Những ý kiến ghi nhận tại Houston về chuyến đi Việt Nam của Hòa Thượng Nhất Hạnh

 

 Viet Tide 290

Sự kiện Hòa Thượng Thích Nhất Hạnh và Tăng Đoàn Làng Mai, được sự chấp thuận của nhà cầm quyền cộng sản, sẽ về Việt Nam sau Tết Đinh Hợi để lập ba “Đại Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan” tại ba miền Bắc, Trung,  Nam đã làm dấy lên những luồng dư luận tại Hải Ngoại. Đặc biệt sau số báo 289 (ra ngày 26 tháng 1 năm 2007) Việt Tide có một loạt bài ghi nhận những ý kiến bàn luận về chuyến đi này đã được độc giả rất quan tâm. Kỳ này, với hai câu hỏi do tòa soạn đặt ra: Quan điểm của quý vị về chuyến đi của Hòa Thượng Thích Nhất Hạnh ra sao? Và Suy nghĩ của quý vị về ý định hòa hợp hòa giải dân tộc của chính quyền Việt Nam hiện nay? Những ý kiến dưới đây được phóng viên Khôi Nguyên ghi nhận từ những người dân bình thường tại Houston, Texas.

 

 

Kỹ sư Nguyễn Ngọc Bảo

“Nhiều người không hoàn toàn đặt tin tưởng ở thiền sư Nhất Hạnh”

 

Trên nguyên tắc, việc lập Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan cho các nạn nhân chiến cuộc của cả hai miền là một sự kiện cần thực hiện và đáng ca ngợi. Cũng trên nguyên tắc, sự chấp thuận của nhà cầm quyền là dấu hiệu khích lệ cho tiến trình hòa hợp hòa giải dân tộc mà đảng cộng sản Việt Nam đã kêu gọi trong vài năm qua.

Tuy nhiên, nếu đối chiếu các diễn biến xẩy ra trong những năm gần đây, vấn đề không hề đơn giản như sự suy nghĩ của một số người.

Thật ra, trai đàn giải oan không phải là sáng kiến của thiền sư Nhất Hạnh. Vào năm 2000, để đánh dấu thời điểm 25 năm kết thúc cuộc chiến, hòa thượng Thích Huyền Quang, viện trưởng Viện Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN), đã đề nghị nhà nước cho giáo hội lập đàn giải oan, cầu siêu độ cho tất cả các chiến sĩ trận vong cũng như các nạn nhân cuộc chiến thuộc cả hai miền. Tuy nhiên, đề nghị của hoà thượng đã bị bác bỏ. Chính vì lý do này, người ta có thể nghi ngờ sự chân thành của nhà cầm quyền trong việc chấp thuận cho thiền sư Nhất Hạnh và tăng đoàn Làng Mai lập trai đàn. Tại sao từ chối bên này mà chấp thuận cho bên nọ?

Về phía thiền sư Nhất Hạnh, nhiều người cũng không hoàn toàn đặt tin tưởng ở thiền sư vì các nguyên nhân nêu sau:

Thứ nhất, khi cuộc chiến Việt Nam trở nên khốc liệt, thiền sư Nhất Hạnh đã trở thành biểu tượng của phong trào phản chiến một chiều. Rời Việt Nam kể từ năm 1966, ông tách khỏi giáo hội Phật Giáo Việt Nam, và đi nhiều nơi để tố cáo “cái gọi là” tội ác chiến tranh do quân đội Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng Hòa gây ra tại Việt Nam mà không hề đề cập đến những thảm họa phía cộng sản gây nên. Lúc bấy giờ, các kêu gọi hòa bình của thiền sư chỉ là sự rập khuôn những đòi hỏi từ phía Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam. Gần đây, trong những bài thuyết giảng trước cử toạ là người Hoa Kỳ, thiền sư vẫn tiếp tục nhắc nhở đến những thảm trạng do quân đội Hoa Kỳ gây ra trong cuộc chiến. Điều đáng kể là những thảm trạng này đã được thổi phồng một cách quá đáng, như chuyện phi công Hoa Kỳ dội bom phá hủy 300,000 ngôi nhà tại thị xã Bến Tre ông đã đề cập trong bài thuyết giảng tại giáo đường Riverside ở New York trước hàng ngàn cử tọa Hoa Kỳ vào tháng 9 năm 2001 (trên thực tế, lúc bấy giờ Bến Tre chỉ có khoảng 75,000 dân).

