THÔNG  TIN Nr.37, 08.2006

Info-Vietnam-Zentrum-Hannover e.V.

Postfach 6266, D-30062 Hannover

Tel: 0511/12607814, Fax: 0511/9585877

Email: trungtam@web.de

 

 

 

Sinh hoạt của Khối 8406 sau 4 tháng hoạt động

(12.08.2006 - Ðỗ Hiếu, phóng viên đài RFA)

Bản tuyên ngôn tự do dân chủ cho Việt Nam được công bố trong nước hôm 8 tháng 4, 2006 với chữ ký ban đầu của 118 chiến sĩ tranh đấu cho dân chủ. Con số đó nay lên tới vài ngàn. Tuyên ngôn của khối 8406 đang nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của dư luận trong và ngoài nước.

Tin tức phổ biến gần đây cho thấy, Hà Nội đang ngăn cản hoạt động của khối 8406 và đã thẩm vấn một số người ủng hộ lập trường đấu tranh vì dân chủ, do khối này chủ trương.

Để cập nhật những sinh hoạt của Khối 8406 sau 4 tháng hoạt động, đài chúng tôi liên lạc với giáo sư Nguyễn Chính Kết, thành viên tích cực của Khối và được ông dành cho cuộc trao đổi sau đây:

Ðỗ Hiếu: Là một thành viên của Khối 8406, xin ông sơ lược về sự hình thành và hoạt động của Khối trong thời gian qua?

Giáo sư Nguyễn Chính Kết: Khối 8406 là tập họp của những người Việt Nam yêu nước, có lương tâm, và có trách nhiệm đối với Tổ Quốc, cùng nhau đấu tranh để giành lại tự do, dân chủ và nhân quyền cho đất nước.

Hiện nay, Việt Nam bị công luận thế giới phê bình là một nước thiếu tự do, nhà nước không tôn trọng nhân quyền. Khối 8406 không phải là một tổ chức hay đảng phái chính trị, mà đây chỉ lả một tập họp của những người Việt yêu nước.

Ðỗ Hiếu: Thưa ông, bản tuyên ngôn tự do, dân chủ của Khối 8406 sau khi được phổ biến từ hơn 4 tháng qua đã nhận được sự ủng hộ ra sao, từ phía dư luận trong nước cũng như của thế giới bên ngoài?

Giáo sư Nguyễn Chính Kết: Khối 8406 được rất nhiều người ủng hộ, bằng cách ra mặt ghi tên tham gia, nhưng bên cạnh đó cũng có những người khác đến tiếp xúc trực tiếp để bày tỏ âm thầm thiện cảm, vì họ nhận thấy chủ trương của Khối là đi theo đúng con đường mà tòan dân Việt Nam trông đợi.

Theo ước tính số người ủng hộ Khối 8406 hiện giờ đã lên tới vài ngàn người trong nước, ở hải ngoại con số đó có thể cao hơn.

Ngoài ra, Khối còn nhận được đều đặn sự khuyến khích nhiệt tình và sự ủng hộ mạnh mẽ của một số chính khách quốc tế từ Hoa Kỳ, Châu Âu và Úc Châu.

Tuy nhiên, mới đây qua các hành động đối xử mạnh tay của công an đối với những người ủng hộ Khối 8406, thì điều đó cũng khiến những người yếu bóng vía hoang mang và lo sợ.

Ðỗ Hiếu: Theo dõi tin tức mấy hôm nay, và như điều ông vừa thuật lại thì một số người ủng hộ Khối 8406 đã bị công an thẩm vấn, tra hỏi, vậy theo ông , trong những ngày tới những vụ bắt bớ tương tự có còn xảy ra nửa không và Khối có phản ứng như thế nào ?

Giáo sư Nguyễn Chính Kết: Bao lâu mà nhà nước chưa muốn từ bỏ cái cách cai trị độc quyền, độc tài thì họ vẫn luôn tìm đủ mọi cách để tiêu diệt hay hạn chế tối đa những hoạt động xét gây bất lợi cho chủ trương toàn trị của mình.

Việc khủng bố những cảm tình viên của Khối 8406 sẽ còn liên tục xảy ra nay mai, như việc bắt bớ, phá sập nhà dân ở Nông Trường Cờ Đỏ mới đây vậy.

Ðỗ Hiếu: Xin cám ơn giáo sư Nguyễn Chính Kết đã dành cho đài chúng tôi cuộc trao đổi vừa rồi.

…

CSVN đàn áp người dân ký tên ủng hộ Tuyên Ngôn Dân Chủ 8406

 

BẢN TƯỜNG TRÌNH

(VỀ VIỆC BỊ CÔNG AN HÀNH HUNG)

KÍNH GỬI :

QUÝ CƠ QUAN HỮU TRÁCH
CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC

Tôi tên : VŨ HOÀNG HẢI
Sinh ngày : 02/12/1965 tại Sài Gòn
Địa chỉ thường trú : B243B Đoàn Văn Bơ, Phường 18, Quận 4, Sài Gòn

Khoảng 17 giờ ngày 04/08/2006, tôi nhận được giấy mời của công an khu vực vào đúng 8 giờ sáng ngày 05/08/2006 lên trụ sở công an phường 18, quận 4 gặp anh Tiên công an khu vực để làm việc về vấn đề liên quan tới hộ khẩu, lúc đó tôi đang bận trông coi việc sửa chữa nhà nên vội nhét tờ giấy mời vào trong bóp rồi tiếp tục trông coi việc sửa chữa. Sáng hôm sau, khi ngủ dậy, tôi liền đến phường đúng giờ theo giấy hẹn.

