An Independent ThinkerFifteen years ago, when I first came to the United States, I wrote a research paper, "Asian American Students Culture Shock" that investigated the difficulties that Asian American Students met when they came and lived in the US. Today I write another one, about the differences between the two cultures, the East and the West, and the effects of our culture on our lives. Vietnamese and Chinese are influenced by the teachings of Confucius, Lao Tsu, and Buddha, and therefore, their behaviors are different than that of Westerners, who are mostly influenced by Christianity. After thousands of years that Vietnamese people lived under the rules of kings, they lived under the rule of French men, and at last our country was divided into two parts: In the North, people lived under the iron rule of the communists, and in the South, people had had twenty years of relative freedom, before they also had to live with the communists as the Northerners. The mindset of Vietnamese people is mostly about obedience. When I was young, I was taught to obey my father, my mother, my older brothers and sisters - and I think that it's the same thing for many other Vietnamese of my generation. For our whole young ages, we were not taught to think and explore by ourselves. There is a good thing about that. The Americans respected us for that, and in a research, they said that "Asian people are model minorities, they help one another, keep one another in check and they are more successful than other minorities in America". That's a good thing about our social life. The bad thing is that we are too interdependent, and sometimes, we do not have the courage to break out from the norm, to find something new, to live our lives. When I was in a refugee camp in Hong Kong, one day in a conversation with a Belgian lawyer, who was the husband of the French social worker who helped us to set up our school in our camp, I jokingly told him that, "you European can be brave, because you are Christians, and were taught that if you die you go directly to Heaven, and therefore, you are not afraid of dying." I said that because I was among the refugees, and we had to run away from the communists, and I saw that our people are too much obedient to the communists to let them ruin our lives. Confucius taught us to obey to our kings and our fathers. He said "If your King judges that you have to die, and if you don't die, you are not loyal to your country; if your father judges that you have to die, and if you don't die, you are not loyal your parents". Now the communists gave out the slogan, "Born in the North, die in the South" and people obeyed them in mass, from the North going to the South, with the pretext of chasing away the Americans, in order for the communists rule the whole country, even though the country has been divided and both sides lived in peace. With the horrors of the persecutions of the "Intellectuals, riches, landlords, and mandarins" (and religious leaders), Northerners went to the South in millions to find the relief from cruel treatments. They began their lives from scratch, hoping to have the freedom to rebuild their lives, but the communists did not abandon their dream to make the whole world to become communists like them, and North Vietnam became the front of the communist world, mobilizing Vietnamese men and women to walk on the Ho Chi Minh trail in order to infiltrate and overrun South Vietnam. Independent thinkers among Vietnamese people were rare, and the communists made certain that everyone, especially intellectuals, were closely observed, controlled, so that nobody who had a different opinion than the authority could live outside of the prisons or concentration camps that they built on high and cold mountain. They labeled those people "reactionaries", and when you were a "reactionary", you merited to die.
Under that iron rule,
Northerners obeyed "Bac" (Uncle Ho) and "Dang" (Party) and millions of
people became one army, to crush South Vietnam at all price. During the time that President Kennedy ruled The United States, if you asked a young American boy that "what he wanted to be when he grew up", he would say, "to be the president of the United States". And that was the dream of many young Americans. But if you asked a Vietnamese boy the same question, he would never say the same thing. He would say, "I want to be a soldier" (a soldier looked heroic for a young boy), or if he grew up a little bit, "I want to be a doctor", "I want to be a lawyer", "I want to be an engineer", since a doctor looked rich and powerful in front of his patients, a lawyer held the fates of his clients in his hands, and an engineer had a stable life. Nobody had an idea about "a president", since the politic is something very remote from people's normal lives. The mindset of Vietnamese people has been created for thousands of years. It's about obedient to your kings. Almost no one ever think that "I would some day become a king". Nowadays, with the dissidents in Vietnam who voiced their opinions about the rotten regime, about the repressions of religions, like what the regime did to the Protestant Minorities on the Center Highlands of Vietnam, or the Hoa Hao Buddhists, to such