Vụ án cha Lý là vụ án xét xử những người vô tội

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế đã ra Bản cáo trạng ngày 15-03-2007 truy tố ra trước Tòa án Nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế Linh mục Nguyễn Văn Lý và 4 đồng phạm. Trong cuộc trao đổi sau đây với biên tập viên Nguyễn An của Đài Á Châu Tự Do, Luật sư Trần Thanh Hiệp, chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân quyền, trụ sở đặt tại Paris đã nhận định rằng vụ án Linh mục Nguyễn Văn Lý là vụ án xét xủ những người vô tội. Xin được nhắc lại rằng quan điểm của Luật sư Trần Thanh Hiệp không nhất thiết pản ánh quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.

A.C.T.D.: Được biết Luật sư ở miền Nam trước đây đã biện hộ trước tòa án trong nhiều vụ án xét xử những nhân vật đối lập chính trị. Luật sư nhận định thế nào về bản Cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế truy tố để nay mai đem ra xét xử trước Tòa án nhân dân tỉnh này Linh mục Nguyễn Văn Lý, các ông Nguyễn Phong, Nguyễn Bình Thành, cô Hoàng Thị Anh Đào và bà Lê Thị Lệ Hằng về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCNVN”?

T.T.H.: Thưa ông Nguyễn An, cách người luật sư nhìn tội phạm luôn luôn trái ngược với cách nhìn của cơ quan công tố. Trong vụ án Nguyễn Văn Lý tôi đã đọc bản kết luận điều tra của cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Thừa Thiên Huế và bản cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân cùng tỉnh. Tôi cho rằng Linh mục Nguyễn Văn Lý và 4 người đồng phạm mà ông Nguyễn An vừa nêu tên không phạm tội “Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCNVN” như họ bị truy tố.

A.C.T.D.: Xin phép được hỏi luật sư rằng, liệu kết luận vô tội này của Luật sư có hơi vội không? Nhất là Luật sư lại chưa tham khảo được hồ sơ nội vụ nữa.

T.T.H.: Nguyên tắc cơ bản của luật hình là không ai bị coi là có tội khi chưa có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật. Tệ hại là một thành kiến khác theo đó có phạm tội thì mới bị truy tố và có tội thì phải truy tố. Như vậy là người bị khởi tố đương nhiên có tội. Người luật sư không thể tự giam mình vào trong những loại thành kiến này. Điều làm cho tôi rất kinh ngạc khi nghiên cứu bản kết luận điều tra trong vụ án Nguyễn Văn Lý là, dưới mắt cơ quan điều tra công an thì Linh mục Lý và 4 đồng phạm đã có tội ngay khi họ bị khởi tố. Tôi không thể không khẳng định ngay rằng nếu chỉ căn cứ trên những gì đã được hài ra trong bản cáo trạng thì họ vô tội, cả Linh mục Lý lẫn 4 nhân vật cùng với linh mục tranh đấu cho dân chủ.

A.C.T.D.: Hình như Luật sư có vẻ đã khẳng định một cách dễ dàng. Giá mà luật sư có thể trích dẫn bản cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Thừa Thiên Huế mà khẳng định thì vấn đề sẽ có thể sáng tỏ hơn chăng?

T.T.H.: Bản cáo trạng mà ông Nguyễn An nêu ở trên, theo tôi đã sao chép bản Kết luận điều tra của công an để truy tố Linh mục Lý và bốn nhân vật tranh đấu dân chủ tội phạm “Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCNVN” dự liệu và trừng trị bởi điều 88 của bộ luật Hình sự của chế độ. Linh mục Lý được coi là người cầm đầu chủ mưu. Còn 4 đồng phạm khác chỉ đóng vai trò giúp phương tiện để cho cái gọi là những hành vi phạm pháp của linh mục thành tựu. Vì vậy tôi sẽ không đi vào chi tiết của trường hợp 4 đồng phạm của linh mục. Tôi chỉ muốn đi thẳng vào trường hợp của riêng linh mục Nguyễn Văn Lý để nêu lên nghi vấn hỏi xem linh mục Lý có phạm tôi ông đã bị quy kết không? Theo tôi câu trả lời dứt khoát phải là không và tôi đã dựa vào hai tài liệu buộc tội của cơ quan có thẩm quyền tư pháp của Nhà nước mà khẳng định như thế.

A.C.T.D.: Như thế nghĩa là…

T.T.H.: Ta cần xem các cơ quan này đã dựa vào đâu để bắt giam rồi khởi tố rồi truy tố Linh mục Lý? Tôi nói bắt giam trong khi có người muốn nói chỉ di chuyển linh mục tới nơi quản chế mới là Bến Củi thôi. Nhưng đúng là đã bắt và giam. Công an đã tự quyền dùng nhà chung ở Bến Củi làm nhà tù vì đã biến hình phạt bổ sung quản chế linh mục thành chế độ tạm giam với canh gác nghiêm ngặt còn hơn ở nhà tù nữa. Phải hỏi rằng các cơ quan này có tội chứng nào để kết tội linh mục không? Câu trả lời của tôi là khong. Dĩ nhiên trong đầu những người cầm quyền xã hội chủ nghĩa thì linh mục Lý phạm tội không theo họ nhưng đã áp dụng pháp luật thì phải theo pháp luật. Trách cứ linh mục Lý chống Nhà nước CHXHCNVN, vậy là chống Nhà nước nào? Là Nhà nước theo chính Hiến pháp của chế độ “của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, Nhà nước công bằng dân chủ, văn minh” chứ không phải chỉ là xã hội chủ nghĩa mơ hồ chưa ai biết rõ ở đâu.

