BÁO NGÀY NAY – July 15, 2006
Phân tích thời sự
THẾ GIỚI SỬNG SỐT VÀ LÚNG TÚNG TRƯỚC VIỆC BẮC HÀN BẮN THỬ HỎA TIỄN - PHẢI GIẢI QUYẾT LÀM SAO ĐƯỢC THÁI ĐỘ BẤT CẦN CỦA BẮC HÀN?

* HK SẼ PHẢI CẬN TIẾP THẬT SỰ VỚI BẮC HÀN ĐỂ TRÁNH BỊ ĐẨY ĐẾN MIỆNG HỐ CHIẾN TRANH


* HOÀNG ĐỨC NHĂ
(Đặc biệt của Ngày Nay)

Ngày lễ Độc Lập Hoa Kỳ 4 tháng 7 vừa qua, chỉ vài phút sau khi phi thuyền Discovery rời dàn phóng tại Florida lên không gian, Bắc Hàn phóng một số hỏa tiễn có tầm ngắn, tầm trung b́nh và tầm xa, hướng về biển Đông Á giữa bán đảo Triều tiên và Nhật Bản. Thế giới, đặc biệt là năm thành viên trong diễn đàn sáu bên để giải quyết vấn đề chương tŕnh nguyên tử cùa Bắc Hàn, đă biết rằng Bắc Hàn có một số hỏa tiễn với những tầm nêu trên. Tuy nhiên, họ sửng sốt v́ Bắc Hàn đă quyết định bắn những hỏa tiễn đó trong khi họ đang dàn xếp một cuộc gặp mặt bán chánh thức giữa sáu thành viên với mục đích bắt đầu trở lại cuộc đàm phán này đă bế tắc từ tháng 11 năm ngoái.

Hành động khiêu khích này của Bắc Hàn, ngay trong ngày Hoa Kỳ kỷ niệm độc lập của ḿnh, đă khiến các chuyên viên chiến lược thế giới, đặc biệt la tại Hoa Kỳ và Nhật Bản, quan tâm về chủ mưu của ông Kim Jong il, lănh tụ Bắc Hàn. Ông Kim Jong Il một lần nữa đă làm cả thế giới chú ư v́ hành động bắn hỏa tiễn nêu trên và nhận thức rằng đó không phải là hành đồng của một người lănh đạo điên khùng. Trái lại, đó là một hành động có tác dụng phô bày cho thế giới thấy khả năng về hỏa tiễn và ư đồ của Bắc Hàn dùng các hỏa tiễn đó làm vũ khí chiến lược để đạt mục tiêu chánh trị của họ.

Bảy hỏa tiễn

Trong số bảy hỏa tiễn Bắc Hàn bắn ngày 4 tháng 7 vừa qua có sáu hỏa tiễn với tầm gần (như hỏa tiễn Scud mà Bắc Hàn đă bán cho Iraq và đă được dùng trong cuộc chiến Iraq lần thứ nhất, Desert Storm) và hỏa tiễn với tầm trung b́nh (cở 1.300 cây số) như hỏa tiễn Nodong mà Bắc Hàn cũng đă bán cho một số quốc gia tại Trung Đông. Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nam Hàn cũng đă biết từ lâu Bắc Hàn sản xuất và bán những hỏa tiễn này. Tuy nhiên, hỏa tiễn thứ bảy là loại hỏa tiễn có tầm xa, thường được gọi là hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa (intercontinental ballistic missile, ICBM). Các quan sát viên quân sự Hoa Kỳ không nghĩ rằng Bắc Hàn đă hoàn tất kỹ thuật của loại hỏa tiễn này v́ chỉ 40 giây sau khi phóng lên hỏa tiễn này - mà Bắc Hàn gọi là Taepodong 2 – hỏng và rơi xuống biển Đông Á, cách Nhật Bản 200 hải lư về phía Tây. Tuy đây là một điều đáng mừng cho Nhật Bản và thế giới nhưng trong tương lai gần đây Bắc Hàn sẽ t́m hiểu được lư do thất bại kỳ này, và chắc chắn sẽ sửa đổi được và như thế sẽ chế được các hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa. Những hỏa tiễn này, với đầu đạn nguyên tử, hoặc vi trùng, hoặc hóa học, sẽ là mối lo sợ cho Nam Hàn, Nhật Bản và Hoa Kỳ, và đồng thời sẽ là vũ khí tàn sát tập thể rất hấp dẫn cho một số quốc gia tại Trung Đông như Iran và Syria và các tổ chức khủng bố quốc tế. Khả năng hỏa tiễn của Bắc Hàn cũng sẽ là đề tài tranh luận trong giới chiến lược gia Mỹ về chương tŕnh Hoa Kỳ tạo lập hệ thống chống hỏa tiễn (missile defense system) tại Alaska. Hiện nay hệ thống này chưa hoạt động được, và một số Nghỉ sĩ HK t́m cách cắt bớt ngân quỹ của chương tŕnh này – khoảng 10 tỷ Mỹ kim mỗi năm.

