Dự Án

Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân Tại Canada

Bối cảnh

  Trước năm 1975, cộng đồng người Việt tại Canada có vào khoảng trên dưới 1 000 người, đa số là các sinh viên miền Nam du học trong Chương Trình Colombo của chính phủ Việt Nam Cộng Hoà hay du học tự túc, và thân nhân của họ.  Những người này phần lớn ở các thành phố như: Montréal, Toronto , Quebec City, Sherbrooke , và Moncton .  Sau khi Việt Nam Cộng Hoà thất thủ vào ngày 30 tháng 4, 1975, hàng ngàn người phải bỏ nước ra đi tìm tự do, không chấp nhận chế độ độc tài Cộng Sản, trong đó có một số người được nhận vào Canada .

  Làn sóng người Việt tị nạn đầu tiên tới Canada, trong khoảng từ năm 1975 tới năm 1978, đặt nền tảng đầu tiên cho cộng đồng người Việt tại các thành phố đã có sẵn một số người Việt kể trên, và lan ra các thành phố khác như: Vancouver, Calgary, Edmonton, Saskatoon, Regina, Winnipeg, London, v.v.

  Làn sóng tị nạn thứ hai khởi đầu với tầu Hải Hồng chở 4 000 người tị nạn lênh đênh trên biển khơi suốt 4 tháng vào năm 1978, không được nuớc nào cho cập bến, cuối cùng được chính phủ Hồng Kông cho phép nhập cảnh.  Sau chuyến tàu này, hàng trăm ngàn người tìm đủ mọi cách để vượt biên tìm tự do, bằng đường biển qua Thái Lan, Mã Lai, Nam Dương, Phi Luật Tân, Hồng Kông, hay bằng đường bộ qua Cam Bốt, bất chấp mọi hiểm nguy như phong ba, bão táp, hải tặc, đói, khát.  Đây là làn sóng tị nạn thứ hai, kéo dài từ năm 1978 tới năm 1986, khi một số quốc gia vùng Đông Nam Á bắt đầu đóng cửa các trại tị nạn, khiến Phủ Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiêp Quốc phải can thiệp qua một chương trình gọi là Comprehensive Plan of  Action (CPA), theo đó người vượt biên không còn được mặc nhiên coi là tị nạn như trước, mà phải quamột chương trình thanh lọc để thẩm định tư cách tị nạn. 

  Sau hai làn sóng tị nạn kể trên, tuy số người tị nạn được nhận vào Canada có phần giảm bớt so với những năm trước, người Việt tiếp tục được nhận vào Canada qua chương trình đoàn tụ gia đình.  Do đó, nhân số trong cộng đồng người Việt tại Canada gia tăng không ngừng, từ 94 000 vào năm 1991, tới 137 000 năm 1996, 151 000 năm 2001, và 170 000 năm 2005.       

Chương trình định cư người Việt tị nạn tại Canada

  Trong đợt đầu của làn sóng tị nạn, tất cả người Việt tị nạn được nhận vào Canada đều qua chương trình bảo trợ của chính phủ.  Vào năm 1977, bộ luật di trú được cải tổ, theo đó các nhóm tư nhân từ 5 người trở lên, gồm các thường trú dân hoặc công dân Canada có lợi tức hoặc nghề nghiệp vững chắn có thể bảo trợ người tị nạn. 

  Vào đầu năm 1979, khi hình ảnh những chiếc tàu tị nạn bị quân đội, cảnh sát của các quốc gia ở Đông Nam Á đẩy ra ngoài khơi, hoăc tin người Việt tị nạn bị hải tặc hãm hiếp, thảm sát, hoặc chết đói, chết khát trên biển cả xuất hiện hầu như hàng ngày trên đài truyền hình hoặc trên các báo chí, dân chúng Canada rất xúc động và đều muốn có một biện pháp để cứu vớt những người tị nạn xấu số đó.  Trong bối cảnh này, vào ngày 27 tháng 6, 1979, bà Marion Dewar, lúc đó là Đô Trưởng thành phố Ottawa, triệu tập một phiên họp của các tổ chức từ thiện, các hội đoàn sắc tộc, trong đó có cộng đồng người Việt tại Ottawa, để tìm cách cứu giúp ngưới Việt tị nạn.  Vì lúc đó chính phủ Canada dự định nhận 8 000 người tị nạn cho toàn năm 1979, bà Dewar đề nghị dân chúng Ottawa - - một thành phố với nhân số ở tầm mức trung bình tại Canada - - nhận một nửa số đó, tức là 4 000 người qua chương trình tư nhân bảo trợ, để thúc dục chính phủ Canada và các thành phố khác nhận thêm người tị nạn.  Đó là lý do tại sao ChươngTrình 4000 (Project 4000) được ra đời.  Kết quả, chỉ hơn một tuần lễ sau khi Chương Trình 4000 được phát động trong một buổi mít tinh có 3 000 người tham dự vào ngày 12 tháng 7, 1979 tại Ottawa Civic Centre, chính phủ Canada tuyên bố sẽ tăng số người tị nạn được nhận vào Canada trong năm 1979 lên 50 000 người. 