Khi bước lên trụ sở công an phường 18, quận 4, tôi xin được gặp anh Tiên công an để làm việc thì họ nói tôi chờ chút xíu, rối sau đó công an dẫn tôi lên lầu để làm việc. Khi bước vào phòng làm việc tôi rất ngỡ ngàng vì ở đây có rất nhiều người mặc đồ thường phục ngồi chờ đợi sẵn với thái độ rất lạnh lùng, tất cả đều chăm chú vào tôi, họ chụp hình rồi mời tôi ngồi đối diện với họ. Trước mặt tôi là bản Danh Sách Tuyên Ngôn Dân Chủ 2006, có tên Vũ Hoàng Hải chú thích bằng dòng bút dạ màu xanh, và một số bài báo của Tổ Chức Bạch Đằng Giang Foudation. Sau khi ngồi xuống họ hỏi tôi có mang theo máy ghi âm gì không ! Tôi nói không, thế là họ bắt tôi đứng dậy và kiểm tra khắp thân thể của tôi, rồi họ lấy máy điện thoại di động của tôi để kiểm tra . Công an nói tôi đã vi phạm nền an ninh quốc gia khi thành lập tổ chức Bạch Đằng Giang Foundation, họ nói tôi là Chủ Tịch tổ chức này với bút danh là Trang Thiên Long cũng như tôi là thành phần có quá khứ chống phá nhà nước Xã Hôi Chủ Nghĩa khi còn ở trại tỵ nạn Thái lan . Sau khi kiểm tra máy điện thoại di đông của tôi, họ đã ghi chi tiết từng số điện thoại, tên tuối, cũng như chi tiết những cuộc gọi và nhận điện thoại gần đây. Họ bắt tôi trả lời cụ thể về từng trường hợp, vì sao tôi có những số điện thoại này ? có khi nào ? ai cho ? cho vào lúc nào ? mục đích xin điện thoại để làm gì ? Nhất là số điện thoại của những người tỵ nạn hồi hương. Sau đó họ bắt tôi đứng lên móc bóp ra để cho họ kiểm tra, họ lấy giấy chứng minh nhân dân của tôi, lấy lại giấy mời của công an và một số danh thiếp tôi mang theo bên mình. Tôi đã phản đối vì điều này đã xâm phạm vào quyền tự do của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, một công an người Bắc, tóc muối tiêu hớt cao liền đi về phía tôi rồi chỉ thẳng vào mặt tôi và chứi bới tục tĩu, tôi kịch liệt phản đối thì bị đáp trả bằng nắm đấm thẳng vào má trái, với cú đấm bất ngờ tôi đã đau đớn gục xuống bàn, người công an này bắt tôi ngối thẳng dậy nhìn thẳng vào mặt anh ta và trả lời những câu hỏi do anh ta đặt ra, mỗi khi tôi trả lời không đúng với mục đích của họ mong muốn thì tôi liền bị những cú đấm vào đấu đau điếng. Suốt một ngày làm việc từ sáng cho đến chập tối ( vào khoảng hơn 18 giờ ) tôi không có ăn uống bất cứ thứ gì, mặc dù họ có mời tôi ăn uống nhưng tôi không dám vì sợ có những điều bất trắc ở bên trong ! Trong khi tôi bị thẩm vấn, thì công an khu vực lại nhà tôi dò hỏi đủ điều, họ nói với gia đình tôi phải hợp tác với họ trong cuộc điều tra này, nếu tôi có bất cứ tài liệu nào, máy móc hay băng hình thì mau nộp cho công an, nếu không thì sẽ bị liên lụy cả gia đình, công an còn đe dọa sau này sẽ trục xuất tôi ra khỏi địa phương.

Ngày đầu làm việc rất căng thẳng, tôi không được nghỉ ngơi bất cứ lúc nào, mỗi lần vì quá mệt mỏi và căng thẳng tôi liền chợp mắt thì họ lại đập bàn quát tháo bảo tôi phải mở mắt ra và nhìn thẳng vào mặt họ để trả lời. Hơn nữa, tôi đang bị tăng xông máu rất cao, mỗi lần bị đánh thì tôi lại bị choáng váng mặt mày muốn ngất xỉu, tôi ra hiệu cho họ dừng tay thì tôi lại nhận được lời chửi rủa : Mày chết đi tụi tao càng mừng. Trong lúc tôi bị thẩm vấn thì người nhà của tôi đứng ở bên ngoài trụ sở nơm nớp lo sợ, vợ tôi phải bồng con đứng ở bên ngoài trụ sở khóc lóc vì sợ tôi bị đánh cộng thêm bịnh tăng xông cao thì tôi sẽ chết bất tử. Sau một ngày làm việc mệt mỏi và căng thẳng, tôi về nhà với tấm thân tàn tạ, chẳng ăn uống được gì vì chỗ đánh đau nhức.

Ngày hôm sau (06/08/2006), tôi lại tiếp tục lên trụ sở công an phường 18, quận 4 để thẩm vấn, ngày thứ hai này tôi không bị đánh nhưng vì làm việc quá sức lại thêm bịnh tăng xông cao cũng như không ăn uống gì hết nên tôi đã bị ngất trên bàn phỏng vấn, nhưng công an chỉ cho tôi nghỉ ngơi chốc lát rồi tiếp tục thẩm vấn cho tới gần 20 giờ mới về nhà.

Ngày 07/08/2006 cũng thế, tôi vẫn bị thẩm vấn từ sáng cho đến chiều tối, công an cứ thay phiên nhau bức cung, và ép buộc tôi làm bản tường trình về những mối quan hệ của tôi từ trại tỵ nạn cho tới bây giờ

Đến ngày 08/08/2006, tôi vẫn bị thẩm vấn từ sáng cho đến tối không ăn uống gì và cũng không được nghỉ ngơi, công an có lúc chửi bới tôi thậm tệ không ra giống gì, nhưng cũng có lúc lại tỉ tê lời nhân nghĩa, họ cứ thay phiên nhau kẻ tung người hứng, câu nào tôi không trả lời theo ý họ thì lại bị đánh từ phía sau lưng đau điếng, suốt từ sáng cho đến tối không được nghỉ ngơi, công an cứ thay phiên nhau thẩm vấn tôi, cứ hết người này rồi tới người nọ, họ liên tục làm việc và bắt tôi phải trả lời những câu hỏi do họ đặt ra. Đến chiều, tôi về nhà trong tinh thần uể oải và chán chường, tôi liền tắm rửa và ăn vội chút cơm rồi đi ngủ để ngày mai lại tiếp tục bị thẩm vấn. May thay, có một số anh em trong tổ chức 8406 vì sợ tôi cứ bị đánh kiểu này chắc có ngày tôi mang bịnh mà chết, hơn nữa bịnh tăng xông của tôi ngày càng trầm trọng, nếu tôi cứ bị thẩm vấn dài dài thì không chừng tôi sẽ chết bất tử, nên anh em đã chủ động giải thoát tôi ngay trong đêm ngày 08 rạng 09/08/2006 để chữa bịnh và cầu cứu đến các cơ quan có thẩm quyền cũng như các cơ quan truyền thông để kịp thời can thiệp cho trường hợp của tôi.