Thứ hai, sự kiện thiền sư Nhất Hạnh dẫn phái đoàn tăng ni hải ngoại về thăm Việt Nam và thuyết giảng tại nhiều nơi trong năm 2005 đã làm nhiều người Việt hải ngoại cảm thấy có đôi điều lấn cấn. Lý do là trong khoảng thời gian ba tháng lưu lại Việt Nam, thiền sư đã thăm viếng nhiều nơi kể cả Học Viện Chính Trị Hồ Chí Minh tại Hà Nội, và tiếp xúc với nhiều vị lãnh đạo chế độ, nhưng không hề đề cập đến sự kiện các hòa thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ của GHPGVNTN đang bị nhà cầm quyền khủng bố tinh thần và cô lập suốt nhiều năm trời vì đòi hỏi tự do tôn giáo cho Việt Nam. Vì vậy, nhiều người nhận định rằng chuyến về thăm Việt Nam của thiền sư lúc bấy giờ đã giúp ích nhiều cho chế độ, vì khiến thế giới có cảm tưởng rằng nhà cầm quyền Việt Nam không hề đàn áp tôn giáo như sự chỉ trích của dư luận.

Thứ ba, lập trai đàn giải oan là một việc thiêng liêng, lẽ ra cần sự cộng tác của tất cả các nhà lãnh đạo Phật giáo trong cũng như ngoài nước. Tuy nhiên, thiền sư Nhất Hạnh không hề mời GHPGVNTN hợp tác. Phải chăng đây là điều kiện tiên quyết của nhà cầm quyền đối với việc lập trai đàn? Hay vì thiền sư muốn dành độc quyền? Hay vì cả hai lý do?

Theo thiển ý, việc lập trai đàn nằm trong kế hoạch của nhà cầm quyền Việt Nam từ vài năm qua. Tháng 8 năm ngoái, trong một bài viết với nhan đề “Lấy từ bi diệt hận thù” đăng trên báo Tuổi Trẻ, ông Võ Văn Kiệt đã kêu gọi đồng bào trong và ngoài nước xoá bỏ hận thù, đồng tâm đoàn kết để phụng sự tổ quốc. Trong bài, ông nhắc đến Văn Tế Chiến Sĩ Trận Vong của Nguyễn Văn Thành và Văn Chiêu Hồn của Nguyễn Du dưới thời vua Gia Long để đưa ra đề nghị cầu siêu độ cho tất cả mọi người đã gánh chịu hậu quả khắc nghiệt của cuộc chiến, dù còn sống hay đã chết. Ông Kiệt viết: “… Sau mỗi ly loạn, nhân dân lại nguyện cầu siêu độ cho những sinh linh tử vong dù ở bất cứ chiến tuyến nào … Tôi kêu gọi các nhà chùa, nhà thờ, thánh đường, thánh thất của tất cả các tôn giáo cùng đồng bào trong nước và đang ở nước ngoài hãy cùng hướng về Tổ quốc và những người đã khuất, thành tâm cầu nguyện cho mọi sinh linh đã ngã xuống trên quê hương VN và trên cả những chặng đường tha hương, lưu lạc được siêu thoát; đồng thời cầu nguyện cho tất cả đồng bào đang sống, không phân biệt gốc tích, thành phần, quan hệ xã hội...”. Rõ ràng là đối tượng của trai đàn giải oan do tăng đoàn Làng Mai công bố vào cuối tháng 11 vừa qua cũng là đối tượng ông Võ Văn Kiệt đề cập đến từ hơn ba tháng trước.

Nói một cách vắn tắt, về phương diện chính trị, việc lập trai đàn giải oan sẽ khiến dư luận quốc tế tin rằng nhà cầm quyền Việt Nam đã khởi động một bước quan trọng để hòa hợp hòa giải và xóa bỏ hận thù với những người vốn không cùng chiến tuyến. Sự kiện này cũng sẽ làm tăng thanh thế cho thiền sư Nhất Hạnh cùng phe nhóm của ông đối với người dân quốc nội. Dĩ nhiên là cả nhà cầm quyền lẫn thiền sư, đôi bên cùng đắc lợi. Có vẻ như trước mắt, thành phần hứng chịu nhiều thiệt thòi nhất chính là GHPGVNTN. Trước sự bắt tay của nhà cầm quyền và thiền sư Nhất Hạnh trong việc tổ chức trai đàn, hẳn là các vị lãnh đạo GHPGVNTN ở trong tình trạng “trông vào đau ruột, nói ra ngại lời” như một câu trong Truyện Kiều, nói ra thì chẳng hay mà im lặng thì cũng dở?