  Sau khi thành phố Ottawa khởi xướng Chương Trình 4000, các thành phố khác tại Canada đều phát động phong trào bảo trợ người Việt tị nạn, trong đó đáng kể nhất là chương trình Operation Life Line do Giáo Sư Howard Adelman thành lập ở Toronto,  chương trình bảo trợ của nhóm Mennonite ở Winnipeg, và các nhóm bảo trợ của giáo hội Thiên Chúa Giáo và Giáo Hội Tin Lành tại Canada.

  Chương Trình 4000 ở Ottawa làm việc từ năm 1979 tới năm 1983, và bảo trợ được 3500 người.  Song song với nỗ lực này, cộng đồng người Việt ở khắp nơi, kể cả Ottawa , tự động đứng ra thành lập các nhóm bảo trợ.  Sau đó, với sự hình thành của Liên Hội Người Việt Canada, năm 1988 Liên Hội thành lập Ủy Ban Phối Hợp Bảo Trợ NgườiViệt Tị Nạn Canada và ký một hợp đồng chủ (master agreement) với Bộ Di Trú Canada để giúp các hội thành viên trong công tác này.  Trong khoảng 5 năm làm việc với sự cộng tác của Ủy Ban Cứu Ngưới Vượt Biển Hoa Kỳ (Boat People SOS Committee, U.S.A.) tại tiểu bang Virginia, và Ủy Ban Cứu Ngưới Vượt Biển Canada (Boat People SOS, Canada) tại Montréal, từ năm 1988 cho tới khi Ủy Ban chấm dứt hoạt động vào năm 1993, khoảng 1 000 người tị nạn đã được cộng đồng người Việt tại Canada bảo trợ.  

Động lực

  Năm 2004, Liên Hội Người Việt Canada tổ chức lễ kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Chương Trình 4000 tại Ottawa với một cuộc triển lãm với chủ đề Tự do: tặng phẩm vô giá và một bữa dạ tiệc tại Trung Tâm Giải Trí Plant Recreation Centre.  Cuộc triển lãm này được các cơ quan truyền thông ở Canada đặc biệt chú ý và loan tải rộng rãi, và đã gây được một phản ứng rất xúc động trong dân chúng Canada .  Do đó, Liên Hội đã quyết định gia hạn cuộc triển lãm từ 10 ngày dự định lúc ban đầu lên tới 5 tuần lễ, và luân chuyển tới các thành phố Toronto và Vancouver .  Ngoài ra, cuộc triển lãm này cũng được các cơ quan truyền thông thế giới như các đài phát thanh RFA ở Hoa Thịnh Đốn, RFI tại Paris, và đài BBC Luân Đôn đề cập tới. 

  Trước các phản ứng mạnh mẽ nói trên, trong buổi họp ngày 20-11-2004 tại Ottawa, Liên Hội Người Việt Canada đã quyết định thành lập Dự Án Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân, và ủy thác cho Ban Chấp Hành Liên Hội nghiên cứu việc thực hiện dự án này.

  Ngày 17 tháng 12, 2005, nhân dịp kỷ niệm 30 năm cộng đồng người Việt tại Canada, Liên Hội chính thức tuyên bố phát động Dự án Viện Bảo TàngThuyền Nhân, với dự định sẽ hoàn tất trong vòng từ 3 năm tới 5 năm.

Mục đích

Mục đích chính của Dự án Viện Bảo TàngThuyền Nhân là để giúp các thế hệ người Việt mai sau, và dân chúng các quốc gia sở tại - - trong đó có Canada - - hiểu rõ lý do tại sao có phong trào người Việt tị nạn; cảm thông với nỗi thống khổ của các thế hệ vượt biên tìm tự do trước đây; ý thức được những thử thách, khó khăn trong quá trình định cư của người Việt tị nạn; và tri ân tấm lòng nhân đạo, hào hiệp của dân chúng các quốc gia thâu nhận người tị nạn; và hãnh diện về các đóng góp của cộng đồng người Việt vào xứ sớ mới.

Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân không những sẽ chỉ có các di tích lịch sử, mà còn là một Viện Bảo Tàng sống, một địa điểm để trưng bầy các đóng góp của cộng đồng người Việt vào xứ Canada, như các cuộc triển lãm tranh ảnh và trình diễn văn nghệ.       

