Viết nhân ngày Mother’s Day 2007
BÀ MẸ VIỆT NAM 75
Giao Chỉ – San Jose

Lời nói đầu: Từ nhiều năm qua, Việt Báo tại Nam Cali tổ chức cuộc thi viết về người Việt tại Hoa Kỳ. Năm 2002 giải thưởng đã trao cho bài viết của một bà mẹ Việt Nam. Người góa phụ của cuộc chiến Việt Nam đã kể lại câu chuyện gửi 6 đứa con nhỏ qua Mỹ từ năm 75 và đoàn tụ với các con 16 năm sau. Chúng tôi xin được gọi đây là Bà Mẹ Việt Nam 75 và xin gửi câu chuyện đến quý vị nhân ngày Mother’s Day 2007.
Tại các trung tâm nhận trẻ mồ côi đầu năm 1975 ở Sài Gòn, người ta thấy nhiều cảnh thương tâm. Những đứa trẻ từ sơ sinh đến 10 tuổi khóc ngất trong tay các bà mẹ Việt Nam. Các em nhỏ gan dạ nhất khi nghe thấy những đứa khác vật vã khóc la cũng trở thành hoảng sợ. Có những bà mẹ đau khổ trao đứa nhỏ cho nhân viên của trung tâm rồi ngã xuống rũ rượi như tàu lá chuối tàn úa. Có thiếu phụ trẻ bỏ con xuống ghế rồi vội vã quay đi. Rất nhiều người ôm mãi đứa con cho đến khi chiều xuống. Và cũng có những người đã đem con cho đi, bây giờ đến để đòi lại.
Trong số đó có Bà Mẹ Việt Nam Bảy Lăm. Bà quả phụ Trương Lệ Chi, vợ một chuyên gia của Việt Nam Cộng Hòa đã qua đời. Bà quyết định gửi 6 đứa con cho cơ quan thiện nguyện đem đi Mỹ để tham dự vào chương trình con nuôi quốc tế.
Trong câu chuyện kể lại bà đã viết như sau:
“Đây là câu chuyện đã xảy ra trong gia đình tôi, hoàn toàn sự thật. Trước năm 1975, tôi có 6 đứa con khi ba chúng nó qua đời. Đứa lớn nhất 12 tuổi, đứa nhỏ nhất là 3 tuổi. Thân cô, thế cô, tôi làm sao sinh sống, làm sao lo nổi tương lai các con. Ba chúng mất đi, để lại cho tôi gánh trách nhiệm quá nặng, với cả ngàn câu hỏi không có câu trả lời.”
Sau cùng bà Lệ Chi đã hoàn tất giấy tờ tại hai trung tâm nhận trẻ ở Sài Gòn để gửi được 5 đứa con. Chỉ riêng cậu bé 12 tuổi vì lớn quá nên không đủ điều kiện. Đứa bé 11 tuổi lấy khai sinh giả của em nó để được nhận hồ sơ.
Bà kể tiếp câu chuyện hy sinh những đứa con đứt ruột vào tháng 4—1975.
“Sau khi gửi 5 đứa con đi rồi, tôi như người ngây dại, bao đêm không thể ngủ được. Nhà đang đông đảo, tiếng la hét đùa giỡn của lũ nhỏ rộn ràng suốt ngày, nay bỗng quá yên tĩnh, quá vắng lặng, chỉ còn lại một mình tôi và cháu lớn.
Đã bao lần tôi muốn vào trung tâm để xin lại các con. Thôi thì chúng nó không có tương lai cũng được, đói khổ cũng được mà có mẹ có con. Nhưng rồi cứ ngần ngại.
Thời gian này tình hình chiến sự thật xáo trộn, những người Đà Nẵng ùn ùn vào Sài Gòn tránh nạn cộng sản. Có lẽ những người Mỹ họ biết trước được những gì sẽ xảy ra, nghĩa là miền Nam bị bỏ rơi và Sài Gòn đang bỏ ngỏ. Thế là họ không cho tôi vào gặp lại các con nữa. Chỉ ít lâu sau, báo chí loan tin Mỹ đang có kế hoạch di tản các trẻ mồ côi.
