NHÂN NGÀY “LỄ MẸ”, NGHĨ G̀ VỀ NHỮNG BÀ MẸ CÔ ĐƠN?
Chu Tất Tiến
Trong giờ lễ Chủ Nhật, nhằm ngày Lễ Mẹ, tại nhà thờ Saint Columban, linh mục T. đă làm nhiều người nghe phải nhỏ lệ khi ông kể một câu chuyện về một người Mẹ đă nuôi cả mười đứa con thành công về tài chánh, đứa Bác Sĩ, đứa Kỹ Sư, Dược Sĩ, nhưng rồi cả mười đứa con ấy, không nuôi nổi một bà Mẹ già. Đứa nào cũng có lư do để từ chối không muốn ở với Mẹ. Linh mục T. cũng kể lại lúc ông c̣n ở Chicago, có một lần trong thời tiết lạnh giá, đến thăm một bà Mẹ, thấy căn nhà rộng mông mênh, không có ai, v́ hai vợ chồng đứa con đi làm cả. Điều ông quan tâm là thấy trong nhà rất lạnh, bà Mẹ phải mặc hai áo nhưng vẫn lạnh cóng. Ông có hỏi bà mẹ tại sao không mở máy sưởi, th́ bà Mẹ cho biết là không dám mở v́ sợ khi con đi làm về, sẽ càm ràm là “tốn tiền điện quá!” Những đứa con sang trọng kia, có thể chờ đến ngày Lễ Mẹ, th́ đưa mẹ ra ăn tô phở, hoặc gọi điện thoại về nhà, nói: “I love you, mom!” Thế là đủ bổn phận của một đứa con thành công ở Mỹ đối với người mẹ yêu dấu của ḿnh.
Những Bà Mẹ ở đây là hiện thân của Mẹ Việt Nam đau khổ, đă hy sinh cả cuộc đời cho con cái, nhưng khi con cái phụ rẫy, bỏ bê, cũng im lặng chấp nhận cho đến hết cuộc đời.
Có biết bao nhiêu trường hợp như thế trong cộng đồng Việt Nam hải ngoại? Biết bao nhiêu bà mẹ âm thầm, lặng lẽ chịu đựng tất cả những đau khổ từ khi lấy chồng, sinh con, rồi ráng nuôi dậy con nên người, sau đó lại chấp nhận những đứa con bất hiếu như một định mệnh mà không hề thốt lời than văn?
Một bà mẹ đă dành dụm bao năm buôn gánh bán bưng để cho con vượt biên một ḿnh, sau đó, khi qua đến Mỹ, thằng con sợ vợ quá, không dám để mẹ ngủ trong pḥng, mà bảo mẹ phải ngủ dưới đất trong pḥng khách. Một lần, con chó xù của hai vợ chồng đứng đái ngay vào đầu mẹ. Bà mẹ kêu lên, th́ đứa con dâu cười ha hả trong khi thằng chồng đứng yên, chẳng dám nói ǵ.
Bà mẹ khác, không được ở chung với con trai, phải thuê một pḥng của người bạn, v́ sức khoẻ yếu, lúc nào cũng lo là chết không có ai chôn. Khi nghe nói về bảo hiểm nhân thọ, bà có năn nỉ thằng con trai đứng tên mua giùm, để bà bớt chút tiền già và đóng hàng tháng để mai sau, con có tiền lo hậu sự cho bà, nhưng đứa con dâu nhất định không chịu, cho rằng “tốn tiền vô ích, chết th́ thiêu, liệng tro xuống biển là xong, chôn làm quái ǵ cho mất thời giờ đi chăm sóc.” Bà cụ uất quá, phát bệnh và qua đời. Không biết rồi bà có được chôn cất đàng hoàng theo ư muốn, hay lại bị cô con dâu vứt tro ra biển.
Không thiếu những bà mẹ khi đến thăm con trai, phải ngồi nh́n vợ chồng chúng nó ăn uống ríu rít với nhau, v́ con dâu không chịu dọn thêm một chén cơm mời mẹ. Một bà mẹ nhớ con nhớ cháu quá, đến thăm con, nhưng sợ con dâu sẽ nhiếc móc thằng chồng, nên vừa vào tới cửa đă vội thanh minh: “Mẹ không ăn cơm đâu! Mẹ vừa ăn phở xong, c̣n no đầy bụng. Mẹ chỉ đến cho thằng cháu nội món quà thôi!”
Không thiếu những bà mẹ v́ lỡ đánh đổ một chút nước trên thảm mà bị con nhiếc móc tơi bời. “Trời đất ơi! Cái thảm của người ta cả vài ngàn bạc mà đánh đổ đánh tháo ra thế th́ có chết không?” Có bà mẹ bị bệnh ung thư, biết là sắp chết, mong được con gái đưa về Việt Nam, nhưng con đổ thừa cho chồng không cho phép về, rồi biến mất tăm, sợ trách nhiệm. Mẹ phải nhờ người đưa ra phi trường, nhờ người dưng đi cùng chuyến bay chăm sóc cho đến khi về tới nhà. Từ lúc đó đến lúc mẹ mất, cả con gái lẫn con rể, cháu chắt cũng chẳng hề gọi điện thoại hỏi thăm một lần.
