Vòng Hoa Cho Người Chiến Sĩ Hòa Bình 
(Tưởng nhớ Cha Jerzy Popieluszko, Ba Lan 1984)

22.03.2006 - Đỗ Phương Thảo

    Nhân dân Ba Lan không ai có thể quên được cái ngày trọng đại đó, ngày chủ nhật cuối cùng của tháng 8.80, ngày mà sau những chuổi dài đấu tranh gian khổ, mặc cho bạo lực và khủng bố của chính quyền CS tay sai Ba Lan đến những lời dọa dẫm của những tay trùm đỏ ở điện Cẩm Linh, nghiệp đoàn Đoàn Kết đã được khai sinh. Công nhân Ba Lan khắp nơi trong Nước, từ công nhân hầm mỏ, gang thép cho đến các kỹ sư đóng tàu đã đoàn kết lại thành một khối. Trong bầu không khí hân hoan và phấn khởi của ngày chiến thắng, nghiệp đoàn công nhân thép lại nêu lên một nguyện vọng mới: Họ phải được tổ chức thánh lễ ngay tại công xưởng. Ban Tổ chức đã gởi giấy mời đến một số Linh mục. Hầu hết đều từ chối, ngoại trừ Cha Jerzy Popieluszko.

    Khi Cha Popieluszko bước vào cổng chính của nhà máy, nơi công nhân tụ tập, Cha cứ ngỡ là một nhân vật tối ư quan trọng nào đó đang đi sau lưng mình. Cha không nghĩ rằng sự cổ võ của cả một biển người với những nụ cười, ánh mắt, tiếng hoan hô, kể cả những giòng nước mắt hân hoan tủi mừng đó đều dành cho Cha : vị Linh mục đầu tiên vào dâng thánh lễ tại một nhà máy, và điều quan trọng hơn, đây cũng là lần đầu tiên công nhân được mời khách, một người khách mà Nhà nước CS Ba Lan chẳng mấy gì ưa thích cho lắm.

    Những người công nhân trông tiều tụy và mệt mỏi đó, qùy yên lặng trên sân gạch đón nhận bánh thánh từ Cha Jerzy, ánh mắt chứa chan tin yêu và hy vọng. Từ giây phút đó Cha Jerzy hiểu rằng Cha phải ở bên cạnh họ bất cứ lúc nào, đêm hay ngày để an ủi và cầu nguyện cho họ. Như Cha thường nói, “những người công nhân này đã hiểu được sức mạnh của họ trong sự hiệp thông với Thượng Đế”. Có lẽ Chúa đã giao phó cho Cha một sứ mệnh và Cha Jerzy, với nụ cười hồn nhiên trẻ thơ luôn luôn nở trên môi, hiểu rằng đó là một sứ mệnh khó khăn mà Cha sẽ không bao giờ từ chối.

    Với lối nói chuyện đơn giản và thẳng thắn, Cha Jerzy đã chinh phục được cảm tình của hầu hết công nhân. Trong bối cảnh của một Ba Lan bao trùm bởi khủng bố và dối trá, tiếng nói trầm hùng của Cha vang lên như một thách đố bạo lực: “Là con cái của Thượng Đế, mọi người đều được sinh ra trong Tự do”.

    Từ đây cho đến cuối đời, vị Linh mục trẻ tuổi đó hẵn không bao giờ quên được những giòng nước mắt trên những khuôn mặt quả cảm và rắn rỏi của những người công nhân Ba Lan. Như một định mệnh an bài, cuộc đời của Cha sinh ra đã gắn liền với họ, với Dân tộc Ba Lan. Những người công nhân từ đây cũng đã từ bỏ lối xưng hô khách sáo, họ không gọi Cha bằng “Cha” như trước mà thân mật hơn, Jerzy. Cha đã sát cánh với họ trong tất cả các cuộc đấu tranh của phong trào Đoàn Kết. Sự lựa chọn dứt khoát và thái độ dấn thân của Cha đã làm cho cả Vacxôvi lẫn Maxkva lên án. Cha trở thành một nhân vật tối nguy hiểm cho chế độ mà họ thấy cần phải bắt tay ngay vào việc loại trừ.

Không Một Giây Phút Nghỉ Ngơi

    Sinh năm 1947 từ một gia đình nông dân nghèo khổ tại một ngôi làng nhỏ phía Đông nước Ba Lan, cách biên giới Liên Xô chừng hai mươi dặm, ngay từ tuổi ấu thơ Cha Jerzy đã nếm đủ mùi đau đớn của thể xác. Vì người mẹ phải lao động quá mức trong lúc mang thai, Cha Jerzy được sinh ra đời với một tấm thân đầy những nốt ghẻ vàng lở lói. Tuy luôn ốm đau bệnh hoạn nhưng đứa bé đã chứng tỏ một sức chịu đựng ghê gớm, chẳng bao giờ than thở với ai. Sức chịu đựng này đôi lúc đã làm sửng sốt ngay cả những người trong gia đình. Một lần, trong khi làm đồ chơi cùng với anh chị, cậu bé Jerzy đã bị một chiếc đinh đâm suốt vào tay nhưng cậu cứ lờ đi chẳng hề hé môi một tiếng cho đến khi một đứa bé khác nhận thấy máu nhỏ giọt ra từ tay Jerzy chạy đến báo Cha mẹ lúc đó cả nhà mới hay. Cậu là mẫu người sống vì kẻ khác, luôn luôn muốn cho mọi người được hài lòng.

    So với bạn bè cùng tuổi, cậu bé Jerzy có một cái gì đó khác hẵn họ. Đôi lúc cậu thường ngồi trầm ngâm chìm lắng vào suy tư một mình, khiến dân làng đặt cho cậu cái biệt danh đáng yêu là “triết gia”. Trong các môn học, cậu thích nhất là môn lịch sử. Cậu yêu lịch sử bởi vì cậu yêu cái Đất nước Ba Lan của mình, cái Quốc gia nhỏ bé thường bị xâu xé bởi hai cường quốc lân bang: Đức và Nga Xô. Một trong những nhân vật lịch sử Ba Lan cận đại mà cậu ưa thích nhất có lẽ là Cha Maximilian Kolbe, một Tu sĩ đã hy sinh chính mạng sống của mình để cứu một tù nhân khác tại trại tập trung Auschwitz. Tấm gương hy sinh vĩ đại của Cha Kolbe như một tiếng nói mạnh mẽ của một lương tâm trong sáng phản đối lại những chế độ bạo tàn đã khiến cậu bé Jerzy say mê. Cậu đã âm thầm quyết định sẽ vào Chủng viện sau khi hoàn tất xong chương trình trung học, và ngôi chủng viện mà cậu dự tính sẽ theo học ở tít mãi tận Vacxôvi, thuộc một Giáo phận do Cha Kolbe sáng lập. Jerzy đã giữ kín quyết định này, không tiết lộ với bất cứ ai, ngay cả Cha mẹ. Bởi vì nếu Chính quyền biết được chắc chắn là họ sẽ đánh rớt kỳ thi tốt nghiệp hay ít ra sẽ làm áp lực với Cha mẹ để cậu từ bỏ ý định này.