Hiện nay mạng sống của tôi đang bị đe dọa, gia đình tôi đang bị công an hù dọa đủ điều, kính mong các tổ chức dân chủ, các cơ quan truyền thông và các hội đoàn ở trong và ngoài nước hãy can thiệp kịp thời để tôi được hưởng cái quyền căn bản tối thiểu của một con người, cái quyền mà Thượng Đế đã ban cho mỗi con người khi vừa sinh ra và cái quyền đó phải được tôn trọng.

Tôi xin chân thành cám ơn và biết ơn sâu sắc tới Quý Vị

SÀI GÒN Ngày 09/08/2006

Người Tường Trình VŨ HOÀNG HẢI

…

Anh Vũ Hoàng Hải, một thành viên Khối 8406 bị công an thẩm vấn, đánh đập.

09.08.2006 Việt Hùng, phóng viên đài RFA

Trong những ngày qua, như Ðài chúng tôi đã loan tin, công an thành phố Hồ Chí Minh đã thẩm vấn liên tiếp một số thành viên của khối 8406 cũng như liên quan đến một số bài báo của Tổ chức Bạch Ðằng Giang. Sau 4 ngày liên tiếp bị thẩm vấn, bị đánh ngay tại trụ sở công an phường 18 quận 4 thành phố HCM, ông Vũ Hoàng Hải trong câu chuyện vói Việt Hùng của Ðài chúng tôi kể lại vụ việc như sau:

Ông Vũ Hoàng Hải: Chiều ngày 4-8 tôi có nhận được giấy mời làm việc của công an khu vực, nội dung giấy mời nói rằng, ngày 5-8 lúc 8 giờ sáng lên trụ sở công an phường 18 quận 4 để bàn về vấn đề liên quan đến hộ khẩu.

Sáng hôm sau đúng hẹn thì tôi có lên trụ sở công an phường 18, khi tôi bước vô thấy rất nhiều công an, họ đặt trên bàn một danh sách những thành viên ủng hộ khối 8406 và đồng thời một số bài báo của tổ chức Bạch Ðằng Giang.

Họ nói là tôi đã xâm phạm nền an ninh quốc gia khi tham gia tổ chức Bạch Ðằng Giang và khối 8406, tôi có phản bác là không biết gì về Bạch Ðằng Giang hết, còn 8406 thì tôi có tham gia thế là họ bắt tôi đứng lên, khám xét hết người tôi, họ lấy điện thoại di động của tôi và truy ra từng tên một trong đó... Thưa anh, tôi là người bị cưỡng bách hồi hương từ Thái Lan về….

Việt Hùng: Dạ vâng, vấn đề chúng tôi đặt ra là ông đã được chính quyền thành phố cấp hộ khẩu để hiện nay được cư ngụ tại quận 4 thành phố Hồ Chí Minh? Trong giấy mời công an là mời lên làm việc về hộ khẩu, nhưng khi lên lại là vấn đề ông có ký tên trong Tuyên ngôn Dân chủ 2006?

Ông Vũ Hoàng Hải: Dạ vâng ạ,

Việt Hùng: Nguyên do nào mà trong Bản tường trình ông lại nói rằng, công an đã xâm phạm đến thân thể của ông?

Ông Vũ Hoàng Hải: Thứ nhất là họ lấy điện thoại của tôi mà trong đó tôi lưu rất nhiều số điện thoại của những anh em hồi hương từ trại tị nạn Thái Lan về với lại một số anh em ở bên Mỹ.

Họ hỏi và nói tôi phải trả lời từng câu một, lý do tại sao tôi lại có những số điện thoại này, ai cho tôi, trong trường hợp nào, nội dung gặp những người đó ra sao? Họ nói tôi là thành phần dấu diếm... nhiều, họ chửi mắng tôi…

Tôi nói, các anh không có quyền đó, bởi vì tôi biết đến đâu tôi trả lời đến đó, không thể trả lời theo ý muốn của các anh được, thế là bắt đầu họ bắt tôi phải trả lời theo ý muốn của họ, tôi không trả lời vì tôi biết đến đâu tôi chỉ trả lời đến đó, thế là họ đánh tôi....

 

Tham nhũng - tiếp cận từ phía hệ thống

 

LTS: Sau Đại hội 10 hiện nay Nông Đức Mạnh và một số ngừơi lãnh đạo mới đang loay hoay tìm cách giải quyết ung nhọt tham nhũng và cửa quyền.  Mặc dù chính họ thừa nhận, đây là nguy cơ cho sự tồn vong của chế độ, nhưng trước sau họ vẫn chủ trương duy trì chế độ độc đảng trong một thể chế độc tài toàn trị. Đây chính là nguyên nhân của mọi nguyên nhân đưa tới tham nhũng bất trị khiến cho những đảng viên còn lương tâm cũng đã phải lên tiếng!