Một bà mẹ già trên 70 tuổi rồi, có thằng con trai thành công lẫy lừng, bốn năm căn nhà cho thuê, nhưng bà mẹ phải lụm cụm đi giữ trẻ, nói đúng ra là đi ở đợ v́ phải lau nhà, rửa chén, nấu cơm, để có tiền tiêu vặt và để gộp với tiền già, đưa cả cho.. con trai, một thanh niên ham vui, nhẩy nhót tung trời, hai, ba bà vợ. Mỗi khi gặp bà con, chưa cần hỏi, bà đă thanh minh: “Ấy, tôi ngồi không cũng chả biết làm ǵ, thôi th́ đi làm cho nó qua ngày, kẻo ở nhà rộng quá, một ḿnh buồn lắm!”
Trong một cuộc hội thoại, một bà mẹ đă khóc nức nở v́ chỉ đứa con gái phụ rẫy, bỏ bà một ḿnh cô đơn. Bà chỉ có một đứa con gái duy nhất, chổng chết trong trại cải tạo. Trong bao nhiêu năm, bà đă gồng gánh nuôi con, rồi cùng vượt biên với con, tưởng mang hạnh phúc cho hai mẹ con, ai ngờ cô con chờ đúng 18 tuổi là lẳng lặng sắp vali ra đi. Nước mắt bà đă chẩy cho chồng, nay lại chẩy hết cho con.
Tại những nhà dưỡng lăo gần trung tâm Thủ Đô Tị Nạn, có biết bao nhiêu bà mẹ ngày đêm ngóng con đến thăm nhưng vẫn biệt vô âm tín. Một bà cụ suốt ba năm dài, không bao giờ chịu bước xuống giường, v́ biết rằng chẳng bao giờ có đứa con nào đến thăm. Bà đă lẳng lặng nằm suốt ngày trên giường như một sự trừng phạt chính ḿnh v́ đă thương yêu con cái quá sức để đến t́nh trạng bị bỏ bê như hiện tại. Sau ba năm, bà mất v́ các vết lở, v́ nỗi u uất, mà những người chăm sóc bà vẫn không biết gia cảnh bà như thế nào, v́ bà không hề nhắc đến. Có điều chắc chắn là khi bà c̣n là một thiếu nữ, bà phải là một mẫu người làm cho nhiều người theo đuổi, quyến luyến, tôn sùng. Chắc chắn bà đă trải qua bao năm tháng thật tươi đẹp, v́ cho đến khi mất, khuôn mặt bà, những ngón tay bà, và dáng dấp bà vẫn khoan thai, dịu dàng, pha một chút quư phái. Nhưng tất cả những bí ẩn đó đă được bà mang xuống mồ một cách trầm lặng.
Một buổi chiều tháng 5, tại một tiệm phở Việt Nam, một mẹ già đứng tần ngần bên cánh cửa. Khi được mời vào, mẹ cho biết mẹ không đói, nhưng chỉ muốn đứng nh́n những khuôn mặt vui vẻ, để nhớ đến con ḿnh, đứa con đă bỏ bà đi tiểu bang khác, để mẹ ở với đứa cháu là một tên nghiện rượu, đă hăm doạ đánh mẹ hoài. Hắn đă lấy hết tiền trợ cấp của mẹ, lại c̣n xua đuổi mẹ như cùi hủi. Hôm nay, hắn lái xe chở mẹ đến đầu chợ, đẩy mẹ xuống và bảo mẹ cút đi! Mẹ biết đi đâu bây giờ?
Trong một căn pḥng điều trị tại bệnh viện Ung Thư, một bà cụ đă gào lên nức nở khi người bệnh nằm bên được chuyển đi nơi khác. “Bà ơi! Bà bỏ tôi sao? Bà ơi! Đừng đi! Đừng bỏ tôi nằm một ḿnh! Tôi sợ lắm, bà ơi!” Những tiếng kêu, tiếng khóc nấc nghẹn đó lặp đi lặp lại làm người bệnh sắp chuyển đi cũng khóc theo. Người y tá cũng khóc lặng lẽ. Anh con trai của người sắp đi xa, không cầm được giọt lệ, cũng đứng nức nở. Cả căn pḥng như ngập nước mắt. Mầu trắng của những tấm trải giường, mầu trắng của tấm áo cánh của bà cụ như những tấm khăn liệm, tự nhiên sáng lên, buồn bă. Bà cụ nằm lại đó đă không có đứa con nào ở gần đây. Chúng đă mỗi đứa mỗi nơi, như những cánh chim không bao giờ trở lại.