a point that many people had to burn themselves to protest, and many Vietnamese sometimes seem to be very surprised, and they even said that why those dissidents did such useless things. For what purpose to voice the opinions that the regime did not want to hear, to attract malediction upon oneself and one's family? Are they crazy people? Why did they create trouble for the country? Why did they not want to work and to live happily, profiting from this life, like many other people? Again, this is the mindset of "leaving the rule of the country to whoever want it", and it's the mindset of slaves (to the kings), who just want to obey, to have peace, to make peace with whatever comes to our lives. That's very contrary to the teaching of Jesus Christ: "Don't think that I bring peace to this world, but I bring a sword."(*) People from the West got Christianity, and from that culture, they glorified independent thinkers, they shared knowledge in order to do more research into sciences, and they built a civilization that the whole world can profit from. Many Westerners suffer from solitude, as a result of their culture, but many Westerners contributed to the world their works, performing in that same solitude. When I was at my university, I often had many friends going to the same classes with me. We ate together, we studied together, sharing what we knew. One day when I could not solve a very difficult programming problem after much reading and thinking, and my Vietnamese friends were not around, I asked an American classmate to see if he knew the solution, and he answered that he did know the solution to that problem. I then asked him "how did you know it?" and he said something like he worked for a long time on the same thing, like breaking his head against it, and at last he found the solution. I admired him very much for that, because of the perseverance and the courage to work by himself, asking nobody for help. That's why we see so many Ph. D. among Americans, and those people continue to do the research, to be productive after they got their degrees. That's the reason why The US is the leader of the world. There are three things (among many things) that I admire in American people: 1) They form many humanitarian organizations, fighting for the good causes for people of the world. They sacrifice their time for their ideals. 2) They can stand loneliness in order to do good works. And 3) they are very involved in the rule of their country. That's why they merit to have their freedom, the freedom that many People in the world wish to have but can't. I hope that we, Vietnamese people can learn from them, Freedom, Equality and Justice, and bring what we learn to the people inside Vietnam, to help them to regain the freedom that the Southerners had for some mere years, but surrendered it now to the rotten dictatorship of those communists who took all, and did not want to leave us alone to live our lives. Thuan Thi Do
|
Một người suy tư độc lậpMười lăm năm trước đây, khi tôi vừa mới sang Mỹ, tôi đă viết một bài tiểu luận nhan đề là "Va Chạm Văn Hóa của Sinh Viên Á Mỹ", nói về những sự khó khăn mà sinh viên học sinh Á Đông gặp phải khi họ qua sống bên Mỹ. Hôm nay tôi viết về một đề tài khác, về sự khác biệt giữa hai nền văn hóa, Đông và Tây, và tác dụng của nền văn hóa của chúng ta lên đời sống của chúng ta.
Người Việt và người Hoa chịu ảnh hưởng của các vị Khổng, Lăo và Phật, do đó, hành động của họ khác nhau với những người phương Tây, chịu ảnh hưởng của Thiên Chúa Giáo. Sau hàng ngàn năm người Việt đă sống dưới sự cai trị của các vua chúa, rồi của người Pháp, và sau cùng Nước Việt bị chia làm hai, miền Bắc sống dưới bàn tay sắt của Cộng Sản, và miền Nam người dân được 20 năm có tự do tương đối, trước khi họ phải chịu sống dưới chế độ Cộng Sản như người miền Bắc.
Thói quen của người Việt thường là tôn trọng luật lệ do người trên áp đặt. Khi tôi c̣n nhỏ, tôi đă được dạy bảo là phải vâng lời cha mẹ, anh chị - và tôi nghĩ là những người cùng thế hệ của tôi cũng nhận một nền giáo dục tương tự. Trong cả tuổi trẻ của chúng ta, chúng ta không được dạy dỗ để tự ḿnh suy nghĩ và khám phá. Điều đó cũng có cái hay của nó. Người Mỹ cũng tôn trọng chúng ta về điều này, và trong một bài b́nh luận, họ nói rằng "Người gốc Á Châu là những người thiểu số tại Hoa Kỳ đáng làm gương mẫu: họ giúp đỡ lẫn nhau, kiểm soát lẫn nhau và họ thành công hơn các dân thiểu số khác trong nước Mỹ". Đó là khía cạnh tốt của nếp sống xă hội của chúng ta. Điều không mấy tốt là chúng ta lệ thuộc nhau nhiều quá, và đôi khi chúng ta không có can đảm tách rời khỏi cái khung, đi t́m một nếp sống mới lạ cho riêng ḿnh. Khi tôi ở trại tị nạn tại Hong Kong, một ngày nọ, khi tôi nói chuyện với một ông luật sư người Bỉ, chồng của bà cán sự xă hội người Pháp đến giúp chúng tôi thiết lập ngôi trường cho trại tị nạn, tôi bảo ông ta rằng: "Mấy người Âu Châu các ông có thể can đảm được lắm, tại v́ các ông quan niệm rằng nếu các ông chết th́ các ông lên thẳng Thiên Đường để sống với Chúa, v́ thế các ông đâu có phải sợ chết? Tôi nói vậy v́ tôi là trong số những người tị nạn, đă phải chạy trốn cộng sản, và tôi thấy rằng dân ta đă quá vâng lời cho những tên cộng sản để chúng làm hại cuộc sống của chúng ta không xiết kể.