 Nhu cầu và thực tế

  Từ năm 1995, thành phố Ottawa đã có Đài Kỷ Niệm Việt Nam với bức tượng Mẹ bồng con  của Điêu Khắc Gia Phạm Thế Trung tại trung tâm thành phố, do đó, Viện Bảo TàngThuyền Nhân cần được đặt tại một địa điểm ở gần kề để cho hai công trình này có thể bổ túc cho nhau.  Ngoài ra, vì cộng đồng người Việt tại Canada còn quá non trẻ, và khả năng tài chánh còn hạn hẹp so với các cộng đồng khác, Viện Bảo TàngThuyền Nhân vì vậy cũng sẽ là một công trình xây cất có tính cách khiêm tốn, với chi phí dự trù là 2 triệu Gia kim cho một diện tích thực dụng khoảng 5 ngàn bộ vuông.  Một mặt khác, để có một nguồn tài chánh lâu dài cho ngân qũy bảo trì và điều hành, cũng cần dành một phần của toà nhà Viện Bảo Tàng để cho thuê, sinh lợi cho công việc này. 

Chương trình thực hiện

Dự án Viện BảoTàngThuyền Nhân là một dự án có tính cách quan trọng cho cộng đồng người Việt, không những ở Canada mà còn ở các nuớc khác nữa, do đó cần một kế hoạch quy mô để thực hiện.  Khoảng thời gian từ 3 năm tới 5 năm dành cho dự án này có thể chia thành các giai đoạn như sau:

• 2006: lập sơ đồ tổ chức, tìm nhân sự, hoạch định chiến lược gây qũy, tìm địa điểm;

• 2006-2007: xúc tiến chiến dịch gây qũy;  

• 2007-2008: tiếp tục gây qũy, vẽ hoạ đồ;

• 2008: xây cất.

Nếu chương trình gây qũy được đồng bào khắp nơi hưởng ứng rộng rãi, dự án này có thể hoàn tất vào năm 2008.  Tuy nhiên, để dự phòng những trở ngại có thể xẩy ra, cần tiên liệu thêm 2 năm nữa để giải quyết những khó khăn nếu có.

Kết luận

  Dự án Viện BảoTàng Thuyền Nhân là một mơ ước chung từ bao năm nay của hàng ngàn người trong cộng đồng người Việt tại hải ngoại, dù ra đi tìm tự do bằng nhiều cách khác nhau, nhưng đều mang một hoài bão là giữ ngọn lửa thiêng của tự do, dân chủ, và nhân quyền cho các thế hệ mai sau.  Mơ ước này đã được khởi sự và sẽ trở thành sự thật nếu chúng ta đồng tâm, quyết chí, khắc phục mọi gian nan, trở ngại để thực hiện. 

  Viện Bảo TàngThuyền Nhân sẽ là một tặng phẩm vô giá của chúng ta cho các thế hệ mai sau, cũng như tự do là tặng phẩm vô giá mà các quốc gia trên thế giới đã giành cho người Việt tị nạn trước đây.    

  Dự án Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân

Ottawa , 8-1-2006   

- Danh sách quý vị mạnh thường quân - List of contributors

Embrace 2007 Gala Click Poster for more Details     Khởi xướng / Initiator / Initiateur - Liên Hội Người Việt Canada - Vietnamese Canadian Federation - Fédération vietnamienne du Canada Mục đích / Purposes / Objectifs:  - Để trình bầy các dữ kiện lịch sử của cuộc di cư tìm tự do của người Việt tị nạn, trong đó phần lớn là thuyền nhân, và sự đón nhận của thế giới - To present the historical facts of the quest for freedom of Vietnamese refugees, the majority of whom were the boat people, and their reception worldwide - Présenter l'histoire de la quête de liberté des réfugiés vietnamiens, qui, pour la plupart, étaient des boat people, ainsi que l'accueil qui leur a été accordé dans le monde entier;  - Để quảng bá các đóng góp của cộng đồng người Việt vào các quốc gia định cư / To showcase the contribution of the Vietnamese community to the resettlement countries / Mettre en valeur la contribution de la communauté vietnamienne dans les pays où elle s'est établie. Điạ điểm / Location / Emplacement - Ottawa, Ontario, Canada Ngân qũy dự trù / Budget  - Khoảng hai triệu Gia kim - Approximately Cdn$2 million - Environ 2 millions de dollars canadiens  Dự định hoàn tất / Expected completion / Echéancier prévu - 2008-2010

249 Rochester St., Ottawa , ON   K1R 7M9 , CANADA Tel.: (613) 230-8282; Fax: (613) 230-8281; E-mail: vietfederation@bellnet.ca

Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân Việt Nam tại Canada
Đào Văn Bình, Jan 13, 2007

