Yêu Con
 

Ngô Nhân Dụng

 

Khuyên nhủ mọi người hăy thương yêu con cái là một hành động rất cao thượng, đáng quư. Có thể coi là quư hóa hơn những lời khuyên bảo người khác nên thành lập một thể chế dân chủ, tự do.

Tướng Peter Pace, tham mưu trưởng Liên Quân Hoa Kỳ mới phúc tŕnh với các nghị sĩ Mỹ rằng cuộc hành quân ở Iraq không thể coi là thất bại, nhưng tương lai xứ này hoàn toàn tùy thuộc người dân Iraq và chính phủ Iraq, chứ không phải do quân đội Mỹ định đoạt. Tướng Pace cũng cho biết khi nào th́ Iraq sẽ khá hơn: “Những người theo các giáo phái Sun Ni và Shi A phải để cho t́nh yêu con của họ mạnh hơn ḷng họ thù hận lẫn nhau, lúc đó mới vượt qua được t́nh trạng xung đột căng thẳng.”

Ông nói đến t́nh trạng căng thẳng, như các nhà chính trị vẫn tránh không nói đến hai chữ “nội chiến.” Hiện chỉ có t́nh trạng xung đột căng thẳng ở Iraq. Nếu nói có nội chiến ở Iraq tức là công nhận cuộc hành quân “giải phóng Iraq” của chính phủ Mỹ đă thất bại. Thủ Tướng Maliki mới qua Mỹ, đă khẳng định là nước Iraq không hề có nội chiến. Hiện nay nhiều nước trên thế giới có nội chiến. Ở Sri Lanka quân Hổ Tamil vẫn chưa chịu thỏa hiệp sau hai thập niên đánh nhau với quân chính phủ. Ở Uganda quân “phiến loạn” cũng kéo dài cuộc nội chiến được 20 năm. Myanmar cũng ở trong t́nh trạng nội chiến dù đang tạm nghỉ. Nhiều nước ở Nam Mỹ cũng vậy. Ở Iraq, v́ các giáo phái chống nhau, trong nhiều ngày số người bị giết c̣n cao hơn số người chết trong một năm tại những cuộc nội chiến kể trên.

Chiến tranh, dù nội chiến hay ngoại xâm, chỉ là phương tiện để đạt tới những mục tiêu chính trị. Tổng Thống George W. Bush, sau khi không t́m thấy những vũ khí hủy diệt tập thể ở Iraq như hứa hẹn, đă nói rằng quân Mỹ tấn công Iraq để lật đổ Hussein v́ chính phủ Mỹ muốn giúp nước Iraq và cả vùng Trung Đông thiết lập các chế độ dân chủ, thay thế cho những chính quyền độc tài lạc hậu bây giờ. Nói là làm, chính phủ Mỹ đă giúp dân Iraq có một hiến pháp mới được đa số dân bỏ phiếu tán đồng, đă tổ chức nhiều cuộc bầu cử, và ở Baghdad nay đă có một vị thủ tướng dân cử với một chính phủ liên hiệp. Ở nước khác trong vùng, Mỹ cũng đă thúc đẩy dân Palestine bỏ phiếu bầu quốc hội mới; làm áp lực buộc chính phủ Ai Cập phải cho phe đối lập ra tranh cử; ủng hộ dân Lebanon khi họ đ̣i đuổi quân Syria về nước rồi tổ chức bầu cử tự do, lập nên một chính phủ mới. Đó là những thành tựu chứng tỏ nước Mỹ có nhiều thiện ư.

Bây giờ, người Iraq vẫn giết lẫn nhau; chính phủ mới ở Palestine th́ không được Mỹ công nhận và bị Israel tẩy chay; và Lebanon th́ đang bị quân Israel tấn công tàn bạo. Quân Mỹ đang kiểm soát thủ đô Baghdad nhưng không ngăn cản hàng trăm ngàn người Shi A đi biểu t́nh biểu dương t́nh đoàn kết với nhóm Hizbollah ở Lebanon. Họ đả đảo Israel, tức là cũng đả đảo chính sách của chính phủ Mỹ đứng hẳn về phía Israel. Họ đạp chân trên cờ Mỹ và cờ Israel. Liệu họ có sẵn sàng nghe các lời khuyên của một vị tướng lănh Mỹ bảo họ phải yêu con hay không?

Có thiện ư không thôi, tuyên bố các mục tiêu cao thượng không thôi, chưa đủ. Chiến tranh không phải là một cuộc tŕnh diễn. Chiến tranh nhắm mục đích nào, nhắm sau cùng đưa đời sống người dân tới đâu, đó mới là điều đáng kể.