Cụ Khổng dạy chúng ta vâng lời các vua chúa và cha chúng ta. Cụ nói: "Nếu Vua xử bề tôi chết, bề tôi không chết là không trung thành với tổ quốc, nếu cha xử con chết mà con không chết là không có hiếu". Thời nay Việt Cộng đă bày ra khẩu hiệu: "Sinh Bắc Tử Nam" và người dân phải nhất loạt tuân theo, đi từ miền Bắc xâm lăng miền Nam, với lư do đánh đuổi "giặc Mỹ", để cho Cộng Sản có thể bành trướng ra khắp thế giới, mặc dù hai miền đă được chia ra và cả hai miền đang sống trong ḥa b́nh.
V́ ghê tởm những sự tàn sát của Việt cộng đối với Trí, Phú, Địa, Hào mà người miền Bắc di cư vào Nam hàng triệu người, để tị nạn. Họ bắt đầu cuộc sống lại từ số không, hy vọng có được sự tự do sống theo ư muốn, nhưng người cộng sản đă không bỏ rơi mộng ước biến cả thế giới hóa thành cộng sản như họ, và miền Bắc trở thành tiền đồn cho thế giới cộng sản, động viên toàn thể dân chúng tiến bước trên con đường ṃn Hồ Chí Minh để thâm nhập và xâm lăng Miền Nam. Những người Việt có sự suy nghĩ độc lập thật là hiếm hoi, và người cộng sản cố gắng nḥm ngó và kiểm soát hết thảy mọi người, nhất là giới trí thức, để không ai có một ư kiến khác với nhà cầm quyền mà lại được phép sống ngoài các nhà tù và các trại tập trung mà họ xây lên trên núi non cao lạnh buốt. Họ gắn nhăn hiệu "phản động" cho những người ấy, và một khi bạn là "phản động" th́ bạn đă phạm phải một tội chết.
Dưới sự cai trị sắt máu đó, người miền Bắc tuân lệnh "bác" và "đảng", và mấy chục triệu người đă trở thành một đạo quân, để nghiền nát miền Nam bằng mọi giá. Một bên, con người ta được tự do suy nghĩ, phát biểu, và ngay cả hát những bài có tác dụng kêu gọi ḥa b́nh, chống chiến tranh,.., c̣n bên kia th́ Đảng hung bạo với bàn tay sắt đă quyết đẩy dân chúng đến tận cùng sức lực của con người, để xâm lăng bên này. Kết quả ra sao th́ phải đoán trước được, thế nhưng hầu như không có ai tiên đoán được cả, v́ người Việt Nam có ít kinh nghiệm với chính trị.
Trong khoảng thời gian Tổng Thống Kennedy c̣n làm Tổng Thống Hoa Kỳ, nếu ai hỏi một cậu bé người Mỹ rằng "cậu sẽ muốn làm ǵ khi lớn lên", th́ cậu ta trả lời là "tôi muốn làm Tổng Thống Mỹ quốc". Và điều đó cũng là giấc mơ của rất nhiều cậu bé Mỹ. Thế nhưng nếu ai hỏi một cậu bé người Việt cùng một câu hỏi, th́ cậu ta không bao giờ nói như vậy. Cậu ta sẽ nói "tôi muốn làm ông lính" (một ông lính trông rất oai phong dưới mắt cậu ta), hoặc nếu cậu ta lớn hơn chút th́ sẽ nói "tôi muốn thành một ông Bác Sĩ", "tôi muốn thành một luật sư", hay "tôi muốn trở thành kỹ sư", v́ một ông Bác sĩ trông có vẻ giàu sang và quan trọng đối với bịnh nhân của ông ta, một ông luật sư cầm giữ vận mệnh thân chủ trong tay, và một ông kỹ sư có cuộc sống rất vững chăi ổn định. Không ai có ư nghĩ ǵ về một "tổng thống", v́ chính trị là điều ǵ rất xa vời đối với cuộc sống thường nhật của người Việt.