    Nhưng Ơn Chúa đã gọi! Năm đầu tiên tại Chủng viện trôi qua một cách tuyệt vời đối với Jerzy. Tuy nhiên vì vẫn còn ở trong hạn tuổi quân dịch, Jerzy đã bị động viên vào quân ngũ, theo dự khoá đặc biệt về nhồi sọ chính trị. Hai năm trong quân trường đúng là hai năm thử lửa đối với Jerzy. Bất kể đến những thỏa ước đã có sẵn giữa Nhà nước và Giáo hội Công giáo Ba Lan, Chính quyền thường dùng hai năm này để tiêu diệt cả thể xác lẫn tinh thần của người chủng sinh bằng những hình phạt dã man cùng với điều kiện sinh sống hết sức tồi tệ. Người thanh niên chủng sinh Jerzy hiểu rõ điều đó và anh đã sẵn sàng dọn mình để đối phó. Jerzy đã nhanh chóng trở thành người lãnh đạo tinh thần của cả đơn vị anh - gồm những chủng sinh cùng lớp bị động viên. Thánh lễ và cầu nguyện được tổ chức đều đặn tại đơn vị đã làm các sĩ quan đỏ điên tiết lên, thế nên lao động trừng giới, hoặc bò quanh quân trường như một con chó là những hình phạt cơm bữa mà họ dành cho anh. Tuy nhiên không một sức mạnh nào có thể bẻ gãy được ý chí và đức tin trong con người nhỏ thó và ốm yếu đó. Có lần một tên sĩ quan đỏ bắt gặp anh với xâu chuổi thánh giá trên tay. Y lồng lộn lên ra lệnh: “Quẳng cái đồ quái quỷ đó xuống đất và dẫm lên, nếu không, tao sẽ dẫm lên xác mày.” Jerzy bày tỏ thái độ chối từ bằng im lặng. Thế là anh bị một trận đòn thừa sống thiếu chết và sau đó còn bị tống vào hầm tối biệt giam suốt một tháng trời. Hai năm trong quân trường tuy đã củng cố đức tin của Jerzy nhưng đã làm cho sức khỏe của anh suy sụp thấy rõ. Jerzy ra khỏi quân ngũ với tim và thận bị thương tổn mà suốt một năm nằm bệnh viện, trải qua bao lần giải phẫu, vẫn không thể kéo lại sức khỏe của anh như thưở ban đầu. Linh mục bề trên của chủng viện đã phải khuyên Jerzy: “Con đã là một anh hùng, bây giờ con cần phải nghỉ ngơi.” Jerzy đã trả lời Cha: “Nếu một người nghĩ rằng họ đã lựa chọn đi trên con đường thánh giá vì Đấng Kitô, họ sẽ không còn cảm thấy đau khổ nữa”.

    Năm 1972, lúc đó Jerzy đã thụ phong Linh mục, Cha được bề trên cử đi làm tuyên uý cho sinh viên y khoa và y tá tại Vacxôvi. Với tinh thần hiến thân trọn vẹn cho giới trẻ, Cha đã được toàn thể sinh viên tín cẩn và yêu thương. Họ gọi Cha một cách thân mật: “Ông chủ”. Nhiều sinh viên đã tâm sự: “Ổng lo lắng cho tôi còn hơn là tôi lo lắng cho bản thân mình nữa!”

    Sự quả cảm của Cha Jerzy càng làm cho mọi người thêm kính trọng nhân cách của Cha. Một lần khi Đức Giáo Hoàng Phao Lồ II về thăm viếng Ba Lan, cả một đoàn người sắp hàng nối đuôi nhau để chờ trao những tặng phẩm đặc biệt lên Đức Thánh Cha. Mật vụ khám xét kỹ lưỡng từng gói quà một trước tấm rào cản. Ba cô bé tiến lại, trên tay cầm một lá thư. Mật vụ lập tức tịch thu ngay lá thư này. Nhưng nhanh như một làn chớp, Cha Jerzy đã phóng qua hàng rào, giật lại lá thư từ tay của những tên mật vụ, trao trả lại cho các cô gái kịp lúc họ vừa tiến đến vị trí của Đức Giáo Hoàng.

    Tuy nhiên sức khoẻ của Cha Jerzy ngày càng suy yếu thêm. Mặc dù Cha đã cố gắng dấu diếm bệnh tật của mình nhưng ai cũng thấy được là Cha có thể ngã xuống bất cứ lúc nào. Nhưng tính Cha là vậy. Cha sẽ làm việc cho đến khi kiệt lực nếu bất cứ ai trong họ đạo cần đến sự giúp đỡ của Cha. Một lần trong khi dâng Thánh lễ, đứng bên cạnh một Linh mục khác đang làm lễ giải tội, mọi người bỗng nghe thấy tiếng của Cha Jerzy yếu lại rồi ngưng hẵn. Vị Linh mục quay lại, thấy Cha Jerzy đã ngã xuống bất tỉnh bên cạnh toà giảng.

    Thế là Cha Jerzy lại phải vào nhà thương một lần nữa, lần này nghiêm trọng hơn cho tính mệnh của Cha vì bác sĩ vừa khám phá ra là Cha đang mắc phải một chứng bệnh hiểm nghèo: Hệ thống máu huyết bị đảo lộn, đòi hỏi phải sang máu thường trực. May ra với một đời sống yên tĩnh, và một chế độ ăn uống kiêng khem đặc biệt mới hy vọng là căn bệnh này không tái phát.

    Để tạo điều kiện tịnh dưỡng, Cha được đổi về địa phận Stanislaw Kostka, nơi dành cho những Linh mục về hưu trí. Cha dự tính sẽ nghỉ ngơi ở đây một thời gian và sống với những người sinh viên dễ mến của Cha. Thế nhưng chưa đầy một tháng sau, một tiếng gọi đã thúc giục Cha lên đường. Tiếng gọi đã chắp thêm đôi cánh cho Cha bay vào cuộc đời đấu tranh sôi nổi cho Tự do và Hạnh phúc của Nhân dân Ba Lan : Thánh lễ cho công nhân. Cha sẽ không bao giờ còn có thì giờ để nghỉ ngơi.

Một Nhân Cách Tuyệt Vời

    Nghiệp đoàn tự do “Đoàn Kết” ra đời. Cha Jerzy bắt tay ngay vào việc giúp đỡ những người công nhân tạo dựng một cuộc sống bình thường. Cha yêu không khí của một xưởng đúc thép và học cách làm việc như một người công nhân. Họ mời Cha làm tuyên úy xưởng máy và hơn thế nữa, trở thành một Chủ tịch trong Chủ tịch đoàn của Nghiệp đoàn công nhân “Đoàn Kết” Ba Lan. Họ muốn Cha làm nhân chứng trong các cuộc thương thảo giữa nghiệp đoàn và chính quyền bởi vì họ đã bị lừa gạt quá nhiều lần trước đó.

