TÊ “LO”, THƠ CỦA NHẠC

Băng Đình

Làng tôi, làng Nại huyện Hưng Nhân (nay là Hưng Hà). Một trong những làng nhỏ và nghèo nhất tỉnh Thái Bình, luôn cả toàn quốc lúc chưa và khi đã thống nhất. Nghèo thì đương nhiên là dốt. Trước năm 1945, cả làng qua bao nhiêu đời chả có lấy một vị khoa bảng nho lẫn tây.

Vớt vát lại, có thế chứ, làng tôi lại cùng một ít làng khác miền Bắc dám đối nập với cả lước từ khai thiên lập địa cho tới ngày nay và hứa hẹn mãi mãi. Này nhé, người Việt nói thì dân làng tôi, trong đó có tôi lói! (khi chưa đi học). Nghĩa nà như vầy:

Điển hình gia đình tôi gồm tám nhân khẩu. Bố mẹ và sáu con. Bố tôi làm việc quan có lên huỵên, xuống tỉnh. Mẹ tôi gốc làng Bùi Quang Chiêm. Chị Loan, chị Ngà tôi lấy chồng vùng khác. Đám con trai được đi học. Nên bẩy người chúng tôi thoát nạn n,l. Nhưng người thứ tám, chị Yến tôi đã không được đi học lại lấy chồng làng Bùi Tịp. Cũng nà nàng đối nập, nên sau năm 1975, từ quê nhà, thư chị viết có câu:

“…Chị thương em nắm…Thôi em ráng cải tạo cho thành người nương thiện…”

Tôi bỏ làng từ năm 1950. Thoát ngọng nhưng chưa hết dốt. Và dốt đến bây giờ, 2006!!!

Trong một mẩu nhớ tựa đề Biệt Đoàn Văn Nghệ đăng trên Văn Nghệ Tiền Phong số 725 từ ngày 01 đến ngày 15-03-2006. Tôi đã viết về Tiểu Đoàn Chiến Tranh Tâm Lý vào những năm cuối thâp niên 60. Đặc biệt về Đơn Vị Trưởng và Đại Đội Văn Nghệ cùng các anh chị em văn nghệ sĩ, ca sĩ, vũ công. Dĩ nhiên báo phát hành trước thời gian ghi trên bìa.

Trong bài này tôi muốn nói thêm về vị Đại Đội Trưởng Đại Đội Văn Nghệ, Trung Úy Trần Quang Trường, (cựu Trung Tá Trường đã mãn phần tại Úc Châu). Anh Trường gốc Thanh Hóa, sinh năm 1923. Là một tay vĩ cầm trác tuyệt, lừng danh xứ Bắc. Bar Thiên Thai của anh là Dancing đầu tiên của người Việt tại Hànội. Phạm Duy từng hát ở đây và thi sĩ Nguyễn Bính ăn dầm nằm dề tại nhà anh nhiều năm. Mới hai mươi, anh đã lập gia đình. Vợ chồng cùng tuổi, đều là con nhà giầu có. Anh chị ở riêng và anh sống rất nghệ sĩ. Có lần đem bạn bè đi hát cô đầu, ở lỳ nhà hát cả tháng không về. Nguyễn Bính đi tìm gíup cũng không nhổ rễ. Chị phải làm cỗ, nấu chè cho người làm bưng tới xóm yên hoa.

- Mợ sợ cậu ở nhà hát ăn uống thất thường không được ngon nên làm cơm đem đến mời cậu và các bác xơi…

“Các bác” nghe vậy “nhột” quá, đuổi cậu về với mợ.

Xin được tôi làm phó. Anh Trường khoán trắng mọi việc từ văn phòng cho tới bầu gánh trong các buổi lưu diễn Quân Khu.

Anh thường khen tôi.

- Cậu văn gừng văn nghệ vậy mà nhà binh ra phết. Lính mình tuy vậy ưa ngọt, ưa phỉnh. Nghệ sĩ mà. Mình cứ phiên phiến rồi việc gì cũng xong.

Nhờ lối làm việc quan nhất thời dân vạn đại như vậy mà 46 năm chúng tôi còn có gì để nói với nhau. Đêm 27-2-06, trầm ngâm trước bản thảo… Bỗng điện thoại đổ hồi.

- Phải BĐ đó không?

- Dạ chính hắn. Xin nói to. Tôi nghễnh ngãng rổi. Xin lỗi ai đầu giây.

- Đố ông đoán ra ai nào? Tôi là người được ông nhắc đến trong Biệt Đoàn Văn Nghệ. Biết là ai chưa?