Trong bài dứơi đây ông Nguyễn Trung, cựu Đại sứ và nguyên Cố vấn của Thủ tướng, đã phân tích và nhận định rất chính xác về những nguyên nhân, tại sao từ trước tới nay chế độ độc đảng đã bất lực trong việc giải quyết tệ trạng tham nhũng và cửa quyền, vì nó nằm ngay trong hệ thống và cơ chế vận hành của chính chế độ. Nguyễn Trung nhận định chính xác là: „Trên hết cả, công luận ngày càng quan tâm đến loại tham nhũng nguy hiểm nhất: Tham nhũng quyền lực.“ Tệ trạng này, vẫn theo ông, là do  “bệnh “đảng hóa” hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước.“

Những điều này, theo Nguyễn Trung, là do „tình trạng mất dân chủ, và sự thiếu công khai minh bạch trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước“. Ông khẳng định rất đúng „Đây là nguyên nhân gốc, là nguyên nhân của mọi nguyên nhân.“

Tuy nhiên, nếu đã nhận định và phân tích rất chính xác về tình trạng cũng như nguyên nhân của tệ trạng tham nhũng, nhưng rất tiếc- chính ra phải nói là rất xa lạ, khi đưa ra giải pháp thanh toán tệ trạng này thì Nguyễn Trung lại nuôi kì vọng là nhóm lãnh đạo hiện nay có khả năng tự dân chủ hóa nội bộ: „Hoàn toàn có khả năng này nếu có bản lĩnh nhìn nhận đổi mới là lẽ tồn tại của Đảng.“

Nhóm lãnh đạo độc tài có thể tự thức tỉnh  và sẽ tiến hành dân chủ hóa nội bộ đảng?

Qui luật chính trị từ Đông sang Tây từ cổ chí kim đã chứng minh rằng, khi nào và nơi nào độc quyền thì vắng bóng cạnh tranh, khi đó và nơi đó „tham nhũng quyền lực“ sẽ trở thành bất trị, „bệnh đảng hóa“ sẽ sinh sôi nẩy nở. Qui luật chính trị đã chỉ cho chúng ta biết rằng, một đảng độc tài không thể nào tự lột xác đuợc chừng nào mà nó vẫn duy trì và tôn thờ được chế độ độc đảng. Đảng độc tài chỉ có thể biến đổi thành một đảng dân chủ khi nó sống và sinh hoạt trong một chế độ dân chủ đa nguyên, trong đó những nguyên tắc tự do cạnh tranh, phân quyền, pháp trị và tự do báo chí được bảo đảm.

Qui luật chính trị này mọi ngừơi có thể kiểm chứng rất rõ về sự phát triển trong các chế độ CS và các đảng CS ở Đông Âu và Tây Âu trước đây và hiện nay. Khi Liên xô còn tồn tại theo chế độ toàn trị dứơi sự kiểm sóat duy nhất của một đảng, mặc dầu sau bao nhiêu Đại hội và Nghị quyết về dân chủ hóa nội bộ đảng, nhưng độc tài vẫn ngự trị cho tới đầu thập niên 90 của thế kỉ trước. Khi đó các nước Đông Âu dứơi sự độc quyền của các đảng CS cũng không thể tự lột xác đựợc. Nhưng chỉ từ khi các chế độ toàn trị bị chấm dứt ở Đông Âu và chuyển sang các chế độ dân chủ đa nguyên, chỉ khi đó -vì chính sự sinh tồn của mình- nên các đảng CS Đông Âu mới phải dân chủ hóa nội bộ. 

Tiến trình này cũng đã diễn ra trong nhiều đảng CS ở Tây Âu  sau Thế chiến thứ II. Cụ thể nhất như hai đảng CS lớn ở Pháp và Đức. Thời gian đầu hai đảng này cũng tìm cách cưỡng lại, nhưng vì sinh hoạt trong môi trừơng của chế độ dân chủ đa nguyên ở Pháp và Ý, do qui luật cạnh tranh sinh tồn nên hai đảng này đã lần lựợt phải lột xác trở thành các đảng CS sinh hoạt theo những nguyên tắc chính trị dân chủ đa nguyên.

Vì thế, kì vọng của Nguyễn Trung là nhóm lãnh đạo CSVN, „hoàn toàn có khả năng này nếu có bản lĩnh nhìn nhận đổi mới là lẽ tồn tại của Đảng“ sẽ chỉ là ảo tưởng như xây nhà trên cát! Tuy vậy, bài dưới đây Nguyễn Trung cũng cho thấy những vấn nạn và nguy cơ của chế độ toàn trị hiện nay ở VN đang bùng nổ tới mức độ nào!

*        *        *

NGUYỄN TRUNG

Chống tham nhũng đang là vấn đề cả nước bức xúc, cả nước đều quyết tâm chống – trừ những kẻ có điều kiện thực hiện tham nhũng. Câu chuyện thời sự hơn là chống như thế nào? Góp phần tìm câu trả lời, bài viết này xin đi vào hai vấn đề chính: Đánh giá tình trạng tham nhũng ở nước ta và chống như thế nào?

Đánh giá tình trạng tham nhũng ở nước ta

Tổ chức Minh bạch quốc tế (Transparency International - TI) đưa ra định nghĩa được thế giới thừa nhận: Tham nhũng là hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc cố ý làm trái pháp luật để phục vụ lợi ích cá nhân; nguồn gốc chính của tham nhũng là: lạm dụng quyền lực, bưng bít thông tin, giải trình xuyên tạc.

Nhận định về Việt Nam, các học giả quốc tịch khác nhau tham gia chương trình điều tra của TI cho rằng tham nhũng ở Việt Nam không đơn thuần là vấn đề đạo đức, mà là vấn đề nằm trong cơ cấu hệ thống.

Theo cách sắp xếp chỉ số đánh giá tình trạng tham nhũng của TI, Việt Nam năm 2005 đứng thứ 107/159 – nghĩa là tụt hạng khá nhiều so với 2001. Trong 10 nước ASEAN, cũng theo chỉ số sắp xếp thứ tự năm 2005 của TI, tham nhũng ở Việt Nam chỉ đứng trên các nước Indonesia, Philippines, Campuchia và Myanma (159/159).

Không ít những báo cáo, bài nghiên cứu của các học giả trong nước cho rằng những tội trạng tham nhũng đã được bàn tay của pháp luật đụng chạm tới mới chỉ là cái mỏm băng nổi lên mặt nước của cả tảng băng (Lê Đăng Doanh), phần chìm dưới nước là rất lớn và khó đánh giá. 