    Trong suốt 15 tháng nghiệp đoàn được tự do hoạt động, mật vụ đã cố gắng không ngừng để “dìm” Cha xuống. Chính quyền CS Ba Lan dĩ nhiên đâu có thể làm ngơ để cho Cha hoạt động. Bằng văn thư chính thức họ buộc Cha phải cắt đứt mọi liên hệ với giới công nhân. Cha cũng đã nhận được những lời hăm dọa nặc danh đe dọa đến tính mạng. Trong giai đoạn này nhiều người lạc quan nghĩ rằng sự thành công của Công Đoàn Đoàn Kết là một dấu chỉ quan trọng về sự thay đổi của Chủ nghĩa Cộng sản. Cha Jerzy thì không nghĩ thế, Cha chờ đợi sự trả đòn của Nhà nước và cảnh giác mọi người về điều đó.

    Mùa thu 1981, Chính quyền CS Ba Lan vẫn chưa chịu thực hiện những điều cam kết của họ đối với công nhân. Sự đụng độ giữa Vacxôvi, Maxkva và Công Đoàn “Đoàn Kết” đã xảy ra trong thực tế. Lúc bấy giờ Cha Jerzy đang còn ở Hoa Kỳ để dự đám táng của bà cô. Bạn bè đã nhân cơ hội này thuyết phục Cha nên xin tỵ nạn chính trị tại Hoa Kỳ. Thế nhưng Cha đã trả lời dứt khoát: “Những người công nhân sẽ gặp hiểm nguy nếu tôi bỏ rơi họ. Họ cần tôi và tôi cũng cần họ.” Thế là Cha bay trở về lại Vacxôvi ngay khi xong đám tang.

    Nhà nước CS Ba Lan bắt đầu tuyên bố tình trạng chiến tranh chống lại chính Nhân dân họ vào ngày 13.12.1981. Cha Jerzy đã chuẩn bị điều đó. Công Đoàn “Đoàn Kết” bị buộc phải rút vào hoạt động bí mật. Những người công nhân thép Vacxôvi trốn thoát khỏi cuộc bắt bớ đã chạy đến ẩn trốn tại nhà Cha Jerzy ngay khi lệnh thiết quân luật vừa được ban hành. Họ đến tìm Cha vì biết Cha là người không bao giờ biết sợ. Trên bức tường của căn phòng nhà Cha, một bức tranh Đất nước Ba Lan khá lớn với những nút ghi rõ tên những trại tù trên toàn quốc hiện đang giam giữ những người hoạt động cho Công Đoàn “Đoàn Kết”. Nhiều người đã hỏi Cha: “Bộ Cha không biết sợ hay sao mà làm cái bản đồ như thế ?” Cha trả lời : “Chính quyền đã lập ra những trại tù này, vẫn không đủ chỗ để nhốt người. Chính họ đang sợ hãi.”

    Lệnh thiết quân luật đã phủ một không khí đầy khủng bố và đe dọa trên toàn thủ đô Vacxôvi. Cha Jerzy vẫn bình tĩnh và can đảm để đối đầu với tai ương mới. Không ai có thể quên được đôi tay dài quá khổ của Cha vung vẩy theo nhịp bước hối hả. Cha có mặt từ đầu làng đến cuối xóm, đêm cũng như ngày để trợ giúp cho bất cứ ai đang gặp phải hoàn cảnh khó khăn.

    Một bà mẹ trẻ đã dốc cạn cả túi tiền dành dụm của mình cho chồng - người phụ trách ấn loát của Phong trào “Đoàn Kết”- để lo cho công việc chung của đoàn thể. Mùa Giáng Sinh năm nay cả gia đình lâm vào cảnh túng quẩn, nhưng bà đã đón nhận sự trợ giúp của Cha một cách miễn cưỡng :

    - Thưa Cha, chúng con rất áy náy khi nhận sự trợ giúp của Nhà Thờ bởi vì chúng con không phải là người Công giáo.

    - Con đừng quan tâm đến chuyện này. Trên Đất nước Ba Lan hôm nay không hề có sự phân biệt giữa người Công giáo và không Công giáo. Chúng ta hiện nay được chia ra làm hai loại người: một loài người cần được giúp đỡ và một loại người sẵn sàng để giúp đỡ kẻ khác.

    Trước đó những người mà bà quen biết cũng thường đến gõ cửa nhà Cha để xin trợ giúp. Từ những việc nhỏ nhặt như xin Cha một đôi giày cho đứa con nhỏ vì đôi giày cũ đã rách nát, đến những việc lớn như thân nhân của họ bị mật vụ thủ tiêu. Cha Jerzy không từ chối một ai. Bà mẹ trẻ đó sau này thường nhắc nhở: “Từ khi được gặp Cha lần đầu, tôi mới hiểu được thế nào là tình người. Từ đó tôi không bao giờ còn cảm thấy mình cô đơn nữa.”

    Bạn thân của Cha, Lech Walesa, chủ tịch Công Đoàn “Đoàn Kết” nói về Cha một cách vắn tắt nhưng đầy đủ: “Cha Jerzy là mẫu người quên mình vì người khác.” Hàng tấn quần áo mà Cha quyên góp được, Cha đều mang ra phân phát hết cho những người nghèo khổ. Còn Cha thì chỉ có một bộ đồ dính lưng rách rưới. Bạn bè thân thường gởi đến tặng Cha những bộ quần áo tốt hơn nhưng người ta chẳng bao giờ thấy Cha bận cả, thì ra Cha đã đem tặng hết cho những người khác cần hơn. Bạn bè cũng thường hay cười Cha về đôi “xăng-đan” quá khổ - Cha thường chẳng để ý gì đến chuyện kích thước. Có gì quan trọng đâu, nếu cần chỉ việc cắt bớt đi một khúc cho vừa chân là xong !

    Thế đó, căn nhà của Cha bỗng chốc trở thành trung tâm phân phối thuốc men cho cả thủ đô Vacxôvi. Mặc kệ cho mật vụ bắt giữ sinh viên, bác sĩ, luật sư - những người cộng tác với Cha - số lượng những người tìm đến với Cha trong những hoạt động thiện nguyện mỗi ngày một đông hơn.

Hãy Chiến Thắng Ma Vương Bằng Thánh Thiện

    Cha Jerzy biết một cách chắc chắn là căn phòng mình ở đã được Nhà nước gắn những phương tiện theo dõi bằng điện tử tối tân nhất, ngay cả chiếc xe của Cha đang sử dụng cũng vậy, bộ phận định hướng di chuyển cũng đã được mật vụ cài vào. Mật vụ còn gài cả người vào trung tâm từ thiện của Cha để xem đồ cứu trợ đã được chuyển vào tay ai. Ngay cả cha mẹ của Cha ở tận làng quê hẻo lánh cũng không được Nhà nước để yên. Chính quyền đã tìm mọi cách để cách ly gia đình Cha với mọi người chung quanh.