- Già rồi, vả lại xa nhau lâu quá, lại nhắc tới khá nhiều anh em. Xin chịu.

- Phạm Nghệ đây…

- Ối giời ơi Phạm Nghệ! Làm sao tôi quên được con người tốt nghiệp nhạc viện Paris. Ông diện sơ mi lụa vàng rộng tay khi biểu diễn vĩ cầm. Trán ông cao, tóc ông rợn sóng… Tôi vẫn cứ trách ông sao chỉ làm nhạc sư. Chẳng chịu sáng tác như biết bao người thua ông xa… Sao ông có được số phôn của tôi.

- Dễ ợt mà. Vẫn theo dõi các bài báo của ông. Tới bài này, có một sơ sót cần góp ý.

- Cảm ơn nhé, ai chê ta mà chê phải người ấy là thày ta. Thế là ông vừa là bạn vừa là thày tôi. Chỉ cái sai của tôi đi.

- Ông bảo giọng soprano của Vân Sơn là sai. Soprano là giọng cao nữ. Gịong cao nam là Tenor.

- Chết cha tôi rồi. Đây là dốt chứ đâu phải sai. Thêm lười nữa. Nếu biết mình gốc loạng quạng, thấy chữ gì ngờ ngợ thì từ điển Anh, Pháp, Hán đó. Thêm Bách Khoa Từ Điển dàn hàng chơi sách, mắc gì không tra cứu. Đúng là dốt hay nói chữ. Nẽ ra tôi phải viết là Têlo thì mới nêu rõ được gốc gác chữ nghĩa của tôi.

Kế đó chúng tôi bù khú cả tiếng đồng hồ. Dĩ vãng 46 năm hiện về với bao kỷ niệm. Phạm Nghệ nổi hứng đọc cho tôi nghe bài thơ trường thiên của anh về những văn nghệ sĩ bạn bè của chúng tôi đã qua đời. Anh không chơi E Mail nên ngày 3-3-06 tôi mới nhận được thư và thơ anh.

Ngày 28-2-06

Ông Vũ Băng Đình thân mến ơi,

Tôi gửi ông bài thơ như đã hứa và để ông tùy nghi xử dụng. Tôi sẽ phôn cho ông sau. Còn nhiều truyện muốn nói lắm. Nếu ông có phôn cho tôi thì xin gọi vào Thứ Bẩy hoặc Chủ Nhật vì ngày thường tôi hay đi đánh bài giải trí ở sòng bạc Atlantic City.

Nay là lúc mình đang hát bài Chanson du soir rồi.

Mong có dịp mời ông ghé chơi miền Đông, tôi rất được hân hạnh tiếp đón và đưa ông đi chơi cho vui.

Tôi vẫn lái xe phom phom trên xa lộ.

Chúc ông và gia đình vui mạnh thắng lợi.

Thân mến,

Phạm Nghệ.

Những Nghệ Sĩ Tôi Quen Biết Đã Qua Đời

(Thơ Phạm Nghệ)