Cho đến nay thiếu hẳn những điều tra nghiên cứu xã hội học một cách khoa học về tình trạng tham nhũng ở nước ta, để nhìn nhận, đánh giá toàn diện vấn đề này và để làm căn cứ cho quốc sách, cho những biện pháp phòng, chống tham nhũng. Vì vậy còn nặng về chống, mà nhẹ về phòng.

Trong thực tế do không phòng ngừa được, và chỉ chống được ở phần ngọn (Hoàng Tụy), nên những năm gần đây xuất hiện tình trạng càng chống, tham nhũng càng hoành hành, vụ sau nghiêm trọng hơn vụ trước. Đặc biệt nghiêm trọng là bàn tay pháp luật hầu như chỉ có khả năng đụng vào những vụ trọng án đã bị lộ; nhiều cán bộ và cơ quan khác nhau làm nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng bị tê liệt.

Cho đến nay hầu như không có một vụ tham nhũng lớn nào mặc dù đã bị lộ mà không bị cán bộ và cơ quan thi hành luật pháp bóp méo, che chắn; hiện tượng chạy tội, xóa tội, che giấu hoặc giải trình xuyên tạc hành vi phạm tội trở thành phổ biến. Dư luận còn cho rằng tham nhũng tiêu cực lấn sang cả phần thi hành án.Nhìn vào các đơn vị kinh tế, ngày nay số các tổng công ty lớn của nhà nước không dính vào các vụ bê bối nghiêm trọng thật là hiếm, nhiều đơn vị có những vụ tham nhũng tiêu cực nặng nề, khó mà lường hết thiệt hại.

David Dapice tại hội thảo 20 năm đổi mới được tổ chức ở Hà Nội ngày 15 và 16-06-2006  đưa ra con số ước lượng mỗi năm khu vực các doanh nghiệp nhà nước để lãng phí, thất thoát khoảng 1 tỷ USD. Trong xây dựng thường được ước lượng thất thoát khoảng 20% tổng đầu tư (cũng có con số ước lượng là 30%), chất lượng công trình thấp xa so với thiết kế và kém hiệu quả. Tham nhũng trong lĩnh vực thuế và tài chính thật khó tưởng tượng.

Thực tế đang tồn tại luật không thành văn: Người làm thuế và người có nghĩa vụ nộp thuế “hiệp đồng” để lậu thuế, chia thuế; người sử dụng dịch vụ ngân hàng – đi vay hoặc được phân bổ vốn vay -  phải “lại quả” hoặc phải “cưa” một phần để lại cho bên cung cấp dịch vụ ngân hàng; hóa đơn khống và chứng từ khống là chuyện cơm bữa.

Đến nay chưa có cách gì phác họa được bức tranh mô phỏng loại tham nhũng thiên hình vạn trạng, hình thành do sự câu kết giữa những người có ảnh hưởng trong kinh tế hoặc trong quyền lực. Sự lũng đoạn của họ ở các cấp khác nhau nhắm vào “mua” hoặc “tạo ra” những quyết định, hay tìm cách tác động thiên lệch vào những quyết sách của nhà nước có lợi cho một nhóm hoặc những nhóm lợi ích nào đó  – ví dụ can thiệp sâu vào thị trường xe gắn máy, ô tô, thay đổi quy hoạch phát triển, bố trí đầu tư, đấu thầu.

Những xí nghiệp mía đường, nhà máy xi-măng lò đứng và hàng loạt những công trình kinh tế khác đẻ ra từ quá trình này đang để lại bao nhiêu gánh nặng cho đất nước! Hãy nhìn lại những mối quan hệ “bồ bịch” giữa người  làm kinh tế và những người trong biên chế nhà nước, giữa những “công ty gia đình thuộc mọi thành phần kinh tế đan xen nhau... Hãy thử mổ xẻ lại mẫu phẩm vụ mafia Năm Cam để từ cuộc giải phẫu sinh lý này dựng lên bức tranh mẫu cho khảo nghiệm!  

Tham nhũng tiêu cực trong lĩnh vực đất đai tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn. Nhiều nông dân mất đất là nguồn sinh sống, phân hóa giàu nghèo nhiều vùng tăng đột biến. Có nơi đã xảy ra căng thẳng chính trị. Nhiều vùng nông thôn phát triển rất chậm, còn đô thị thì mọc lên manh mún, sẽ có lúc phải phá đi làm lại.

Một số trường hợp cán bộ có chức có quyền chiếm hàng chục, hàng trăm ha đất trong rừng cấm quốc gia đã bị báo chí phanh phui. Thiếu tướng Trịnh Xuân Thu – phó Tổng cục trưởng Cục an ninh đã phải thốt lên: Nhiều nơi cán bộ địa phương ăn cắp đất và bán đất như bán mớ rau... (VnExpress 9/7/2006). Quy hoạch phát triển cả nước bị băm nát, xé lẻ tại nhiều nơi. Tham nhũng trong lĩnh vực này đang để lại những gánh nặng khó lường cho phát triển lâu dài và bền vững.

Theo Hiến pháp, đất đai thuộc quyền sở hữu toàn dân, song Nhà nước thực chất còn nắm được bao nhiêu đất công? Báo chí đưa tin các vụ bán đất đai trên các đảo suốt từ Thuần Châu đến Phú Quốc... Còn nhiều điều chưa đến với công luận, song sự thật nhức nhối là không một địa phương nào trong cả nước không có chuyện tham nhũng đất đai.   Tham nhũng tiêu cực trong khu vực hành chính công thật khó kể xiết, dân gian đã tổng kết trong một câu: Nền hành chính nước nhà còn đậm nét “hành là chính”, còn quá ít tính chất nhà nước của dân, do dân và vì dân.

 

Trên hết cả, công luận ngày càng quan tâm đến loại tham nhũng nguy hiểm nhất: Tham nhũng quyền lực.

Biểu hiện dễ thấy ngay là những hiện tượng chạy ghế, chạy tội, mua bằng, mua chức... mà cả xã hội bàn tán như một chuyện bí mật công khai. Trong dân gian truyền miệng không hiếm những lời đồn nêu đích danh người này người nọ. Không có cách gì xua đi những lời đồn như vậy, song đến nay cũng chưa bắt được quả tang một vụ chạy ghế, mua chức, cho dù chỉ là một cái ghế thấp nhất, ít thưởng phạt nhất!