Cali Today News - Khi cộng sản tràn vào Miền Nam lập tức lưới sắt được buông màn, rừng cờ đỏ phủ màu tang tóc, cường bạo lên ngôi thống trị, hận thù trở thành quốc sách, vét vơ tài sản trở thành hãnh diện của kẻ chiến thắng, nhà tù nhiều hơn trường học, hằng triệu người bị lùa vào các trại cải tạo, vùng kinh tế mới giết chết đời dân đô thị, đánh tư sản để bần cùng hóa nhân dân…cho nên người dân đã kinh hoảng lao ra Biển Đông để tìm lẽ sống. Bằng những chiếc thuyền con mong manh, bằng những chiếc ghe bàu chạy đường sông, thậm chí bằng cả những chiếc canoe du lịch ven biển …với bao hiểm nguy chờ đón.. người ta lướt càn lên sóng nước …để mưu tìm Tự Do. Theo thống kê của Liên Hiệp Quốc, chỉ nội đợt vượt biển thứ nhì 1978-1982 đã có 700,000 người Việt bỏ xác trên bước đường đi tìm Tự Do. Lịch sử thế giới sau chuyến Exodus của người Do Thái cách đây 3200 năm lại chứng kiến một Exodus bi tráng thứ hai của người Việt bằng con đường quá hải và Boat People trở thành tên lừng danh thế kỷ. Thế nhưng Exodus thứ hai này lại là hiện thân của một thảm kịch nhân loại với bao chết chóc, hãi hùng cho nên Liên Hiệp Quốc đã phải lập diễn đàn khẩn cấp, các quốc gia Hoa Kỳ, Canda, Úc Châu, Pháp, Bắc Âu, Tân Tây Lan v.v.. đã mở rộng cửa từ bi để đón nhận hằng triệu người Việt khốn khổ.

Sau khi định cư vào xứ người, vật lộn với cuộc sống áo cơm, thích nghi với văn hóa mới, chỉ sau hơn một thập kỷ, do đức tính cần cù, nhẫn nại, thông minh cố hữu- người Việt đã thành công vượt bực - điển hình tại các quốc gia như Hoa Kỳ, Canada và Úc Châu. Sau khi cuộc sống đã ổn định, trong những lúc rảnh rỗi, người ta bắt đầu hồi ức lại chặng đường quá khứ và giật mình khi thấy đứa con còn ẵm ngửa ngày nào trên bước đường vượt biển nay đã khôn lớn, do phải hội nhập và phấn đấu trong xã hội mới…đang có nguy cơ quên mất bản sắc dân tộc, quên những ngày tháng đau thương của cha mẹ nó. Chính vì thế mà bao hồi ký, truyện ngắn, thơ, nhạc đã được viết ra để ghi lại biến cố lịch sử trọng đại này. Thế nhưng những tác phẩm văn chương, dù muốn dù không vẫn chỉ nằm trong thư viện, trong tủ sách gia đình và nó chưa phải là một biểu tượng sống động, nguy nga được phơi bày ngay cho công chúng biết. Do đó ý tuởng tạo dựng một tượng đài thuyền nhân hình thành. Có thể nói đây là một ý tưởng can đảm, gian nan và đòi hỏi rất nhiều đóng góp. Thế nhưng Thành Phố Ottawa, Canada, với số lượng người Việt cư trú năm đó là 3000 người đã làm được chuyện phi thường là tạo dựng được một tượng đài tưởng niệm thuyền nhân sớm nhất tại hải ngoại. Vào ngày 30-4-1995 tôi đã được vinh dự tới đây tham dự lễ khánh thành bức tượng Nguời Mẹ Ôm Con Vượt Biên.

Có thể nói hôm đó là một ngày hội lớn của người Việt tại Canada. Các phái đoàn người Việt khắp nơi từ Hoa Kỳ cũng đổ về để chia vui trong ngày trọng đại. Đoàn diễn hành kéo dài cả cây số với hai ban nhạc kèn đồng của thành phố tháp tùng khởi hành từ trụ sở Liên Hội Canada nằm tại Đường Rochester để kéo tới ngã tư Sommerset & Preston – là nơi bức tượng Người Mẹ Ôm Con Vượt Biên đang chờ giờ khánh thành. Anh Lê Duy Cấn- một sinh viên du học trước năm 1975, Tiến Sĩ Kinh Tế, Phụ Tá Thứ Trưởng Khoa Học & Kỹ Thuật Canada, với sự hỗ trợ của Liên Hội Người Việt và tất cả các hội đoàn tại Canada đã hoàn tất kỳ công này. Hình ảnh của buổi lễ khánh thành cảm động đó hôm nay vẫn sống động rộn ràng trong tôi – bởi tôi là một thuyền nhân. Thế rồi bẵng đi một thời gian, vào ngày 20-8-1998, nhân dịp viếng thăm Canada tôi đã được Đặng Văn Nghiêm ở Kingston lái xe đi Ottawa để thăm anh Lê Duy Cấn và nhất là được nhìn lại bức tượng Người Mẹ Ôm Con Vượt Biên. Lúc bấy giờ trời đã chớm thu, hàng phong bắt đầu rụng lá, trong ánh chiều chạng vạng, tôi, Đặng Văn Nghiệm, quý anh Lê Duy Cấn, Lê Quảng Trị và Lê Quốc Uy đã chia nhau nhặt những chiếc lá vàng rơi rụng dưới chân bức tượng và dọn dẹp sạch sẽ chung quanh mà…nước mắt cứ rưng rưng vì nhớ lại chặng đường vượt biên gian khổ của hằng triệu người – trong đó có chính mình.