    Tuy nhiên đối với nhân viên an ninh, mật vụ, Cha chẳng bao giờ thù ghét mà muốn tìm cách đánh thức lương tâm của họ. Đêm Giáng Sinh đầu tiên của tình trạng thiết quân luật, Nhà nước ban hành lệnh giới nghiêm. Cha là người duy nhất xuống đường trong đêm đông lạnh lẽo đó với quà tặng Noel truyền thống trên tay. Cha dừng lại tại mỗi góc đường tặng quà với lời chúc Giáng sinh cho những đơn vị an ninh bố phòng khắp thủ đô. Có người giận dữ khước từ quay mặt đi chỗ khác, có người sợ hãi không dám nhận nhưng cũng có người đón nhận quà và lời chúc Giáng sinh của Cha với dòng nước mắt dàn dụa. Đâu có phải tất cả những nhân viên an ninh mật vụ là vô lương tâm đâu. Họ cũng là những con người. Hầu hết những đơn vị an ninh canh gác đêm đó đều không biết Cha là ai cả.

    Thiết quân luật tuy có làm im tiếng hàng triệu người Ba Lan đòi quyền sống và Tự do Dân chủ nhưng chẳng bao giờ có thể làm im được tiếng nói chính nghĩa của Cha Jerzy. Để hỗ trợ cho những công nhân bị bắt đưa ra tòa xét xử gần đây, hằng tháng Cha đều cho tổ chức những Thánh lễ lớn được gọi là “Thánh lễ cho Đất mẹ” để cầu nguyện cho những nạn nhân của chế độ.

    Nghe tin về những Thánh lễ này, một nhóm công nhân hầm mỏ tận miền cực nam xa xôi của Ba Lan cũng đã rán tìm cách về thủ đô một lần để được nhìn thấy tận mặt Cha Jerzy. Thoạt trông, họ không nghĩ rằng người Linh mục ốm yếu nhỏ thó và có vẻ như rụt rè trước đám đông đang đứng ở trên toà giảng đó lại là vị anh hùng của Ba Lan hiện nay. Thế nhưng, khi Cha cất tiếng nói họ mới biết cái giọng của Cha mang hấp lực biết chừng nào. Trong khi Công Đoàn “Đoàn Kết” đang bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, Cha vẫn dõng dạc cất cao tiếng nói: “Công Đoàn Đoàn Kết có mặt như là biểu tượng của một Tự do Vĩnh cửu, cho dù trong điều kiện của nô lệ”.

    Tiếng nói của Cha đã mang lại tin yêu và hy vọng. Đó là tiếng nói của hàng triệu người Ba Lan bị chà đạp mà từ trước đến nay chưa ai dám thốt ra lời. “Thánh lễ cho Đất mẹ” vì thế đã trở thành một ngày hội lớn mang tầm vóc quốc gia : Ngày hội của những kẻ nô lệ. Dân chúng từ khắp nơi trên Đất nước Ba Lan – công nhân, trí thức - đều đổ xô về St. Stanislaws để được nghe Cha Jerzy nói thay những nguyện vọng chính đáng của mình.

    Những buổi Thánh lễ như vậy, lực lượng an ninh thường bao vây chặt chẽ chung quanh Nhà thờ, hăm dọa những người đến dự lễ. Cha lên tiếng an ủi những người bổn đạo trung kiên : “Hãy chiến thắng ma vương bằng thánh thiện”. Từ đó, hàng ngàn người Ba Lan đã lấy lại đức tin, trầm tĩnh hơn và thống nhất ý chí cùng nhau trong một cuộc đấu tranh mới. Hàng ngàn người khác đã trở lại đạo, trong đó có những nhân vật cao cấp thuộc đảng Cộng sản. Đó là niềm an ủi và khích lệ lớn nhất của Cha.

    Dùng đủ mọi biện pháp Chính quyền vẫn không thể nào ngăn chặn được làn sóng người đổ xô về Stanislaw tham dự “Thánh lễ cho Đất mẹ”, họ cũng bất lực trước việc các băng nhựa và ấn phẩm ghi lại những bài nói chuyện của Cha được phổ biến đến tận các hang cùng ngõ hẽm của Ba Lan. Giáo hội Ba Lan đã không cho phép in và phổ biến những bài giảng của Cha, Cha phải tự thành lập một nhà in bí mật để kịp thời cung ứng số lượng lớn lao mà quần chúng đòi hỏi.

    Một khi mà ảnh hưởng “Thánh lễ cho Đất mẹ”càng lớn lao bao nhiêu thì Chính quyền lại càng điên tiết lên bấy nhiêu. Nếu không có Cha Jerzy thì đỡ khổ cho Nhà nước CS Ba Lan biết mấy ! Thư nặc danh hăm dọa tính mạng của Cha được gởi đến tới tấp. Đây là đòn khủng bố tinh thần của Nhà nước, Cha biết điều đó. Trước sự lo lắng của bạn bè, Cha vẫn bình thản : “Thì họ giết tôi là cùng chứ gì!”

    Một tối, Cha trở về nhà khoảng 2 giờ sáng, mệt nhoài vì đã phải gói quà Noel cho trẻ em tại khắp các bệnh viện ở thủ đô. Cha mệt đến độ nghe tiếng chuông cửa reo, Cha hầu như kiệt lực, không đứng dậy nỗi để mở cửa. Chừng một phút sau, một tiếng nổ dữ dội của một trái bom phá tung bức tường và tấm cánh cửa ngay chỗ mà Cha sẽ đứng. Ban đầu Cha không nghĩ rằng chính quyền Ba Lan dám làm chuyện như vậy, Cha nghĩ nhiều lắm thì họ cũng chỉ đày Cha đi Xibêri – như các thế hệ Tu sĩ trước - là cùng. Thế nhưng sau vụ mưu sát hụt đó, Cha biết rằng vấn đề không đơn giản như Cha tưởng. Từ sau lệnh thiết quân luật, hàng loạt các thành viên thuộc Công Đoàn Đoàn Kết đã bị thủ tiêu trong các trại tù, một số chết trong những “tai nạn” bí mật hoặc dàn cảnh tự tử. Đối với những người có niềm tin vững chắc thì tù đày, tra tấn, chết chóc chẳng có gì là quan trọng. Tuy nhiên trong cuộc đấu tranh này, hàng triệu người Ba Lan đang kỳ vọng ở Cha. Cha không thể chết. Đó là lý do từ đây Cha chấp nhận để cho lực lượng Công nhân thép - thuộc Công Đoàn Đoàn Kết - bảo vệ cho mình.

    (Nhà nước Ba Lan bằng mọi cách mua chuộc, đe dọa, áp lực sao cho Cha “biết khôn ngoan im lặng”, kể cả nhờ Giáo quyền và đồng nghiệp “khuyên nhủ” nữa. Nhưng Cha luôn nhẹ nhàng và cương quyết trả lời : “Làm sao Sự Thật lại không lên tiếng được !” - BBT)

Trận Chiến Mở Màn

    Một người Công nhân thép đến gỏ cửa phòng Cha vào một buổi tối, dáng lo âu và mệt mỏi. Đôi mắt anh trũng sâu sau nhiều đêm mất ngủ. Anh thú nhận với Cha là dưới áp lực khủng bố và đe dọa của cơ quan an ninh, anh đã phải làm chỉ điểm viên cho mật vụ từ bao lâu nay. Nhưng đức tin và lương tâm Công giáo đã không cho phép anh làm kẻ phản bội. Anh rất hối hận và xin Cha giúp đỡ : “Cha biết không, nếu con không báo cáo, Công an sẽ tìm đủ mọi cách để làm tình làm tội con, còn nếu con vẫn tiếp tục báo cáo, mọi người chẳng ai hay biết cả, con vẫn được an toàn. Thế nhưng con không muốn làm kẻ phản bội.”