Trong những năm qua, thực tế cho thấy nhà cầm quyền chỉ nhắm vào khối cộng đồng người Việt tại hải ngoại khi kêu gọi hòa hợp hòa giải và xóa bỏ hận thù. Lý do là với tiềm năng kinh tế của người Việt hải ngoại cũng như ảnh hưởng chính trị của họ tại những quốc gia định cư, sự hòa hợp hòa giải và xóa bỏ hận thù sẽ mang lại những mối lợi to lớn cho nhà cầm quyền, đặc biệt là khi Việt Nam đã gia nhập vào cộng đồng thế giới như hiện nay. Vì vậy, nhiều người nhận định rằng nếu thực tâm muốn xóa bỏ hận thù, trước hết, nhà cầm quyền cần phải xóa bỏ hận thù với những người trong nước đã từng là nạn nhân của chế độ. Muốn thực hiện điều này, nhà cầm quyền cần chính thức xin lỗi họ cũng như thân nhân của họ. Trong suốt năm, sáu thập niên qua, số nạn nhân của chế độ nhiều lắm chứ! Nào là những người bị giết oan trong cuộc cải cách ruộng đất, nào là những văn nghệ sĩ trong nhóm Nhân Văn Giai Phẩm, những người bi thủ tiêu tại Huế trong biến cố Tết Mậu Thân, những quân nhân công chức bị giam cầm trong các trại cải tạo, những người chết trong chốn rừng sâu hay trên biển cả khi phải bỏ nước ra đi, v.v..

Trong phạm vi tôn giáo, nhà cầm quyền cũng cần tỏ thiện chí hòa giải bằng cách trả lại tài sản của giáo hội Phật Giáo, cũng như các giáo hội Công Giáo, Tin Lành, Cao Đài, Hòa Hảo… mà họ đã từng chiếm giữ từ nhiều năm qua. Nhà cầm quyền cũng cần chấp thuận cho các giáo hội  quyền mở nhà thương, trường học, cùng thành lập các tổ chức mang tính tôn giáo và xã hội. Những việc này cần phải thực hiện từng bước, từng bước.

Trở lại với việc tổ chức Trai Đàn Giải Oan, dù bao gồm mục đích chính trị, sự kiện này cũng đánh dấu bước tiến quan trọng của nhà cầm quyền trên con đường dẫn đến hòa hợp hòa giải và xóa bỏ hận thù, ít ra trên bề nổi. Bên cạnh trai đàn với đối tượng chính là Phật tử, nhà cầm quyền cũng thực hiện những giải pháp để tiến đến gần khối 7 triệu người Công giáo trong và ngoài nước mà sự kiện thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sang Vatican triều kiến Đức Giáo Hoàng trong tuần qua là một trường hợp điển hình.

Trước những biến chuyển vừa kể, chúng ta ghi nhận nỗ lực của nhà cầm quyền nhưng không nên tin rằng đây chính là tín hiệu cho một bình minh sắp ló rạng. Những bài học đau thương trong quá khứ không cho phép chúng ta tin tưởng vào cộng sản sau khi chỉ chứng kiến được vài ba nhượng bộ của họ.

Chúng ta vẫn phải đợi, phải chờ những bước đi kế tiếp của họ. Là những người lãnh đạo, họ giữ vị thế chủ động trong tiến trình hòa hợp hòa giải và xoá bỏ hận thù. Tuy nhiên, theo thiển ý, hòa hợp hòa giải và xoá bỏ hận thù chỉ có thể thực hiện một cách gọi là toàn diện nếu, và chỉ nếu, đảng và nhà nước tôn trọng các quyền tự do căn bản của con người.

Hy vọng rằng đến hôm nay, những người lãnh đạo cộng sản đã đủ khôn ngoan để nhận thức được đâu là hướng đi tất yếu để đất nước có thể phát triển, và kiêu hãnh sánh vai cùng cộng đồng nhân loại. Cũng hy vọng là họ giầu quá rồi; đã đến lúc họ cần một chỗ đứng an toàn trong lịch sử. Hy vọng là như thế!./.

 

Hình và Caption: Kỹ sư Nguyễn Ngọc Bảo. Hình do tác giả cung cấp. 

 

BOX

“…Hòa hợp hòa giải và xoá bỏ hận thù chỉ có thể thực hiện một cách gọi là toàn diện nếu, và chỉ nếu, đảng và nhà nước tôn trọng các quyền tự do căn bản của con người”.

