam, hối lộ và biển thủ phổ biến, một căn bệnh bị nêu bật qua các tiết lộ rằng những viên chức giao thông vận tải phụ trách tiền viện trợ của World Bank đã làm thất thoát đến bảy triệu đôla khi cá cược bóng đá châu Âu.

Đảng Cộng sản Việt Nam lúng túng, không biết làm sao giải quyết sự kết hợp đau đầu giữa tham nhũng, chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội kiểu cũ. Đi theo mô hình Trung Quốc, đại hội ở Hà Nội quyết định cho phép đảng viên tham gia làm kinh tế tư nhân, mà thực ra chỉ chính thức hóa một hành vi đã phổ biến, trong lúc tổng bí thư được bầu lại, ông Mạnh, lên tiếng rằng sẽ thúc đẩy cuộc chiến chống tham nhũng.

Nhưng ở Việt Nam, ngay các các nhà điều tra chống tham ô cũng đã bị cáo buộc tội tham nhũng. Nếu không có hệ thống kiểm tra và cân bằng của nền dân chủ đại diện, thì không có ai kiểm soát những viên chức, hay hoạt động vì lợi ích của dân thường. Đây là nhược điểm của mô hình Trung Quốc mà Việt Nam đang đi theo."