    Cha Jerzy đã khích lệ và an ủi anh, đồng thời xin được dùng trường hợp của anh như là một thí dụ cụ thể cho bài giảng sắp tới của Cha : “Chiến Thắng Sự Sợ Hãi”. Đây quả là một đòn đau đánh trúng vào yếu huyệt của bộ máy thống trị. Đối với một Nhà nước chỉ biết dựa vào sức mạnh của bạo lực và sợ hãi của người Dân để cai trị, việc Cha cầu nguyện cho Nhân dân Ba Lan vượt qua sự sợ hãi là điều không thể chấp nhận được. Bằng mọi giá phải làm Cha im tiếng. Từ đây chiến dịch loại trừ Cha được coi như là ưu tiên hàng đầu của nhà Nước CS Ba Lan.

    Tổng trưởng Nội vụ Ba Lan đích thân chỉ huy chiến dịch. Họ thu xếp tất cả những tài liệu và hình ảnh để có thể truy tố Cha ra tòa về tội bạo động chống Chính quyền. Họ cũng mở chiến dịch bôi xấu để hạ uy tín Cha, cũng như dựng lên những chứng cớ ngụy tạo để cáo buộc Cha về đủ các thứ tội xấu xa, kể cả tội tham nhũng ! Bộ Nội vụ cũng gửi một tối hậu thư cho Giáo hội Công Giáo Ba Lan phải tìm mọi cách để ngăn chặn những hoạt động của Cha Jerzy.

    Nghe tin Cha sắp bị bắt giữ, Giáo dân đã tự động ngày đêm kéo đến bảo vệ Cha, ngăn chặn Công an không cho họ ra tay. Cuối cùng qua sự thỏa thuận giữa Giáo hội và Nhà nước, Cha sẽ được đưa đến cơ quan an ninh để trải qua một giờ đồng hồ thẩm vấn. Tại đây họ thông báo cho biết là căn nhà của Cha sẽ bị khám xét. Họ đưa Cha trở về để chứng kiến sự khám xét đó. Màn hài kịch đã được dựng xong. Trước ống kính của đài truyền hình Ba Lan và các nhiếp ảnh viên của sở mật vụ, toán công an ùa vào nhà Cha đã chẳng phải tốn công khám xét bao nhiêu, chỉ chưa đầy một phút đồng hồ, họ đã lôi ra đủ mọi thứ Quốc cấm : lựu đạn, chất nổ, vũ khí, truyền đơn kêu gọi bạo động lật đổ Chính quyền.

    Dĩ nhiên Cha đã chống lại tấn tuồng chụp mũ một cách ấu trĩ này. Cha tuyên bố rằng, sở dĩ công an biết được chỗ cất dấu “tang vật” ngay lập tức vì không ai khác hơn chính họ là những người đã mang những thứ đó vào nhà. Tuy vậy, với “bằng chứng cụ thể” này, họ cũng đã tống Cha vào tù trước sự phản đối của hàng triệu người Ba Lan.

    Cha được nhốt chung phòng với những tay anh chị nổi tiếng về thành tích đâm thuê chém mướn, trong đó có một tên giết người chuyên nghiệp. Có lẽ Nhà nước định mượn tay họ để thanh toán Cha một cách êm thắm. Nhưng không, trước Nhân cách đặc biệt của Cha, những tay trùm dao búa kia cũng phải thay đổi thái độ. Họ kính trọng và tín cẩn Cha. Tên sát nhân chuyên nghiệp đã đem hết tâm sự đời mình thổ lộ cùng Cha. Hai người đã nói chuyện thâu đêm như hai người bạn cố tri lâu ngày gặp lại. Đến sáng với nước mắt đầm đìa, kẻ sát nhân xin được làm lễ rửa tội trở lại đạo. Không có bánh Thánh, Cha đã phải bẻ bánh mì ra để tổ chức buổi Thánh lễ đặc biệt này.

    Chiến dịch vu cáo Cha không phải là không có kết quả. Một số người cả tin, chịu ảnh hưởng bộ máy tuyên truyền của Nhà nước, cũng tin câu chuyện hoang đường là Cha đã tồn trữ vũ khí trong âm mưu bạo loạn. Trong số những người cả tin đó có cả Đức Hồng Y Josef Glemp, Tổng Giám mục địa phận thủ đô. Từ lâu, Đức Hồng Y Glemp đã không mấy thiện cảm với những hoạt động của Cha Jerzy. Ông nghĩ rằng con đường “đối thoại” với Nhà nước – do ông chủ trương - mới là con đường đúng đắn nhất mang lại hoà bình, hạnh phúc cho Đất nước Ba Lan. Ngược lại, Cha Jerzy quan niệm rằng Giáo hội không thể tách rời quần chúng. Thế cho nên, muốn có một liên hệ tốt giữa Nhà nước và Giáo hội, điều kiện tiên quyết là Nhà nước CS Ba Lan phải tôn trọng Nhân quyền.

    Sự chống đối của vị Tổng Giám mục không nhiều thì ít cũng đã gây ra những khó khăn cho Cha Jerzy. Sau khi nhận được một danh sách 69 vị Linh mục được coi như là đang có những hoạt động chống lại Nhà nước và chủ nghĩa xã hội, trong đó tên của Cha Jerzy đứng đầu sổ, Đức Hồng Y Glemp đã viết một bức thư luân lưu gởi đến tất cả những hàng giáo phẩm yêu cầu họ tách rời việc chính trị ra khỏi đời sống mục vụ. Một số Linh mục có tên trong bảng phong thần chống đối chế độ - đã bị chuyển đổi đến những họ đạo hẻo lánh, xa xôi. Một nguồn tin thân cận từ Tòa Tổng Giám mục cũng cho biết là Cha Jerzy cũng sẽ bị đổi đi đến một vùng quê trong nay mai. Đức Hồng Y có vẻ rất bất bình về chuyện Cha Jerzy đã dùng nhà thờ làm nơi tồn trữ vũ khí.

    Nhưng rồi việc đó đã không xảy ra. Hai thông điệp mạnh mẽ của Toà Thánh Rôma đã đến kịp lúc: Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II gởi tặng Cha Jerzy một xâu chuỗi của chính Ngài cùng lời nhắn là sẽ ở cạnh Cha với tất cả trái tim của Ngài. Đồng thời Tòa tổng Giám mục Ba Lan cũng nhận được lời khuyến cáo : “Phải bảo vệ Cha Jerzy bằng mọi giá, nếu không, trong tương lai, chính quyền sẽ lại tìm thấy vũ khí trong ngăn kéo của bất kỳ ông Giám mục nào !” Nhận được thông điệp này của Đức Thánh Cha, thái độ của Đức Hồng Y Glemp hoàn toàn thay đổi. Cha Jerzy không còn bị chống đối, ngược lại còn được tôn vinh như là một Linh mục gương mẫu của Ba Lan !