Nếp suy nghĩ của người Việt đă có từ ngàn năm. Đó là cần vâng lời các vị vua. Hầu như không ai nghĩ rằng "trong tương lai tôi sẽ làm vua". Bây giờ, với những người bất đồng chính kiến tại Việt Nam, nói lên tư tưởng của họ về cái chế độ thối nát, về những sự đàn áp tôn giáo, như cách họ đối xử với những tín đồ đạo Tin Lành người Thượng trên cao nguyên, hoặc cách họ đối xử với những tín đồ đạo Tin Lành, tàn nhẫn đến nỗi họ phải tự thiêu để phản đối, và bao nhiêu người Việt vẫn c̣n ngạc nhiên, thậm chí nói rằng tại sao những người bất đồng chính kiến đó lại làm những việc vô ích như thế. Họ làm thế để làm ǵ, khi nói ra những điều mà chế độ không muốn nghe, để chuốc lấy những sự bất hạnh cho bản thân và gia đ́nh? Có phải là họ điên hay chăng? Tại sao họ gây rối loạn trong nước? Tại sao họ không muốn làm việc b́nh thường và sống hạnh phúc, lợi dụng đời sống, như bao nhiêu người khác? Một lần nữa, đó là cái nếp suy nghĩ "để cho kẻ nào muốn cai trị cứ việc cai trị", và đó là cái nếp suy nghĩ của nô lệ (cho các vị vua chúa), chỉ muốn tuân lịnh, muốn an thân, muốn ḥa hoăn với bất cứ cái ǵ xảy đến cho ḿnh. Điều này trái ngược hẳn lại với lời giảng của Đức Chúa Jesus: "Đừng có nghĩ là ta mang ḥa b́nh đến cho thế giới này, mà ta mang cây kiếm xuống đây."(*)
Những người phương Tây học theo Thiên Chúa Giáo, và theo nền văn hóa đó, họ ca tụng những người biết suy nghĩ độc lập, họ chia sớt kiến thức để nghiên cứu thêm về khoa học, và họ đă xây dựng một nền văn minh cả thế giới được nhờ. Nhiều người phương Tây cũng đau khổ v́ bị cô đơn, nhưng nhiều ngươi phương Tây đă góp cho thế giới những việc làm của họ, làm ra trong chính sự cô đơn ấy. Khi tôi đi học đại học, tôi thường có rất nhiều bạn học, học chung các lớp với tôi. Chúng tôi ăn chung, nghiên cứu chung, chia sẻ cho nhau những điều hiểu biết của ḿnh. Một ngày, tôi không giải nổi một bài toán viết program rất khó, dầu đă đọc sách và suy nghĩ nhiều về nó, và các bạn người Việt của tôi lại không thấy ở đó. Tôi bèn hỏi một bạn học người Mỹ, th́ anh ta biết cách làm được. Tôi mới hỏi làm sao anh ta t́m ra phương pháp, anh ta mới bảo rằng anh ta cố gắng hết sức, hầu như dùng hết sức ḿnh để giải bài toán đó, và cuối cùng đă thành công. Tôi thán phục anh ta, v́ anh ta đă có ư chí và can đảm làm việc một ḿnh, không nhờ bất cứ ai. Đó là lư do chúng ta thấy rất nhiều Tiến Sĩ trong đám người Mỹ, và sau khi có bằng cấp, họ vẫn tiếp tục t́m ṭi, khám phá, và đó là lư do v́ sao mà Hoa Kỳ đă dẫn đầu thế giới.
Có ba điều, trong số nhiều điều khác, mà tôi rất thán phục nơi người Mỹ: 1) Họ lập ra nhiều hội từ thiện, và hy sinh thời giờ quư báu của họ cho lư tưởng nhân đạo. 2) Họ có thể chịu đựng sự cô đơn để có thể làm việc phải. Và 3) họ rất lưu tâm đến việc cai trị đất nước của họ. Đó là lư do v́ sao họ xứng đáng được hưởng một nền tự do, thứ tự do mà rất nhiều dân tộc trên thế giới mong cầu mà vẫn không có được.
Tôi hy vọng là người Việt chúng ta có thể học hỏi nơi họ về Tự Do, B́nh Đẳng, và Công Lư, và sẽ mang những điều này về cho người dân trong nước, giúp họ lấy lại được sự tự do mà những người dân miền Nam Việt Nam đă có được trong một số năm tháng, nhưng sau đó đă bị mất vào tay bọn cộng sản độc tài, v́ bọn này đă chiếm lấy tất cả, và không muốn để cho chúng ta được tự tay gây dựng cuộc sống của chúng ta.
Đỗ Thị Thuấn |
(*) Note: the sword is to divide people and nobody is a slave / follower of another one.
(*) Chú thích: Đức Chúa Jesus không phải là mang kiếm xuống để cho loài người
giết nhau, v́ ngài đă nói "cấm không được giết người". Ngài mang kiếm để chia
mọi người ra riêng rẽ, theo mực tiến hóa riêng của từng người, không phải vâng
lịnh ai khác, mà chỉ vâng lịnh Thượng Đế, hay là "Chân Ngă" của mỗi người