Sau ngày đó tôi cứ tưởng Ottawa đã thỏa mãn. Một đài tượng đài tưởng niệm thuyền nhân đứng đó, sẽ tồn tại mãi với thời gian- vừa là một di sản văn hóa của Canada vừa là chứng tích tội ác của cộng sản- mà tôi có nói đùa là “chừng nào nước Canada chìm xuống đáy biển thì bức tượng này mới bị dời đi” vậy thì chúng ta còn mong muốn gì nữa ? Nhưng không, tham vọng của người Việt tại Canada không dừng lại nơi đây. Mới đây, qua Đặng Văn Nghiêm tôi được biết dự án thiết lập Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân Việt Nam (Vietnamese Boat People Museum) tại Canada đã và đang được Liên Hội Người Việt Canada tiến hành, cho nên trong chuyến viếng thăm Canada từ ngày 27-06 tới 1-8-2006 vợ chồng tôi đã nhờ Đặng Văn Nghiêm lái xe đi Ottawa để thăm anh Lê Duy Cấn để hỏi thêm chi tiết về dự án này. Chúng tôi và Đặng Văn Nghiêm gặp anh Lê Duy Cấn và anh Hoàng Song An (Liên Hội Cựu Quân Nhân) tại trụ sở Liên Hội Người Việt vào lúc 5:30PM ngày Chủ Nhật 30-7-2006. Chúng tôi được biết thêm một số chi tiết như sau: Đây là một dự án “ Để trình bày dữ kiện lịch sử của cuộc di cư mưu tìm tự do của người Việt tỵ nạn trong đó phần lớn là thuyền nhân và sự đón nhận của thế giới, để quảng bá các đóng góp của cộng đồng người Việt tại các quốc gia định cư. ” bao gồm hình ảnh, kỷ vật, phim ảnh, sách báo, thơ, nhạc, truyện nói về thời kỳ thuyền nhân nằm trong một Viện Bảo Tàng toạ lạc trên đất công tại Ottawa. Đây là một kiến trúc khá đồ sộ, tráng lệ, hình cánh cung, với các góc cạnh kỷ hà, phần lớn bằng kính, bên trên là một cánh chim hình chữ V biểu tượng cho Việt Nam và Victory . Họa đồ do con trai của anh Lê Duy Cấn là Kiến Trúc Sư Lê Trường Sơn hiện ở Maryland vẽ kiểu tặng không và sau này khi thực hiện công trình sẽ có kiến trúc sư Canada giám sát, dự trù khánh thành vào khoảng từ 2008-2010. Kinh phí 2 triệu Gia-kim mà tới ngày hôm nay mới chỉ thu được 50,000 Gia-kim. Sau khi chụp hình lưu niệm trước tấm hoạ đồ kiến trúc, tôi trao tặng anh Lê Duy Cấn ba cuốn Thiên Sử Thi Của Người Vượt Biển xuất bản năm 2004 để hy vọng sau này sách sẽ được trưng bày trong viện bảo tàng, tôi hứng khởi đọc một vài bài thơ trong trường thi này trong bầu không khí - tuy ít người nhưng vô cùng cảm động. Sau khi vợ chồng tôi và Đặng Văn Nghiêm mỗi người ký tặng dự án một số tiền nho nhỏ, chúng tôi được anh Lê Duy Cấn huớng dẫn ra thăm bức Tượng Người Mẹ Ôm Con Vượt Biên. Sau bao năm, bà mẹ vẫn còn đứng đó:

Em đứng ôm con bồng mưa nắng,
Sắt son dũng cảm đến Kỳ Cùng
(Cung Trầm Tưởng)