Chờ Đợi Tai Ương

    Mùa hè năm 1984, qua nguồn tin riêng, Giáo hội và công đoàn Đoàn Kết biết rằng mật vụ đang âm mưu thủ tiêu một trong số ba vị Linh mục tranh đấu, trong danh sách dĩ nhiên có cả tên Cha Jerzy. Trước đó, kể từ khi lệnh thiết quân luật được ban hành, một số Linh mục đấu tranh cũng đã bị giết một cách bí mật, được ngụy trang dưới hình thức “tai nạn” xe cộ. Ngay chính Cha Jerzy cũng đã thoát hiểm hai lần trong những tai nạn tương tự. Cha như một con thú bị săn đuổi đến đường cùng. Không khí ngột ngạt và căng thẳng. Xe mật vụ đảo quanh khu vực của Cha ngày lẫn đêm, một chiếc xe nhà binh luôn luôn đậu trước cửa nhà. Cha không còn đi ra ngoài một mình bao giờ nữa. Công nhân đã phải tăng cường canh gác cẩn mật chung quanh nhà Cha.

    Mặc cho bầu không khí khủng bố bao trùm, “Thánh lễ cho Đất mẹ” vẫn được tiếp tục đều đặn và số người tham dự ngày càng đông hơn, có lần đã quy tụ trên 15 ngàn người. Không thể chịu đựng lâu hơn, phát ngôn viên của Nhà nước - Jery Urban - ra tối hậu thư : “Những hành đông phản cách mạng của Cha Jerzy sẽ không được dung thứ”. Urban cũng như bộ máy tuyên truyền của Nhà nước đã luôn luôn lên tiếng cáo buộc rằng Cha đang khích động quần chúng chống lại chế độ. Sự thật thì Cha đã dùng hết sức mình để làm dịu lại lòng công phẫn của Nhân dân Ba Lan đối với chính quyền. Cha khuyên mọi người : “Hãy đối xử với nhau bằng trái tim mở rộng hơn là bằng bàn tay nắm lại.”

    Áp lực ngày càng đè nặng lên Cha Jerzy khiến Cha hầu như mất ngủ. Nhiều đêm Cha giật mình thức giấc, đầm đìa mồ hôi. Nhà nước đánh thêm một đòn tâm lý: Nếu Cha từ bỏ việc tổ chức những “Thánh lễ cho Đất mẹ”, họ sẽ khoan hồng Cha về “tội” tàng trữ vũ khí chống lại Chính quyền. Đó là một ân huệ cuối cùng. Họ chờ đợi câu trả lời dứt khoát của Cha. Thì đây là một câu trả lời quyết liệt : “Chúng ta chỉ sợ một điều là để đánh đổi lấy một sự an bình vô nghĩa, chúng ta đã phải bán rẽ Đức Kitô.” Xanh xao yếu đuối nhưng với một ý chí sắt đá không gì lay chuyển nỗi, Cha khẳng định : “Công Đoàn Đoàn Kết sẽ trường tồn bởi vì nó nói lên những nguyện vọng thiết tha của con người : niềm mơ ước tình thương, công lý và sự thật.”

    Không thể trấn áp được Cha, Nhà nước xoay qua tấn công Giáo hội Công giáo Ba Lan. Họ cáo buộc là Giáo hội đã che chở cho một Linh mục chống Cộng cực đoan, và nếu Giáo hội không có thái độ, mọi liên hệ ngoại giao giữa Nhà nước và Giáo hội coi như chấm dứt. Thế là Giáo hội và Nhà nước đã đi đến một thỏa thuận là Cha Jerzy sẽ được gởi đi Rôma tham dự một khoá tu nghiệp dài hạn. Cha Jerzy từ chối. Cha tuyên bố rằng Cha chỉ rời Ba Lan nếu có lệnh riêng của vị Tổng Giám mục. Dĩ nhiên lệnh này sẽ không bao giờ được ban hành bởi vì một điều chắc chắn là nó sẽ không bao giờ được Đức Giáo Hoàng chuẩn y.

    Trong khi chờ đợi tai ương phủ xuống đời mình, Cha lặng lẽ lên đường trở về thăm lại quê hương. Có lẽ đây là lần thăm viếng cuối cùng. Cha đi suốt qua những cánh đồng thơ ấu, thăm hỏi những người quen, an ủi cha mẹ già. Tất cả như một lời chào từ giã.

    Cuối năm đó, qua tờ Sự Thật, Maxkva bắt đầu lên tiếng tố cáo Cha là đang có những quan hệ chặt chẽ với các tổ chức phản cách mạng, “những tên chưa bao giờ được nếm những bài học đích đáng”. Phụ họa với Maxkva, Bộ Trưởng bộ Tôn Giáo Ba Lan chính thức gởi văn thư cho Giáo hội, yêu cầu phải “loại trừ ngay những tổ chức phản động núp bóng Giáo hội được lãnh đạo bởi Cha Jerzy”. Phát ngôn viên Nhà nước nhấn mạnh thêm: “Không thể chối cãi được rằng Cha Jerzy đang đấu tranh để chiếm chính quyền”. Cơ quan mật vụ trung ương sau đó lập tức lên kế hoạch để loại trừ Cha, nhiều phương án đã được đặt ra : Nếu Cha di chuyển bằng xe lửa, sẽ tìm cách xô Cha xuống tàu; đạo diễn một tai nạn xe cộ nếu Cha đi ra ngoài một mình, hoặc tìm cách bắt cóc Cha tra tấn để tìm ra những manh mối liên hệ với Công Đoàn Đoàn Kết trước khi thủ tiêu. Một bộ phận đặc biệt được chỉ định với công tác tối mật : Loại trừ Cha Jerzy bằng mọi giá.

    Thật ra cũng khó mà bắt cóc được Cha bởi vì Cha luôn luôn được bảo vệ chặt chẽ. Cuối cùng toán công tác đặc biệt nhận được quyết định tối hậu từ trung ương : Thanh toán Cha Jerzy ngay lập tức, nhưng trước đó phải điều tra để lấy tin tức. Lệnh cuối cùng : Bất cứ ai đi chung với Cha đều nhận lãnh cùng chung số phận.

    Nửa đêm một ngày đầu tháng 10.1984, toán công tác đặc biệt phục kích Cha trên đường về nhà sau khi Cha hoàn tất “Thánh lễ cho Đất mẹ”cùng với một thành viên lãnh đạo của phong trào Đoàn Kết. May cho Cha lần này, do phản ứng kịp thời, viên tài xế kiêm cận vệ của Cha, Chrostowski, đã nhanh chóng lái xe vượt thoát khỏi ổ phục kích.