Bên miệng hố chiến tranh

Một lần nữa ông Kim Jong-il đă cho thế giới thấy rằng ông ta có khả năng phá vỡ sự bế tắc chánh trị. Hành động bắn bảy hỏa tiễn nhân ngày lễ Độc Lập của Hoa Kỳ không những đă buộc Hoa Kỳ cấp tốc trở về vấn đề phiên họp sáu bên mà c̣n gây lúng túng cho năm thành viên của diễn đàn này. Nhật Bản là quốc gia phản ứng mạnh nhất một ngày sau khi Bắc Hàn bắn bảy hỏa tiễn đó. Chánh phủ Nhật, với sự hổ trợ của Hoa Kỳ, đă đệ nạp cho Hội đồng Bảo an LHQ một dự thảo quyết nghị lên án hành động của Bắc Hàn và áp dụng biện pháp trừng phạt thích đáng, theo điều 7 của hiến chương LHQ - điều khoản cho phép lấy những biện pháp quân sự. Nhật Bản cũng đă đơn phương áp dụng một số biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Bắc Hàn.

Trong số 15 thành viên của Hội đồng Bảo an Trung Quốc và Nga chống dự thảo quyết nghị này. Hai quốc gia này, với tư cách thành viên thường trực của Hội động Bảo an – cùng với Hoa Kỳ, Pháp và Anh – sẽ phủ quyết mọi biện pháp quân sự đối với Bắc Hàn. Nga cho rằng việc áp dụng biện pháp trừng phạt kinh tế và quân sự sẽ khiến Bắc Hàn bất chấp, sẽ bắn thêm hỏa tiễn và sẽ tẩy chay phiên họp sáu bên. Trung Quốc ở trong thế rất khó xử đối với đồng minh Bắc Hàn và áp lực của các quốc gia khác, đặc biệt là Hoa Kỳ. Chính Thủ tướng TQ Ôn Gia Bảo đă khuyến cáo ông Kim Jong-il không nên bắn hỏa tiễn đạo đạn xuyên lục địa Taepodong 2 nhưng ông Kim Jong-il đă bất chấp lời khuyến cáo của đồng minh hổ trợ ḿnh nhiều nhất. Chánh quyền TQ nghĩ rằng nếu chế độ Kim Jong-il tại Bắc Hàn sụp đổ hàng triệu dân Bắc Hàn sẽ tràn qua TQ t́m cách mưu sinh. Hơn nữa, TQ củng không muốn có một Triều tiên thống nhất thân Mỹ. Đây là những lư do khiến chánh quyền TQ rất thận trọng trong việc t́m giải pháp cho việc chánh phủ Bắc Hàn đang đưa các bên đến miệng hố chiến tranh. Mặc dù TQ có nhiều ảnh hưởng trên lănh vực kinh tế và mậu dịch với Bắc Hàn (Bắc Hàn mua cở 1.6 tỷ Mỹ kim hàng hóa từ TQ trong năm qua) nhưng họ không muốn dùng liên hệ này để áp lực Bắc Hàn. Mỉa mai lớn trong vụ này là TQ và Bắc Hàn sẽ ăn mừng 45 năm hữu nghị trong trung tuần tháng Bảy này!