Anh Lê Duy Cấn cho biết nơi này đã trở thành thắng cảnh nổi tiếng của Thành Phố Ottawa. Cảnh trí chung quanh đã được trang trí đẹp mắt hơn. Đã có ghế ngồi cho bà con ta ra đây nghỉ trưa hoặc ngắm cảnh. Một ông bà người Canada tên Gordon và Sue vì quá thương người Việt Nam nên đã đổi tên mình thành Đức Anh và Mỹ Hạnh, cứ mỗi tuần đều tới đây tình nguyện làm cỏ và dọn dẹp sạch sẽ chung quanh tượng đài. Ông bà đã là biểu tượng của lòng nhân ái, cảm thông của người Canada đối với người Việt Nam và cũng là biểu tượng chiến thắng của văn hoá và con người Việt Nam trên xứ lạ quê người. Tuy nhiên nhìn bức tượng Người Mẹ Ôm Con Vượt Biên, sau bao mưa nắng dãi dầu và tuyết phủ, mái tóc của bà vẫn không thay đổi nhưng…mái tóc của thế hệ người Vượt Biển đã nhuốm bạc. Thế hệ thuyền nhân của chúng ta đã đi vào lúc tuổi già bóng xế và sắp sửa qua đi ! Chúng ta phải làm gì đây khi cộng sản, với dã tâm đã và đang nỗ lực bôi xóa lịch sử, vẽ lại thân trạng của người tỵ nạn. Bức tường ghi dấu tích thuyền nhân tại Galang, Indonesia đã bị phá bỏ, văn hóa phẩm độc hại của cộng sản đang tràn ngập hải ngoại. Đã có những nỗ lực bảo tồn lịch sử ở Hoa Kỳ để đời đời con cháu chúng ta mai sau được biết “tại sao chúng ta có mặt ở đây ? ” như tượng đài thuyền nhân ở Los Angeles, tuyển tập Hành Trình Biển Đông (Risking Death to Find Freedom) đồ sộ đã được dịch qua Anh, Pháp và Đức Ngữ. Nhưng chúng ta cần có thêm các Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân ở khắp nơi – điển hình như Ottawa. Và dĩ nhiên với dân số tỵ nạn nhỏ bé 7,000 người Ottawa khó chu toàn trách nhiệm nếu không có sự đáp ứng từ Hoa Kỳ, Úc Châu cùng khắp nơi trên thế giới. Chỉ cần một tượng đài, một viện bảo tàng thuyền nhân được dựng lên- bất cứ ở nơi nào trên Thế Giới Tự Do thì cộng sản không thể bôi xóa đi lịch sử. Thế hệ chúng ta dù có qua đi thì chứng tích lịch sử còn đó. Con cháu chúng ta sẽ biết và chúng nó sẽ thay chúng ta dựng đài tưởng niệm thuyền nhân ở cửa biển Vũng Tàu hay cửa Sông Sài Gòn khi chế độ cộng sản xụp đổ. Đó là nghiã vụ cao cả của những người đã một lần đùa rỡn với cuộc tử sinh, lướt càn lên sóng nước để đi tìm Tự Do.

Chính vì thấu cảm được ý nghĩa quan trọng của việc xây dựng Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân mà ngày Chủ Nhật 28-1-07 tới đây vào lúc 5 giờ chiều, một số thân hữu ở San Jose sẽ đứng ra tổ chức một bữa Tiệc Gây Quỹ tại Nhà Hàng Grand Fortune Seafood 4100 Monterey Rd. San Jose, CA 95111. Anh Lê Duy Cấn sẽ từ Ottawa tới đây để tường trình truớc quý vị việc thực hiện dự án này. Chỉ với 35 $ một phần ăn, đồng bào San Jose sẽ có dịp cùng với đồng bào Canada đóng góp phần mình trong công tác thật cao đẹp và cũng là dịp để đồng hương San Jose - được mệnh danh là “Thủ Phủ Của Tình Thương” chứng tỏ tấm lòng hào hiệp của mình đối với những vị khách ở phương xa. Muốn biết thêm chi tiết về dự án này quý vị có thể vào website: www.vietfederation@bellnet.ca ./.
Đào Văn Bình

Dự án viện bảo tàng thuyền nhân Việt Nam

2007.01.31

Nhã Trân, phóng viên đài RFA

Hơn 30 năm đã qua kể từ khi gần 2 triệu người Việt rời quê hương, mà nửa số đó trong tìm đến những vùng đất tự do qua đường biển. Hàng trăm ngàn người đã vùi thây sâu trong lòng đại dương sâu thẳm, hàng trăm ngàn người khác phải đánh đổi sự tự do bằng một giá đắt, vượt qua biển dữ, đói khát, hải tặc…

• Bấm vào đây để nghe cuộc phỏng vấn này
• Tải xuống để nghe

Sơ đồ dự án.Photo courtesy Viện bảo tàng thuyền nhân

Trong thời gian gần đây một dự án lập một viện bảo tàng thuyền nhân cho tập thể người Việt hải ngoại được khởi xướng để ghi dấu những hành trình hỏa ngục đó. Nhã Trân phỏng vấn Tiến sĩ Lê Duy Cấn, Trưởng ban tổ chức dự án, thành viên Ban điều hành Liên hội Người Việt Canada, để trình bày thêm chi tiết.