Thực tế này cho thấy loại tham nhũng tiêu cực này được “bọc” rất kín; chỉ trong một vài trường hợp thật hiếm hoi như Bùi Tiến Dũng và Nguyễn Việt Tiến mới hé rọi ra đôi điều: Cả hai đang ở diện được cất nhắc lên cao nữa nếu không giữa đường đứt gánh vì lộ chuyện cá độ bóng đá, sự ngoan cố lúc đầu và đường dây chạy tội của họ làm cho công luận cả nước bàng hoàng.

Tệ hại nghiêm trọng mang tính phổ biến của tham nhũng quyền lực là tình trạng dùng người không đúng nơi đúng chỗ so với phẩm cách của cán bộ, loại bỏ người tài, quan liêu hóa và tha hóa bộ máy nhà nước, đảo lộn nhiều thang giá trị cao quý trong xã hội; hệ quả đau lòng là nuôi dưỡng một xã hội “phải tự nói dối với nhau mà sống” (Vũ Quốc Hùng). 

Không hiếm nơi cán bộ được bố trí theo “ê-kíp”, mục đích là chỉ để thực hiện nhiệm vụ của “ê-kíp”, của đường dây. Nếu hãn hữu bố trí nhầm người có phẩm cách thích hợp với chức danh, thì tất yếu anh ta phải “bật đi” nơi khác, hoặc bị vô hiệu hóa, hoặc phải tự cùn đi. Đây là nguyên nhân quan trọng khiến cho cải cách hành chính, cải cách hệ thống chính trị không theo kịp sự phát triển kinh tế, xã hội; hiền tài và người trung thực nếu không bị gạt sang một bên, thải loại, thì cũng khó có đất dụng võ.

Dư luận đang băn khoăn một cách chính đáng là tại sao bộ máy cai quản đất nước có khá đông những người không đủ phẩm cách so với chức danh của họ. Nếu so sánh với một số nước chung quanh trong ASEAN, với Trung Quốc, hình như khoảng cách chất lượng nền hành chính quốc gia của ta so với các nước bạn đang rộng ra? Điều đáng lo hơn nữa là mọi chuyện diễn ra trong tình hình nhiệm vụ xây dựng Đảng và củng cố bộ máy nhà nước vững mạnh không một phút sao nhãng, công sức bỏ ra cho nhiệm vụ trọng đại này không ít. Hay là chẩn bệnh sai nên thuốc không phù hợp?

Nhận định tham nhũng trở thành quốc nạn thách thức sự tồn vong của hệ thống chính trị đất nước như đã nêu trong những văn kiện quan trọng là chuẩn xác. 
Chống tham nhũng như thế nào?

Chống tham nhũng là vấn đề khó đối với mọi quốc gia trên trái đất này, không chỉ riêng cho nước ta. Song kinh nghiệm của cả thế giới đã chứng minh, cái khó này tỷ lệ nghịch với sự thiếu vắng các yếu tố của một xã hội dân sự vận hành trong khuôn khổ nhà nước pháp quyền. Nói cách khác, một quốc gia dồi dào những yếu tố này thì càng phát triển, và chính nhờ vậy việc chống tham nhũng càng thuận lợi.

Còn có thể nói: Tạo ra phát triển tốt nhất là tiền đề, là cách chủ động phòng và chống tham nhũng có hiệu quả nhất. Chỉ riêng kinh nghiệm này của cả thế giới đã chỉ ra: chống tham nhũng phải tiếp cận từ phía hệ thống.

Tình trạng tham nhũng ở nước ta hoành hành và bám rễ vào nhiều lĩnh vực trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước đủ cho thấy không thể tiếp cận việc chống tham nhũng qua việc chống phá từng vụ án riêng lẻ. Nhìn vào những nguyên nhân dẫn đến tham nhũng, nhất là muốn đụng chạm đến những nguyên nhân khả dĩ cho phép phòng ngừa được tham nhũng, càng phải tiếp cận vấn đề này từ phía hệ thống.

Truy tìm căn nguyên chính dẫn đến tham nhũng ở nước ta, phải chăng đấy là:

(1) tình trạng mất dân chủ, và sự thiếu công khai minh bạch trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước,
(2) có nhiều bất cập trong thể chế và chính sách,

(3) tình trạng tha hóa đang gia tăng trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, viên chức của hệ thống  chính trị và bộ máy nhà nước,
(4) xã hội xuống cấp về nhiều mặt do chịu tác động của 3 nguyên nhân đầu. 
Nói về nguyên nhân (1)

Đây là nguyên nhân gốc, là nguyên nhân của mọi nguyên nhân.
Có ý kiến cho rằng không thể khắc phục nguyên nhân này trong hệ thống chính trị một đảng. Có phải như thế không?

Trên thực tế, 20 năm đổi mới vừa qua, đất nước này, dân tộc này trong chế độ một đảng lãnh đạo đã khai phá, đã tìm thấy con đường đi lên của mình. Trên thực tế 20 năm qua, dân tộc này đã đi một chặng đầu tiên có ý nghĩa rất căn bản – con đường tiến tới nước giàu dân mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh, cả thế giới đánh giá cao những thành tựu của Việt Nam.

Có khả năng tiếp tục đổi mới không?

Hoàn toàn có khả năng này nếu có bản lĩnh nhìn nhận đổi mới là lẽ tồn tại của Đảng. Sự thật của 20 năm qua là dân chủ và công khai minh bạch thực hiện được đến đâu thì cuộc sống mọi mặt của đất nước phát triển đến đấy.

Sự thật của 20 năm qua là trong bất cứ vấn đề gì hoặc lĩnh vực nào dân chủ và công khai minh bạch thiếu vắng hoặc bị vi phạm thì tỷ lệ thuận với phát sinh của tham nhũng tiêu cực.

Như vậy bài toán đúng sẽ là: Làm thế nào đi tiếp trên con đường đổi mới, để thực hiện tốt hơn nữa dân chủ và công khai minh bạch làm điều kiện, làm động lực phát huy sức mạnh dân tộc và dân chủ thúc đẩy công cuộc phát triển toàn diện đất nước.