Nam Hàn cũng không ủng hộ lấy những biện pháp trừng phạt kinh tế và quân sự đối với Bắc Hàn. Chánh quyền Nam Hàn vẫn muốn theo đuổi chánh sách thống nhất hai quốc gia, “chánh sách ánh nắng” (Sunshine policy) mà cựu TT Đại Hàn Kim Dae-jung đă chủ xứơng và yêu cầu HK ủng hộ. Đối với hành động khiêu khích của Bắc Hàn vừa rồi chánh phủ Đại Hàn chỉ biết lớn tiếng cảnh cáo và đ́nh trệ việc tiếp tế thực phẩm và dược phẩm trong chương tŕnh giúp đở nhân đạo. Chánh quyền Đại Hàn, cũng như các quốc gia khác, rất mong chánh phủ HK tích cực áp lực chánh phủ TQ đệ buộc Bắc Hàn trở lại bàn họp. Nhưng liệu TQ sẽ thỏa măn yêu cầu của HK không? Và HK có những lợi thế nào để trao đổi với TQ trong việc này?

Bắc Hàn thách thức Mỹ

Việc Bắc Hàn bắn bảy hỏa tiễn nhân ngày lễ Độc Lập của Hoa Kỳ không phải là hành động bốc đồng của một lănh tụ điên khùng. Trái lại, đó là một sự tính toán khá ngoạn mục để một lần nữa buộc Hoa Kỳ xuống nước và nhượng bộ như Bắc Hàn đă từng làm trước đây.

Năm 1994, khi các cuộc thương thuyết giữa họ và HK về chương tŕnh nguyên tử bị bế tắc, Bắc Hàn hăm dọa sẽ xúc tiến chương tŕnh biến chế thêm chất plutonium để tiến đến việc sản xuất vũ khí nguyên tử. TT Clinton phải nhượng bộ và hai bên thỏa thuận và kư một thỏa ước gọi là Khuôn khổ Ḥa thuận Geneva (Geneva Agreed Framework) theo đó Bắc Hàn chấp thuận phá hủy từng giai đoạn chương tŕnh nguyên tử của họ để nhận giúp đở của nhiều quốc gia về vấn đề năng lượng và b́nh thường hóa bang giao với Hoa Kỳ.

Năm 1998, khi Hoa Kỳ tŕ hoăn thi hành thỏa ước Geneva nêu trên v́ quan tâm đối với chương tŕnh sản xuất hỏa tiễn của Bắc Hàn, quốc gia này bắn một hỏa tiễn (Taepondo 1) qua không phận của Nhật Bản và rơi xuống Thái B́nh Dương. Lúc ấy cà thế giới sửng sốt và Hoa Kỳ một lần nữa trở lại bàn thương thuyết với Bắc Hàn, qua nhiều cuộc hội đàm song phương để xúc tiến việc thi hành thỏa ước Geneva và thêm nhiều điều khỏan mới, kể cả việc Bắc Hàn chấm dứt chương tŕnh phát triển khả năng sản xuất hỏa tiễn của họ.

Năm 2001, khi TT Bush nhậm chức, nhóm diều hâu tân bảo thủ của chánh quyền Cộng ḥa không muốn tiếp tục chánh sách đối với Bắc Hàn mà chánh quyền Clinton đă thực hiện. Họ bắt đầu áp dụng một chánh sách nôm na gọi là “thờ ơ” đối với Bắc Hàn, có nghĩa là không quá sốt sắn và ngồi đó đợi lănh tụ Bắc Hàn qua đời và chánh quyền họ sụp đổ. Đường lối này cũng không khác ǵ chánh sách HK đang áp dụng với chế độ Castro tại Cuba.

Vào cuối năm 2002 khi các cuộc thương thuyết với Bắc Hàn về việc thi hành thỏa ước Geneva hoàn toàn đổ vỡ v́ Bắc Hàn vẫn tiếp tục chương tŕnh biến chế chất Uranium, Bắc Hàn trục xuất những quan sát viên quốc tế kiểm tra chương tŕnh nguyên tử của họ. Chính khủng hoảng này đưa đến việc thành lập diễn đàn 6 bên. Tuy nhiên, khi các cuộc thương thuyết trong diễn đàn 6 bên bế tắc vào đầu năm 2005, Bắc Hàn một lần nữa tuyên bố rằng họ có vũ khí nguyên tử và rút lại cam kết chấm dứt chương tŕnh nguyên tử của họ.