Nhã Trân: Tiến sĩ có thể cho hay phương án được đề ra từ khi nào, đề xướng bởi đoàn thể, tổ chức nào, và với mục đích gì?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Dự án do Liên hội Người Việt Canada khởi xướng vào tháng 12 năm 2005 với hai mục đích chính là trình bày các dữ kiện lịch sử của cuộc di cư tìm tự do của người Việt tị nạn khắp nơi và nguyên nhân khiến người Việt phải bỏ nước ra đi, thêm vào đó, quảng bá các đóng góp của cộng đồng người Việt vào các quốc gia định cư.

Viện bảo tàng này được kể là của toàn thể cộng đồng người Việt tị nạn khắp nơi tuy được khởi xướng tại Canada, vì hiện nay người Việt tị nạn có mặt ở 30 quốc gia trên thế giới.

Nhã Trân: Địa điểm viện bảo tàng đã được chọn chưa, và thiết kế hạ tầng đã được hoạch định?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Viện bảo tàng dự kiến được dựng ở Ottawa, thủ đô Canada, nơi một đài tưởng niệm thuyền nhân đã được lập từ năm 1995 để tưởng niệm những đồng bào đã bỏ mình trên đường đi tìm tự do.

Dự án do Liên hội Người Việt Canada khởi xướng vào tháng 12 năm 2005 với hai mục đích chính là trình bày các dữ kiện lịch sử của cuộc di cư tìm tự do của người Việt tị nạn khắp nơi và nguyên nhân khiến người Việt phải bỏ nước ra đi, thêm vào đó, quảng bá các đóng góp của cộng đồng người Việt vào các quốc gia định cư.

Tiến sĩ Lê duy Cấn

Cơ sở có diện tích khoảng 10 ngàn bộ vuông. Sơ đồ đã được thiết kế, đó là một toà nhà 3 tầng, chia ra làm nhiều phòng với nhiều chức năng khác nhau. Viện bảo tàng mang một số biểu tượng về tự do, dân chủ, nhân quyền và về người Việt tị nạn.

Nhã Trân: Viện bảo tàng dự kiến được hình thành vào khi nào?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Chúng tôi hy vọng dự án sẽ được hoàn tất vào năm 2010, nhưng cũng còn tuỳ theo tình hình tài chính.

Nhã Trân: Những gì sẽ được trưng bày ở viện bảo tàng, và đến giờ ban tổ chức đã thu góp đến đâu?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Viện bảo tàng sẽ trưng bày các dữ kiện và kỷ vật của thuyền nhân. Thêm vào đó chúng tôi hy vọng tìm được một chiếc thuyền của thuyền nhân từ một trong các nước Đông Nam Á.

Nếu không tìm được thì sẽ nhờ người chuyên đóng thuyền, trước đây từng đóng một chiếc cho một cuộc triển lãm về thuyền nhân. Chúng tôi đã thu thập được một số hình ảnh. Hy vọng sẽ có đầy đủ các dữ kiện, kỷ vật vào lúc viện bảo tàng được khánh thành.

Nhã Trân: Vấn đề quản trị, nhân sự được bố trí ra sao?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Chúng tôi mong, và tin rằng sẽ nhận được sự góp sức của các vị thiện nguyện, đặc biệt là giới trẻ địa phương, vì có lẽ không đủ ngân quĩ để muớn toàn bộ nhân viên.

Nhã Trân: Về tài chính, dự án đã nhận được hỗ trợ nào của tập thể người Việt tại Canada và các nước khác, hoặc được sự yểm trợ của chính phủ Canada?

Chúng tôi mong, và tin rằng sẽ nhận được sự góp sức của các vị thiện nguyện, đặc biệt là giới trẻ địa phương, vì có lẽ không đủ ngân quĩ để mướn toàn bộ nhân viên.

Tiến sĩ Lê Duy Cấn

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Cho đến nay số ủng hộ của đồng bào từ nhiều nơi đã vào khoảng 50 ngàn đô la. Chúng tôi dự định trông vào sự hỗ trợ của cộng đồng người Việt trước, vì trước khi trình bày với chính quyền mình phải cho họ thấy có sự ủng hộ mạnh mẽ trong cộng đồng.

Trong năm nay chúng tôi có các buổi nói chuyện và dạ tiệc gây quĩ ở tiểu bang Arizona và California. Cũng xin nói rõ là, tuy đề xướng ở Ottawa, buổi dạ tiệc gây quĩ đầu tiên cho dự án đã được tổ chức ở San Jose, California hồi tuần này. Nhiều đoàn thể người Việt ở Orange County cũng như ở Bắc Mỹ đã giúp chúng tôi trong việc gây quĩ; chúng tôi vô cùng cảm kích.