Sự thật đanh thép đang đặt ra sự lựa chọn mất còn: Để cho dân chủ và công khai minh bạch chiến thắng tham nhũng tiêu cực, hay chịu để cho quốc nạn tham nhũng tiêu cực khuất phục? 

Tầm nhìn và bản lĩnh chính trị đòi hỏi lãnh đạo thôi thúc toàn Đảng và cả nước phải nhìn thẳng vào sự thật để có ý chí lựa chọn chiến thắng.

Có ý chí chính trị quyết giành chiến thắng cho dân chủ và công khai minh bạch, sẽ có con mắt nhìn ra những thiếu sót của thể chế, của hệ thống, những yếu kém khác, và nhờ vậy sẽ có quyết tâm, sẽ có những giải pháp khắc phục.

Trước Đại hội X đã có hàng nghìn ý kiến đóng góp rất tâm huyết, đưa ra những kiến nghị giải pháp hậu thuẫn cho Đảng giành chiến thắng cho dân chủ và công khai minh bạch, đổi mới hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước, mở đường phát huy sức mạnh dân tộc và dân chủ để đưa đất nước tới cường thịnh. 

Một khi đã có ý chí chính trị của lãnh đạo quyết thực hiện dân chủ và công khai minh bạch để tạo điều kiện cho từng công dân tham gia thực sự vào mọi công việc của đất nước, sẽ tạo ra tình hình khó trăm bề dân liệu cũng xong (Hồ Chí Minh). 

Về nguyên nhân (2)

Cần thừa nhận một thực tế khách quan là hệ thống chính trị - bao gồm cả hệ thống tổ chức của Đảng - và bộ máy nhà nước, hệ thống các thể chế, luật pháp, chính sách của nước ta còn nhiều yếu kém, bất cập so với thời kỳ phát triển mới của đất nước. Lẽ dễ hiểu là nước ta đang ở thời kỳ đầu của quá trình phát triển, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ cho một quốc gia trong quá trình chuyển đổi, nhiều vấn đề nan giải đang đặt ra cho một đất nước tìm đường đi lên trong quá trình toàn cầu hóa ngày nay.

Và trên hết cả yếu kém lớn nhất, gốc rễ của những yếu kém khác, đó là: Tư duy chưa theo kịp sự vận động của tình hình - nếu không muốn nói là còn nhiều điểm rất lạc hậu, dẫn tới tầm nhìn hạn hẹp và có khi sai lệch, ảnh hưởng sâu sắc đến quyết sách và hành động.

Những yếu kém, bất cập này là mảnh đất mầu mỡ nuôi dưỡng tham nhũng tiêu cực. Những yếu kém lớn phải đặc biệt quan tâm khắc phục là:

- Chưa tiến được bao nhiêu trên con đường xây dựng nhà nước pháp quyền đúng với tinh thần của dân, do dân, vì dân.

- Đã chuyển sang cơ chế kinh tế thị trường, nhưng thị trường còn bị nhiều yếu kém, bất cập, bị lũng đoạn nhiều mặt - nhất là còn những can thiệp duy ý chí từ phía nhà nước, còn những bao cấp được duy trì, hiệu quả thấp và gây ra nhiều gánh nặng của khu vực kinh tế quốc doanh, cơ chế chủ quản vẫn còn là một “lô cốt” kiên cố.

- Chưa nhận thức được đầy đủ quyền sở hữu của dân chính là nguồn gốc của giầu có cho dân và thịnh vượng cho đất nước để có những quyết sách khuyến khích thích hợp.

Đẩy mạnh cải cách hệ thống chính trị và bộ máy quản lý nhà nước chỉ có thể bắt đầu từ đổi mới xây dựng Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng, là khởi sự để khắc phục nguyên nhân 2.
Chống từ gốc tham nhũng tiêu cực, bắt buộc phải xử lý những yếu kém bất cập này.

Về nguyên nhân (3)

Cần nhìn thẳng vào sự thật nguyên nhân cỗi rễ dẫn tới tình trạng tha hóa ngày nay trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, viên chức trước hết nằm trong bệnh “đảng hóa” hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước. Căn bệnh này đã được nhiều ý kiến vạch ra thẳng thắn đóng góp với Đại hội X.

Bệnh “đảng hóa” là hữu khuynh nghiêm trọng về lập trường cách mạng, vứt bỏ quan điểm cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Bệnh “đảng hóa” mang ảo tưởng là nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và củng cố hệ thống chính trị, nhưng trong thực tế là đang làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng, làm xơ cứng và suy yếu hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước.

Đây chính là căn nguyên của tình hình đất nước càng phát triển thì khoảng cách bất cập của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước có xu hướng rộng ra, sự đề kháng với dân chủ - kể cả ngay dân chủ trong Đảng, sự đề kháng với chân lý và với người hiền tài trở nên khó khắc phục. Chế độ chính trị có một đảng lãnh đạo cần dũng cảm tuyên chiến với kẻ thù nguy nhiểm nhất này của mình. Cuộc đấu tranh này thực chất là bảo vệ và nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng. Nhìn lại quá khứ, thành công của Cách mạng Tháng Tám là bài học mẫu mực về vai trò lãnh đạo của Đảng, về quan điểm coi cách mạng là sự nghiệp của quần chúng.

Đổi mới xây dựng Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng cần bắt đầu từ khắc phục bệnh “đảng hóa”, công việc đầu tiên của mọi việc đầu tiên nhằm đẩy lùi tình trạng tha hóa trong đội ngũ cán bộ, đảng viên viên chức nhà nước. 
Về nguyên nhân (4)

Dậu đổ bìm leo, thượng bất chính hạ tắc loạn, nói nguyên nhân 4 là hệ quả của 3 nguyên nhân đầu trước hết là với lẽ như vậy.