Một lần nữa, HK nhượng bộ và Ngoại trưởng HK Condolezza Rice xúc tiến một loạt thương thuyết với Bắc Hàn về những vấn đề trọng đại như việc phi nguyên tử bán đảo Triều tiên, b́nh thường hóa bang giao, hợp tác và xây dựng ḥa b́nh. Nhưng một lần nữa Bắc Hàn và HK tranh luận về tiến tŕnh thi hành những thỏa thuận mới, ai làm trước, ai làm sau. Thái độ của HK càng cứng rắn hơn v́ nhóm bảo thủ trong chánh phủ HK - dưới sự lănh đạo của Phó TT Dick Cheney - áp lực TT Bush lấy một số biện pháp trừng phạt tài chánh, kể cả việc cấm các ngân hàng quốc tế thương lượng với Bắc Hàn và một ngân hàng tại Macao không được để chánh ophủ Bắc Hàn sử dụng ngân quỹ của họ taị ngân hàng naỳ. Bắc Hàn trả đũa bằng cách bắn mấy hỏa tiễn ngày 4 tháng 7 vừa qua.

Lối thoát nào cho HK và thế giới?

Như đă nêu trên, năm thành viên của diễn đàn sáu bên chưa thống nhất được đường lối để đối phó với khủng hoảng này. HK phải nhận thức rằng chế độ Kim Jong-il không ngần ngại đưa thế giới đến miệng hố chiến tranh, không những v́ sự lănh đạo thất thường của ông ta mà cũng v́ áp lức của nhóm diều hâu (quân đội) tại Bắc Hàn, một quốc gia nghèo nhất nhưng có một quân lực lớn thứ năm trên thế giới với một triệu hai trăm ngàn binh sĩ hiện dịch và gần tám triệu trừ bị. HK có thể tấn công ngăn chặn trước (pre emptive strike) nhưng Bắc Hàn sẽ tiếp tục bắn hỏa tiễn và sẽ gây tàn sát tại Nam Hàn, Nhật Bản và ngay cả HK. Hoặc HK tiếp tục áp dụng chánh sách “thờ ơ” đối với Bắc Hàn và ngồi đợi chánh quyền Bắc Hàn có những hành động thật ngu xuẩn và như thế cho HK lư do để áp dụng những biện pháp đa phương. Nhưng, đường lối này cũng sẽ không khuyến khích Bắc Hàn từ bỏ ư đồ nguyên tử của họ, và chính hai thành viên ṇng cốt của diễn đàn sáu bên và đồng thời là thành viên thường trực của Hội đồng bảo an LHQ – Trung Quốc và Nga – sẽ không chấp thuận những biện pháp đa phương để trừng phạt Bắc Hàn như họ đă chứng minh trong những ngày qua về dự thảo quyết nghị do Nhật Bản đệ nạp, và ngay cả trong vấn đề Iran.

Đường lối thỏa đáng nhất là HK cận tiếp thật sự với Bắc Hàn, song song với tiến tŕnh đàm phán của diễn đàn sáu bên. Có thế HK mới cho Bắc Hàn và các quốc gia khác thấy nhiệt tâm của ḿnh t́m một giải pháp tốt đẹp cho mọi bên, giúp Bắc Hàn hội nhập cộng đồng quốc tế và tận hưởng các chương tŕnh giúp đở để phát triển và nâng cao mức sông tại quốc gia họ. Ông Christopher Hill, Phụ tá Ngoại trưởng HK và là ngưởi lănh đạo phía HK trong diển đàn sáu bên, đă tuyên bố rằng HK sẵn sàng họp song phương bên lề cuộc họp sáu bên. HK cần tiến thêm một bước nữa bằng cách họp song phương thật sự ngoài những cuộc đàm phán sáu bên.

Nếu không, Bắc Hàn sẽ vẫn khiêu khích HK và thế giới, tiếp tục chương tŕnh nguyên tử và cải tiến kỹ thuật hỏa tiễn của họ, và tùy hoàn cảnh chánh trị thế giới, sẽ đưa Hoa Kỳ và các quốc gia khác đến miệng hố chiến tranh. Hoa Kỳ cần tránh thế kẹt này, vừa bị Bắc Hàn đe dọa vừa bị Iran thách thức, và phải t́m đường lối thỏa đáng đề các các quốc gia Đông Á và kinh tế toàn cầu khỏi trải qua t́nh trạng bất an cực độ này.

Chicago ngày 10.7.2006