Trong lịch sử nước ta, các cuộc chiến tranh thường là để đuổi ngoại xâm, giành độc lập, trừ những lần quân ta xâm lấn Chiêm Thành (v́ bị khiêu khích trước?) và thời gian Trịnh Nguyễn phân tranh. Năm 1975 sau khi chiếm được miền Nam, đảng Cộng Sản cho thấy mục tiêu chính của cuộc chiến tranh “chống Mỹ cứu nước” là để cải tạo thêm một nửa dân tộc ở phía Nam theo khuôn mẫu Chủ Nghĩa Cộng Sản đă thi hành ở miền Bắc. Thiết lập chế độ hộ khẩu, tem phiếu; đặt công an ở từng khu phố; cải tạo công thương nghiệp, đánh tư sản, tập thể hóa nông nghiệp, kiểm soát sông, chợ, cầu, đường để diệt các mầm mống của kinh tế tư bản; và giam cầm mấy trăm ngàn người vào trại cải tạo v́ lo rằng họ có thể là một lực lượng chống lại cuộc cách mạng mà các ông Lênin, Stalin, Mao Trạch Đông đă hô hào. Sau cùng th́ mọi người hiểu rằng mục tiêu của cuộc chiến do đảng Cộng Sản lănh đạo là “giúp dân tộc Việt Nam hănh diện tiến lên trong cuộc cách mạng vô sản toàn thế giới.”

C̣n người dân Việt Nam b́nh thường th́ “thiển cận” hơn. Thường họ chỉ chiến đấu v́ muốn bảo vệ độc lập, tự do cho dân tộc. Người Việt Nam có yêu con cháu không? Chắc ai cũng yêu, như tất cả loài người. Không ai đang tâm để cho con cháu ḿnh đi t́m chỗ chết nếu không có những lư do cao cả. Nhiều người vượt biển hy sinh mạng sống của ḿnh cũng v́ con cái. Khi người ta khuyến khích các thanh niên trong gia đ́nh, trong xóm làng ḿnh đi chiến đấu, chắc v́ c̣n có một t́nh yêu lớn hơn, đó là t́nh yêu nước. Người Israel, người Lebanon, người Iraq có yêu con cái không? Chắc chắn phải yêu. Tại sao họ vẫn tiếp tục giết nhau như vậy? Họ có những lư do nào khác mạnh hơn t́nh yêu con?

Ông Hassan Hasrallah, thủ lănh nhóm Hizbollah ở Lebanon đă hy sinh đứa con trai đầu trong cuộc chiến chống Israel; và có thể chính ông và những đứa con trai khác sớm muộn cũng sẽ chết. Nhưng phần lớn các vị lănh tụ hô hào các thanh niên đi chiến đấu th́ họ thường đưa con cái người khác đi giết người và bị người ta giết, chứ không phải con cái họ. Họ cũng yêu con, t́m mọi cách để con cái ḿnh khỏi phải ra mặt trận. Người dân b́nh thường, ở Lebanon hay ở Iraq, họ cũng yêu con. Nhưng nhiều người được khuyến khích đem hy sinh con ḿnh, theo tấm gương tổ phụ Abraham hy sinh con v́ ḷng tôn kính Thượng Đế. Tên Hizbollah có nghĩa là “Đảng của Thượng Đế.” Nhiều người Shi A và người Sun Ni ở Iraq muốn giết nhau cũng v́ họ nghĩ phía bên kia toàn là bọn phản bội Thánh Mohammed, tiên tri sau cùng đă rao giảng lời Thượng Đế. Các vị tu sĩ vẫn khuyên chúng ta hăy “Kính Chúa, Yêu Người.” Muốn hô hào các thanh niên đi giết người, phải chứng minh đó là những người phản Chúa. Một phụ nữ không trùm khăn che kín mặt bị tố cáo làm sai “giáo luật,” phải giết, v́ họ đă xúc phạm những lời Thượng Đế đă dạy, như Thánh Tiên Tri đă thuật lại.

Cho nên, sau khi các vị bộ trưởng như ông Rumsfeld, bà Rice đă bay qua khuyên bảo dân Iraq phải bảo vệ định chế dân chủ mà nước Mỹ vừa đem tặng, người ta mới thấy t́nh yêu tự do dân chủ của dân Iraq, nếu có, cũng không mạnh bằng t́nh tự tôn giáo. V́ dân chủ, như một lư tưởng mà người dân Iraq chưa bao giờ được sống, không ăn sâu trong tâm thức con người ở đây bằng tín ngưỡng mà họ đă sống hàng ngàn năm nay, trong đó ḷng thù ghét kẻ ngoại đạo được nuôi dưỡng hàng ngày. Tướng Peter Pace phải đóng vai nhà đạo đức học, góp thêm một lời nhắc nhở người Iraq, có thể áp dụng cho người Lebanon và dân Israel: Hăy thương yêu con cái ḿnh nhiều hơn là thù ghét kẻ địch.

Đó là một lời khuyên vàng ngọc. Nhưng khó áp dụng. V́ có lúc không thích hợp hoàn cảnh. Đừng giết lẫn nhau nữa, để người Mỹ chúng tôi có thời giờ giúp các anh phát triển kinh tế thị trường và xây dựng chế độ cộng ḥa! Có ai nghe tôi nói không? Nhưng nếu một người đă được nhồi vào trong đầu óc một ư nghĩ rằng, v́ họ yêu con quá đỗi, cho nên họ muốn con ḿnh trở thành một liệt sĩ, thành anh hùng tuẫn quốc, hay thành thánh tử đạo, thành chiến sĩ tiên phong của giai cấp vô sản toàn thế giới, th́ nhà đạo đức học nói sao với họ?