 

 

****

 

Ông Phạm Khanh

“Ai thắt nút thì người đó phải mở”

 

Đứng trên phương diện là một Phật tử, tôi hoàn toàn ủng hộ ý tưởng thực hiện 3 “Đại Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan”, giải thoát vong linh những người đã chết trong cuộc chiến của Thiền Sư Nhất Hạnh. Là Phật tử thì ai lại không muốn như vậy vì chủ trương của Đạo Phật là tinh thần vị tha. Đó là vấn đề tôn giáo.

Tuy nhiên, đứng trên phương diện chính trị, chúng tôi chỉ thắc mắc rằng, tại sao tại Việt Nam đã có nhiều người (cụ thể là Hòa Thượng Huyền Quang) đã đưa ra những ý tưởng này nhưng không được nhà nước Việt Nam chấp nhận. Trong khi đó chính quyền lại cho Hòa Thượng Thích Nhất Hạnh về làm thì tôi thấy nó vô lý. Tôi thấy rõ rằng, về chính trị thì chính quyền Việt Nam muốn cho quốc tế thấy Việt Nam đang cởi mở hơn với tôn giáo. Bằng chứng là cho phép một Hòa Thượng từ Pháp về Việt Nam hành đạo. Sự vô lý ở đây có lẽ ai cũng thấy, trong nước thì không cho nhưng từ ngoài nước về thì được phép. Đâu phải chỉ có Hòa Thượng Nhất Hạnh mới làm việc này, tôi nghĩ ngay tại trong nước mà làm được việc này mới hay chứ.

Chết là hết, người chết đều bình đẳng như nhau. Hòa Thượng Nhất Hạnh cầu siêu cho tất cả các nạn nhân chiến tranh không phân biệt “bên này” hay “bên kia” thì  tôi cũng muốn nói rằng cái gì cũng phải đi đôi với nhau. Tôi rất quan tâm đến việc chính quyền Việt Nam sẽ làm gì với nghĩa trang Quân Đội Biên Hòa. Nếu tương lai gần mà chính quyền dẹp bỏ nghĩa trang này thì đó là việc không đúng.

Về hòa hợp hòa giải giữa chính quyền trong nước với những người đã từng là nạn nhân của chế độ đó (ngay cả trong nước lẫn hải ngoại) tôi thấy rằng: Cuộc chiến sau năm 1975 đã hơn 30 năm rồi, giới lãnh đạo của Việt Nam Cộng Hòa lẫn Cộng Sản của thời đó cũng đã dần dần qua đời. Mà cái gì cũng cần phải có thời gian để nó xoa dịu, hàn gắn những vết thương đó chứ không phải kéo dài mãi tình trạng hai bên căm thù nhau. Cho nên khi lớp già mất đi thì lớp trẻ sẽ có cái nhìn cởi mở hơn. Thứ hai nữa là không người Việt Nam nào muốn có chiến tranh. Cuộc chiến Nam-Bắc vừa qua đã chết bao nhiêu người rồi. Nếu mà giới trẻ lớn lên, thông cảm với nhau mà từ từ làm cho đất nước tốt đẹp thì cái chuyện hòa hợp, hòa giải là đương nhiên và tốt nhất. Nhưng vấn đề là việc hòa hợp hòa giải này phải do chính quyền Việt Nam chủ động và họ phải mở rộng vòng tay.

Riêng tôi, tôi không đặt nặng quá về cuộc chiến vì nó không phải do những người dân bình thường mong muốn. Tôi chỉ đặt nặng về những nạn nhân đã bỏ mình trên biển khi đi tìm tự do sau năm 1975, khi mà chính quyền Việt Nam xô đẩy họ phải liều chết ra đi. Chính quyền Việt Nam chính là người đã thắt cái nút đó, và giờ đây không ai khác hơn là chính họ phải cởi cái nút đó chứ không ai có thể thay họ làm cái công việc ấy.

 

Hình và Caption: Ông Phạm Khanh. Hình: Khôi Nguyên/Việt Tide

 

**********

Bà Thu Nga: “Dân chủ, nhân quyền chưa có thì không thể nói đến chuyện hòa hợp, hòa giải”

 

Tôi chỉ là một phụ nữ bình thường, mẹ của một đứa con trai 32 tuổi và con gái 23 tuổi. Chúng tôi đến Mỹ năm 1992, theo diện ODP do chồng tôi bảo lãnh. Chồng tôi, người mà sau biến cố 30 tháng Tư năm 1975, đã trải qua nhiều trại tù từ Bắc vào Nam suốt 8 năm sau đó anh được trả về với gia đình. Như nhiều gia đình khác tại miền Nam Việt Nam trong thời điểm đó, chúng tôi chấp nhận xa nhau lần nữa để anh đi tìm tự do trên đường vượt biển, tìm sự sống trong cái chết.