Ngày 1 tháng 3-1975, có tin chuyến máy bay khổng lồ chở cả trăm trẻ mồ côi bị rớt, tất cả tử nạn. Tôi như người mất hồn, không biết các con tôi có trong chuyến bay đó không? Trời đất đều sụp đổ trước mặt tôi. Trong khi ấy, tôi còn lãnh thêm sự sỉ vả thậm tệ của gia đình bên nội lũ nhỏ và các bạn bè của chồng. Họ bảo tôi đem con bỏ chợ, một số người thì nói tôi đem con bán cho Mỹ để lấy tiền v.v...
May thay, ít hôm sau chuyến bay rớt đó, tôi được người quen làm trong FCVN cho biết là 4 đứa con tôi vẫn còn ở trong trung tâm chưa đi. Tôi vẫn chưa hoàn hồn. Còn thằng bé ở “Welcome Home” thì sao? Mãi sau này tôi mới được biết thằng con 11 tuổi rời khỏi Việt Nam trong chuyến bay cuối cùng của các trẻ mồ côi vào ngày 28 tháng 4-1975.”
Trong khi đó, cô Karen Ryan đang là tiếp viên Hàng Không của Pan Am được tin chuyến bay Hồng Kông – Tokyo bị hủy bỏ. Phi hành đoàn trang bị những thùng giấy, sữa, tã lót để bay đi Sài Gòn nhận 400 trẻ em mồ côi vào Mỹ. Những đứa trẻ mồ côi và những đứa trẻ có mẹ như bà Lệ Chi. Những mảnh đời nhỏ bé mong manh sinh ra từ cuộc chiến Việt Nam.
Những đứa bé ốm yếu bọc trong các quần áo đủ màu như những cây kẹo bé nhỏ. Và có những đứa đã biết bò, biết đi. Các em nhỏ cùng gia đình đã được tách ra. Những miếng giấy ghi tên tuổi từng đứa con được các bà mẹ Việt Nam cho vào trong túi áo đã bị vứt bỏ. Người ta đeo cho chúng các tên họ mới. Và tất cả những đứa bé từ trẻ sơ sinh cho đến hai tuổi biết đi đều thi nhau khóc suốt chuyến bay. Cô Karen không bao giờ quên được một chuyến bay mà tất cả 400 hành khách đều khóc suốt hành trình. Chuyến bay đầy nước mắt. Chuyến bay của những linh hồn nhỏ bất chợt bị bứng khỏi gốc rễ trên quê hương lầm than. Trong những chuyến bay đó có 5 đứa con của một góa phụ Sài Gòn được đổi hoàn toàn tên họ để sẵn sàng gửi đi khắp bốn phương trời Mỹ quốc cho hoàn toàn mất dấu Việt Nam.
Nhưng trước đó vài ngày, đứa bé 11 tuổi của bà Chi, vì quá nhớ mẹ nên đã tìm cách trốn ra. Cháu Hoàng Đại Huy nói dối mẹ là quá 10 tuổi nên bị loại. Tuy nhiên, sau đó nhân viên của trung tâm đã đến nhà tìm và Huy lại phải ra đi vào chuyến 28 tháng 4. Sau này cũng nhờ đứa con lớn khôn lanh này mà Bà Mẹ Bảy Lăm đã tìm lại được các con.
Trong một bài báo viết cho Reader’s Digest, cô tiếp viên Karen ngày xưa cho biết các đứa trẻ đã được giao cho một tổ chức International Service ở Oregon. Những chuyến bay từ vận tải cơ C5 của nhà binh Mỹ cho đến Pan Am của dân sự đã chuyên chở 2,000 trẻ em đến Mỹ trong chiến dịch Operation Babylift. Ngày nay hầu hết các em đều trở thành các chuyên gia, các công dân Hoa Kỳ thành công và được gọi chung là những đứa trẻ của năm bảy lăm.
Và bây giờ chúng ta cùng trở lại với Bà Mẹ Bảy Lăm. Bà Lệ Chi ở lại Sài Gòn với đứa con trai lớn 12 tuổi tên là Hoàng Đại Hải. Ngày 30 tháng 4 hai mẹ con dắt nhau vào Tân Sơn Nhất tìm đường di tản nhưng không thành công. Từ đó cho đến hơn 10 năm sau, bà mẹ kiên trì giúp đứa con sắt đá còn lại tìm đường vượt biên hết đường biển lại qua đường bộ. Từ Hậu Giang đến Nam Vang.