Nhã Trân: Từ khi khởi xướng dự án đã tiến hành đến đâu, hay nói rõ hơn, là đang trong giai đoạn nào?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Chúng tôi đang vận động sự yểm trợ của đồng bào. Mới đây chúng tôi có các buổi nói chuyện và dạ tiệc gây quĩ ở tiểu bang Arizona và California. Cũng xin nói rõ là, tuy đề xướng ở Ottawa, buổi dạ tiệc gây quĩ đầu tiên cho dự án đã được tổ chức ở San Jose, California.

Nhiều đoàn thể người Việt ở Mỹ đã giúp chúng tôi trong việc gây quĩ; chúng tôi rất cảm kích. Trong 2 tuần nữa chúng tôi sẽ đến một vài nơi khác ở Hoa Kỳ để trình bày với đồng bào về dự án.

Nhã Trân: Ngoài Canada và Mỹ, ban tổ chức có dự định quảng bá, kêu gọi yểm trợ của người Việt tại các quốc gia khác không, thưa ông?

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Chúng tôi hy vọng được sự hỗ trợ của đồng bào các nơi khác, mà chúng tôi chưa có dịp đến để trình bày, như Úc, Châu Âu và cả các nước Đông Nam Á. Người Việt khắp nơi có thể vào Website của dự án để biết mọi chi tiết về viện bảo tàng thuyền nhân.

Nhã Trân: Cám ơn Tiến sĩ Lê Duy Cấn đã cho biết các thông tin của dự án viện bảo tàng thuyền nhân.

Tiến sĩ Lê Duy Cấn: Cám ơn cô cũng như đài Á Châu Tự Do, đã cho chúng tôi dịp trình bày dự án này với đồng bào. Xin chào cô và chào các thính giả của đài.

(Xin theo dõi toàn bộ phần âm thanh phía trên)

Hình ảnh và chi tiết về dự án viện bảo tàng thuyền nhân có thể được truy cập tại Web site của Liên hội Người Việt Canada www.vietfederation.ca

 

Thông tin trên mạng

- Vietnamese Canadian Federation

Trong dịp về Nam Cali để cổ động cho dự án thiết lập Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân và thâu thập các tài liệu cho Viện Bảo Tàng, ông bà Lê Duy Cấn đã gặp Ngục Sĩ Nguyễn Chí Thiện, Bút Vàng, và Nhà Văn Nhật Tiến vào tối Chủ Nhật ngày 4 tháng 2 năm 2007. Được biết đồ án tòa nhà Viện Bảo Tàng Thuyền Nhân do con trai ông bà Lê Duy Cấn là một kiến trúc sư vẽ, và quyên góp đã bắt đầu, cho tới ngày 25 tháng 1, 2007 đã thâu được 42,693 Canada dollars và 2170 US dollars, danh sách người đóng góp có trên trang web http://www.vietmuseum.ca/  .Tổng cộng cần đến 2 triệu dollars, trong đó 1.5 triệu để xây dựng tòa nhà và 0.5 triệu để trang trí đồ đạc vật dụng. Sau này viện bảo tàng sẽ là một "living museum", tầng dưới cùng sẽ cho thuê mướn phòng họp để có tiền tiếp tục chăm non Viện bảo tàng trong tương lai. Lịch sử phong trào tị nạn vượt biển bằng thuyền của người Việt tị nạn Cộng sản sẽ vĩnh viễn không bị lãng quên. Xin đồng hương các nơi tích cực hỗ trợ cho công trình xây dựng này, và xin liên lạc với ông Lê Duy Cấn, Ủy Viên Ngọai Vụ Liên Hội Người Việt Canada để biết rõ thêm chi tiết. Số điện thoại là 613-837-2220, email canle2006@sympatico.ca

Dưới đây là hình chụp kỷ niệm tại nhà của ông Nhật Tiến, Garden Grove, Nam California, Chủ Nhật ngày 4 tháng 2 năm 2007:

Pictures of Land Reform in Vietnam   CBC Archives: Boat People: A Refugee Crisis The Price They Paid For Freedom Vietnam exile recalls boat exodus Clara Maersk rescued 6,954 boat people International Catholic Migration Commission USS Joseph Strauss - Rescue at Sea USS Whipple Rescue - Desperation Boat People of Indochina Final U.N. flight returns Vietnamese boat people   Trần Trung Đạo - Em bé và viên sỏi / A little Vietnamese Girl and a Pebble Bidong & Galang (1978-1991) Hành Trình Biển Đông Bidong.org Galang Refugee Camp Canadian Museum of Civilization: Boat People No Longer: Vietnamese Canadians Revisit the shore of Freedom: Bidong - Galang 2005 Archive of Vietnamese Boat People

249 Rochester St., Ottawa , ON   K1R 7M9 , CANADA Tel.: (613) 230-8282; Fax: (613) 230-8281; E-mail: vietfederation@bellnet.ca