    Sau lần thoát khỏi vụ phục kích hụt này, Cha bỗng nhiên cảm thấy mọi căng thẳng âu lo dường như tan biến. Cha thổ lộ với thân hữu : “Không hiểu sao, tôi không còn cảm thấy sợ hãi nữa.” Cha đã chuẩn bị để đối đầu với tai ương, với cái chết một cách bình thản. Vài đêm sau, chợt thấy một chiếc xe mật vụ đậu quá lâu trước cửa nhà trong đêm đông lạnh giá, Cha bảo người cận vệ trung thành Chrostowski : “Chắc họ lạnh cóng cả, con xuống bảo họ rằng quý vị thi hành nhiệm vụ khá lâu rồi, Cha Jerzy mời quý vị vào nhà uống vài tách cà phê cho ấm.”

    Đám mật vụ cảm thấy bối rối, nổ máy xe và lủi nhanh vào bóng đêm.

Chuông Gọi Hồn Ai…

    Thông thường mỗi lần đi ra ngoài Cha Jerzy đều bận thường phục. Lần này đáp lời mời của họ đạo Bydgozez, không biết nghĩ sao Cha lại khoác lên mình chiếc áo chùng thâm Linh mục. Đó là ngày thứ sáu 19.10.1984.

    Dâng Thánh lễ xong, giáo dân Bydgozez khẩn khoản mời Cha ở lại thâu đêm nhưng Cha nhất quyết chối từ. Cha không muốn làm phiền đến những Linh mục khác tại địa phận của Cha phải thay thể mình để dâng Thánh lễ vào buổi sáng. Họ cũng tình nguyện hộ tống Cha trở lạì Vacxôvi, nhưng Cha lại không thích cảnh tiền hô hậu ủng ồn ào, thế là Cha từ chối. Cùng với Chrostowski, Cha lên đuờng trở lại St. Stanislaw ngay đêm hôm đó, dù rằng bạn bè đã lưu ý Cha về một chiếc xe Fiat lạ màu trắng đang đậu trước cửa nhà thờ Bydgozez.

    Ngồi chờ sẵn “con mồi” trên xe Fiat không ai khác hơn là Đại Úy Piotrowski, trưởng toán đặc nhiệm chuyên trách vụ Cha Jerzy, một tay trùm mật vụ thông minh và giàu kinh nghiệm. Cùng đi với y là hai sĩ quan phụ tá thuộc Sở 4 An ninh Đặc Trách Tôn giáo. Chính họ đã tổ chức cuộc phục kích hụt Cha Jerzy 6 ngày trước đó. Lần này thì họ chắc ăn là không thể nào để sẩy con mồi, thế nên trên đường đi họ đã cãi nhau kịch liệt về việc xẻ thịt chiếc xe của Cha đem bán chia phần.

    Bọn chúng chờ xe của Cha đi vào một khoảng đường vắng liền nhào ra chận lại. Đích thân Đại Úy Piotrowski thộp lấy cổ chiếc áo choàng lôi xềnh xệch Cha đến chiếc Fiat, còn hai tên đàn em thì chĩa súng vào đầu Chrostowski áp giải lên xe. Cha lên tiếng phản đối hành vi thô bạo của chúng và không chịu bước lên xe. Tức thì những trái đấm, những chiếc dùi cui bổ tới tấp vào đầu và mặt Cha. Đòn thù tích lũy từ bao nhiêu năm, nay mới có dịp trút xuống đầu Cha. Bao nhiêu năm Cha đã làm bọn chúng điêu đứng, mất ăn mất ngủ. Đầu và mặt Cha hầu như đã rách nát trước trận đòn đầu tiên này. Cha gục xuống bất tỉnh. Cẩn thận bọn chúng nhét giẻ vào miệng, trói gô Cha lại rồi tống vào thùng xe. Chạy được một đổi đường, chiếc xe Fiat đổi hướng rẽ vào một khu rừng vắng, nơi mà ngày trước Đức Quốc Xã đã xây dựng cả một hệ thống pháo đài phòng thủ kiên cố. Bọn chúng định chọn chỗ vắng vẻ này để thi hành việc tra vấn Cha.

    Lợi dụng tốc độ chiếc xe đang chậm lại, nhanh như chớp Chrostowski liều mạng phóng mình ra khỏi xe tẩu thoát. Là một cựu chiến binh Biệt Động, Chrostowski đã đủ can đảm và bình tĩnh để tìm đường thoát hiểm. Anh chạy thục mạng trong rừng vắng suốt đêm và cuối cùng tìm đến được một hội quán công nhân gần nhất ở trong vùng. Tin Cha Jerzy bị bắt cóc nhờ đó đã được báo động đi khắp nơi.

    Chrostowski vượt thoát đã làm cho bọn bắt cóc điên đầu. Nếu Chrostowski nhận diện được họ, tố cáo rùm beng lên, không chừng họ sẽ bị đưa ra làm nhũng con vật tế thần cho chính quyền. Dĩ nhiên, không ai hiểu CS bằng chính họ ! Trên xe, bọn mật vụ chia nhau nốc từng ngụm vodka tìm kế hoạch đối phó. Tên sĩ quan mật vụ trẻ nhất rụt rè đề nghị : “Hay là mình dẫn cha nội này vào rừng, tẫn cho y một trận, xong bỏ đói ở trong rừng một lần cho tỡn tới già ?” Y nhìn tên Đại Úy trưởng toán dọ hỏi. Mặt Đại Úy Piotrowski vẫn lạnh như tiền, y đã được lệnh của thượng cấp : Cha Jerzy phải chết!

    Chỉ nội ngay chiều hôm sau tin Cha Jerzy bị chính quyền bắt cóc đã truyền ra khắp cả nước Ba Lan. Một luồng sóng phẫn nộ dâng lên mạnh mẽ. Công nhân, Trí thức, Sinh viên, Tu sĩ đã thống nhất lại thành một khối đòi hỏi chính quyền phải trả tự do tức khắc cho Cha Jerzy. Tận Vatican, Đức Giáo Hoàng cũng đã rất lo âu cho tính mạng của Cha. Đức Thánh Cha đã lên án hành động này là khiếp nhược, xấu xa và yêu cầu Nhà nước Ba Lan phải phóng thích Cha Jerzy ngay tức khắc. Chỉ có Đức Hồng Y Glemp - Tổng Giám Mục Địa phận - là bình chân như vại. Ngài đang bận rộn sửa soạn chuyến du lịch ba ngày qua Đông Bá Linh thể theo lời mời của viên Đại sứ Ba Lan ở đây !

    Đến ngày thứ 10, vẫn vắng bặt tin tức Cha Jerzy. Nhân dân Ba Lan không còn kiên nhẫn lâu hơn nữa. Công nhân thép thủ đô rục rịch đình công, sinh viên sửa soạn xuống đường. Chính quyền phải tung toàn bộ lực lượng an ninh ra trấn giữ các đô thị, thành phố lớn trong nước. Tình trạng khẩn cấp được ban hành. Mặc kệ, chiều chủ nhật hôm đó, trên 50 ngàn người như dòng thác lũ cuồn cuộn đổ về thánh đường St. Stanislaw dự “Thánh lễ cho Đất mẹ”. Tiếng nói của Cha Jerzy – bài giảng cuối cùng tại Bydgozez - một lần nữa lại vang lên từ cuốn băng ghi âm. Ba Lan như đang ở trên một lò thuốc súng, sẽ nổ tung bất cứ lúc nào.