Mọi cuộc chiến tranh đều có những nguyên do lấn áp cả ḷng yêu con! Mà lúc nào cũng có hàng vạn những giáo sĩ hoặc ủy viên chính trị đi nhồi vào óc người ta cái ư nghĩ phải quên ḿnh, phải quên con ḿnh, v́ đại nghĩa. Hiện giờ chắc cũng có nhiều thi sĩ al Qaeda đang viết những câu thơ làm nức ḷng người như, “Muốn biết yêu thương phải học căm thù!” Khi Tướng Pace khuyên người Iraq yêu con ḿnh nhiều hơn ghét kẻ thù, chắc nhiều người thuộc cả hai phe Shi A và Sun Ni sẽ hỏi: Tại sao các ông không giữ con cái ḿnh ở nhà mà lại đưa họ sang Iraq làm ǵ? Họ không hiểu được những mục tiêu mà chính phủ Mỹ đă công bố! Ḷng thù hận phải mạnh đến mức nào mới khiến một người lái xe bom vào giữa một trận đá banh, làm cho bao nhiêu người chết!

V́ vậy, trong cuộc điều trần ở Thượng Viện Mỹ, Tướng John Abizaid tư lệnh quân Mỹ trong vùng Trung Đông đă nói thẳng với các nghị sĩ Mỹ rằng “Iraq có thể lâm vào nội chiến” v́ mối xung đột tôn giáo ngày càng cao, nhất là ở thành phố Baghdad, nơi mới có thêm 5,000 quân Mỹ vào tăng cường theo lời yêu cầu của Thủ Tướng Maliki. Cũng trong cuộc thuyết tŕnh đó, Tướng Pace thú nhận một năm trước đây ông không tiên đoán được nguy cơ biến thành nội chiến lớn như bây giờ.

Một quan sát viên tại chỗ không dùng lối nói dè dặt như hai vị tướng Mỹ, là đại sứ Anh Quốc ở Baghdad, ông William Patey. Đài BBC tiết lộ một báo cáo mật của ông Patey gửi Thủ Tướng Tony Blair báo động nước Iraq sẽ lâm vào nội chiến. Không cần nuôi tham vọng truyền bá dân chủ ở Trung Đông, Patey viết: “Dù Tổng Thống Bush có theo đuổi một mục tiêu khiêm tốn hơn ở Iraq, là có một chính phủ có thể tự vệ để tồn tại, để cai trị và làm đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố, mục tiêu đó cũng khó đạt được.” Ông không tin là chính phủ Iraq có khả năng dẹp được những cuộc nổi dậy của các phe phái, t́nh trạng sẽ hỗn loạn trong 5 đến 10 năm tới. Ông không bi quan đến tuyệt vọng, nhưng cho là nước Iraq sẽ phân ly trong thực tế, không thiết lập một chế độ dân chủ ổn định được. Iran đă vũ trang nhiều toán dân quân ở Iraq. Đến lượt Tướng Abizaid cũng thú nhận là trong lực lượng cảnh sát Iraq có nhiều người do các đám dân quân cài vào. Bao giờ th́ họ đánh lẫn nhau?

Ví thử người Iraq thuộc phái Sun Ni và Shi A chịu sống riêng trong những vùng tự trị và chia sẻ được quyền lợi dầu lửa với nhau và với người Kurd, th́ chắc họ sẽ yêu con cái họ mạnh hơn là thù ghét người khác đạo. Ví thử người Shi A ở Lebanon, trong tổ chức Hizbollah, và người Israel yêu con cái họ hơn là thù ghét bên kia. Được như thế th́ chắc số người chết ở Trung Đông sẽ bớt đi. Và trên thế giới cũng bớt người chết! Muốn cho mọi cha mẹ được yêu con th́ cần phải có những giải pháp chính trị giảm bớt được ḷng thù hận, hay không cho mối căm thù có cơ hội biến thành hành động. Nhiều người Iraq sẽ bực ḿnh v́ bị người Mỹ ở phương xa tới khuyên nhủ họ, trước dậy họ biết cách tổ chức bỏ phiếu, sau lại chỉ họ biết phải yêu con. Nhưng nếu chính phủ Mỹ thu xếp làm sao để cho người Iraq có thể chia sẻ quyền lợi với nhau một cách công b́nh hơn dưới thời ông Hussein, th́ chắc dân Iraq tạm sống bên nhau được, sẽ thấy trong đời sống mà ḿnh yêu con th́ vẫn cảm thấy dễ chịu hơn là ghét ông hàng xóm! Liệu chính phủ Mỹ và quân đội Mỹ có làm được như vậy hay không? Liệu các chính phủ Iran, Syria, có để yên cho Mỹ thu xếp hay không? Muốn họ để yên th́ phải t́m hiểu coi quyền lợi của họ trong vụ Iraq là ǵ? Quyền lợi của người Palestine, người Israel và người Lebanon có được giải quyết chưa? Nếu không t́m hiểu để giải quyết những vấn đề này tận gốc th́ những lời khuyên vàng ngọc cũng thành vô ích.