Gần đây tôi được biết tin Thiền sư Thích Nhất Hạnh cùng Tăng Đoàn Làng Mai sẽ về Việt Nam để tổ chức ba “Đại Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan” cho toàn dân Việt Nam, những người đã bỏ mình trong cuộc chiến không kể “bên này hay bên kia” và những nạn nhân bỏ mình trên đường vượt biển.

Thoạt tiên, tôi có ngớ người ra vài phút. Ủa, nếu như thầy làm lễ giải oan thì chắc chỉ dành cho những người không muốn chết mà bị chết, những người chỉ mong được sống yên ổn mà vẫn không được sống. Còn những chiến sĩ đã bỏ mình vì tổ quốc thì cái chết của họ là một cái chết có ý nghĩa. Hay những người vượt biển đi tìm tự do thì họ cũng đã chấp nhận thà chết còn hơn ở lại sống với cộng sản. Và như vậy những vong linh này có cần phải nhờ thầy để giải oan hay không.

Dù sao đi nữa tôi vẫn hoan nghênh công việc của thầy, hành động này không những cầu nguyện cho các vong linh được siêu thoát, mà còn giúp cho người sống cởi bỏ được những oán hận trong tâm hồn. Có điều việc làm của thầy có thể làm cho thế giới biết đến Làng Mai của thầy nhưng không hẳn thực sự cởi bỏ những khúc mắc trong lòng người dân Việt kể cả trong và ngoài nước vì cái sự ưu đãi của chính quyền cộng sản đối với thầy.

Tôi không tin vào vấn đề hòa hợp hòa giải dân tộc, vì hiện nay ngay trong nước có nhiều nhà trí thức yêu nước và những vị lãnh đạo tôn giáo còn bị đàn áp giam cầm. Dân chủ, nhân quyền chưa có  thì không thể nói đến chuyện hòa hợp, hòa giải.

Hình và Caption: Bà Thu Nga. Hình: Khôi Nguyên/Việt Tide

 

*****

 

 

 

Ông Trần Quang Tích

“…Nếu có thực tâm thì hãy hòa hợp, hoà giải với người dân trong nước”

 

Việc lập Trai Đàn để giải oan cho những người đã khuất để sớm được siêu linh tịnh độ là một điều tốt . Và đó cũng là phong tục của người Việt Nam. Riêng chuyến đi về Việt Nam vào dịp Tết  Đinh Hợi này của Thiền Sư Nhất Hạnh và Tăng Đoàn Làng Mai để lập Trai Đoàn Giải oan Bình đẵng cho những oan hồn  người Việt hai miền Nam Bắc không phân biệt chính kiến, Quốc Cộng đã chết dưới mọi hình thức thì cần xem lại mục tiêu mà nhà cầm quyền Cộng sản muốn nhắm tới, nhằm xoa dịu lòng dân đang căm phẫn.

Nguyên nhân đưa đến những cái chết oan khiên là do Tập đoàn Cộng sản Việt Nam gây ra khi vâng lệnh quan thầy Quốc tế cộng sản để xích hóa toàn cầu dưới chế độ Cộng sản. Với mục tiêu trên Cộng sản Việt Nam đã phát động chiến tranh đưa đến hàng triệu những cái chết oan khiên cho người dân hai miền Nam Bắc. Điều trước tiên là nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam phải ăn năn sám hối, trao trả quyền điều khiển đất nước lại cho người dân. Các Tôn giáo trong nước lập đàn cầu siêu cho những người đã khuất. Còn Thiền sư Nhất Hạnh nên đến các trại tỵ nam cầu siêu cho những người tử nan trên con đường tìm tự do và dựng lại những tấm bia tưởng niệm thuyền nhân mà nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam áp lực các nước sở tại phá nát

Nhà cầm quyền Việt nam nếu có thực tâm thì hãy hòa hợp, hoà giải với người dân trong nước, với những nhà đấu tranh dân chủ, những người bất đồng chính kiến. Khi thực hiện được việc đó thì hoà hợp hòa giải với cộng đồng người Việt  hải ngoại chỉ là đương nhiên.