Cho đến năm 1988 tức là 13 năm sau cháu Hải mới đến được trại định cư Thái Lan lúc đó đã 25 tuổi.
Đồng thời qua thư từ vòng quanh nước Pháp về Hà Nội đến Sài Gòn, Bà Mẹ Bảy Lăm đã tìm cách liên lạc được với các con ở Mỹ như một phép lạ. Tất cả các gia đình cha mẹ nuôi đều không muốn liên lạc với nguồn gốc các cháu ở Việt Nam. Chỉ nhờ đứa nhỏ Hoàng Đại Huy ra đi lúc 11 tuổi đã từ Thụy Sĩ tìm cách dấu diếm liên lạc về cội nguồn nên bắt được tin tức của mẹ.
Khi người anh Hoàng Đại Hải đến Mỹ thì đã liên lạc được với các em nhỏ nay đã trưởng thành và tất cả cùng nhau vươn lên trong cuộc sống đầy cơ hội tại Hiệp Chủng Quốc.
Sau đó bà Trương Lệ Chi ở Sài Gòn đã có cơ hội kết hôn với một sĩ quan cựu tù cải tạo và hai người đi Mỹ vào tháng 7-1990. Câu chuyện trùng phùng đoàn tụ của gia đình bà trên đất Mỹ được kể lại như sau:
“Tại Mỹ, 16 năm sau khi rời bỏ lũ nhỏ, tôi gặp lại được các con tôi, chúng không còn nhớ lấy một câu tiếng Việt, còn tôi thì Anh văn quá nghèo nàn không đủ để diễn tả những xúc động của mình, tôi chỉ khóc và khóc. Nước mắt 16 năm hờn tủi tuôn xuống như mưa.
Cháu trai 11 tuổi khi đến Mỹ được 4 năm thì gia đình cha mẹ nuôi nó dọn qua Thụy Sĩ. Năm 20 tuổi cháu đã có bằng kỹ sư điện, cố gắng đi làm, gom góp tiền dành đụn gửi tiền về Việt Nam cho mẹ, để mẹ tìm đường cho anh nó vượt biên. Sau đó, nó lấy được bằng MBA và hiện đang làm cho một công ty điện tử của Mỹ tại Thụy Sĩ.
Đứa con gái thứ Ba, khi ra đi mới 9 tuổi, cháu cũng lấy được bằng MBA và 3 bằng cấp về Financial. Hiện cháu đang làm President cho Credit Service First Boston Corporation tại New York.
Cháu Huy khi ra đi được 7 tuổi, nay đã trở thành một bác sĩ, người ta nói rằng cháu xuất sắc về Radiology hiện đang phục vụ tại bệnh viện ở San Francisco.
Thằng Hiếu, khi đi cháu được 5 tuổi, ngày nay đã tốt nghiệp đại học về ngành thương mãi, hiện ở Colorado.
Và Trúc là gái út, khi đi cháu mới 3 tuổi, nay cháu cũng đã tốt nghiệp Master Computer Science ở Ohio.
Riêng thằng con trai lớn của tôi, nhờ tiền của em trai bên Thụy Sĩ gửi về tôi lo cho cháu vượt biên. Cháu đã trải qua một cuộc hành trình đầy gian khổ, để đến Mỹ năm 1989. Khi còn ở Việt Nam, mới học hết bậc trung học. Đến Mỹ 26 tuổi, cháu bắt đầu học lại với một ý chí mãnh liệt. Bảy năm sau, cháu đã lấy được bằng bác sĩ nha khoa với hạng ưu.
Tôi quá đỗi vui mừng khi đến Mỹ, nhìn lại thấy đàn con của mình đã thành công không đứa nào hư hỏng. Tôi cám ơn tổ chức thiện nguyện Mỹ đã có mặt tại Việt Nam thời chiến tranh để tiếp nhận trẻ mồ côi. Cám ơn các gia đình người Mỹ đã chăm sóc các con tôi. Cảm ơn hệ thống giáo dục của nước Mỹ đã tạo cơ hội và điều kiện cho các con tôi. Đã tới được nước Mỹ, dầu là dân tộc gì, dầu ở lứa tuổi nào, nếu muốn đến trường thì họ cũng thực hiện được điều ước muốn.