Tuy nhiên, khi đề cập đến nguyên nhân 4 không thể bỏ qua tình trạng bất cập có ý nghĩa rất quan trọng, đó là có quá nhiều thiếu sót trong việc xây dựng ý thức công dân, xây dựng ý thức cộng đồng xã hội đúng với những tiêu chí của một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, có quá nhiều thiếu sót lấy việc xây này làm nền tảng, làm động lực thực hiện những việc chống.

Nói một cách khái quát: Có sự chăm lo chưa đúng tầm, thậm chí chệch hướng và nhiều lỗ hổng trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp của vốn xã hội, trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị của khế ước xã hội.

Tình trạng này thể hiện rõ nhất là trong tư duy thì ngộ nhận coi những giá trị này thuộc phạm trù hệ thống xã hội tư sản, trong hành động là đã “chính trị hóa” một cách tầm thường việc chăm lo vun đắp cộng đồng xã hội, trong việc vun đắp cộng đồng dân tộc, xa hơn nữa là không quan tâm củng cố và nâng cao sự đồng thuận dân tộc. Những yếu kém và lỗ hổng này bắt đầu ngay từ trong việc giáo dục lớp trẻ ngồi trên ghế nhà trường, kể từ tuổi mẫu giáo trở đi.

Phải nói xã hội dân sự chưa được nhìn nhận là một tiền đề không thể thiếu cho một đất nước phát triển năng động, nhất là trong những vấn đề liên quan đến quyền công dân, xã hội tự quản, nhà nước pháp quyền... Không thể khắc phục những yếu kém này bằng cách đề ra những chuẩn mực có cái mũ chung chung là “định hướng xã hội chủ nghĩa”, nhưng nội dung còn nhiều vấn đề phải làm rõ.

Nghiêm khắc, còn phải nói những lệch lạc và lỗ hổng này có không ít những điều trái nội dung cốt lõi nhất của định hướng xã hội chủ nghĩa, đó là giải phóng con người, tự do của mỗi người là điều kiện tự do của mọi người. Chủ nghĩa yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí quyết đẩy lùi nỗi nhục nước nghèo đang bị những yếu kém, những lỗ hổng này làm nhụt.

Sự thật sẽ nhức nhối hơn nhiều, nếu đặt ra những câu hỏi: Tại sao một dân tộc giàu truyền thống tốt đẹp như dân tộc ta mà cam chịu dung tha những tệ nạn tham nhũng tiêu cực và nhiều tệ nạn xã hội khác đang hoành hành trong đời sống hàng ngày. Tại sao dân tộc ngàn năm văn hiến này cứ cam chịu mãi nghèo hèn như vậy? Hay là dân tộc này chỉ yêu nước và biết đoàn kết khi đất nước có giặc ngoại xâm... Cái gì đã dấy nên chỗ này chỗ khác câu hỏi mỉa mai chua xót “Bao giờ cho đến ngày xưa!?..” Cái gì đang làm mai một truyền thống ngàn năm văn hiến?

Nguyên nhân 4 là hệ quả của 3 nguyên nhân đầu. Song khắc phục nguyên nhân 4 sẽ tạo ra sức sống mới của dân tộc  không thể thiếu cho thời kỳ chấn hưng đất nước và hội nhập quốc tế thắng lợi.

***

Đổi mới tư duy và nhìn thẳng vào sự thật sẽ cho phép tiếp cận từ phía hệ thống để phòng ngừa và chống tận gốc mọi tệ nạn tham nhũng tiêu cực. Trách nhiệm của Đảng lãnh đạo vô cùng nặng nề. Những quyết định mới của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đẩy mạnh xử lý các vụ trọng án đang dấy lên một bầu không khí tin tưởng, gửi gắm.

Không khí thôi thúc chống tham nhũng trong cả nước cho phép bắt tay vào làm ngay một số việc thực hiện công khai minh bạch trong mọi cơ quan và đơn vị kinh tế của nhà nước, đòi hỏi mỗi cơ quan và cá nhân phải làm đúng việc, đúng trách nhiệm. Cần tiến hành kiểm tra chéo để mỗi cơ quan, mỗi cán bộ nhân viên phải làm đúng luật, ngăn chặn ngay những vụ tham nhũng mới, quyết xử lý nghiêm khắc và tận gốc những vụ trọng án đã phát hiện để răn đe.

Đồng thời sớm khắc phục, sửa đổi những sai lệch trong bộ máy hành chính, trong các thể chế, chính sách đang kìm hãm sự phát triển năng động của kinh tế. Nhất thiết phải tiến tới cải cách triệt để hệ thống lương để thực hiện “trách nhiệm theo lương và sống bằng lương” - một chế độ lương được thiết kế và được thi hành với một thiết chế sẽ làm cho tham nhũng trở thành thách thức sự tồn vong đối với chính người định nhúng tay vào tham nhũng.

Không thể mài lịch sử ra mà sống, mà phải sống vì hiện tại và tương lai, vì những cơ hội đang đến với đất nước này. Muốn thế phải coi chống tham nhũng là đại sự quốc gia, quyết không để cho tham nhũng trở thành lực cản kìm hãm con đường đi lên của dân tộc. Chống tham nhũng phải bắt đầu ngay từ đòi hỏi mỗi đảng viên, cán bộ viên chức trong hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước làm đúng nhiệm vụ được giao và phải giải trình được trách nhiệm của mình, mọi công dân phải được bình đẳng trước pháp luật.

Chống tham nhũng phải làm cho cả nước coi tham nhũng là điều ô nhục, nhất thiết phải bài trừ, xử nghiêm khắc mọi hành vi phạm tội, có quốc sách thật bài bản, được lồng vào và thực hiện đồng bộ với những quốc sách chấn hưng đất nước.

Trên đây mới chỉ là những ý tưởng, còn rất sơ lược, phải xây dựng chiến lược, chính sách và thiết kế những bước đi trong hành động. Rất đáng dồn công sức cho nỗ lực này. Phải huy động trí tuệ và lương tri của cả nước.

Cần làm mọi việc để bầu không khí đang thôi thúc chống tham nhũng tiêu cực góp phần cổ vũ toàn Đảng toàn dân đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện Tổ quốc yêu quý của chúng ta.

(Trích: Vietnamnet 10.8.06)