    Hoảng hốt trước sự phẫn nộ của quần chúng, chính quyền đành phải đưa vụ Cha Jerzy ra ánh sáng. Khi thi hài của Cha được vớt lên từ một hồ chứa nước, ai cũng có thể thấy được đó là hậu quả của một cuộc tra tấn tàn bạo và khủng khiếp nhất. Hai chân Cha đã được cột chặt vào những bao đá to tướng, và để chắc ăn hơn, bọn mật vụ còn dùng những sợi thừng bằng ny-lông quấn quanh người Cha từ chân lên đến cổ. Không ai còn nhận diện được Cha, cho dù là cha mẹ hoặc những người thân thiết nhất. Đó là một thây người bầm dập máu me, khuôn mặt méo mó, biến dạng, đôi tay bị gãy lìa, rách nát. Hình như do bản năng tự vệ, Cha đã dùng đôi tay yếu đuối của mình để che đỡ trận đòn khốc liệt đánh vào đầu, vào mặt. Trán và mắt vẫn còn nguyên dấu vết tím bầm. Xương sọ, mũi và hàm đều bị đánh vỡ và khi người ta mở được miệng của Cha ra, không một chiếc răng nào còn nguyên vẹn. Khủng khiếp nhất là lưỡi cha đã bị cắt cụt từ lúc nào ! Cuộc giải phẫu tử thi sau đó còn cho thấy là không một bộ phận nào trong người của Cha được toàn vẹn : ruột, gan, tim, phổi, thận,… tất cả đều bị thương tổn. Nhờ một vết chàm trên ngực từ thuở mới sinh, người em ruột của Cha mới nhận ra được cái đống xương thịt bầy nhầy khủng khiếp đó là Cha Jerzy !

Vẫn Còn Sống Mãi, Cha JERZY !

    Để che dấu tội ác, các cơ quan truyền thông của Nhà nước lẫn phát ngôn viên chính phủ, Jerzy Urban, đã già mồm tuyên bố rằng đây là một tội ác được tính toán kỹ lưỡng do Công Đoàn Đoàn Kết chủ mưu nhằm khích động quần chúng bạo động lật đổ chính quyền.

    Nhưng khi vai trò của cơ quan an ninh được lột trần ra ánh sáng, không còn đường chối cãi, một phát ngôn viên khác của Nhà nước liền thay đổi luận điệu: Đó là hành động riêng rẽ của một bộ phận mật vụ vô kỷ luật, hành động đó tự nó hoàn toàn chống lại chủ trương của những người cộng sản ! Một phiên tòa tiền chế được dựng lên để xoa dịu lòng căm phẫn của quần chúng, những con vật tế thần được đưa lên dàn hỏa…

    (Nhà Nước CS Ba Lan đã áp lực để chỉ được an táng Cha tại quê nhà hẻo lánh và rất tiếc là Đức Hồng y Joseph Glemp cũng nghe theo như thế. Nhưng bà Mẹ anh hùng của Cha liền can thiệp. Trong bộ tang phục trang trọng, Bà dẫn đầu một đoàn Tín hữu vào yết kiến Đức Hồng Y và đưa ra một lý lẽ đầy thuyết phục : “Kính thưa Đức Hồng Y, chúng con nghĩ một Mục tử phải được chôn táng giữa đoàn chiên yêu quý của mình” ! Đức Hồng Y Giáo chủ đành nhượng bộ - BBT).

    Thế là có thể nói đám tang của Cha Jerzy là một ngày hội lớn của Tự do. Trên 10,000 công nhân thép của thủ đô trong đội ngũ chĩnh tề diễn hành ngang qua tổng hành dinh của cơ quan mật vụ Ba Lan, hô lớn: “Không thể có Tự do nếu không có Công Đoàn Đoàn Kết”. Trên nửa triệu người thủ đô đổ dồn về St. Stanislaw tham dự đám tang. Khắp Đất nước Ba Lan là một rừng biểu ngữ. Công nhân, Nghiệp Đoàn Đoàn Kết, học sinh sinh viên, công chức đều thống nhất ý chí và nguyện vọng: Tự do và Dân Chủ cho Ba Lan. Những câu khẩu hiệu trên các tấm biểu ngữ đã nói lên lòng thương mến và ngưỡng vọng vô bờ của Dân chúng Ba Lan đối với Cha Jerzy: “Một tiếng sét đã đánh vào trái tim Ba Lan !”, “Tinh thần của Cha Jerzy đời đời bất diệt !”

    Đúng như thế, cái chết của Cha là một nhân tố tạo dựng nên sức mạnh của quần chúng. Như Cha đã từng nói với thân hữu trước ngày bị thảm sát : “Nếu tôi sống chưa chắc tôi đã đạt được nguyện vọng mà tôi hằng mơ ước.” Ngôi mộ của Cha ở St. Stanislaw bỗng chốc trở thành một thánh địa cho cả Ba Lan : Thánh địa của Tự do. Mỗi ngày hàng ngàn dân hành hương khắp nơi trong nước đổ về. Những núi hoa phải được dời đi hàng ngày để có chỗ cho những cành hoa mới.

    Cái chết của Cha như một ngọn lửa thiêng làm bùng cháy lại cuộc chiến đấu kiên trì của Công Đoàn Đoàn Kết mà từ lâu đã rút vào bóng tôi hoạt động bí mật. Những phong trào đấu tranh cho Nhân quyền mọc lên khắp nơi, trong đó “Ủy Ban Liên Kết Công Dân Chống Bạo Động” đã tạo được một thực lực đáng kể ở trong nước.

    Ngày đám tang của Cha, Chủ tịch Công Đoàn Đoàn Kết thủ đô Ba Lan, một cựu đảng viên đảng cộng sản, đã đứng bất động trước quan tài Cha, với giọng trầm buồn nói với đám đông như là đang tâm sự với người nằm trong quan tài : “Jerzy, Cha có nghe những hồi chuông của Tự do đã đổ ? Hãy ở bên cạnh chúng tôi, nâng đỡ dìu dắt chúng tôi. Hỡi người thuyền trưởng của chiếc tàu Tự do. Buồm đã căng gió và chúng tôi mỗi ngày càng một đông hơn trên chiếc thuyền mà Cha đã lèo lái. Vĩnh biệt Cha Jerzy, người bạn tinh thần muôn đời !”

    Trong chiếc quan tài kia, bàn tay ôm chặt xâu chuổi – quà tặng của Đức Thánh Cha - có lẽ Cha Jerzy, người bạn của những trái tim yêu chuộng tự do trên trái đất này đã mĩm một nụ cười trọn vẹn.

    Con đường mà Cha chọn lựa cũng chính là con đường ngày xưa Đức Chúa Giê Su đã vác cây thánh giá lên đỉnh núi Sọ, cho hạnh phúc của con người. Năm 2000, Đức Giáo hoàng Gioan-Phaolô II đã phong Á Thánh (Chân Phước) Tử đạo cho Cha Jerzy Popieluszko @

Đỗ Phương Thảo