Nếu tôi không liều lĩnh gửi các con tôi theo diện mồ côi thì có lẽ bây giờ chúng hãy còn ở lại Việt Nam và chắc chắn không có tương lai như ngày hôm nay.”
Đó là câu chuyện của Bà Mẹ Việt Nam Bảy Lăm. Khi gửi con đi, bà đã bị buộc tội là bán con cho Mỹ. Nhưng sự thật là bà đã hy sinh tình mẫu tử cao quý nhất để mở con đường tự do đầy cơ hội cho các con. Cũng vào những ngày tháng 4-1975 của 28 năm về trước, truyền hình đã chiếu cảnh một người cha đứng trên bờ tung đứa con còn bế ngửa lên sà lan vượt biển đầy dân di tản. Sà lan rời bến Sài Gòn, giây nối bờ đã chặt đứt. Không còn ai lên tàu được nữa. Hai vợ chồng người Việt vô danh trong một giây phút hoảng loạn đã tung đứa con lên đầu đám di dân trên xà lan. Một bàn tay vô danh khác đã đón lấy đứa nhỏ. Xà lan tách bến và xa dần. Đứa nhỏ chắc hẳn sẽ có tương lai nhưng người cha thì mất cả tương lai lẫn quá khứ. Đó là chuyện Việt Nam 1975. Nhưng hôm nay Bà Mẹ Việt Nam Trương Lệ Chi của chúng ta đã hy vọng tìm thấy tương lai của chính bà qua sự thành tựu của 6 người con. Chương trình Radio Dân Sinh của IRCC đã tuyên dương bà Lệ Chi nhân dịp Mother’s Day. Những đứa nhỏ đã trưởng thành và có cuộc sống tốt đẹp. Nhưng tình mẫu tử giữa mẹ con có vuông tròn hay không. Vấn đề vẫn còn là một ẩn số. Bà mẹ Việt Nam, quê ở Sóc Trăng, với nghị lực phi thường đã có một quyết định mà không thể làm lại một lần thứ hai. Nhưng bây giờ là 30 năm sau, được hỏi lại, bà thú nhận rằng cũng không biết là làm như vậy có đúng hay không. Hai người con trai lớn thì hiểu lòng mẹ, còn những đứa nhỏ tuy không nói ra nhưng sao tình mẹ con vẫn còn hờ hững. Tiếng khóc của những đứa bé bị dứt ra khỏi vòng tay thân yêu từ chuyến phi cơ đã cách xa một phần ba thế kỷ mà vẫn còn vang vọng hàng năm khi tháng tư oan nghiệt trở về. Những đứa bé lớn lên trong gia đình cha mẹ nuôi dù đã trưởng thành nhưng vẫn không hiểu được lòng mẹ ruột ở hoàn cảnh nào mà nỡ bỏ lũ con đỏ đi vào chân trời vô định. Vì vậy ngày của mẹ năm nay, lại một lần nữa, tương lai là của các con nhưng với bà mẹ 75 u sầu chỉ còn lại quá khứ đau thương.
Tôi viết lại câu chuyện này để tặng cho bạn Peter Trần ở San Jose.
Năm 75 Peter cũng đã gửi 5 đứa con đi theo diện mồ côi, sau đó cả hai vợ chồng đã sống điên cuồng trên đường vừa đi tìm con vừa tìm tự do. Qua được Hoa kỳ, may mắn thay đám con của Peter suốt ngày ôm nhau khóc không chịu tách rời. Không có gia đình Mỹ nào nhận nuôi cả 5 đứa vì vậy vẫn còn đợi chờ. Vợ chồng Peter tìm lại đầy đủ cả. Tháng 5-2007 bạn Peter của chúng tôi sắp sửa đi mổ tim nên gọi con cái từ bốn phương trời trở về đoàn tụ. Ông nói là 30 năm trước đã nhầm lẫn cho 5 đứa con nhưng may mắn đã tìm thấy kịp thời, bây giờ đến lượt ông ra đi và không có gì ân hận nữa. Nhưng bà vợ của Peter lại nói rằng cũng sẽ không để ông đi, vạn nhất dù ông có đi thì bà cũng sẽ tìm ông trở về.
Giao Chỉ – San Jose