A.C.T.D.: Để cho vấn đề sáng tỏ hơn, tôi xin phép đựơc đọc lại nguyên văn bản kết luận điều tra của công an về trường hợp của cha Lý: “nhiều hoạt động thu thập, soạn thảo, in ấn, tàng trữ, tán phát nhiều tài liệu có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam như: xuyên tạc tự do tôn giáo hiện nay tại Việt Nam, xuyên tạc chính sách, pháp luật của Nhà nước, tuyên truyền kêu gọi người khác tẩy chay cuộc bầu cử quốc hội năm 2007 của Nhà nước CHXHCN Việt Nam; trực tiếp trả lời phỏng vấn các đài phản động nước ngoài với nội dung xuyên tạc, nói xấu Nhà nước CHXHCN Việt Nam..[…] chủ động mua sắm nhiều công cụ, phương tiện để thực hiện hành vi thu thập tin tức, soạn thảo, biên tập tài liệu có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam, tàng trữ, tán phát những tài liệu này trên mạng Internet và trực tiếp đưa cho nhiều người khi đến gặp y tại 69 Phan Đình Phùng – TP Huế và một số địa phương khác...”

T.T.H.: Có thể thấy rằng Bản cáo trạng đã dựa vào bản kết luận điều tra của công an để nại ra một số hành vi sau đây mà văn bản này coi là phạm pháp, để rồi đưa ra một loạt khẳng định suông rằng linh mục Lý đã phạm tội chống Nhà nước. Khẳng định mà không trưng ra được bằng cớ là xuyên tạc và nói xấu như thế nào, không chứng minh được rằng linh mục đã xuyên tạc, đã phỉ báng ra sao để cho sự thật ấy bị bóp méo và như bản cáo trạng khẳng định “đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định chính trị - xã hội ở địa phương và phương hại đến an ninh quốc gia”. Có những sự việc cụ thể nào để nói rằng ổn định chính trị-xã hội đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, an ninh quốc gia đã bị phương hai? Bản cáo trạng đã im lặng trước những câu hỏi này. Như vậy, đứng về mặt luật học mà đánh giá thì bản cáo trạng của Viện Kiểm sát chỉ là môt tài liệu tuyên truyền cho ý thức hệ riêng của Đảng cầm quyền không phải là bản liệt kê tội chứng bằng sự kiện minh bạch có khả năng cấu thành tội phạm chống Nhà nước mà các đối tượng bị truy tố. Vì thế theo tôi bản cáo trạng đã tự bác bỏ để cảnh giác mọi người rằng dân chủ ôn hòa ở trong nước đã và đang bị đàn áp một cách thô bạo bằng pháp luật và công an của chế độ.

A.C.T.D.: Có phải đó là điều mà Luật sư gọi là bắt giam bừa bãi? Ngoài ra cũng không thế chối cãi rằng linh mục Lý đã có rất nhiều hành động mà pháp luật hiện hành không cho phép. Luật sư nghĩ sao?

T.T.H.: Đó là vấn đề chính thống của chế độ nên không thể giải quyết bằng thứ pháp luật đã không còn giá trị chính thống nữa vì dân chúng đã không tự nguyện tuân phục pháp luật như trước. Pháp luật này đã trở thành phi chính thống.khiến cho Nhà nước phải dùng đến thủ đoạn khủng bố bắt thân nhân làm con tin và làm sức ép mà chống lại cuộc vận động dân chủ hóa của dân chúng, như vụ Đỗ Nam Hải vừa qua đã cho thấy.

A.C.T.D.: Vậy tóm lại, quan điểm của luật sư là gì?

T.T.H.: Tất cả người bị bản cáo trạng cáo buộc có tội rõ ràng là vô tội, nhưng họ đã lỡ bị truy tố rồi thì họ phải được xét xử công khai trước tòa án, theo tiêu chuẩn dân chủ của luật quốc tế về nhân quyền, với sự bào chữa tự do của luật sư độc lập và sự quan sát của quan viên của các tổ chức quốc tế về nhân quyền. Trong khi chờ đợi, tôi cho rằng Hà Nội phải trả tự do ngay cho tất cả những người tranh đấu dân chủ đã bị bắt bừa bãi và ngưng dung pháp luật làm công cụ đàn áp để bảo vệ bằng mọi giá trật tự độc tài đảng trị.

A.C.T.D.:Xin cảm ơn Luật sư Hiệp

Ghi chú: Cuộc trao đổi trên đây đã được phát đi trên làn sóng của Đài Á Châu Tự Do .hồi 6g30, giờ VN, sáng ngày 27-03-2007.