Vũ Thành theo Giấc Mơ say

Đâu còn chờ đợi đến ngày Hồi Hương

Văn Phụng Đi Giữa Hoàng Hôn

Suối Tóc để lại nhớ thương cho đời

Hoài Bắc trảy Hội Trùng Dương

Rượu mừng còn đó vẫn thương xuân về

Nhật Bằng ôm cả Thuyền Trăng

Về miền miên viễn chị Hằng mang theo

Hoài Trung hay hát Con Mèo

Cây cau cao quá có trèo được đâu

Thi Thơ Trăng Rụng Xuống Cầu

Bao nhiêu vũ điệu theo mầu thời gian

Hoàng Trọng ông vua Tango

Tiếng Tơ Đồng vẫn còn mơ mộng nhiều

Dương Thiệu Tước Áng Mây Chiều

Sông Hương Núi Ngự vẫn yêu dạt dào

Canh Thân lúc tuổi chưa cao

Túi Đàn để lại xiết bao ngậm ngùi

Nguyễn Cầu lặng lẽ ra đi

Cái quạt phe phẩy mỗi khi dạy đàn

Hùng Lân Minh Châu Trời Đông

Khỏe Vì Nước cũng theo giòng thời gian

Thẩm Oánh nhớ Trưng Nữ Vương

Hai Bà tuẫn tiết tấm gương anh hùng

Ngọc Bích Đôi Chim Giang Hồ

Đã nằm yên nghỉ bên bờ nương xanh

Lê Thương ba Hòn Vọng Phu

Ngoài tám mươi tuổi vác dù ra đi

Nguyễn Hiền Hoa Bướm Ngày Xưa

Hút thuốc nhiều quá có chừa được đâu

Trọng Khương Bánh Xe Quay Nhanh

Nhanh hay quay chậm cũng thành người xưa

Y vân nào phải tay vừa

Lòng Mẹ như biển vẫn chưa báo đền

Vũ Huyến Bỏ Quên Cây Đàn

Để Cô Hàng Nước sang ngang năm nào

Mạnh Phát có Ban Thần Kinh

Có Trần Văn Lý một mình múa tay

Trần Văn Nhơn cũng thật hay

Hànội 49 ngày nay đâu còn

Võ Đức Thu tuổi khá cao

Phổ nhạc Tống Biệt dạt dào hồn thơ

Trường nhạc có Nguyễn Huy Chương

Rủi ro mất xác trên đường vượt biên

Hải Linh đã bay về trời

Hang Bê Lem vẫn để nơi nhà thờ

Duy Linh Về Tổ Ấm xa

Là ông linh mục hiền hòa dễ thương

Nhật Trường khoác áo treillis

Bài ca của lính cũng vi vút rồi

Đình Nghĩa thổi sáo tuyệt vời

Sáo tre sáo trúc gọt nơi Thiên Đường

Phạm Trọng Cầu Trường Làng Tôi

Sáu mươi lăm tuổi về nơi niết bàn

Duy Khánh đã lên bàn thờ

Bài ca xứ Huế còn mơ núi Bình

Nguyễn Văn Nghị dân Hiến Binh

Violon cũng xách đi trình Diêm Vương

Nguyễn Trí Nhường cây cello

Chẳng may tai nạn mô tô qua đời

Nguyễn Văn Diệp có một thời

Vĩ cầm Hànội bao người nhớ thương

Ngô Mạnh Thu cũng gian nan

Để bao ca khúc còn vang khắp miền

Viết Chung nhạc sĩ áo đen

Điều khiển hay thế cũng bèn ra đi

Chợ Quán có Nghiêm La Mi

Chơi bass, nhiếp ảnh đã đi mất rồi

Thái Hằng lúc đã sáu con

Vậy mà tiếng hát vẫn tròn vẫn duyên

Đoàn Chuẩn mê Tà Áo Xanh

Bẩy mươi tám tuổi cũng đành ra đi

Phạm Gia Nghị đeo ba hoa

Chiến Tranh Tâm Lý đã xa lánh đời

Lê Như Hải tay violin

Whisky nhậu quá thôi nhìn anh em

Viola có Đoàn Mạnh Quân

Nghỉ nơi Đức Quốc lúc gần sáu mươi

Duyên Anh bỏ lại Nhà Tôi

Tuổi Ngọc để lại cho đời tiếc thương

Tạ Tỵ mang hết tranh đi

Thơ, Văn, Họa chẳng còn gì vấn vương

Nguyên Sa Áo Lụa Hà Đông

Văn Học để lại không mong đợi gì

Mai Trung Tĩnh dân Hát Ô

Tro tàn đã để bên bờ biển xanh

Phạm Huấn Triệt Thoái Cao Nguyên

Đã bỏ cây bút về miền xa xăm

Thi bá là Vũ Hoàng Chương

Ra đi để lại thơ Đường tuyệt hay

Đinh Hùng có ban Tao Đàn

Còn trẻ đã vội Niết Bàn dạo chơi

Còn chàng thi sĩ Thanh Nam

Ngoài bốn mươi tuổi đã sang bến đò

Mai Thảo thật lắm văn tài

Martel ít nhất một chai mới vừa

Trần Cao Lĩnh cũng tài ba

Là một tay nhiếp ảnh gia khác thường

Nguyễn Mạnh Côn tính kiên cường

Vào tù tuyệt thực chửi hàng ngựa trâu

Vũ Khắc Khoan Thần Tháp Rùa

Chọn miền đất lạnh gió đưa về trời

Tuổi già nhớ được thế thôi

Nhớ bao bạn hữu một thời thanh xuân

Nhớ quê nhớ bạn xa gần

Gọi là một nén hương trầm tiễn đưa

(New Jersey tháng 2-2006)

Xin cảm ơn bạn già 78 tuổi vẫn hồn thơ lai láng (chất thơ của nhạc). Để chúng mình ôn lại chuyện xưa. Càng cảm ơn nhiều về cái dốt Tê lo của le nhaque VBĐ.

Vậy ta đi đến kết luận nhé, một kết luận rất Phạm Nghệ:

Cố quá sớm thành ra quá cố

Trời cho xin cứ việc…trò chơi.

Băng Đình

(3-3-06)