Trên đại lộ Bolsa, thỉnh thoảng người ta thấy một bà mẹ già, đẩy chiếc xe chợ trên chứa đầy đồ linh tinh. Mẹ chỉ có một cái nón lá để che nắng che mưa. Khuôn mặt khắc khổ của mẹ như những đường rănh bùn lầy nước đọng, đâu đó ở chợ Cầu Ông Lănh, Thủ Thiêm, gần bến Ninh Kiều, Bắc Mỹ Thuận hay ở gần cầu Tràng Tiền, Chợ Đông Ba? Mẹ đi về đâu, hỡi Mẹ? Những đứa con của mẹ giờ chắc đang vui vầy trong nhà hàng nào đó, đón mừng ngày Lễ Mẹ, “Happy Mother Day!”
THƯ CHO CON,
Con yêu dấu, khi cha mẹ đă già. Cha mẹ không c̣n tươi như hoa. Mà nhăn nhó, mặt cau, mắt ướt. Con sẽ thấy không c̣n vui như trước. Nhưng cũng đừng cau có lại mẹ cha. V́ khi xưa, con khóc óe vang nhà. Mẹ cha vẫn vui tươi như hội.
Nếu cha mẹ, tay run không cầm nổi. Một tô cơm mà đánh đổ ra nhà. Con cũng đừng gắt mắng cha mẹ già. V́ lúc bé, con vẫn thường rơi văi. Mẹ cha vẫn phải khom lưng nhặt lại. Từng miếng cơm, chút thịt con làm văng. Mẹ vừa cười vừa nh́n con lăng xăng. Nghe con “xin lỗi” mà ấm ḷng như Tết.
Nếu cha mẹ có nói nhiều, phát mệt. Nói những câu lảm nhảm, không đầu đuôi. Con hăy nhớ năm xưa, nằm trong nôi. Mẹ kể măi một chuyện xưa cổ tích. Cha cũng vậy, những khi con không thích, Lên giường nằm để ngủ giấc triền miên. Cha kể đi kể lại chuyện ông Tiên. Chuyện Tướng Cướp, Thạch Sanh, nhiều chuyện bịa.
Nếu cha mẹ rồi ít năng tắm rửa. Con cũng đừng bịt mũi, dang xa. Bởi khi xưa, mẹ phải gọi cả nhà. Mới tắm được cho con một lát. Con nghịch chơi, người dính đầy bụi cát. Mực lấm lem, tay chân bẩn như ma. Mẹ mới dội nước, con đă khóc la. Không chịu tắm, không chịu vào bồn rửa. Cha phải dỗ con hoài, con mới sửa. Măi lớn khôn, mới đi tắm một ḿnh.
Nếu mẹ cha rồi không hiểu văn minh. Máy móc mới đủ h́nh đủ kiểu. Cũng đừng cười chê ông bà già hủ lậu. Mà nên giảng cho cha mẹ cách dùng. V́ năm con một, hai tuổi, cái ǵ cũng lạ lùng. Cha mẹ phải cầm tay con, chỉ dẫn. Rồi lớn lên, cha dậy con cẩn thận. Đừng nghịch máy này, đừng đụng đến vật kia. Cha giảng cho con từng chút, từng ly. Cách mở radio, bật đèn, mở bếp, vặn tivi. Con đă nở những nụ cười hạnh phúc.
Nếu mẹ cha mà nhớ, quên tùy lúc. Đừng cằn nhằn cha mẹ ngu khờ. Biết bao lần con quên sách vở ở nhà. Cha phải chạy như bay về nhà lấy. Điều quan trọng là cha mẹ cần được thấy. Dáng h́nh con quanh quẩn đâu đây. Ngửi hơi con mà trong mắt cay cay. Con c̣n đó, tim cha đầy máu nóng.
Nếu mẹ cha quá già không muốn sống. Con hăy hiểu cho rồi tới lúc con cũng già. Sẽ tới hồi cuộc sống như trôi qua. Ư sống hết, mà chỉ c̣n tồn tại. Một cái cây khô, một cánh hoa vương văi. Một bộ xương có hiểu biết vật vờ. Những kỷ niệm xưa đầy ắp, chan ḥa. Trong ánh mắt, trong dấu tay run rẩy. Hơi thở ngập ngừng, âm thanh lẩy bẩy.
Không c̣n ham vui, chỉ c̣n chút t́nh yêu. T́nh yêu con, yêu cháu thật nhiều. Óc chỉ thấy tên con và dáng dấp. Tim chỉ chứa h́nh con tấp nập. Dấu chân xưa chạy nhẩy tung tăng. Từng nốt muỗi đau, từng cơn nhức trong răng. Từng cơn sốt, mọc răng, đổi da, đổi thịt. Mẹ cha đă từng bao đêm quên mệt. Ngồi bên con, nghe hơi thở đều ḥa. Dù cho cho khó chịu, khóc la. Cha mẹ vẫn dấu yêu con trên hết. Và, bây giờ, khi tới gần cơi chết. Hành trang mang đi vẫn chỉ bóng h́nh con. Có chút hơi tàn, cha mẹ muốn giối giăng: Con hạnh phúc, con sướng vui bất tận.
Thôi, vài hàng, gửi con,